7-8-2018
Ngày hôm qua, nhiều thế hệ thầy và trò Học viện An ninh sau cảm giác bàng hoàng là tâm trạng thật tâm tư, trăn trở… Nhiều người chia sẻ với nhau qua những dòng tin nhắn đầy lo lắng, những người khác buồn không hiểu điều gì đang xảy ra. Lẽ nào Học viện thành doanh trại CSCĐ. Dư luận xã hội thì người ta phản ứng với những ngôn từ không hay ho gì…
7-8-2018
Tổ Chức Ân Xá Quốc Tế hôm 3-8-2018 ra tuyên bố hối thúc chính quyền Việt Nam mở cuộc điều tra độc lập về “cái chết của Hứa Hoàng Anh, người nông dân đã tham gia các cuộc biểu tình quy mô lớn gần đây tại Việt Nam”.
7-8-2018
Trước hết phải nói rằng hơn ai hết, chúng ta không muốn thế giới có chiến tranh, chiến tranh quân sự hay thương mại gì cũng đều là chiến tranh. Trâu bò húc nhau thắng hay thua đều sứt đầu mẻ trán. Gà vịt chó mèo cũng có cơ bị vạ lây.
Lê Thiếu Nhơn
7-8-2018
Tại toà án quân sự, chính Út “trọc” thừa nhận đã mua bằng giả của Trường Đại học Kinh tế quốc dân với giá 2,5 triệu đồng để đưa vào hồ sơ sỹ quan để làm cơ sở thăng tiến. Số tiền 2,5 triệu đồng ở thời điểm ấy trị giá khoảng 5 chỉ vàng, không phải quá lớn nhưng lại làm nên một cuộc đổi trắng thay đen tai hại.
Út “trọc” chống chế: “Dân trí của bị cáo thấp nên không biết sử dụng bằng đó là trái quy định pháp luật. Thời điểm đó, bị cáo nhận thức vẫn là đúng!”. Tất nhiên, đó là sự nguỵ biện không thể chấp nhận. Thế nhưng, mấu chốt nằm ở chỗ khác, vì “dân trí của bị cáo thấp” nên Út “trọc” đã phải nhờ đến “anh em ngoài xã hội”! Bằng cấp giả thì dễ hiểu, nhưng “anh em ngoài xã hội” là một khái niệm mới. “Anh em ngoài xã hội” không có tuổi tên cũng không rõ diện mạo, nhưng có sức chi phối ghê gớm thật.
7-8-2018
Gần 2 ha đất nơi Hữu Ước đổ tiền hàng ngàn tỷ để xây dựng chốn lưu ẩn. Nguồn gốc là đất nông nghiệp của HTX, chuyển nhượng cho một vị công tác tại Hải quan sân bay Nội Bài. Vị này bị “vướng lưới” nhờ Hữu Ước gỡ ra. Quà ân nghĩa vị này “Đền ơn đáp nghĩa” cho Hữu Ước là 1/2 thửa đất này.
6-8-2018
Bỗng dưng tìm được những trang viết này trong một cuốn sổ. Cuốn sổ bị bỏ quên im lìm trong một góc tủ mấy chục năm. Tui cũng không còn nhớ mình đã viết những trang viết này. Những hàng chữ vội vã ghi chép lại những ngày cuối cùng của Sài Gòn. Đăng lại ở đây để nhớ về những giây phút chót của miền Nam, của một Sài Gòn đã mất tên.
Tuy Hòa
6-8-2018
Kỳ 1: Phó Tổng Biên tập ngủ với gái rồi tống gái vào tù!
Hữu Ước không phải một văn tài nổi bật, nhưng Hữu Ước viết tiểu thuyết thì rất đáng để quan tâm. Bởi lẽ, Hữu Ước có một cuộc đời đậm chất tiểu thuyết.
6-8-2018
(Tôi viết là để tưởng nhớ những thân phận được mời lên đồn công an làm việc và bị chết một cách mờ ám …)
Trời mưa tầm tã, mưa thối đất thối cát, cứ thế này thì làm sao mà mang hàng đi bán được, bơ thối phân nửa rồi, mà không bán thì chỉ có nước chết đói, cứ cái đà này rồi sẽ phải ngủ ngoài đường, cuối tháng lão chủ trọ sẽ tống cổ mẹ con lão ra khỏi đây.
6-8-2018
Tôi đi tìm hiểu về gạo an toàn, loại hướng đến hữu cơ và loại hữu cơ. Điều đầu tiên là nhu cầu tự thân bởi tôi cần những loại gạo tốt cho sức khỏe của ba mẹ, giới thiệu cho họ hàng, bạn bè,… Nhưng đi giáp vòng miền Tây xong về đến Sài Gòn thì bị… tạt một gáo nước lạnh.
