“Mặc mẹ chúng nó, viết làm gì cho mệt người ra, đi chơi cho sướng!” – một vài người bạn khuyên tôi. “Thôi không viết nữa! Viết thế người ta ghét cho à!” – người nhà tôi khuyên.
Thú thực, tôi đúng là một người bị ảnh hưởng quá sâu sắc bởi nền giáo dục Xã hội chủ nghĩa trước kia, xa lắm rồi. Trong mái trường Xã hội chủ nghĩa, người ta dạy tôi phải yêu nước, thương nòi: “Bầu ơi thương lấy bí cùng, tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn”; người ta dạy tôi chủ nghĩa anh hùng cách mạng, xả thân vì sự nghiệp cách mạng; người ta dạy tôi sống là phải đấu tranh: “Đấu tranh là lẽ sống” hay “sống là đấu tranh”; người ta dạy tôi phải biết thương yêu, quí trọng những người lao khổ; người ta dạy tôi mỹ học với những phạm trù “cái đẹp”, “cái cao thượng”; người ta dạy tôi thật thà, dũng cảm…
Biểu tình chống dự luật đặc khu tại Sài Gòn ngày 10/6. Ảnh: AFP
Các công ty công nghệ lớn bao gồm Google, Facebook và Twitter đã bày tỏ mối lo ngại nghiêm trọng sau khi chính phủ Việt Nam thông qua một đạo luật nhắm hạn chế chặt chẽ hơn về tự do ngôn luận trên trực tuyến.
Luật định mới được thông qua trong tuần này củng cố vai trò của chính phủ trong kiểm duyệt internet, khiến Tổ chức Ân xá Quốc tế phải kêu lên rằng luật định này dẫn đến việc “không có nơi an toàn cho dân chúng được tự do ngôn luận” ở Việt Nam. Liên minh Internet châu Á (AIC) – một nhóm đại diện cho Facebook, Google, Twitter, LinkedIn, Line và các tổ chức khác – đã cảnh báo thêm rằng luật định này sẽ gây hại cho sự phát triển của nền kinh tế kỹ thuật số của đất nước.
Bản đồ ca nhiễm ở Mỹ từ 18/7 đến 24/7. Nguồn: Daily Yonder
Từ 26/6 đến hết tháng 7, TP.HCM cho lấy mẫu xét nghiệm trong khu dân cư (cao điểm 500.000 mẫu/ngày) nên số ca nhiễm mới tăng dần đến đỉnh là ngày 27/7 với 6.318 ca. Sau đó, việc lấy mẫu giảm dần để tăng cường tiêm chủng tại cộng đồng. Số ca dương tính giảm dần ngày 4/8 là 3.257, ngày 10/8: còn 2490 ca.
Nhiều bài viết và góp ý cho dự thảo Luật An Ninh Mạng (LANM) đã phân tích một số điều vi hiến, vi phạm nhân quyền, vi phạm những cam kết quốc tế của Việt Nam,… vân vân. Stt này chỉ nêu sự vô nghĩa của một vài điều của LANM.
Thí dụ, khoản 1 Điều 16 của LANM quy định phải ngăn chặn, xử lý “Thông tin trên không gian mạng có nội dung tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam…”.
Trong phát biểu bế mạc Trung ương 11 có nhiều vấn đề, trong đó có vấn để “lấy lại và củng cố niềm tin và tình thương yêu, quý trọng của nhân dân”. Tào lao ở hai chữ lấy lại.
Khi dịch bệnh căng thẳng, nhà cầm quyền nào cũng vậy đều phải thực thi những biện pháp chống dịch chặn dịch (chứ không phải tấn công, tấn thế quái nào được kẻ thù vô hình có “mặt” ở khắp mọi nơi). Một trong những cách ấy là tiến hành phong tỏa, cấm đoán sự đi lại, hạn chế tối đa những hoạt động bị coi là không bức thiết.
Tôi theo dõi hình thái mưa kỳ quái ở miền Nam Trung Quốc một tháng qua thì thấy rằng con đường tiếp năng lượng cho mưa dài ngày ở Trung Quốc có xuất phát từ một front lạnh đới cao ở Ấn Độ Dương (xem hình thứ 2).
