Trân Văn
16-4-2022
Trung Khoa
5-9-2017
Sau khi ông Bùi Thanh Sơn, Thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại giao Việt Nam bí mật sang Berlin gặp và đàm phán riêng với phía Đức về vụ bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh, tại đây phía Đức đã trao Tối hậu thư (Ultimatum) cho Việt Nam.
Cho đến nay phía Đức không tiết lộ điều kiện được đặt ra trong Tối hậu thư, nhưng có lẽ trong đó nêu rõ yêu cầu phía Việt Nam trả lại ông Trịnh Xuân Thanh để đưa sự việc trở lại nguyên trạng.
24-11-2020
Mới đây, trong khuôn khổ chuyến thăm VN của cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Robert O’Bien, GE (General Electric Co. Mỹ) và Genco 3 (TCT Điện 3 – VN) đã ký biên bản ghi nhớ phát triển dự án nhiệt điện khí LNG Long Sơn (Vũng Tàu) với tổng công suất 3.600-4.500 MW, đặt mục tiêu hoạt động vào năm 2025.
7-10-2019
Trong chuyến đi Hà Giang vừa qua, chúng tôi được thăm rất nhiều các danh lam thắng cảnh. Có những chỗ tour guide có giới thiệu, có những chỗ không giới thiệu, nhưng vì phong cảnh đẹp quá nên tự chúng tôi cũng cảm nhận được.
Tuy nhiên, khi nhìn thấy một căn nhà ghi địa chỉ Vị Xuyên, tôi mới hỏi thăm cao điểm 1509 ở đâu, thì tour guide còn không biết cao điểm 1509 là gì. Rất may là anh lái xe biết Nghĩa trang liệt sĩ Vị Xuyên là gì, và ở đâu.
Mạc Văn Trang
27-8-2018
Dẹp bỏ “Ngày TOÀN DÂN ĐƯA TRẺ ĐẾN TRƯỜNG” phô trương hình thức, mất công, mất việc, ồn áo, nhốn nháo, ách tắc giao thông, tốn kém và vô tích sự. Cũng dẹp bỏ tập luyện mất thì giờ công sức của thầy trò chuẩn bị cho Ngày KHAI GIẢNG thật hoành tráng, hình thức, vô bổ, nhiều khi phản tác dụng. HÃY COI VIỆC ĐI HỌC LÀ CHUYỆN BÌNH THƯỜNG trong cuộc sống; NGÀY KHAI GIẢNG LÀ VIỆC tất nhiên hàng năm của nhà trường. Tất cả làm sao diễn ra một cách giản dị, tự nhiên, thoải mái mà hiệu quả. Vậy thôi. Nhưng người ta cứ thổi phồng, bày đặt ra đủ tró, làm rối loạn cả xã hội lên. Vậy xin có vài góp ý cụ thể.
Nguyễn Quốc Tấn Trung
11-9-2017
Trong những ngày cuối tháng 8/2017, vụ bê bối trầm trọng của công ty VN Pharma đã khiến cho nhiều người dân phải thắc mắc về mức độ liên đới của Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến trong vụ việc này.
Sau khi thông tin một sếp lớn của VN Pharma là em chồng của bà Kim Tiến được xác nhận trên các phương tiện truyền thông đại chúng, đã có người cho rằng bà Bộ trưởng Kim Tiến nên từ chức vì bà khó có thể thoát trách nhiệm đối với vụ việc.
1-12-1010
Tiếp theo Kỳ 1
Nói thêm chút nữa về vụ ông trưởng ban tuyên giáo tới đại hội chỉ đạo, định hướng, dạy dỗ nhà văn phải thế này thế khác. Nếu đảng không bỏ được thói quen, lối mòn, tư duy lãnh đạo về văn nghệ thế kỷ 21 vẫn giống thời Nhân văn giai phẩm, thì nhà văn cần tỏ thái độ.
13-10-2019
Hội nghị Trung ương 11 đã kết thúc vào chiều ngày 12/10/2019. Điều mà người dân mong chờ nhất không phải là chuẩn bị nhân sự hay báo cáo chính trị cho Đại hội XIII, mà là những quyết định về bảo vệ chủ quyền biển đảo.
