Tác giả: Tuấn Hoàng
Jackhammer Nguyễn, biên dịch
9-1-2021
Chuyện gì xảy ra đối với lá cờ của một quốc gia không còn nữa, trong vụ rối loạn?
Tác giả: Tuấn Hoàng
Jackhammer Nguyễn, biên dịch
9-1-2021
Chuyện gì xảy ra đối với lá cờ của một quốc gia không còn nữa, trong vụ rối loạn?
Nguyệt Quang Bảo, dịch
21-2-2020
Nhà thơ Dư Tú Hoa (Yu Xiuhua – 余秀华) đã có một bài thơ bày tỏ lòng thương xót của bà đối với bác sĩ Lý Văn Lượng và kêu gọi tự do ngôn luận. Bài thơ “Tiếc Thương Lý Văn Lượng” (悼李文亮), nhà thơ Dư Tú Hoa nói trực tiếp với bác sĩ Lý, ra lệnh cho bác sĩ yên nghỉ, và tự hỏi đời sống sau khi chết có nghĩa lý gì với BS Lý.
Tác giả: Shi Shan, RFA
Dịch giả: Lê Minh Nguyên
19-8-2019
Phong trào phản kháng có quy mô lớn ở Hồng Kông trong hai tháng qua đã tăng tốc trong khung cảnh không có một tổ chức phối hợp thống nhất. Một số nhà phân tích cho rằng nền tảng của một sự phối hợp rộng lớn hiện đang được hình thành.
Tác giả: Katrina Nicholas và Nguyen Kieu Giang
Cù Tuấn, dịch
14-2-2023
Giám đốc điều hành của VinFast cho biết, tỷ phú Phạm Nhật Vượng vẫn chưa có kế hoạch đầu tư thêm tiền vào VinFast, ngay cả khi hãng xe điện Việt Nam này bị buộc phải trì hoãn kế hoạch xây dựng nhà máy ở Mỹ và đang cắt giảm nhân sự.
Tác giả: Martin U. Müller
Dịch giả: Nguyễn Văn Vui
17-4-2020
Trong đại dịch corona người ta rất thường nói đến máy thở và năng lực trong những nơi chăm sóc đặc biệt (ICU). Nhưng việc thở máy đối với bệnh nhân thật sự có nghĩa là gì? Và tại sao không phải chỉ cần có thiết bị tối tân là đủ?
Tác giả: David Brunnstrom
Dương Lệ Chi, chuyển ngữ
13-7-2021
WASHINGTON (Reuters) – Người được Tổng thống Joe Biden đề cử làm đại sứ kế tiếp của Hoa Kỳ ở Việt Nam, tuyên bố tại phiên điều trần ở Thượng viện hôm thứ Ba [13/7] rằng, sẽ thúc đẩy quan hệ an ninh với Hà Nội, trong khi tìm cách tiếp cận thị trường công bằng và thúc giục Hà Nội tôn trọng nhân quyền.
Võ Thu Phương, lược dịch
9-4-2021
Lời người dịch: Markus Söder, thống đốc bang Bayern, từng là khuôn mặt sáng giá nhất của các ứng cử viên vào chức Thủ tướng. Mùa dịch này, Söder luôn bày tỏ ý muốn ngông cuồng chống dịch một cách riêng lẻ và làm những chuyện mà các tiểu bang khác không ai hiểu nổi.
Lê Minh Nguyên dịch
20-11-2021
Sau Phiên họp Trung uơng 6 Khoá 19 của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), truyền thông nước ngoài nhận xét chung rằng, Tập Cận Bình đã giành được thắng lợi lớn và hoàn thành việc kiểm soát toàn diện hơn, do đó không có gì lo ngại về giấc mơ hoàng đế của ông sẽ thành hiện thực tại Đại hội lần thứ 20 vào năm tới v.v… Giống như những dự đoán (của ông Ngụy) trước đây, điều đó chứng tỏ rằng những nhà bình luận này đã liên tục viết nguệch ngoạc các vấn đề của Trung Quốc và chỉ nghiên cứu bề nổi của nó mà không tìm hiểu sâu.