Chủ nghĩa Cộng Sản của R.Pipes chỉ ra sai lầm trong học thuyết của Marx. Ảnh: internet
Kính thưa Quý vị,
Trước hết cho phép tôi gửi đến các vị phụ trách Quỹ Văn hoá Phan Châu Trinh lời cám ơn đặc biệt vì đã tạo điều kiện cho tôi được đứng ở đây nhận sự vinh danh những bài viết của mình về một đề tài nghiên cứu cực kỳ nhậy cảm ở nước ta là học thuyết Marx. Thú thật, với tôi đây là điều hơi bất ngờ, khiến tôi gặp phải chút ít bỡ ngỡ và khó khăn vì ngoài tính chất nhậy cảm đó, chủ nghĩa Marx còn là một đề tài học thuật gây thật nhiều tranh cãi từ trước đến nay. Không muốn đi sâu vào những vấn đề phức tạp làm mất nhiều thời giờ của quý vị, trong bài phát biểu này, tôi chỉ xin nói qua cái hoàn cảnh đặc biệt nào trước đây khiến tôi tìm đến và cùng với cái hoàn cảnh nào sau này đã thúc đẩy tôi nhìn lại ngay từ cái nền tảng lý luận đã nâng đỡ cái học thuyết ấy.
Năm con gà bị vặn cổ; một con heo sặc tro, chỉ ít phút sau, lính pha thịt chặt xương đâu ra đấy [gà và heo của những người dân Khmer vừa chạy, trong thời điểm người lính được quán triệt “không lấy cái kim sợi chỉ của dân”]. Những người lính giành nhau những miếng vàng lá. Những người lính loay hoay mở chiếc đồng hồ trên cổ tay một tên “Pốt” vừa bị bắn hạ. Và, những món đồ cổ trong ba lô…
Anh Ngọc và Phan Thúy Hà, tác giả “Đừng kể tên tôi”. Ảnh: FB Nguyễn Thọ
Nhân ngày 30.4, tôi sẽ sưu tầm và kể lại những chuyện có liên quan đến cuộc chiến tranh đã qua, mong tìm lại được những người con Việt Nam bị lãng quên. Tôi đã tìm được anh Bình, anh Phong. Nay tôi kể về anh Ngọc ở Hà Tĩnh, một nhân vật có thật trong “Đừng kể tên tôi“ của Phan Thúy Hà.
Anh Ngọc là sỹ quan của sư đoàn 320, bị thương vào ngày 29.4 tại Củ Chi, trước khi tiến vào Sài Gòn. Điều cho đến nay anh không giải thích nổi là sau khi trúng đạn, anh vẫn chiến đấu tiếp và 3 binh sỹ VNCH ra đầu hàng anh, hai người cao to mạnh khỏe, một người bị thương. Lúc đầu họ không biết anh Ngọc đã trúng đạn, nhưng khi anh bắt họ dìu anh đi về phía đơn vị ở chợ Tân Quy, Củ Chi thì họ thấy máu chảy đầm đìa ttrên lưng anh.
LTS: Bài viết sau đây đăng trên trang VnExpress, nói về sự bất an của những hộ dân ở Sài Gòn, khi nhà cửa của họ ngày càng sụt lún và có thể sập bất cứ lúc nào.
Được biết, hiện tượng trên xảy ra là do người dân khai thác nước ngầm quá mức, cũng như không có đánh giá tác động môi trường đối với các công trình đô thị, thiếu sự tính toán hạ tầng cơ sở của các công trình, đường giao thông…
Ông Đinh La Thăng, cựu Ủy viên Bộ Chính trị, viên chức cao cấp nhất của Đảng Cộng sản bị bắt giữ. Ảnh chụp tại một phiên họp Quốc hội, 30/10/2017. Ảnh: AFP.
Cuộc chiến chống tham nhũng của ông Nguyễn Phú Trọng lên đến đỉnh cao khi ông Đinh La Thăng bị bắt. Ông Thăng là quan chức to nhất, là thanh củi gộc cho vào cái lò của ông Trọng mặc dù ngoài xin lỗi Đảng, xin lỗi nhân dân ông còn xin lỗi cả… cá nhân ông Trọng. Đinh La Thăng từng là ủy viên Bộ chính trị, Bí thư Thành ủy Tp HCM, Bộ trưởng Giao thông vận tải, Bí thư đảng ủy, Chủ tịch Tập đoàn dầu khí Việt Nam (PVN), đại biểu quốc hội… Nói ông Thăng là quan chức to nhất bị bắt là ở chỗ đó. “Tiện tay”, ông Trọng cho bắt luôn cả em trai ông Thăng là Đinh Mạnh Thắng. Có một điều lạ là sai phạm của ông Đinh La Thăng là từ hồi ông làm lãnh đạo PVN nhưng sau đó vẫn bổ nhiệm ông làm Bộ trưởng Giao thông Vận tải, bầu ông vào Bộ chính trị rồi cho làm Bí thư Thành ủy Tp HCM.