Trân Văn
31-10-2023
Khi hàng triệu người còn canh cánh với chuyện bao giờ đủ nước đánh răng, rửa mặt, rõ ràng “kết nối toàn cầu” là chuyện khôi hài.
Khoảng 30.000 người ở Khu đô thị Thanh Hà (huyện Thanh Oai, Hà Nội) vẫn vật vã vì thiếu nước ăn uống, tắm giặt. Cách duy nhất để cùng sinh tồn là chia sẻ với nhau kinh nghiệm giảm… ăn, giảm… uống, tiết kiệm cả nước… thải để… tái sử dụng, giữ vệ sinh cho tư gia (1). Thiếu nước, nhiều cơ sở kinh doanh, dịch vụ trong Khu đô thị Thanh Hà đã đóng cửa, tạm ngưng hoạt động, nhiều người bắt đầu tính đến chuyện… “rút lui chiến lược” (2) nhưng ai dám mua lại nhà khi phải “ăn như tư, ở như tù”, chưa kể bệnh ngoài da, viêm đường tiêu hóa có dấu hiệu lan rộng do thiếu… nước (3)?
Cho dù cách nay nửa tháng, ông Đinh Tiến Dũng – Bí thư Hà Nội ra lệnh: Khẩn trương cấp nước cho Khu đô thị Thanh Hà (4) nhưng thảm trạng này không những không được khắc phục mà còn tồi tệ hơn. Tin mới nhất cho biết Hà Nội không chỉ có một Khu đô thị Thanh Hà bị tình trạng thiếu nước sinh hoạt đẩy vào chỗ khốn khổ. Mỗi ngày Hà Nội thiếu khoảng 82.000 mét khối nước sạch. Thiếu nước đã và sẽ đe dọa sinh hoạt của nhiều triệu người là cư dân các huyện: Sóc Sơn, Phúc Thọ, Đan Phượng, Đông Anh, Thạch Thất, Quốc Oai, Chương Mỹ, Thanh Oai, Thường Tín, Mỹ Đức, Ứng Hòa (5).
***
Từ 1975 đến nay, Bộ Chính trị của BCH TƯ đảng CSVN các khóa 3, 5, 8, 11, 13 đã ban hành năm nghị quyết nhằm định hướng việc xây dựng và phát triển Hà Nội (Nghị quyết về quy hoạch, cải tạo và xây dựng thủ đô Hà Nội năm 1976. Nghị quyết về công tác của thủ đô Hà Nội năm 1983. Nghị quyết về phương hướng, nhiệm vụ phát triển thủ đô Hà Nội trong thời kỳ 2001 – 2010 năm 2000. Nghị quyết về phương hướng, nhiệm vụ phát triển thủ đô Hà Nội giai đoạn 2011 – 2020 năm 2011. Nghị quyết về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 năm 2022).
Sau khi thực hiện 4/5 nghị quyết vừa kể, Hà Nội càng ngày càng khó sống hơn vì không gian sống ô nhiễm trầm trọng hơn (6), tắc nghẽn trong giao thông trở thành điều đương nhiên (7), cư dân Hà Nội chật vật xoay sở với đủ loại vấn nạn trong giáo dục (8), y tế (9), sinh hoạt (thừa nước bẩn [10], thiếu nước sạch),… Việc thực hiện 4/5 nghị quyết vừa kể dường như chỉ hỗ trợ, tạo điều kiện cho một số cá nhân, doanh nghiệp làm giàu nhờ đất, tước đoạt sinh kế đẩy nhiều gia đình đến chỗ bần cùng vì bị thu hồi đất, mất tự do thậm chí mất mạng do phản đổi việc thực hiện các quy hoạch nhưng cuối cùng lại trở thành nền tảng kiến lập vô số đô thị… bỏ hoang (11).