Đỗ Kim Thêm, tuyển dịch
28-2-2022
Chiến cuộc leo thang đầy kinh ngạc khi Tổng thống Nga Wladamir Putin loan báo quyết định đặt lực lượng vũ khí hạt nhân của Nga trong tình trạng báo động. Trong một buổi nói chuyện với các tướng lãnh trên đài truyền hình, Putin cho biết quyết định này là do “các thái độ gây hấn của khối NATO và các biện pháp trừng phạt kinh tế của phương Tây”.
Tác giả: Bùi Mẫn Hân
Dịch giả: Huỳnh Hoa
1-11-2017
Ý nghĩa việc thâu tóm quyền lực của Tập Cận Bình
Một kỷ nguyên mới đã bắt đầu trong chính trị Trung Quốc. Vào ngày 24 tháng 10, khi đại hội toàn quốc lần thứ 19 của đảng Cộng sản Trung Quốc hạ màn, các đại biểu của đảng đã sửa đổi điều lệ của tổ chức này để thiêng hóa một nguyên tắc ý thức hệ có vai trò dẫn dắt mới: “Tư tưởng Tập Cận Bình” (Xi Jinping). Ít có nhà quan sát nào biết chính xác học thuyết này dẫn tới cái gì – đó là một tập hợp vô hình vô ảnh những ý tưởng về duy trì nhà nước độc đảng của Trung Quốc và chuyển hóa đất nước thành một cường quốc toàn cầu – nhưng đa số đều lập tức nắm được cái biểu trưng chính trị trong sự ra đời học thuyết này. Đảng Cộng sản đã đề cao những đóng góp về ý thức hệ của nhà lãnh đạo Trung Quốc lên ngang tầm với những đóng góp của Mao Trạch Đông (Mao Zedong) và Đặng Tiểu Bình (Deng Xiaoping), hai lãnh tụ đảng Cộng sản Trung Quốc duy nhất có ý tưởng được thánh hóa như vậy.
Lời dịch giả: Khá nhiều người Việt tỏ lòng ngưỡng mộ Tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ, Donald Trump, khi ông chọn không nhận lương khoảng 400 ngàn đô la Mỹ/năm. Tuy nhiên, nhiều báo cáo đáng tin cậy của CREW, The Atlantic, New York Times, USA Today, New York Mag, ProPublica, Bloomberg … đã cung cấp nhiều bằng chứng thuyết phục về các xung đột lợi ích của Trump, cũng như việc Trump và gia đình đã và đang tận dụng “ảnh hưởng chính trị” để thu về hàng chục triệu đô la.
Tác giả: Jamie Seidel
Dịch giả: Dương Lệ Chi
3-5-2021
LGT: Bài báo này rất quan trọng, nói về các chiến thuật của Trung Cộng, cũng như thuyết Tam Chiến đã được Bắc Kinh sử dụng, là chiến tranh tâm lý, chiến tranh thông tin và chiến tranh pháp lý, nhằm mục tiêu chiến lược là đánh bại Hoa Kỳ trong cuộc tranh giành ngôi bá chủ thế giới.
Tác giả: Wendell Minnick
Dịch giả: Song Phan
25-7-2017
Quan hệ giữa Trung Quốc và Việt Nam có thể ít phức tạp hơn Washington mong muốn, bất chấp việc Bắc Kinh đe dọa sử dụng vũ lực buộc Hà Nội ngưng khoan trên biển Đông mới đây.
Điều thú vị là trong tuyên bố chung ngày 31 tháng 5 của Tổng thống Donald Trump và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc rằng Hoa Kỳ sẽ không cam kết giúp đỡ Hà Nội trong việc đối phó với các đe dọa của Trung Quốc.