Trong những ngày qua, những hình ảnh từ cuộc biểu tình chống lại Luật dẫn độ tại Hong Kong khiến nhiều người tỏ ra thán phục trước quy mô, kỷ luật và sự văn minh của nó. Một trong những nhân tố giúp các cuộc biểu tình ở Hong Kong những năm qua được tổ chức khá thành công chính là sự tham gia của các hội nhóm học sinh, sinh viên mà tiêu biểu là nhóm Học Dân Tư Triều. Cũng vì vậy, nhiều độc giả Việt Nam đã đặt câu hỏi: sinh viên Việt Nam ở đâu trong các cuộc biểu tình?
Trong khi xã hội văn minh động viên học đại học bằng cách giảm học phí hay thậm chí miễn phí như ở Đức thì vị giáo sư này lại muốn tăng học phí để tạo rào cản.
Kể từ khi Nguyễn Phú Trọng hất cẳng và đẩy Nguyễn Tấn Dũng phải về vườn làm “người tử tế”, ông đã khôn khéo đặt chân vào đảng ủy Công an Trung ương. Như vậy, với chức Bí thư Quân ủy Trung ương và là Ủy viên Đảng ủy Công an Trung ương, Nguyễn Phú Trọng là người thâu tóm cả hai lực lượng vũ trang, gồm quân đội và công an. Và cũng từ đó, người dân trong nước cũng như quốc tế thấy được chính quyền CSVN đã trả thù những người bất đồng chính kiến một cách tàn ác, thông qua những bản án nặng nề mà tòa tuyên cho họ.
Không phải chờ đến hôm nay, khi mà bản án nặng nề dành cho những người yêu nước, nhưng lại bất đồng chính kiến đối với chính quyền độc tài Cộng sản, như: Nguyễn Văn Đài, Nguyễn Trung Tôn, Nguyễn Bắc Truyển, Trương Minh Đức, Phạm Văn Trội, Lê Thu Hà chúng ta mới thấy được sự tàn ác của chế độ, mà kể từ khi Nguyễn Phú Trọng đặt chân vào trong đảng ủy công an trung ương, thâu tóm mọi quyền lực, chính quyền CS đã tỏ ra căm thù những người khác chính kiến với họ. Điều này thể hiện qua bản án 10 năm dành cho người mẹ đơn thân, nuôi hai con nhỏ là cô Nguyễn Ngọc Như Quỳnh ở Nha Trang, cô Trần Thị Nga, cũng bà mẹ đơn thân nuôi hai con nhỏ ở Hà Nam và rất nhiều thanh niên ở Hà Tĩnh liên quan đến việc đòi công lý sau khi thảm họa môi trường do Tập đoàn Gang thép Hưng Nghiệp Formosa gây ra. Kể xá chi là phụ nữ lại nuôi con nhỏ, quan trọng chi chuyện nhân đạo, chỉ cần bất đồng chính kiến với chế độ độc tài đều sẽ bị trả thù, phải lãnh những mức án nặng. Mức án nặng được tuyên ra nó cho thấy chính quyền rất căm ghét người khác chính kiến với họ.
Tôi viết vội bài này trên đường tiếp tục đi thăm các cháu học sinh mồ côi vì Covid, hôm nay là quận 7. Sáng sớm, các số liệu tôi nhận được từ tỉnh Đồng Tháp (vừa công bố chiều qua) lại thôi thúc tôi chia sẻ nhanh ở đây.
Bức hình bên trái chụp đúng lúc Mikhail Gorbachev vừa đọc xong diễn văn từ chức Chủ Tịch Liên Xô và đang khép lại bài diễn văn sau bảy giờ tối ngày 25 tháng 12, 1991.