“Em trai! Cả Việt Nam mình làm gạo hữu cơ không bằng một tỉnh Battampong của Campuchia nữa, tin không?”- đàn anh- một người dành cả thanh xuân làm ăn ở Cam, nói vậy. Anh kể vanh vách từng chính sách của Cam dành cho gạo. Anh nói về việc họ chú trọng chuẩn xuất khẩu ra sao. Và một điều cứ nghĩ đến là đau: Cùng xuất khẩu, gạo Cam có giá hơn gạo Việt.
5-8-2018
“Hung thủ” giết người Vũ Kim Anh vụ án ô tô Lexus là con dâu tương lai của ông Nông Quốc Tuấn – Vai trò của cháu đích tôn Tổng Bí Thư như thế nào?
Ông Nông Đức Mạnh ra tay, yêu cầu Trần Đại Quang cứu cháu mình khỏi vụ này, anh Quang đã hoàn thành nhiệm vụ và một mình anh vượt lên so với một dàn 12 người được phong từ Thiếu tướng lên Trung tướng trong cùng một ngày 25/4/2007. Anh vào Trung ương, anh vào Bộ Chính trị, anh lên Bộ trưởng…
Ngay từ khi vụ án xảy, ngày 14/2, vì đây là cái chết của một cựu cán bộ công an Cao Bằng và một Giám đốc doanh thương lớn và xảy ra ngay tại ngã tư Kim Mã – Vạn Bảo, trong khu vực của ngoại giao đoàn nên sức ép giải quyết vụ án rất nặng nề. Sở Công an Hà Nội đã lập chuyên án điều tra và điều động hơn 150 cán bộ và chiến sỹ công an vào cuộc. Cái chết đầy bí ẩn với cách giết người, phi tang dấu vết như một sát thủ chuyên nghiệp đã lôi cuốn Ban chuyên án và báo chí đưa sự hiếu kỳ của dân Hà Nội lên cao độ. Suốt 5 ngày từ 14/2/2009 đến 19/2/2009, các báo tại Thủ đô đều chạy tít về vụ án bí hiểm này.
5-8-2018
Một trong những điểm mới tích cực là Bộ luật tố tụng hình sự cho phép các nghi phạm được mời luật sư ngay từ sớm.
Trước đây theo luật cũ nhiều người gồm Giám đốc các doanh nghiệp, Giám đốc Ngân hàng và các nghi can hình sự nói chung, mặc dù chưa bị khởi tố nhưng thường hay bị cơ quan điều tra triệu tập làm việc.
Nhà giáo Nguyễn Cảnh Bình, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh
5-8-2018
Sau những màn quạt phành phạch bên cạnh bà Thủ tướng Đức Merkel tại G20 Hamburg, màn “cờ lờ vờ mờ” “Ma ze in Việt Nam”… và màn ngủ gục trước cử tọa hội nghị quốc tế ở Úc, người ta đã biết trình độ Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ra sao. Ngoại quốc cười Việt Nam tại sao để một anh hề vụng về lên ngôi báu. Trong nước thì anh hề nổi tiếng với mô hình nền kinh tế quái vật nhiều đầu! Mỗi đầu kéo đi mỗi ngã thế này thì bao giờ đoàn tàu kinh tế Việt Nam đến bến bờ phồn vinh, phát triển?
5-8-2018
“Tôi liều thật, nhưng “liều khôn” chứ không “liều khùng”! Đối với người này có thể là mạo hiểm, nhưng với người từng trải nghiệm thì đó không phải là mạo hiểm, vì mình đã tính trước được rủi ro.”- ông Nguyễn Văn Đạt, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Phát triển Bất động sản Phát Đạt đã nói vậy.
5-8-2018
TRỊ TIM “DÍNH” UNG THƯ, ĐIỀU MÀ CẢ THẾ GIỚI SỢ
Đài truyền hình Việt Nam vừa đưa tin (hơi muộn) về một điều gây chấn động giới y khoa và cả các bệnh viện ở Việt Nam cũng như các nước suốt tuần qua.
THUỐC TRỊ TIM LẠI ĐE DỌA GÂY UNG THƯ
Cơ quan Dược phẩm châu Âu (EMA) yêu cầu thu hồi mọi dược phẩm có chứa Valsartan do Công ty Dược phẩm Huahai Chiết Giang (ZHP) Trung Quốc điều chế. Động thái thu hồi tiến hành sau khi EMA phát hiện hoạt chất Valsartan của Huahai chứa N-nitrosodimethylamine (NDMA), chất hóa học có thể gây ung thư.
Bộ Y tế Việt Nam sau đó đã lệnh dừng lưu hành 32 thuốc sản xuất trong nước và ngừng nhập khẩu 25 thuốc chứa valsartan có nguồn gốc từ công ty Huahai Trung Quốc. Thuốc trong nước bị thu hồi thuộc về 13 công ty dược. Các công ty này nhập khẩu valsartan từ Huahai về bào chế. Thuốc nhập khẩu có xuất xứ từ Ấn Độ, Bangladesh, Hàn Quốc, Ba Lan, Tây Ban Nha… Các nước này cũng dùng nguyên liệu từ Huahai để chế ra dược phẩm.