Tác giả: Eckhard Jesse (1)
Dịch giả: Lê Quang Ngọ và Lê Quí Trọng
Luận đề: Những biến cố trong mùa Thu năm 1989 xuất phát từ bản tính cách mạng. Chúng đã tìm thấy nguyên nhân của chúng trong sự phá sản kinh tế, chính trị và đạo đức của thể chế SED toàn trị. Khi cuộc bầu cử chính quyền địa phương trong tháng 5 năm 1989 bị cáo buộc gian lận, lần đầu tiên cuộc khủng khoảng có hiệu quả cộng đồng đã có thể nhận biết được. Đó đã là một cuộc cách mạng ôn hòa, dựa vào lời kêu gọi “Không sử dụng bạo lực” và vào sức mạnh của lời nói và của những ngọn nến. Những kẻ uy quyền trở nên bất lực, những người bị trấn áp trở nên có ảnh hưởng. Cuộc cách mạng thống nhất năm 1990 nối tiếp cuộc cách mạng tự do trong mùa Thu năm 1989 – Cuộc cách mạng ôn hòa đầu tiên thành công.
***
Tác giả: Marilen Martin
Thục Quyên, phỏng dịch
10-2-2022
Putin và Tập gặp nhau khi khai mạc Thế vận hội ở Bắc Kinh. Sự ủng hộ của Trung Quốc đối với lợi ích của Nga có ý nghĩa gì đối với tình hình ở biên giới Ukraine? Trong bối cảnh căng thẳng giữa họ với Mỹ, Nga và Trung Quốc đang xích lại gần nhau hơn.
New York Times
Cù Tuấn, dịch
20-4-2023
Tóm tắt: Một năm sau cuộc chiến, một số cư dân ở các thị trấn miền đông Ukraine vẫn khiến các quan chức và cảnh sát bối rối về sự ủng hộ của họ đối với Nga bất chấp các cuộc bắn phá liên tục từ quân Nga.
KOSTYANTYNIVKA, Ukraine – Đứng bên ngoài nhà của mình, chỉ vào hố tên lửa trên đường lái xe vào nhà, một cư dân Ukraine ở thị trấn tiền tuyến đã tức giận và nhanh chóng quy trách nhiệm về vụ tấn công.
Tác giả: Philip Rucker
Dịch giả: Sydney Trần
22-12-2018
Trong hai năm, họ đã cố gắng dạy kèm và hạn chế ông. Họ đã dạy ông lịch sử, giải thích các khác biệt tinh tế và đánh bại những tai tiếng. Họ nài nỉ ông phải cân nhắc cẩn thận, khuyên nhủ và chuẩn bị các đề tài thảo luận để cố gắng thuyết phục nhóm bảo thủ đang ủng hộ ông bớt bồn chồn đòi bằng được một sự đột phá. Nhưng cuối cùng, họ đã thất bại.
LTS: Mỹ cũng như bao nhiêu nước trên thế giới, hiện đang trong cơn đại dịch, nhưng Mỹ có số ca nhiễm và số người tử vong cao nhất thế giới, hiện có hơn 2,55 triệu ca nhiễm, gần 127 ngàn người chết. Hôm qua, số ca nhiễm ở Mỹ tiếp tục tăng kỷ lục, với 47.341 ca trong ngày, trong khi Tổng thống Mỹ Donald Trump chống dịch bằng cách kêu gọi mọi người giảm xét nghiệm, để các ca nhiễm giảm!
Tác giả: David Hutt
Dịch giả: Trúc Lam
20-5-2018
Nguyễn Phú Trọng đang thực hiện một cuộc thập tự chinh để thanh trừng tham nhũng, tái khẳng định ý thức hệ và khôi phục sự trong sạch của cách mạng, khi Đảng Cộng sản tìm cách lấy lại tính hợp pháp của nó.
Ngay trước khi qua đời vào năm 1969, nhà lãnh đạo cách mạng Hồ Chí Minh đã viết xuống giấy bản di chúc cuối cùng của mình, nhưng những ý nghĩ của ông ta về việc nên duy trì các giá trị đạo đức cốt lõi của nó như thế nào, đã bị đảng Cộng sản Việt Nam quyết định.