Nghị quyết thứ năm – nghị quyết mới nhất liên quan đến xây dựng và phát triển Hà Nội (Nghị quyết số 15-NQ/TW về “phương hướng, nhiệm vụ phát triển thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”) – được ban hành hồi tháng 5 năm ngoái, xác định đến 2045, Hà Nội phải trở thành “thành phố kết nối toàn cầu” (12). Sau Nghị quyết số 15-NQ/TW, hệ thống công quyền của thành phố Hà Nội đang dồn tâm lực, trí lực, sức lực vào việc lập “Quy hoạch thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050” để định hướng không gian phát triển kinh tế, xã hội, quốc phòng-an ninh, hệ thống hạ tầng, phân bổ đất đai, sử dụng tài nguyên.
Tuy “quy hoạch” vừa đề cập đang trong giai đoạn soạn thảo nhưng cách nay chừng mươi ngày đã được các viên chức hữu trách tự quảng cáo các ý tưởng “mang tính đột phá, tạo dấu ấn lớn trong lĩnh vực quy hoạch, sẽ là cơ hội để thành phố xác lập các quan điểm thống nhất trong phát triển thủ đô và tổ chức không gian trong tương lai” và nhờ vậy sẽ trở thành… “thành phố kết nối toàn cầu” (13)! Với những chuyện như đã biết và với thực trang như đang thấy, bao nhiêu người dám tin không gian sống Hà Nội sẽ trong lành, không còn kẹt xe, hạ tầng giáo dục và y tế đạt yêu cầu “văn hiến, văn minh hiện đại”, có thể giã biệt giai đoạn cứ mưa là ngập và có đủ nước để ăn uống, tắm giặt?
Khi hàng triệu người còn canh cánh với chuyện bao giờ đủ nước đánh răng, rửa mặt, rõ ràng “kết nối toàn cầu” là chuyện khôi hài. Tất cả các thành viên của Bộ Chính trị đều đang cư trú tại Hà Nội. Dẫu sống trong tháp ngà nhưng chẳng lẽ hơn một chục cư dân Hà Nội này không biết gì về việc hàng triệu người cùng ngụ ở nơi mình sống vật vã vì thiếu nước? Sau năm thập niên xây dựng CNXH mà còn phải ban hành một… nghị quyết để cư dân thủ đô có thể… “kết nối với nước” tất nhiên chẳng… sang chút nào nhưng đừng quên, dân chúng cần hiệu quả thiết thực về những vấn đề thiết thân đối với họ như là NƯỚC!
Chú thích
(4) https://vnexpress.net/bi-thu-ha-noi-yeu-cau-dam-bao-nuoc-sach-cho-khu-do-thi-thanh-ha-4666128.html
(5) https://vnexpress.net/chenh-lech-cung-cau-nuoc-sach-o-ha-noi-4669638.html
(6) https://vtv.vn/xa-hoi/vi-sao-khong-khi-o-ha-noi-o-nhiem-nghiem-trong-20230225175455798.htm
(8) https://tienphong.vn/ha-noi-thieu-truong-lop-qua-tai-duoc-bao-truoc-post1549582.tpo
(10) https://tuoitre.vn/lam-gi-de-ket-thuc-diep-khuc-cu-mua-la-ngap-sau-tai-ha-noi-20230929160501168.htm
(11) https://vietnamnet.vn/du-an-do-thi-bo-hoang-nhieu-khong-the-dem-noi-o-ha-noi-2121421.html
(13) https://nhandan.vn/ha-noi-voi-tam-nhin-cua-thanh-pho-ket-noi-toan-cau-post776739.html
1-9-2018
Cách đánh vần “lạ” trong sách tiếng Việt lớp 1 “Công nghệ giáo dục” mà tôi gọi là “cách mạng đánh vần” không đơn giản là sự “rửng mỡ” của Bộ Giáo dục. Những thông tin xung quanh nó còn kinh dị hơn nhiều.
“Tiếng Việt lớp 1 công nghệ giáo dục” không chỉ có 1 cuốn, nó là một bộ có tới 18 cuốn. Ngoài 3 cuốn được coi là chính (tập 1 – Âm-Chữ, tập 2 – Vần, tập 3 – Tự học), còn lại 15 cuốn là sách “ăn theo”. Tôi chắc không có bao nhiêu phụ huynh nhớ nổi đó là những cuốn sách gì nếu không ghi lại để mua, còn các em thì tôi không thể tưởng tượng làm thế nào “đánh vật” được với những cuốn sách ấy. Ngoài 18 cuốn sách đó, học sinh còn phải mua thêm bộ sách Giáo dục lối sống lớp 1 Công nghệ giáo dục và cuốn Bài luyện tập và đề kiểm tra định kỳ môn Tiếng Việt lớp 1 nữa. Tất cả sách chỉ dùng 1 lần, anh/chị không để lại cho em được, vì mỗi năm đều có chỉnh sửa, buộc phải mua sách mới.