Dược phẩm và thực phẩm Trung quốc có chứa độc tố, chính người Trung Quốc đã quá quen với thông tin này, nhưng EMA nghiên cứu khá lâu và đưa cảnh báo với tất cả thận trọng. Tôi từng nghe một nhà quản lý bịnh viện kể là cách đây không lâu, một công ty dược lớn của TQ trúng thầu cung cấp thuốc cho Bệnh viện Chợ Rẫy mà không bác sĩ nào của BV kê toa vì bệnh nhân sợ hãi, phản đối.
VÀ HÀNG TỶ USD CHO VAY “HỢP TÁC PHÁT TRIỂN”
Thông tin này không thể không gợi nghĩ đến một “toa thuốc” cứu nhân độ thế mà “anh Cả của Thế giới” đang trao rầm rộ, cấp tập cho các nước nghèo và đang phát triển. Toa thuốc bổ liều mạnh đó có tên “Một Vành Đai & Một Con Đường” (Belt and Road Initiative, BRI) là tên một chương trình hợp tác phát triển, đến nay đã có 70 quốc gia tham dự, với số dân lớn bằng 65% dân số toàn cầu, nhưng theo báo chí quốc tế quan sát thực tế thì… nhiều điều “nói dzậy mà hổng phải dzậy”.
Trung Quốc đang bỏ ra hàng trăm triệu, hàng tỷ đô la, mời gọi các quốc gia thực hiện các công trình xây dựng hạ tầng cơ sở ( mục đích công khai là phát triển giao thông và thương mại để thúc đẩy kinh tế) mà không cần điều kiện như các ngân hàng và cơ quan cấp viện quốc tế khác. Theo thời gian, người ta thấy dần lộ diện hai yếu tố độc: nạn tham nhũng và nợ công.
Chỉ hợp tác với chính quyền, không hợp tác với các công ty tư nhân và tuyệt đối cấm cửa giới truyền thông. Một chiến thuật khác là công trình phải do công ty xây cất và công nhân TQ thực hiện. Vừa giải quyết nạn thừa dư công nhân khi họ chuyển sang SX công nghệ cao, vừa chuẩn bị tiếp quản luôn, nếu chủ nhà thất bại, trao toàn dự án, thật là 1 công đôi việc.
Đã xuất hiện những ví dụ nhãn tiền: Hải cảng Hambantota của Sri Lanka, nhận vay của TQ mà không đủ tiền trả nợ liên tiếp nhiều năm, đến năm 2017 chính phủ Sri Lanca phải nhường việc quản trị hải cảng cho công ty xây dựng Harbor Engineering Company của Trung Cộng, với gần 4,000 mẫu (ha) đất, và thời hạn 99 năm, và TQ cũng được quyền khai thác 69 km vuông đất đai chung quanh.
Còn ở Myanmar, người dân đang tranh luận về việc cho TQ xây dựng và khai thác cửa biển đáy sâu ở Kyaukphyu, phía nhìn sang Bangladesh và Ấn Độ. Bắc Kinh muốn bỏ ra $7.3 tỷ xây dựng cảng nước sâu ở đây trong đó công ty TQ CITIC sẽ đầu tư 70% , lấy quyền khai thác hải cảng trong 50 năm. Các chuyên gia cho rằng ý định TQ là thiết lập một đường ống dẫn dầu từ Kyaukphyu đi qua Myanmar lên tới tỉnh Vân Nam TQ, cung cấp 10% tổng lượng dầu nhập của TQ và còn quan trọng hơn là có thể mua thẳng dầu từ các nước Trung Đông mà không cần đi qua eo biển Malacca của Singapore (mà Hải Quân Mỹ dễ kiểm soát).
Một minh chứng quen thuộc là: Đặc khu Boten (Lào) ở gần vùng Ba Biên Giới Lào, Thái, Myanmar, nhượng cho TQ thời hạn 65 năm. Bên trong, toàn nhà cửa nguy nga, casino bậc sang quốc tế, khách sạn bốn sao, nhà hàng ăn, hàng quán đầy đường… tất cả đều của người Tàu, mọi bảng hiệu, giao thiệp, buôn bán chỉ bằng tiếng Tàu, xài đồng tiền Tàu; ăn mặc, đi đứng, nói năng y chang ở Quảng Đông, Vân Nam… người Lào chỉ được vào nếu được TQ cho phép.
Trần Long Vi
5-8-2018
Hơn một năm trước, Chánh án Toà án Nhân dân Tối Cao, Nguyễn Hoà Bình, đã làm một việc hơn hẳn những người tiền nhiệm khi khai trương một trang mạng để người dân có thể đọc các bản án, quyết định của các thẩm phán.
Việc cho người dân đọc các bản án, tài liệu của toà án là chuyện đương nhiên ở rất nhiều nước dân chủ, nhưng đối với ông Bình thì “đây là một quyết định rất dũng cảm của TAND Tối cao”.