Bài viết của TS Trần Công Trục hôm kia trên Giáo Dục tựa đề “Kỹ niệm về cụ Đỗ Mười trong đàm phán biên giới với Trung Quốc” cho ta thấy vai trò chủ đạo của Đỗ Mười trong những quyết định về biên giới, chủ quyền lãnh thổ, biển đảo.
Hệ quả (của sự can thiệp của Đỗ Mười) năm 1991 hai bên VN và TQ ký kết Hiệp định Tạm thời để giải quyết những công việc liên quan đến vấn đề biên giới. Cốt lõi của hiệp ước này là nguyên tắc “statu quo”, như trong bài viết TS Trần Công Trục đã ghi nhận.
Tuần trước, một trong những chủ đề tiếp tục thu hút nhiều người tham gia thảo luận vào dịp tròn 45 năm ngày “Giải phóng miền Nam” (30/4/1975 – 30/4/2020) là ai thảo tuyên bố đầu hàng để ông Dương Văn Minh (Tổng thống cuối cùng của chính thể Việt Nam Cộng hòa) đọc trên Đài Phát thanh Sài Gòn?
Một cuộc tháo chạy “vĩ đại” của dân tỉnh lẻ khỏi các thành phố lớn như HCM, HN đang phơi bày trước mắt chúng ta cái sự thật không những của đói khát, của sợ hãi, của sự hỏng hóc trong bộ máy. Và tất nhiên không phải chỉ có thế.
6 chiếc ghế gỗ là câu chuyện trong bức ảnh kề bên, có 6 em nhỏ trong lễ khai giảng trên rẻo cao Nam Trà My không có ghế ngồi gây xúc động mạnh cho chúng ta từ trưa qua.
3 triệu $ là của một vị Bộ trưởng đánh quả áp phe trong buổi hoàng hôn nhiệm kỳ.
6 cái ghế cho các em và 3 triệu $ của ông bộ trưởng thì liên quan gì nhau hem?
Có đấy!!!
Cùng với những hình ảnh xúc động của lễ khai giảng năm nay trên rẻo cao, là câu chuyện về những áp phe của các quan chức tha hóa. Là những công bộc đã làm thất thoát hàng chục ngàn tỷ đồng.
Và bất cứ một người có lương tâm nào cũng không thể không liên tưởng rằng với số tiền thất thoát, tham nhũng hối lộ ấy, chúng ta có thể thay bao nhiêu ngôi trường xập xệ bằng trường mới khang trang , thêm bao nhiêu em bé rẻo cao được ăn no mặc ấm, bao nhiêu cuộc đời chốn thâm sơn cùng cốc được chạm vào tương lai tươi sáng hơn.
Hôm qua trong tấm hình chụp từ cảnh khai trường ở “nóc” Tắk Pổ, chúng ta đếm thấy có 6 học sinh chưa có đủ để ghế ngồi dự lễ.
Nhưng cũng hôm qua chúng ta biết rằng có một cựu Bộ trưởng đã đút túi hơn 3 triệu đô la chỉ trong một cú áp phe lúc “hoàng hôn nhiệm kỳ”!
***
Sau đây là nội dung bài viết “6 chiếc ghế gỗ và 3 triệu USD” của nhà báo Lê Đức Dục, đăng trên báo Tuổi Trẻ:
Cô giáo trẻ đọc thư chúc mừng khai giảng của Chủ tịch nước tại điểm trường Tắk Pổ sáng 5-9. Ảnh: Trà Thị Thu/ TT
TTO – Trong tấm hình chụp từ cảnh khai trường ở nóc Tắk Pổ, có sáu học sinh chưa có đủ ghế để ngồi dự lễ nhưng cũng dòng thời sự những ngày qua, có một cựu bộ trưởng khai đã đút túi hơn 3 triệu đôla chỉ trong một cú áp phe lúc ‘hoàng hôn nhiệm kỳ’.
Hôm qua 5-9, chúng ta lại thấy lòng rưng rưng khi nhìn những tấm hình khai giảng gửi về từ rẻo cao.
Sau lễ khai giảng, cô giáo Trà Thị Thu gửi cho Tuổi Trẻ hình ảnh đơn sơ mà đầy cảm xúc của buổi lễ tại điểm trường Tắk Pổ (huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam).