VietTuSaiGon
29-4-2022
Cho đến lúc này, Việt Nam vốn dĩ quen đi hai chân trên hai thái cực và đã đến đoạn đường mà hai thái cực đó giãn rộng đến độ nguy cơ không thể tiếp tục đi được nữa, phải chọn một trong hai thái cực, Mỹ, phương Tây hay Nga, Trung? Có lẽ, Việt Nam không còn chọn lựa nào khác ngoài Mỹ, phương Tây.
16-9-2017
Sau khi người đứng đầu của Ban Tuyên giáo Trung ương có bút phê vào công văn của DN chỉ đạo ngưng phát sóng vệt điều tra này, nhiều người bạn bức xúc và nghi ngờ vụ án sẽ bị chìm xuồng. Tôi đã phải viết một STT nói rõ quan điểm chuyên án vẫn tiếp tục được điều tra mở rộng và bất kể cá nhân nào cũng không thể can thiệp được việc này, bởi Ban Chuyên án, Thủ tướng rất quyết liệt điều tra xử lý từng đối tượng và trách nhiệm của người đứng đầu để xảy ra vụ việc này.
6-12-2020
Nữ sinh lớp 10 Trường THPT Vĩnh Xương (Tân Châu, An Giang) để lại thư tuyệt mệnh và uống thuốc tự tử ngay tại trường để minh chứng mình không vi phạm như quyết định xử lý của trường.
Vì sao nữ sinh phải lấy cái chết để minh oan?
Theo bà Q, mẹ của nữ sinh Y, nguyên nhân bắt đầu từ Y không tham gia học phụ đạo có thu phí do trường tổ chức. Đồng thời, giáo viên môn toán trong lớp “để ý” em mặc áo dài mỏng, có lời nói làm nhiều bạn học trong lớp chú ý, khiến em ngượng ngùng…
17-10-2019
Dự án đầu tư xây dựng hệ thống cấp nước Sông Đà-Hà Nội do Tổng Công ty Vinaconex làm chủ đầu tư; sau khi hoàn thành đi vào sử dụng, đường ống bị vỡ 18 lần làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống sinh hoạt của nhân dân Thủ Đô phía tây và tây nam Hà Nội.
4-11-2023
Hầu như mỗi làng, mỗi xã, mỗi huyện, mỗi tỉnh ở khắp đất nước này đều có cổng chào với quy mô lớn nhỏ khác nhau; tuỳ thuộc vào độ giàu nghèo và độ “chịu chơi” của người dân và lãnh đạo chính quyền ở đó. Khẩu hiệu, biển vẫy treo tràn lan ở bất cứ đâu nhưng không biết có ai đọc nó hay không…
Rất nhiều khu tượng đài, khu tưởng niệm, bảo tàng được xây dựng vô cùng tốn kém nhưng sau đó sớm trở thành những nơi cô quạnh, heo hút, vắng bóng người. Người đã chết, người được vinh danh hẳn là sẽ buồn hơn khi tên tuổi của họ được đặt những chỗ đó theo ý của người khác.
Việt Nam có lẽ đã có những tính toán trong việc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) ban hành Thông tư 19 (TT19) cho phép dùng tiền nhân dân tệ tại bảy tỉnh biên giới Việt Trung.
Hai cái lợi ngắn hạn trước mắt được dẫn chứng qua thông tin “đại chúng” hay trong vài tài liệu dẫn đến TT 19 là sẽ “giúp thương nhân VN sản xuất và buôn bán dễ dàng hơn ở các tỉnh biên giới”, và hy vọng “giúp giới sản xuất và đầu tư TQ di chuyển một số hãng xưởng sản xuất và dự án đầu tư sang VN”.