5-8-2018
Một ngày cuối tuần của bộ trưởng bộ GDĐT được sử dụng như thế nào giữa tâm bão khủng hoảng của ngành giáo dục về một kỳ thi gian lận tồi tệ? Báo Tuổi Trẻ đưa tin bộ trưởng Nhạ ngẩng cao đầu, cười tươi cho thấy tâm trạng rất thoải mái khi đến tận ĐL dự khai trương một trường tư thục.
4-8-2018
Ở nước nọ, chuyện chạy điểm và sửa điểm xảy ra như cơm bữa, thành thông lệ và đều như xỉa răng.
4-8-2018
Tôi nằm vuốt râu (mặc dù không có sợi râu nào), tính toán thế này: ngon nhất là nên mua cái bằng thạc sĩ chống tham nhũng nhà nước VN sắp cấp phát. Những bằng cấp khác, do các lò ấp tiến sĩ, giáo sư quốc doanh cấp, hay mua được, chỉ có tiếng, không có miếng.
Đi làm xe ôm, hay bán nước mía, dù có đưa danh thiếp tiến sĩ, hay giáo sư, khách nó cũng không chi thêm đồng nào. Có tiếng, chưa chắc là tiếng thơm; còn bị chúng chửi nếu ăn nói ngớ ngẩn, hay muối mặt vuốt đuôi bọn quyền thế để kiếm cơm.
Cái bằng thạc sĩ tham nhũng, xin lỗi, chống tham nhũng, nên có, vì phong trào tham nhũng lên cao, chắc chắn sẽ được trọng dụng. Không phải loại bằng cấp chỉ để treo trên tường hù bồ nhí.
Chính quyền dứt khoát trị tham nhũng để cứu dân. Bác Trọng nói “không nắm được tư tưởng, tình cảm của dân, sẽ mất dân”. Tới nay, Đảng chỉ nắm được đầu dân: thằng nào nghĩ ngợi, ăn nói lôi thôi, không đúng quy trình, là nắm tóc lôi nó vào tù.
Bác Trọng không muốn mất dân, đã đi khắp nước, tìm hiểu dân nghĩ gì, và khám phá ra, lạ thật, dân ghét tham nhũng. Dân ta vốn thờ ơ, thấy nó ăn cắp của công, chỉ chép miệng, rồi bỏ qua. Có khi còn ghen nhà nó tốt phúc, có mả chôn hàm rồng.
Cái thờ ơ đó lung lay, vì ăn hết của công, nó mò sang của tư. Thấy mảnh đất, miếng vườn, ngôi hộ nào vừa mắt, là kéo lâu la tới cướp. Nghĩa là đụng chạm tới rất nhiều người, kể cả những người đã còng lưng, đổ mồ hôi, đổ máu đưa nó lên làm vua, làm cha thiên hạ. Số dân oán lên cao ngang với số dân oan, nghĩa là rất đông.
Sự thực, phải công bình mà nói, chuyện cướp đất, cướp nhà là chuyện do phản động dựng đứng lên. Không có chuyện cướp, chỉ có chuyện mua, bán. Mua một thước đất 1 trăm, 2 trăm ngàn, ngủ một giấc, bán 6 hay 10 triệu. Đó cũng là nguyên tắc thương mại, buôn bán phải có lời.
Đảng nói không có tham nhũng ở VN, nhưng vẫn quyết liệt bài trừ tham nhũng. Bằng chứng là những anh ăn trộm vài trái bắp, vài củ khoai, con gà, đã bị kết án tù nặng.
Tóm lại, có bằng thạc sĩ chống tham nhũng sẽ có đất dụng võ. Chỉ cần gõ cửa một đại gia, hỏi nhẹ: đồng chí làm lương mỗi tháng hai, ba trăm đô la, làm ơn chỉ dùm, làm cách nào xây nhà hàng chục triệu dollars, sống như vua dầu lửa. Khối anh rét.
Vấn đề là ở VN ngày nay, nếu không phải là đảng viên, không hy vọng gì ngoi đầu lên được. Dù bằng cấp cùng mình, bằng giả hay bằng thiệt.
Có cái bằng không đủ, phải chạy tiền mua thẻ đảng. Sau đó, phải chạy tiền mua chức tước. Một chỗ lái máy bay 20 ngàn đô. Nhưng cũng chỉ được lái máy bay dân sự. Đừng mơ tưởng chuyện lái phi cơ chiến đấu, tắt máy, đứng trên mây, chờ địch tới, xông ra, hạ hàng chục máy bay địch , để trở thành anh hùng cho cả nước bái phục.
Chi đủ cửa, nếu loạng quạng, sẽ mất cả chì lẫn chài, nếu vài tháng sau, nhà nước tuyên bố nghỉ chơi, không chống tham nhũng nữa, vì thằng ăn trộm gà cuối cùng đã đi tù, và nên nhân đạo với những đồng chí đã lỡ biển thủ hàng trăm ngàn tỷ, và không nên vi phạm đời tư của đảng viên, vì Đảng là dân, và VN là quốc gia gương mẫu về dân quyền. Bác Trọng đã từng nói, soi mói vào đời tư của người ta là chuyện rất tế nhị. Về sự tế nhị, Đảng ta là thầy thiên hạ.