Tác giả: Joseph S. Nye, Jr.
Đỗ Kim Thêm, biên dịch
1-2-2024
Nếu Donald Trump giành lại được Nhà Trắng vào tháng 11, năm nay có thể đánh dấu một bước ngoặt đối với quyền lực của Mỹ. Cuối cùng, nỗi sợ hãi về tình trạng suy tàn đã khiến cho người Mỹ bận tâm kể từ thời thuộc địa sẽ được biện minh.
Hầu hết người Mỹ tin rằng, Hoa Kỳ trong tình trạng suy tàn, Donald Trump tuyên bố rằng ông có thể “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại”. Nhưng tiền đề của Trump đơn giản là sai, và các biện pháp trị liệu được ông đề xuất đặt ra mối đe dọa lớn nhất đối với nước Mỹ.
Người Mỹ có một lịch sử lâu dài lo lắng về sự suy tàn. Ngay sau khi thành lập thuộc địa tại vịnh Massachusetts vào thế kỷ 17, một số người theo Thanh giáo than van về việc mất đi đức tính ban sơ. Vào thế kỷ 18, các bậc quốc phụ đã nghiên cứu về lịch sử La Mã khi xem làm thế nào để duy trì một nước cộng hòa mới của Mỹ.
Hồi thế kỷ 19, Charles Dickens nhận thấy rằng, nếu người Mỹ đáng tin cậy thì đất nước của họ “luôn bị suy thoái, luôn bị trì trệ và luôn ở trong tình trạng khủng hoảng đáng báo động, và chưa bao giờ ở trong trường hợp ngược lại”. Trên bìa tạp chí năm 1979 nói về sự suy tàn của quốc gia, Tượng Nữ thần Tự do có một giọt nước mắt lăn dài trên má.
Nhưng trong khi người Mỹ từ lâu đã bị thu hút bởi điều mà tôi gọi là “ánh sáng vàng son của quá khứ”, Hoa Kỳ chưa bao giờ có được sức mạnh như nhiều người tưởng. Ngay cả với các nguồn lực vượt trội, Mỹ thường không đạt được những gì họ muốn. Những người nghĩ rằng thế giới ngày nay phức tạp và hỗn loạn hơn so với trước đây, nên nhớ một năm như 1956, khi Hoa Kỳ không thể ngăn chặn sự đàn áp của Liên Xô đối với một cuộc nổi dậy ở Hungary; và khi các đồng minh của chúng ta là Anh, Pháp và Israel xâm chiếm kênh đào Suez. Diễn giải lời của danh hài Will Rogers, “quyền bá chủ không giống như trước đây và chưa bao giờ có”. Thời kỳ của “trào lưu suy thoái” cho chúng ta biết nhiều hơn về tâm lý phổ biến hơn là về địa chính trị.
Tuy nhiên, ý tưởng về tình trạng suy tàn rõ ràng chạm đến một dây thần kinh thô trong nền chính trị Mỹ, khiến nó trở thành thức ăn đáng tin cậy cho nền chính trị theo đảng phái. Đôi khi nỗi lo về sự suy tàn dẫn đến các chính sách bảo hộ gây hại nhiều hơn lợi. Và đôi khi, những giai đoạn kiêu ngạo dẫn đến các chính sách vượt quá giới hạn, thí dụ như chiến tranh Iraq. Không có đức tính nào trong việc đánh giá thấp hoặc cao về sức mạnh của Mỹ.