20-9-2017
Ngày 19/9/2017 bà con tiểu thương chợ An Đông bãi thị, biểu tình trước cổng chợ để đòi quyền lợi chính đáng, đòi minh bạch, yêu cầu câu trả lời thỏa đáng từ ban quản lý chợ và UBND quận 5 về việc: Số tiền họ đóng góp sửa chợ sau bốn năm mà BQL chợ không thực hiện thi công. Bắt tiểu thương ký hợp đồng thuê sạp trong khi họ đã mua hẳn sạp trước đó nhiều năm.
13-12-2020
Hội nghị TW14 sẽ diễn ra từ ngày 14 đến ngày 18/12/2020, nội dung có lẽ được nhiều người quan tâm là ông/bà nào sẽ được giới thiệu vào Bộ Chính trị (2021-2026).
Trân Văn
21-10-2019
So với trước, năm nay, số phụ nữ chia sẻ thông tin, hình ảnh về hoa, quà mà họ được tặng nhân ngày 20 tháng 10 trên mạng xã hội đã giảm đáng kể và số người dùng mạng xã hội như một phương tiện để khuyến khích mọi người, đặc biệt là nữ giới, “nhận thức lại” về ý nghĩa ngày 20 tháng 10 càng ngày càng đông.
12-11-2023
Không chỉ ông trời lấn biển mở đất mà chính người cũng liên tục ăn biển. Cách nay cũng chưa xa, gần nửa thế kỷ chứ bao nhiêu, những năm 80 trở về trước, người ta ít quan tâm tới đất ven biển. Từ Móng Cái Quảng Ninh lần theo bờ biển qua Hải Phòng, Nam Hà, Ninh Bình, Thanh Hóa vào tít tận Vĩnh Linh, rồi sau 1975 kéo tới tận Cà Mau, Rạch Giá, đất ven biển rất hoang sơ, chả mấy ai để ý, không bị những khu du lịch, rì sọt, khách sạn chia năm xẻ bảy, xâm chiếm như sau này.
14-9-2018
Chớ nếu không thì những hành vi “đe dọa an ninh quốc gia” thực sự thì lại “lọt lưới”. An ninh quốc gia là những việc có ảnh hưởng đến sự “toàn vẹn lãnh thổ”, đến “quyền lợi của cả dân tộc”.
Theo tôi, việc cho sử dụng đồng Nguyên (nhân dân tệ) ở VN là một “đe dọa cho an ninh quốc gia”. Không cần tưởng tượng xa xôi như “chủ quyền quốc gia về tiền tệ”, mà hãy nghĩ đơn giản đến việc những người giàu có ở TQ đều có thể vào VN “thao túng” mọi sinh hoạt kinh tế của VN, như đã có một giai đoạn ở Chợ Lớn. Thời đó ông Diệm phải ra những đạo luật nghiêm khắc để loại trừ những tài phiệt người Hoa ra khỏi nền kinh tế của VN. Việc này thành công vì lúc đó VNCH không hề chịu áp lực của TQ như VN hiện nay. VN hiện nay vô phương ra các đạo luật tương tự (như buộc tài phiệt người Hoa phải nhập tịch Việt, cấm người Hoa hoạt động 11 ngành nghề về kinh tế, hoặc buộc người Hoa phải sang nhượng sự nghiệp cho người bản xứ VN…).
15-5-2022
1. Bộ nội vụ Ukraina cho rằng chiến tranh xâm lược của Nga đã bước vào giai đoạn 3: quân Nga đang bằng mọi giá kiểm soát, giữ những phần đất đang chiếm được, tìm cách sát nhập các phần đất đó vào Liên bang Nga, sau những thất bại ở giai đoạn 1 (tấn công Kyiv), thất bại ở giai đoạn 2 (chiếm Kharkiv, Donbass, Odessa). Phía Nga không còn che dấu mục đích chính là xâm lược cướp lãnh thổ Ukraina, khi lần lượt các chính quyền địa phương do Nga lập nên ở Lugansk, Donetsk rồi Kherson, theo chân Crimea, có kế hoạch tổ chức “trưng cầu dân ý” để chính thức “ra nhập” liên bang Nga.