Bộ giao thông cũng vừa thề sống chết là không hề có chuyện hối lộ trong hàng ngũ Cảnh Sát Giao Thông. Chuyện các đồng chí chận xe, đòi phạt về việc vượt đèn đỏ (hay đèn xanh), chuyện chạy quá nhanh (hay vừa phải) nếu không tự nguyện biểu lộ lòng ưu ái với nhân viên công lực, cũng là chuyện bịa đặt của bọn phản động.
Suy đi tính lại, chưa chắc bỏ tiền ra mua bằng thạc sĩ chống tham nhũng là một cách đầu tư lý tưởng.
Ba mươi sáu chước, cuối cùng, đi theo đường cũ như các anh lớn trong Đảng, vẫn chắc ăn hơn: tiền bạc thối móng tay kiếm được, cứ xây dinh thự sống cho thoải mái, để có sức làm đầy tớ dân; gởi ngân hàng ngoại quốc, mua nhà ở Paris, London, Cali, Sydney, những nơi sớm muộn gì cũng có ngày văn minh, giống như các thành phố VN. Mua nhà ở những khu sang trọng nhất, ở nước ngoài, cũng là một cách can đảm trả đũa bọn ngoại quốc đã mua gần hết nước ta.
Tiền bạc còn lại đem đầu tư, mua đất cát, cơ sở ở các đặc khu. Đó là những nơi tiền bạc như nước, và chính quyền sẽ quyết tâm thực hiện.
Bác Trọng đã tìm hiểu dân, biết dân không hăng say việc bán nước 99 năm. Bác không muốn mất dân. Để “nắm” dân, bác sẽ sai quốc hội, tất cả, trừ trên dưới 10 người, đều là con cháu trong nhà, sửa đổi dự luật đặc khu. Không bán đứng cho Tàu 99 năm nữa, sẽ rút xuống 70 hay 88 năm rưỡi.
Tóm lại, cái bằng thạc sĩ chống tham nhũng, xin nhường cho các đồng chí khác.
4-8-2018
Xét tình hình chính trị xã hội với những diễn biến phức tạp,
Xét nhu cầu, nguyện vọng của quan chức,
Xét trình độ, năng lực của con em quan chức,
4-8-2018
Vũ “nhôm” bị tuyên án 9 năm tù. Đây chỉ là sự chịu phạt ban đầu, vì Vũ “nhôm” không chỉ liên quan đến một vụ án. Khi Trung Tướng Bùi Văn Thành bị giáng cấp hàm và bị cách chức Thứ trưởng Bộ Công an, thì câu chuyện chắc chắn còn xuất hiện nhiều tình tiết hấp dẫn hơn nữa.
4-8-2018
Thỉnh thoảng ta lại nghe đâu đó trên báo chí, tivi nhắc tới cụm từ EVFTA, nhưng chẳng để tâm đến tầm quan trọng của nó nên nhanh chóng lật trang, chuyển kênh.
4-8-2018
Hôm kia tôi có viết một status ngắn, nói rằng “cốt lõi của vấn đề (Mỹ và TQ) là sự cạnh tranh giữa hai mô hình phát triển: độc tài tư bản nhà nước do TQ dẫn đầu và tư bản tự do dân chủ do Mỹ dẫn đầu. Cuộc “chiến tranh thương mại” chỉ là phát súng lệnh.”
Ý kiến này phát biểu nhân có ý kiến (đại khái) cho rằng “chủ quyền biển đảo của VN sẽ được bảo vệ thông qua cuộc chiến tranh thương mại Mỹ-TQ” và “cuộc chiến thương mại” là “điều may” của nhân loại vì nó “thay” cho Thế chiến thứ III.
3-7-2018
Gã bảo, trước khi rời Ba Lan qua Áo gã muốn ra ngoại ô Warszawa. Vân Anh cháu nội của nhà cách mạng Tôn Quang Phiệt cười rõ tươi rồi lái xe chở gã đi.
Tác giả: Nhóm công tác chuyên gia CSIS
Asia Maritime Transparency Initiative ngày 25 tháng 7 năm 2018
Biên dịch: Nguyễn Phúc Thiện | Hiệu đính: Trần Lê Quỳnh
Dự án Đại Sự Ký Biển Đông ngày 2 tháng 8 năm 2018
Đây là sản phẩm thứ hai của Nhóm công tác chuyên gia CSIS về Biển Đông (CSIS Expert Working Group on the South China Sea), nhằm tìm kiếm một mô hình khả thi đối với các bên yêu sách để quản lý tranh chấp hàng hải. Nhóm gồm những chuyên gia trong các lãnh vực quan hệ quốc tế, luật biển và môi trường biển đến từ nhiều quốc gia như Hoa Kỳ, Singapore, Úc, và các quốc gia có yêu sách trực tiếp ở Biển Đông là Trung Quốc, Philippines, Đài Loan và Việt Nam. Dự án Đại Sự Ký Biển Đông thực hiện và xin giới thiệu bản dịch tiếng Việt để hỗ trợ cho việc tiếp cận và thảo luận về đề án này một cách dễ dàng hơn trong cộng đồng quan tâm đến vấn đề Biển Đông.