Cái nóc (bản, làng – theo cách gọi của người Ca Dong) ấy chỉ cách trung tâm huyện 10km nhưng muốn lên chỉ có cách lội bộ.
Và chúng tôi nghe thắt nghẹn nơi lồng ngực khi thấy trong tấm ảnh chụp các học trò đang chăm chú nghe cô giáo đọc thư gửi học sinh nhân ngày khai trường của Chủ tịch nước, có sáu em học sinh ngồi xổm trên nền đất, trước ngôi trường lợp tôn, che chắn bằng vách gỗ đơn sơ.
Hình ảnh điểm trường Tắk Pổ trong lễ khai giảng hôm qua khiến chúng tôi liên tưởng ngay đến một ngôi trường nơi cực bắc Hà Giang, đó là điểm trường Lùng Tám Cao ở xã Lùng Tám (huyện Quản Bạ) với tấm ảnh từng gây xúc cảm không kém khi trong hình là các em học sinh ngồi trên nền đất, tấm bảng trong lớp học làm phông được kẻ nắn nót dòng chữ “Lễ khai giảng năm học 2014 – 2015” bằng phấn trắng.
Chỉ ít ngày sau, hai phóng viên Tuổi Trẻ đã đi tìm ra điểm trường gây “bão mạng” trong mùa khai trường năm ấy.
Chưa hết, lễ khai trường năm ngoái, thầy trò ở khu vực Nậm Ngà (xã Tà Tổng, huyện Mường Tè, Lai Châu) đã khai giảng bên bờ suối chỉ vì khu vực đó không có mặt bằng nào khả dĩ để có thể tập trung đông đủ học sinh hơn là bãi cát bên suối…
Chúng tôi may mắn đã đặt chân đến những điểm trường rẻo cao như thế. Và rồi công việc cứ cuốn đi, cho đến khi vào những ngày này, chứng kiến cảnh hàng triệu học sinh cả nước nô nức với ngày tựu trường với bao tâm tư ngổn ngang.
Các em học sinh ở đô thị háo hức với những lễ khai giảng có rực rỡ hoa tươi, có bóng bay ngũ sắc, có thả chim bồ câu bay vào trời xanh mang bao ước vọng…
Chúng tôi lại hướng vọng về những xóm bản vùng biên viễn hay bao làng chài chênh vênh nơi đầu sóng. Ở đó giấc mơ của các em học sinh đôi khi chỉ là một bữa cơm no, một manh áo ấm, một đôi ủng nhựa, một chỗ ngồi học không gió lùa mưa dột…
Theo dòng thời sự, cho dù không muốn so sánh, nhưng những dòng thời sự nhân lễ khai giảng năm nay là câu chuyện về những áp phe của các quan chức tha hóa, là những công bộc đã làm thất thoát hàng chục ngàn tỉ đồng…
Và bất cứ một người có lương tâm nào cũng không thể không liên tưởng rằng với số tiền thất thoát, tham nhũng hối lộ ấy, chúng ta có thể thay bao nhiêu ngôi trường xập xệ bằng trường mới khang trang, thêm bao nhiêu em bé rẻo cao được ăn no mặc ấm, bao nhiêu cuộc đời chốn thâm sơn cùng cốc được chạm vào tương lai tươi sáng hơn.
Hôm qua trong tấm hình chụp từ cảnh khai trường ở nóc Tắk Pổ, chúng ta đếm thấy có sáu học sinh chưa có đủ ghế để ngồi dự lễ.
Nhưng cũng dòng thời sự những ngày qua, chúng ta biết rằng có một cựu bộ trưởng khai đã đút túi hơn 3 triệu đôla chỉ trong một cú áp phe lúc “hoàng hôn nhiệm kỳ”, và có những quan chức khác trên bục nói rất hay ho nhưng thực tế thì bỏ túi số tiền áp phe lớn mà giả sử các trường, các em có thêm ngần ấy tiền, cuộc đời các cô, các em sẽ có trang mới.
Những con số không thể so sánh nhưng cứ ám ảnh chúng ta…
Bạo chúa (tyran) không phải chỉ là sản phẩm của các chế độ “chuyên chế – tyranie”, kiểu công sản như Mao Trạch Đông, Staline, Hồ Chí Minh… hay Hitler của Quốc xã (Nazisme). Bạo chúa còn có thể sinh ra từ sự chuyên chế của số đông (tyrannie de la majorité), điển hình qua ông Trump.