25-9-2017
Chuyến đi của ông Lưu Vân Sơn, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Ban Bí thư và Thường vụ Ban Chấp hành Trung ương của ĐCS Trung Quốc tới Việt Nam (từ 18-19/9/2017) ít liên hệ tới Hội nghị 6 của ĐCSVN hơn là tới Đại hội lần thứ 19 của ĐCS Trung Quốc, một nhà phân tích chính trị từ Việt Nam nói với BBC.
Trao đổi với BBC, Tiến sỹ Vũ Cao Phan, nguyên Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hội Hữu nghị Việt – Trung đưa ra giải thích vì Trung Quốc ‘cần một không khí đối ngoại’ thuận lợi trước Đại hội này, trong khi Hội nghị TƯ6 của ĐCSVN đã được điều chỉnh thời gian nhi lần từ trước, một nhà phân tích chính trị từ Việt Nam nói với BBC.
22-12-2020
Năm 2015, Thành ủy TPHCM (dưới quyền Lê Thanh Hải) chỉ định Diệp Dũng (TGĐ Công ty Đầu tư Tài chính Nhà nước TPHCM – HFIC) làm Bí thư Đảng ủy Liên hiệp HTX thương mại TP.HCM (Saigon Co.op) nhiệm kỳ 2016-2020, rồi được bầu làm Chủ tịch HĐQT Saigon Co.op.
26-10-2019
Thảm hoạ ô nhiễm nước sông Đà ảnh hưởng ước chừng 1 triệu dân thủ đô (250.000 hộ). Nghĩa là khoảng 1/10 dân số thủ đô bị ảnh hưởng. Không chỉ vì một xe đổ trộm dầu thải. Chính Nhà máy nước sông Đà đã có tình đánh tráo khái niệm giữa “nồng độ clo cao” với “nhiễm độc stygren). Và cả sự phản ứng vô cùng chậm trễ của chính quyền thủ đô!
Nhìn lại một thảm hoạ nào đó trong thời hiện tại chính là nhìn lại năng lực quản trị quốc gia. Và cảm giác của người viết là vô cùng lo lắng.
Phản ứng quá chậm!
Nhiều ngày sau sự cố ô nhiễm dầu đường ống nước sông Đà, UBND thành phố Hà Nội mới thừa nhận và “hỗ trợ” nước bằng… xe bồn tưới cây. Dân phát hiện mùi lạ trong nước “hỗ trợ” và đổ đi đồng thời truy vấn thì tài xế thừa nhận gấp quá chưa rửa xe bồn.
Tại sao có thể gọi là “hỗ trợ” khi dân trả tiền nước sinh hoạt và bao gồm cả phí bảo vệ môi trường và thuế VAT. Nếu cộng giá nước với phí bảo vệ môi trường rồi tính VAT nghĩa là thuế chồng thuế. Việc Công ty sông Đà báo lãi 70 tỉ đồng ngay giữa tâm điểm sự cố nước ô nhiễm càng làm nhân dân phẫn nộ hơn.
Dân phải dùng nước sinh hoạt có độc chất, kẻ bán biết có độc vẫn không cắt ngay nguồn độc và cũng chẳng thông báo người mua. Đó không đơn thuần là kinh doanh bất lương mà là vi phạm pháp luật trắng trợn. Vi phạm của họ thì cũng dễ xử lý thôi nếu đối chiếu quy phạm pháp luật hiện hành. Cái đáng lo hơn là phản ứng của chính quyền Hà Nội.
Những ngày im ắng của hệ thống chính quyền thủ đô chính là những ngày phơi nhiễm độc tố đúng nghĩa. Chuyên gia y tế Nguyễn Trọng An đã khẳng định: “Xylen hay styren gây ô nhiễm nước sông Đà đều có thể gây ung thư lẫn bệnh thần kinh, bệnh ngoài da nếu dùng nấu ăn và tắm. Cả hai hai chất này đều vượt ngưỡng rất cao trong vụ ô nhiễm nước sông Đà.”