Sự cạnh tranh cho các nguồn tài nguyên dầu và khí đã nhiều lần gây ra bế tắc giữa các bên yêu sách ở Biển Đông trong những năm gần đây, đặc biệt là giữa Trung Quốc, Philippines và Việt Nam. Nỗ lực nghiêm túc cuối cùng để hợp tác trên mặt trận này là việc thực hiện Thỏa thuận ba bên về khảo sát địa chấn biển chung từ năm 2005 đến năm 2008, được phép chấm dứt hiệu lực trong bối cảnh tranh cãi chính trị và các câu hỏi về tính hợp hiến của nó ở Philippines. Kể từ cuối năm 2016, chính phủ Philippines và Trung Quốc đã thảo luận khai thác chung nguồn hydrocarbon ở Bãi Cỏ Rong, nhưng đã có rất ít tiến bộ rõ ràng mặc dù tuyên bố chính thức lạc quan. Các chuyên gia độc lập và các luật gia nổi tiếng ở Philippines đã nói rằng, bất kỳ kế hoạch nào như thế đều có khả năng vi hiến dựa trên các điều khoản nghiêm ngặt của hiến chương quốc gia đòi hỏi chính phủ phải bảo vệ các quyền của quốc gia đối với các nguồn tài nguyên ngoài khơi.
Cơ quan Thông tin Năng lượng Hoa Kỳ ước tính Biển Đông có trữ lượng 500 nghìn tỷ mét khối khí đốt tự nhiên và 11 tỷ thùng dầu đã được chứng minh và có thể có, hầu hết nằm dọc theo biên giới của Biển Đông chứ không phải dưới các đảo nhỏ và rạn san hô đang tranh chấp. Khảo sát địa chất Mỹ năm 2012 ước tính có thể có thêm 4.5 nghìn tỷ mét khối khí tự nhiên và 12 tỷ thùng dầu chưa được phát hiện ở Biển Đông. Ước tính của Bắc Kinh đối với tài nguyên hydrocarbon dưới biển cao hơn đáng kể, nhưng vẫn còn khiêm tốn so với nhu cầu tổng thể của Trung Quốc – tiêu thụ dầu của nước này vào năm 2018 dự kiến sẽ đạt 12,8 triệu thùng mỗi ngày.
Tuy nhiên, đối với Việt Nam và Philippines, việc tiếp cận các nguồn năng lượng ở Biển Đông là rất quan trọng. Lô 06.1, một phần của dự án Nam Côn Sơn gần Bãi Tư Chính, cung cấp khoảng 10% tổng nhu cầu năng lượng của Việt Nam. Philippines tạo ra khoảng một phần ba lượng điện cho đảo chính Luzon của mình từ một nguồn duy nhất, mỏ khí Malampaya, dự kiến sẽ ngừng sản xuất vào năm 2024. Trừ khi có nguồn thay thế – và Bãi Cỏ Rong là lựa chọn tốt duy nhất hiện nay – Philippines sẽ cần phải nhập một lượng đáng kể khí thiên nhiên với chi phí cao hơn, nhanh chóng kết hợp các nguồn năng lượng khác vào nguồn cung cấp điện của mình, hoặc phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng.
Hợp tác khai thác những tài nguyên dầu khí đang bị tranh chấp là khó khăn hơn, cả về mặt pháp lý và chính trị, so với thủy sản hoặc quản lý môi trường. Không giống như cá, không có điều khoản trong Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) yêu cầu các nước hợp tác để quản lý tài nguyên dầu khí trong một biển nửa kín như Biển Đông. Các điều 74 và 83 của UNCLOS nói rằng nếu không có sự phân định ranh giới hàng hải cuối cùng, các quốc gia nên thực hiện kiềm chế lẫn nhau và thiết lập “các thỏa thuận tạm thời có tính thực tiễn” để quản lý các tranh chấp của họ, cung cấp một nền tảng hẹp để thỏa hiệp. Nhưng các hiệp định phát triển chung song phương về dầu mỏ và khí đốt ở các vùng nước tranh chấp là tương đối ít, và không có trường hợp nào “thỏa thuận tạm thời” có liên quan đến ba hoặc nhiều bên. Tuy nhiên, việc tìm kiếm một con đường phía trước là cần thiết nếu các bên yêu sách hy vọng sẽ xoa dịu căng thẳng và tránh làm tổn hại đến an ninh năng lượng của họ.