Khi nói đến địa chính trị, điều quan trọng là phân biệt giữa tình trạng suy tàn tuyệt đối và tương đối. Theo nghĩa tương đối, nước Mỹ đã suy tàn kể từ khi kết thúc Thế chiến II. Không bao giờ Mỹ chiếm được một nửa nền kinh tế thế giới và giữ độc quyền về vũ khí hạt nhân (mà Liên Xô tạo được vào năm 1949). Cuộc chiến đã củng cố nền kinh tế Mỹ và làm suy yếu nền kinh tế của tất cả các nước khác. Nhưng khi các nơi khác trên thế giới phục hồi, GDP của Mỹ so với toàn cầu đã giảm xuống còn 1/3 vào năm 1970 (gần bằng tỷ lệ của Mỹ trước Thế chiến II).
Tổng thống Richard Nixon coi đó là dấu hiệu của sự suy tàn và đưa đồng đô la ra khỏi chế độ kim bản vị. Nhưng đồng đô la xanh vẫn vượt trội trong nửa thế kỷ sau và GDP của Mỹ so với toàn cầu còn khoảng 1/4. Sự “suy tàn” của Mỹ cũng không ngăn cản nước này chiếm ưu thế trong Chiến tranh Lạnh.
Ngày nay, sự trỗi dậy của Trung Quốc thường được trích dẫn như là bằng chứng về sự suy tàn của Mỹ. Nhìn một cách nghiêm túc về mối quan hệ quyền lực Mỹ. – Trung, thực sự đã có một sự thay đổi có lợi cho Trung Quốc, có thể được miêu tả là sự suy tàn của Mỹ, theo nghĩa tương đối. Nhưng về mặt tuyệt đối, Mỹ vẫn mạnh hơn và có khả năng duy trì như vậy. Trung Quốc là một đối thủ ngang hàng đầy ấn tượng, nhưng có những điểm yếu đáng kể. Khi nói đến cán cân quyền lực trong tổng thể, Mỹ có ít nhất sáu lợi thế trong dài hạn.
Thứ nhất là về mặt địa lý. Hoa Kỳ được bao quanh bởi hai đại dương và hai nước láng giềng thân thiện, trong khi Trung Quốc có chung biên giới với 14 quốc gia và đang có tranh chấp về lãnh thổ với một số quốc gia, gồm có Ấn Độ.
Thứ hai là tình trạng độc lập tương đối về năng lượng, trong khi Trung Quốc phụ thuộc vào nhập khẩu.
Thứ ba, Mỹ có được sức mạnh từ các định chế tài chính xuyên quốc gia quan trọng và vai trò quốc tế của đồng đô la. Một loại tiền tệ dự trữ đáng tin cậy phải được tự do chuyển đổi và tạo gốc rễ trong các thị trường vốn vững chắc và tinh thần trọng pháp – tất cả những gì mà Trung Quốc còn thiếu.
Thứ tư, Hoa Kỳ có lợi thế tương đối về dân số là quốc gia phát triển chủ yếu duy nhất mà hiện nay nó được dự đoán là sẽ giữ vị trí (thứ ba) trong bảng xếp hạng về dân số trên toàn cầu. Bảy trong số 15 nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ có lực lượng lao động đang thu hẹp trong thập niên tới; nhưng lực lượng lao động Mỹ dự kiến sẽ gia tăng, trong khi lực lượng lao động của Trung Quốc đạt đỉnh vào năm 2014.
Thứ năm, Mỹ từ lâu đã đi đầu trong các nền công nghệ then chốt (sinh học, nano, thông tin). Trung Quốc đang đầu tư dồi dào vào trong các công trình nghiên cứu và phát triển, hiện nay đạt đến cao điểm về bằng sáng chế, nhưng theo số liệu riêng của họ, các trường đại học nghiên cứu vẫn xếp đứng sau Mỹ. Cuối cùng, các cuộc thăm dò quốc tế cho thấy, Mỹ vượt qua Trung Quốc về sức thu hút quyền lực mềm.