Thật khó tưởng tượng! Một cuộc phơi nhiễm gần cả triệu người, trong nhiều ngày, mà vẫn chưa được gọi là thảm hoạ quốc gia. Và trong trường hợp này thì năng lực quản trị rủi ro của chính quyền thủ đô cũng cần coi là một thứ thảm hoạ được không? Và thuật ngữ “nước sinh hoạt an toàn nhưng khuyến cáo không uống, dùng nấu ăn” như một sự trêu ngươi vào sự thật khách quan, phủ định khoa học và phá vỡ luôn khái niệm an toàn.
Xin nhắc lại, 250.000 hộ dân bị ảnh hưởng chính là khoảng 1/10 dân số của trung tâm chính trị quốc gia. Và nếu không phải là một xe dầu thải đen ngòm mà là một xe độc chất khác cao hơn về độ độc hại, không màu không mùi thì sao? Cyanua chẳng hạn! Chỉ cách đây một năm tại Quảng Nam, một xe có chứa nhiều hoá chất đã bị bắt và con số hoá chất lên đến 625kg mà cyanua chiếm chủ yếu. Nếu là một cú đầu độc có chủ ý thì bao nhiêu người sẽ chết?
Càng nghĩ lại vụ việc càng thấy rùng mình!
Sự rùng mình ấy, người viết đã trải nghiệm qua vụ cháy Rạng Đông. Ngay từ đầu lên tiếng cảnh báo song dân chúng vẫn ở lại chờ kết luận nhà nước. Đến khi có kết luận từ Bộ Tài nguyên và Môi trường thì dân chúng lại nháo nhào dọn đi. Những ngày bên cạnh ngửi mùi thuỷ ngân bay hơi do phản ứng nhiệt sinh ấy thì sức khoẻ nhân dân quanh nhà máy sẽ “về đâu?”
Về đâu thì trên nguyên lý chung, phản ứng quá chậm trước các biến cố môi trường sẽ dẫn tới các hậu quả khốc liệt và lâu dài! Nhân dân rõ ràng là đối tượng bị động nhất, dễ tổn thương nhất nếu có biến cố môi trường xảy ra.
Câu hỏi về lực phòng vệ biến cố môi trường.
Dân Hà Nội đã đóng thuế, đóng phí và trả tiền nước mà ở một nơi có luật riêng (Luật Thủ đô) và các chính sách ưu đãi. Nhưng nhân dân thủ đô vẫn không thể dùng nước sạch. Chí ít, 1/10 dân số thủ đô đã “trải nghiệm” nước ô nhiễm đúng nghĩa qua vụ “nước sông Đà” như là một ví dụ khó chấp nhận về năng lực dự báo, ứng phó với các biến cố môi trường.
Từ cháy thuỷ ngân nhà máy Rạng Đông đến nhiễm dầu thải Công ty Sông Đà đều diễn ra rất bất ngờ, rất bị động trong cách xử lý. Vậy năng lực quản trị thủ đô của chính quyền Hà Nội nên được hiểu như thế nào đây? Lớn hơn nữa, năng lực quản trị quốc gia sẽ được hiểu như thế nào đây?
Hiểu thế nào thì tuỳ bạn nhưng tôi có thể khẳng định rất nhiều vùng tại Việt Nam khổ không kém Hà Nội, về nước sạch. 2.000 con sông tại Việt Nam đều có nguy cơ “chết” vì nước thải, trong đó, nhiều con sông đã “chết” thật sự. Sông ngòi ô nhiễm nghiêm trọng do các chất thải công nghiệp, chất hữu cơ, chất dinh dưỡng, thuốc trừ sâu, vi khuẩn,… Sự cố “nước sông Đà” chỉ hé lộ một phần sự thật về ô nhiễm nguồn nước tại quốc gia này.
Lấy ví dụ chiếc xe tải chở dầu thải đã “tung tăng” từ Bắc Ninh đến Phú Thọ rồi qua Hoà Bình để đổ trộm chất thải. Chỉ một chiếc xe chạy đúng một chuyến đổ chất thải trộm đã làm nghiêng ngả đời sống 1/10 dân số thủ đô thông qua nguồn nước. Ai sẽ đảm bảo phòng vệ được những biến cố môi trường tương tự mà có thể lần sau sẽ là phá hoại có chủ đích.
