Đợt dịch COVID-19 thứ tư tại Việt Nam đã lột trần cả nhận thức lẫn cung cách hành xử vừa thiển cận, thiếu viễn kiến, vừa vô trách nhiệm đến mức tàn nhẫn đối với đồng bào nhưng lại thừa huênh hoang và hết sức khoác lác của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam…
***
Chỉ đến khi COVID-19 lan rộng, số ca nhiễm tăng vọt, những cá nhân lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam mới đề cập đến… “tiếp cận vaccine”: Các cơ quan liên quan phải dùng mọi biện pháp, từ ngoại giao, đến huy động các doanh nghiệp, nguồn lực khác để tiếp cận bình đẳng mua được vaccine (1).
Bởi năng lực sản xuất, cung cấp vaccine của những tập đoàn dược phẩm đi đầu trong việc nghiên cứu và có khả năng sẽ thành công trong việc bào chế vaccine ngừa COVID-19 vướng giới hạn so với nhu cầu, gần như tất cả các quốc gia đều bám sát, thăm dò, thương lượng, đặt hàng với những tập đoàn này từ giữa năm ngoái nhưng Việt Nam thì không.
Mãi đến hạ tuần tháng 2 năm nay, hệ thống công quyền Việt Nam mới công bố vài thông tin về vaccine ngừa COVID-19 nhưng không thèm cho dân chúng biết: 117.600 liều vaccine đầu tiên nằm trong gói 30 triệu liều vaccine ngừa COVID-19 mà Việt Nam nhận hôm 24/2/2021 là VIỆN TRỢ của COVAX (Liên minh Phát triển vaccine chống COVID-19 toàn cầu) như Việt Nam xác định với thiên hạ (2), hay là lô hàng do Trung tâm Tiêm chủng trẻ em và người lớn, thuộc Công ty Vaccine Vietnam (VNVC) đặt mua (3)?
Thông tin trên hệ thống truyền thông chính thức vào thời điểm ấy chỉ ra một sự thật: Trong khi chính quyền của các quốc gia khác ráo riết tranh mua, xuất tiền từ công khố đặt COVID-19 vaccine để sớm có vaccine chích cho dân thì hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam không những không làm như thế lại còn khoán cho VNVC thương lượng, ký hợp đồng với Astra Zeneca rồi khen là… nỗ lực và chủ động đặt mua từ rất sớm ngay từ khi Astra Zeneca nghiên cứu phát triển COVID-19 vaccine (4)?
VNVC là một doanh nghiệp tư nhân, thành lập và vận hành 49 trung tâm tiêm chủng tư nhân tại Việt Nam. Từ khi COVID-19 bùng phát và lan rộng trên toàn cầu, dường như Việt Nam là quốc gia duy nhất mà hệ thống công quyền giao cho một doanh nghiệp tư nhân thay mặt chính phủ mua vaccine để kinh doanh trên bình diện quốc gia!
Dường như Việt Nam cũng là quốc gia duy nhất tổ chức Lễ phát động Toàn dân ủng hộ phòng, chống dịch COVID-19. Trung tuần tháng 2 năm nay, ông Nguyễn Xuân Phúc (lúc ấy đang còn là Thủ tướng) thay mặt đảng, quốc hội, nhà nước, chính phủ, hiệu triệu đồng bào đóng góp theo khả năng của từng người và “ta” sẽ không phân biệt tuổi tác, địa vị, giai tầng, hy vọng mọi người cùng nêu cao tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái, “thương người như thể thương thân”, “lá lành đùm lá rách” của dân tộc (5).
Lúc ấy, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền và hệ thống truyền thông chính thức đã khai thác tận tình một số tấm gương nhằm khuyến khích người khác làm theo, chẳng hạn trường hợp cụ Lê Thị Chi, 91 tuổi, Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, sống tại Thanh Bình, Hải Châu, Đà Nẵng. Qua TV, thấy “ta” kêu gọi toàn dân đóng góp cho việc phòng, chống COVID-19, cụ Chi quyết định ủng hộ năm triệu đồng. Ngày 25/3/2021, Chủ tịch MTTQ phường Thanh Bình đã đến tư gia của cụ Chi để nhận tiền (6)…
Đến giờ, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền không cho biết đã quyên được bao nhiêu tiền cho việc phòng, chống COVID-19 vì đợt dịch thứ ba (từ tháng 1 đến tháng 2 năm nay) lắng xuống và họ cần tập trung tuyên truyền cho Kỳ bầu cử đại biểu Quốc hội khóa 15 và đại biểu HĐND các cấp vào ngày 23/5/2021 vừa qua!