Mặc dù có những khó khăn rõ ràng, các bên yêu sách có thể hợp tác phát triển dầu và khí đốt ở Biển Đông theo cách thức công bằng và phù hợp với luật pháp quốc tế cũng như luật của tất cả các bên liên quan. Làm như vậy sẽ đòi hỏi sự sáng tạo đáng kể và sẵn sàng thỏa hiệp, đặc biệt là Trung Quốc, hơn là những gì hiển nhiên từ trước tới nay. Một thỏa thuận như vậy sẽ cần phải trở thành khung chung để tất cả các bên yêu sách có thể tuyên bố rằng nó phù hợp với cách giải thích của họ về cả luật quốc gia và quốc tế. Khó khăn nhất là tìm cách để Bắc Kinh lý luận rằng sự hợp tác như vậy là phù hợp với những khẳng định “quyền lịch sử” của họ đồng thời đảm bảo rằng Manila có thể duy trì chiến thắng năm 2016 từ Tòa trọng tài ở The Hague và tất cả các quốc gia ven biển có thể duy trì thẩm quyền đối với thềm lục địa của họ.
Để đạt được sự cân bằng đó sẽ đòi hỏi một số nhượng bộ khó khăn về mặt chính trị nhưng khả thi về mặt pháp lý. Thứ nhất, Trung Quốc sẽ cần phải chấp nhận rằng việc được đảm bảo một phần lợi nhuận từ các nguồn dầu và khí đốt trên khắp Biển Đông sẽ đủ để thỏa mãn đòi hỏi của nước này về “các quyền lịch sử.” Điều này có nghĩa là chấp nhận một hệ thống trong đó các bên yêu sách khác thực hiện quyền tài phán bằng cách cấp phép thăm dò dầu và khí đốt miễn là Bắc Kinh có lợi. Điều này có thể xảy ra, bởi vì chưa từng có bộ luật nào, tuyên bố chính thức, hay văn bản chính phủ của Trung Quốc đã làm rõ chính xác những quyền lịch sử mà Bắc Kinh tuyên bố.
Thứ hai, tất cả các bên yêu sách phải sẵn sàng từ bỏ việc theo đuổi khoan dầu khí dựa trên các quyền được hưởng từ các thực thể địa lý đang trong tranh chấp ở Biển Đông. Các khu vực quản lý thủy sản xung quanh các hệ thống thực thể này có thể cung cấp một cách thức chính trị có thể chấp nhận được để ngăn việc thăm dò các thực thể đó mà không phải xử lý tình trạng pháp lý của thực thể hoặc các vấn đề phân định biển. Đối với Trung Quốc, quốc gia xem các đảo có đầy đủ vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa, điều này có thể được lý giải trong nội bộ như một cử chỉ rộng lượng và hành động thiện chí. Bắc Kinh có thể lý giải rằng ngay cả khi các thực thể tranh chấp là các đảo theo điều 121.3 của UNCLOS, bất kỳ sự phân định công bằng nào về ranh giới với các bờ biển dài hơn của các quốc gia Đông Nam Á đối diện chúng sẽ dẫn đến vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa bị giảm xuống chỉ còn là những vùng nước nhỏ mà các thực thể được hưởng. Đối với những bên yêu sách khác, đồng ý từ bỏ khoan thăm dò quanh các rạn san hô và đảo tranh chấp dựa trên nhu cầu bảo tồn môi trường có thể trở thành một lý do chính trị có thể chấp nhận được cho việc tập trung thăm dò và phát triển dầu khí trên các khu vực gần bờ biển đất liền hơn.
Những nhượng bộ này cần là trụ cột của thoả thuận mà không cần phải nêu rõ trong văn bản. Điều đó sẽ cho phép mỗi bên đồng ý về các cơ chế hợp tác trong khi vẫn có thể có những biện giải khác nhau bằng luật nội địa cho việc làm như vậy.
Để đạt mục tiêu đó, các bên yêu sách cần phải đồng ý:
1. Thành lập một liên doanh, dưới hình thức một thực thể thương mại mới, ở mỗi quốc gia yêu sách ven Biển Đông, có sự tham gia của công ty dầu khí quốc gia đó và các đối tác từ các bên yêu sách khác mà quan tâm đến đầu tư. Công việc duy nhất của mỗi liên doanh chỉ là thăm dò và sản xuất tài nguyên hydrocarbon ở ngoài khơi bờ biển của quốc gia đó trên Biển Đông. Đã có những mô hình liên doanh thành công giữa các công ty dầu khí quốc doanh hoạt động ở Biển Đông, nhưng một công ty đa phương được thành lập bởi các bên trong một vụ tranh chấp sẽ là đột phá.
2. Đồng ý rằng tất cả các quốc gia ven Biển Đông có thể cho phép thăm dò và sản xuất dầu khí trong phạm vi 200 hải lý từ đường bờ biển của họ trong khi chờ đợi sự phân định cuối cùng các yêu sách biển. Trong các khu vực chồng lấn yêu sách, trừ khi đạt được thỏa thuận song phương trước đó, một đường trung tuyến nên được sử dụng để xác định quốc gia nào tạm thời có quyền cấp giấy phép thăm dò và sản xuất. Sự sắp xếp này được trình bày chi tiết trong bản đồ dưới đây.