Tết cổ truyền của dân tộc đang đến gần, cũng không biết nói sao (cũng có thể là định mệnh và kiếp nạn của dân tộc này?) vì những ngày cận Tết cũng trùng với dịp kỷ niệm ngày thành lập Đảng. Năm nay “Đảng ta” đã bước qua “tuổi” 89 (03/02/1930 – 03/02/2019), lẽ thường, nếu là con người ở độ tuổi này sẽ rơi vào tình trạng lú lẫn, không kiểm soát được suy nghĩ và hành vi của bản thân, nhớ trước quên sau, không nói có, có nói không… Đây là quy luật của tạo hóa, không cãi được.
Tuần này, đom đóm trở thành một trong những chủ đề nóng trên mạng xã hội. Loại côn trùng có khả năng phát sáng vào ban đêm ấy được thiên hạ quan tâm, bàn luận rôm rả vì là một phần trong thân thế – sự nghiệp của ông Trần Đại Quang.
Vụ “đốt lò chống tham nhũng” của ông Trọng chỉ mới “nổi lửa” lên vài tháng, nhưng công cuộc cóp nhặt củi đã bắt đầu từ nhiều năm trước, chính xác từ lúc người ta biết tới “những giọt nước mắt” của tổng bí thư.
Hôm nay TAND huyện Mỹ Đức, Hà Nội xét xử 14 cựu cán bộ lãnh đạo xã Đồng Tâm, lãnh đạo Phòng TN&MT huyện Mỹ Đức, sai phạm trong công tác quản lý đất đai ở xã Đồng Tâm và huyện Mỹ Đức. Nhưng người dân xã Đồng Tâm cho rằng, vụ xét xử này không liên quan đến vụ tranh chấp đất của người dân Đồng Tâm, dẫn đến cuộc khủng hoảng giữa người dân với chính quyền, diễn ra hồi tháng Tư.
TS Nguyễn Quang A nói rằng, dù vụ xử này không liên quan tới vụ khủng hoảng ở Đồng Tâm, “nhưng sẽ được báo chí vống lên là một phần của vụ Đồng Tâm để lót đường cho vụ khủng bố bà con Đồng Tâm. Nếu là vụ liên quan đến Đồng Tâm thì phải đưa kẻ đã ký quyết định bắt cụ Kình và ba-bốn người ở Đồng Tâm, cũng như mấy kẻ đã ra tay hành hung cụ Kình ra tòa xét xử; đưa bọn nào lấp liếm nói đồng Sênh thuộc sân bay Miếu Môn ra công khai bắt chúng đưa ra bằng chứng, nếu không đưa được bằng chứng thì đưa ra tòa“.
Dễ có hàng chục năm mới ngồi uống rượu với các nhà lãnh đạo Sông Bé hồi chưa tách tỉnh, những người đóng vai trò quyết định tạo ra diện mạo Bình Dương.
Ông Nguyễn Văn Thể, Bộ trưởng Giao thông – Vận tải, vừa lên tiếng “xin nhận trách nhiệm trước Đảng và Nhà nước” và “xin lỗi gia đình các nạn nhân của bốn vụ tai nạn đường sắt, xảy ra liên tục trong bốn ngày từ 24 đến 27 tháng 5” (1).
Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cùng Đoàn công tác thăm, chúc tết gia đình nguyên Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng. Ảnh: VGP/Mạnh Hùng
Nhìn hình các đồng chí (đc) ấy chúc tết nhau sao cứ nhớn nhác?
Chỉ lác đác vài báo đưa tin chuyến thăm chúc tết các lãnh đạo CP và NN ở SG và Bình Dương của ngài Mai Tiến Dũng. Và trong số đó chỉ Dân Việt của Hội NDVN là rút cái tít giành cho đồng chí X trang trọng thế này trong khi ngài bộ trưởng thăm cả nguyên chủ tịch nước Trương Tấn Sang, Nguyễn Minh Triết.
Bức hình bên trái chụp đúng lúc Mikhail Gorbachev vừa đọc xong diễn văn từ chức Chủ Tịch Liên Xô và đang khép lại bài diễn văn sau bảy giờ tối ngày 25 tháng 12, 1991.