Sau khi đợt dịch thứ tư bùng phát, ông Phúc – giờ là Chủ tịch Nhà nước – lại tiếp tục kêu gọi các tầng lớp nhân dân, doanh nghiệp, các tổ chức, kiều bào ở nước ngoài tham gia đóng góp ủng hộ để toàn dân, toàn quân sớm chiến thắng dịch bệnh COVID-19 (7). Chưa rõ chính phủ Việt Nam sẽ quyên thêm được bao nhiêu tiền, chỉ có thể khẳng định, nếu… đi sau trong đặt mua vaccine ngừa COVID-19, chắc chắn sẽ… về sau. Sẽ còn rất lâu mới có thêm vaccine để tăng số người được chích ngừa!
Hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam biết điều đó không? Câu trả lời là có. Tháng trước, tờ Nhân Dân từng có một bài mô tả việc “tiếp cận vaccine” của các quốc gia châu Á là “bài toán khó” vì nguồn cung không đủ đáp ứng nhu cầu (8). Đối với Việt Nam, lời giải cho bài toàn này còn nan giải hơn bởi từ năm ngoái đến giờ, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam chỉ dốc toàn bộ tâm lực, sức lực, tài lực vào việc tổ chức đại hội đảng các cấp và bầu cử, không bận tâm đến tìm mua vaccine!
Do hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam mạnh tay chi trước cả chục ngàn tỉ để tổ chức đại hội đảng các cấp, bầu cử đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp chứ không nghĩ đến nghĩa vụ hỗ trợ người Việt bình an, giúp hoạt động kinh tế – xã hội sớm hồi phục trong đại dịch nên hệ quả tất nhiên là đến ngày 29/5/2021, chỉ mới có 1.034.967 người được chích ngừa, tương đương 1% dân số. Tỉ lệ “fully vaccinated” (nhận đủ số lần và lượng vaccine, thời gian cần thiết để được xem là đủ an toàn) còn tệ hơn: Dưới… 0,1%! Thua xa Campuchia (15% dân số đã được chích ngừa và có 11% là “fully vaccinated), Lào (8,6% dân số đã được chích ngừa và có 1,9% là “fully vaccinated) (9)!
Cần lưu ý thêm, nếu so các dữ liệu về chích ngừa COVID-19 ngày 26/5/2021 với ngày 29/5/2021 của các quốc gia sẽ thấy, trong bối cảnh “nước sôi lửa bỏng” như hiện nay, dù đã từng khẳng định vaccine là lối thoát duy nhất, dù đã phát động Toàn dân ủng hộ phòng, chống dịch COVID-19, đã nhận tiền do dân chúng, doanh giới đóng góp mua vaccine cách nay ba tháng nhưng trong ba ngày vừa qua, tỉ lệ được chích ngừa vaccine, tỉ lệ “fully vaccinated” của Việt Nam không thay đổi vì số người được chích ngừa chỉ tăng thêm 23.572người (1.037.961 – 1.011.395).
Ngược lại, nhờ chuẩn bị từ trước, sau ba ngày tương ứng, Campuchia đã nâng tỉ lệ được chích ngừa vaccine từ 14% lên 15% (tăng 1%), tỉ lệ “fully vaccinated” được nâng từ 10% lên 11% (tăng 1%). Lào cũng nâng tỉ lệ được chích ngừa vaccine từ 8,4% lên 8,6% (tăng 0,2%), tỉ lệ “fully vaccinated” được nâng từ 1,8% lên 1,9% (tăng 0,1%).
(Còn tiếp)
Chú thích
(1) https://tuoitre.vn/thu-tuong-pham-minh-chinh-phai-tiep-can-moi-kha-nang-de-mua-vac-xin-20210529075853733.htm
(2) https://www.channelnewsasia.com/news/asia/vietnam-covax-supply-30-million-covid-19-vaccine-doses-14235964
(3) https://www.tienphong.vn/suc-khoe/can-canh-lo-vac-xin-ngua-covid19-dau-tien-ve-viet-nam-1797542.tpo
(4) https://danviet.vn/chan-dung-ong-chu-he-thong-tiem-chung-vnvc-don-vi-tien-phong-tai-viet-nam-nhap-vaccine-covid-19-20210226114016847.htm
(5) http://mattran.org.vn/tin-tuc/thu-tuong-keu-goi-tinh-than-tuong-than-tuong-ai-trong-phong-chong-dich-covid19-32786.html
(6) https://tuoitre.vn/me-viet-nam-anh-hung-91-tuoi-ung-ho-5-trieu-dong-danh-dum-chong-dich-2020032514352675.htm
(7) https://tuoitre.vn/chu-tich-nuoc-nguyen-xuan-phuc-keu-goi-ca-nuoc-chung-tay-day-lui-dich-benh-20210527215903762.htm
(8) https://nhandan.vn/tin-tuc-the-gioi/bai-toan-kho-ve-tiep-can-vac-xin-tai-chau-a-640831/
(9) https://www.nytimes.com/interactive/2021/world/covid-vaccinations-tracker.html