Tất cả các điều trên cho thấy, Hoa Kỳ đang nắm thế thượng phong trong cuộc cạnh tranh giữa các đại cường của thế kỷ 21. Nhưng nếu người Mỹ không chống cự nổi sự cuồng loạn về sự trỗi dậy của Trung Quốc hoặc sự tự mãn về “đỉnh cao” của nó, Mỹ có thể chơi lá bài kém thế. Loại bỏ các cây bài cao giá – bao gồm các liên minh mạnh mẽ và ảnh hưởng trong các định chế quốc tế – sẽ là một sai lầm nghiêm trọng. Khác xa với việc làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại, nó có thể làm suy yếu nước Mỹ rất nhiều.
Người Mỹ có nhiều điều để lo sợ từ sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc mang màu sắc dân túy ở trong nước hơn là từ sự trỗi dậy của Trung Quốc. Các chính sách nhuốn màu dân túy, chẳng hạn như từ chối hỗ trợ cho Ukraine hoặc rút ra khỏi khối NATO, sẽ gây thiệt hại nghiêm trọng cho quyền lực mềm của Mỹ. Nếu ông Trump đắc cử tổng thống vào tháng 11 tới, năm nay có thể là một bước ngoặt đối với sức mạnh Mỹ. Cuối cùng, cảm giác về việc suy tàn có thể được biện minh.
Ngay cả khi quyền lực ngoại tại của nó vẫn còn chiếm ưu thế, một quốc gia có thể mất đi đức tính nội tại và sự hấp dẫn đối với các quốc gia khác. Đế chế La Mã tồn tại rất lâu sau khi mất hình thức chính phủ cộng hòa. Như Benjamin Franklin đã nhận xét về hình thức chính phủ Mỹ được tạo ra bởi các bậc quốc phụ: “Một nền cộng hòa nếu bạn có thể giữ gìn nó”. Trong chừng mực mà nền dân chủ Mỹ đang trở nên phân hoá và mong manh hơn, chính sự phát triển đó có thể gây ra sự suy tàn của nước Mỹ.
______
Tác giả: Joseph S. Nye, Jr. là giáo sư hồi hưu trường Harvard Kennedy và là cựu Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ. Ông là tác giả của sách “Do Morals Matter? Presidents and Foreign Policy from FDR to Trump” (NXB Oxford University Press ấn hành năm 2020) và Hồi ký vừa ra mắt “A Life in the American Century” (NXB Polity Press, tháng 1-2024).
Bài liên quan: Trump vẫn còn có thể thắng trong nhiệm kỳ thứ hai cho dù mọi chuyện xảy ra — Liệu Trump có trở lại Nhà Trắng?
Đỗ Kim Thêm, dịch
24-3-2022
Cơ quan Liên Hiệp Quốc về Mậu dịch và Phát triển (UNCTAD) cảnh báo, mức tăng trưởng kinh tế toàn cầu sẽ giảm từ 3,6% xuống 2,6% cho năm 2022 và các nước đang phát triển sẽ cần 310 tỷ đô la Mỹ để đáp ứng các yêu cầu cho dịch vụ nợ công nước ngoài trong năm nay.
Tác giả: Paul Waldman
Dịch giả: Bùi Như Mai
5-5-2020
Trump nói “Tôi nghĩ dân chúng đã bắt đầu cảm thấy thoải mái rồi. Đất nước mở cửa lại rồi. Chúng tôi đã cứu hàng triệu mạng sống”.
Tác giả: Matthew Tostevin và Mai Nguyễn
Dịch giả: Trúc Lam
11-12-2017
HÀ NỘI (Reuters) – Việc Việt Nam thanh trừng [các quan chức] tham nhũng cấp cao đã dẫn tới việc bắt giữ hàng chục quan chức của công ty dầu khí quốc doanh PetroVietnam và ngành ngân hàng.
Cũng như việc làm sáng tỏ tình trạng đút lót, hối lộ, quản lý kém và chủ nghĩa gia đình trị, trong các công ty nhà nước ở thời điểm cổ phần hóa đang gia tăng, các vụ bắt giữ cho thấy, phe bảo thủ có uy thế hơn trong Đảng Cộng sản cầm quyền.