3. Đồng ý từ bỏ thăm dò dầu khí trong các khu bảo tồn thủy sản ở các hệ thống rạn san hô quan trọng của Biển Đông, bao gồm quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa, các bãi cạn Scarborough và Luconia. Những khu bảo tồn này được xác định bởi một cơ quan đa phương gồm các chuyên gia độc lập và các quan chức khu vực (xem Đề án chi tiết cho quản lý nghề cá và hợp tác môi trường).
4. Tiến hành một cuộc khảo sát dầu khí chung, được thực hiện bởi một hoặc nhiều công ty, trong khu vực đáy biển ở trung tâm Biển Đông bên ngoài khu vực 200 hải lý từ đường bờ biển mỗi quốc gia như một biện pháp tạm thời. Điều này sẽ là một sự thừa nhận rằng một số khu vực nằm ngoài 200 hải lý là đối tượng của các yêu sách thềm lục địa chồng lấn nhau của các nước ven biển trong khi các khu vực khác có thể hoàn toàn nằm ngoài bất kỳ thềm lục địa nào và do đó tạo thành một phần di sản chung của nhân loại.
Bản đề án này đại diện cho sự đồng thuận giữa các thành viên của Nhóm công tác chuyên gia Biển Đông tại CSIS với tư cách cá nhân và không đại diện cho quan điểm của các tổ chức mà họ là thành viên.
Nhóm dịch và hiệu đính là cộng sự của Dự án Đại Sự Ký Biển Đông. Nguồn bản gốc tiếng Anh: https://amti.csis.org/a-blueprint-for-cooperation-on-oil-and-gas-production-in-the-south-china-sea/
Những bài đăng trên Dự án Đại Sự Ký Biển Đông thể hiện quan điểm riêng của tác giả, không nhất thiết là quan điểm của tất cả các thành viên, cộng tác viên hay nhà tài trợ Dự án Đại Sự Ký Biển Đông.
Nguyễn Quốc Tấn Trung
3-8-2018
Nhiều người cho rằng, Cambodia đã đi trước Việt Nam một bậc về mặt dân chủ, rằng xã hội dân sự đã nở hoa, rằng quốc gia này sẽ là người tiên phong của vùng Đông Dương về tự do, dân chủ và sự phát triển kinh tế – kinh trị.
Vài năm sau, chúng ta bắt đầu khóc than về một nền dân chủ kiệt sức và hấp hối. Điều gì đã xảy ra?
3-8-2018
Không có Facebook (FB) còn lâu lò của cụ cả mới cháy đượm như vậy. Lò vẫn cháy theo cách của lò. Nhưng nếu không có những thông tin đồ sộ trên mạng xã hội, khói của lò sẽ xám màu thanh trừng, không có được sắc chói người chống tham nhũng. Nhờ thế, nó nhận được sự hứng khởi từ nhân dân. Tất nhiên, không phải là tất cả.
3-8-2018
Mấy năm về trước, tôi có xem một clip ông Nguyễn Thanh Tuấn nói chuyện với Việt kiều về Hoàng Sa Trường Sa. Ông Tuấn khi ấy trong tư cách là Cục trưởng Cục tuyên huấn của Bộ quốc phòng Việt Nam, mang hàm thiếu tướng. Mặc dầu buổi nói chuyện khá sôi động nhưng tôi đã có cảm giác ông thiếu tướng này có cái gì đó không ổn trong nhận thức. Là vì, nói chuyện với Việt kiều mà một câu là “Đảng ta nhà nước ta”, hai câu là “Đảng ta nhà nước ta”. Tôi nghĩ bụng ơ cái ông này, Đảng ta nhà nước ta là khi ông nói chuyện với người trong nước chứ ông nói với Việt kiều thì ông phải nói khác đi chứ! Vì Việt kiều đa phần người ta là công dân nước khác chứ có phải công dân Việt Nam đâu mà ông cứ luôn mồm “Đảng ta nhà nước ta”!
Đỗ Dzũng
2-7-2018
ORANGE, California (NV) – Gia đình ông Michael Phương Minh Nguyễn hôm Thứ Năm, 2 Tháng Tám, xác nhận ông bị chính quyền Việt Nam bắt giữ và đang giam tại Sài Gòn, tại một cuộc họp báo ở tòa thị chính Orange.
3-8-2018
Nhiều bạn bè thân, cả trong lẫn ngoài giới văn chương, đều thắc mắc tại sao thời gian gần đây, tài văn chương thi phú của tôi khởi sắc mạnh mẽ, đột phá hơn trước rất nhiều, viết được nhiều bài văn sâu sắc thâm thúy, nhiều bài thơ yêu nước có sức lay động lòng người…