Lấy thêm một ví dụ: Tìm hiểu thông tin thì được biết trước 1975, chính quyền Việt Nam Cộng Hoà cử một trung đội riêng để bảo vệ Nhà máy nước Biên Hoà. Nay không thấy bóng quân đội/công an bảo vệ nhà máy, chỉ lù lù một đống đất đá lập sông xung quanh ống hút nước chính của nhà máy này. Quá lạ lùng, quá sức mất cảnh giác; trong khi các báo cáo vẫn luôn nhấn mạnh về an ninh nguồn nước.
Giả sử có “sự cố” ở hai đập bùn đỏ bauxite Tây Nguyên và nhuộm đỏ sông Đồng Nai từ thượng nguồn đổ xuống thì trung tâm kinh tế lớn nhất đất nước là Đông Nam Bộ sẽ ra sao? Lúc ấy 16 triệu cư dân quanh sông đồng Nai có lẽ chỉ biết chờ viện trợ nước uống từ dưới các tỉnh miền Tây? Xin lỗi, ngay cả chính miền Tây cũng đã vào cơn hạn lớn nhất trăm năm và nguy cơ nước biển xâm nhập sâu. Lý do là Trung Quốc đã xây rất nhiều đập thuỷ điện để khống chế nguồn nước Mekong.
Hễ an ninh nguồn nước bị đe doạ như Hà Nội thì an sinh xã hội sẽ dễ bị phá vỡ. Hễ an ninh nguồn nước bị đe doạ như hạ nguồn Mekong thì an ninh lương thực quốc gia sẽ dễ bị tan vỡ. Đó há chẳng phải là những siêu nguy cơ hay sao?
Đáng lo hơn! Tôi chưa thấy các nhà quản lý đất nước nói về an ninh… khí trời. Chúng ta có thể nhịn uống vài ngày, nhịn ăn cả tuần nhưng chúng ta không thể ngưng… thở. Cũng tại hai trung tâm lớn đất nước là Hà nội và TP.HCM, bụi mịn PM2.5 hoành hành. Nhưng chí ít người viết với trải nghiệm 20 năm rong ruổi đất nước đã xác định có chí ít 50 nguồn thải siêu lớn với nhiều định dạng nguy cơ khác nhau. Cũng đều là những quả bom nổ chậm siêu lớn!
Rất nhiều những núi tro xỉ đốt lò của nhà máy ximang, nhà máy thép, nhà máy nhiệt điện tính bằng nhiều triệu tấn đang nằm chất đống như núi. Giả sử một cơ lốc vòi rồng hay những quả tên lửa tấn công kiểu “bất quy tắc” thì thứ bụi mịn nhỏ bằng 1/30-1/600 đường kính sợi tóc có thể bay vài trăm km. Khi ấy, loại bụi siêu nhỏ có khả năng ngấm thẳng vào máu qua bề mặt mao mạch con người sẽ gây ra thảm hoạ đến độ nào?
Thực sự không dám đoán. Chỉ biết về mặt nguyên tắc, gần như tuyệt đại đa số đám đông không có kỹ năng ứng phó sự cố môi trường sẽ gặp nguy hiểm ở mức cao, thậm chí rất cao! Xin vui lòng ghi nhớ cảnh báo của tôi: Xảy ra biến cố môi trường kiểu ấy sẽ chết rất nhiều người và kể cả còn sống thì nhiều người nữa cũng bị bệnh tật giày vò!
“Điều xấu nhất vẫn ở thì tương lai!” là dự đoán của Tiến sĩ Lê Xuân Thuyên. Vậy thì năng lực quản trị quốc gia nói chung và lực phòng vệ biến cố môi trường nói riêng, có lẽ không tốt lắm ở thì hiện tại.
“Có lẽ không tốt lắm…” là một cách dùng từ hết sức mang tính kiểm duyệt của cá nhân tôi!
21-5-2022
Cựu Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường van xin Toà được hưởng mức án “không mang thêm đau khổ cho gia đình”. Hoá ra cái mẫu người cộng sản như vị cựu thứ trưởng này chỉ biết gia đình mình, không biết gì về nỗi đau của cả dân tộc.