RFA

Nguyễn Hoàng

10-5-2020

Nguyễn Phú Trọng hô hào “Nhốt quyền lực vào lồng” chỉ là một vế của phương trình. Còn vế thứ hai ông Trọng quên không nhắc đến, đó là “và phải giao chìa khoá của cái lồng ấy cho nhân dân”. Thiếu “tam quyền phân lập”, phiên kháng nghị giám đốc thẩm tử tù Hồ Duy Hải biến thành màn bi hài kịch về nền tư pháp mù loà của Việt Nam.

Từ tháng 11/2019, sau nhiều năm im lặng khi án tử hình Hồ Duy Hải được tạm hoãn, Viện Kiểm sát Tối cao (VKSTC) đột nhiên loan báo kháng nghị bản án tử hình ấy theo hình thức giám đốc thẩm. Cơ quan này khẳng định, có đủ căn cứ để kháng nghị hai bản án (sơ thẩm, phúc thẩm) nhằm làm rõ những mâu thuẫn, thiếu sót trong tố tụng và việc tái điều tra là thật sự cần thiết. Tòa án Tối cao (TATC) tổ chức phiên giám đốc thẩm trong ba ngày (từ 6 – 8/5) nhưng rồi vẫn bác kháng nghị và tuyên y án.

Trong phiên giám đốc thẩm tuy thừa nhận có đến hàng chục lỗi (có tài liệu thống kê chính xác phạm tất cả đến 40 lỗi) về tố tụng, mà TATC vẫn khẳng định là không thay đổi bản chất vụ án thì thật là “bó tay chấm com!” Theo Bộ Luật Tố Tụng Hình Sự (BLTTHS), điều 4 “Giải thích từ ngữ”, tại khoản 1 có tất cả 14 khái niệm được giải thích, không có khái niệm nào được định danh là “bản chất vụ án”.

Điều 15 trong Bộ luật thượng dẫn đã bác bỏ khái niệm “bản chất vụ án”. Đúng thế, khi vụ án hình sự diễn ra, người có thẩm quyền phải “xác định sự thật của vụ án”, chứ không phải lo xoay xở định nghĩa “bản chất vụ án”. Dù có đổi hay không đổi cũng hoàn toàn sai, vì trong BLTTHS ấy không quy định. Như vậy, 17 người trong cái gọi là “Hội đồng toàn thể Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao” (HĐTP) đã vi phạm vào mục o khoản 1 điều 4 và điều 15 của BLTTHS. Nói cách khác, kết luận “Sai sót tố tụng không làm thay đổi bản chất vụ án” là vô nghĩa, phi pháp và hoàn toàn không chuyên nghiệp của 17 người mang danh thạc sĩ – tiến sĩ luật.

Mọi khuất tất đáng ra phải hướng vào nghi can nghiện ma túy, kẻ hằn học thất tình và là nghi can rõ nhất, có tên là Nguyễn Văn Nghị (cháu của bà cựu phó chủ tịch nước Trương Mỹ Hoa). Nhưng Nghị đã được cảnh sát điều tra cho cao chạy xa bay. Mọi bằng chứng đều gỡ tội cho Hồ Duy Hải. Căn cứ duy nhất buộc tội Hải là lời cung nhận tội của Hải. Lời cung nhận tội bởi nhục hình, ép cung ấy đã dẫn đến nỗi ô nhục của các quan tòa. Nay phiên giám đốc thẩm của TATC với chánh án Nguyễn Hòa Bình cùng 17 cánh tay biểu quyết đã chuốc nỗi ô nhục đó khi 17 cái rô-bốt y án tử hình Hồ Duy Hải. Chỉ ở một nhà nước tận cùng thối nát mới diễn ra một phiên tòa điếm nhục như vậy!

Phó Trưởng ban Dân nguyện của Ủy Ban Thường vụ Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng phát biểu: “Rất nhiều cử tri gọi tôi phản ánh và nghi ngờ tính vô tư, công tâm của Hội đồng thẩm phán Tòa Tối cao. Với hồ sơ, vật chứng ngụy tạo, dấu vân tay không phải của Hải, thớt dao mua ngoài chợ đem về, nghi can Nguyễn Văn Nghị là ai, tại sao mất dấu?… Vi phạm tố tụng như vậy mà kết tội là khiên cưỡng!”

Đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng cho rằng, đã có sự không vô tư và định kiến tư pháp khi ông Nguyễn Hòa Bình từng làm viện trưởng viện kiểm sát tối cao đã không kháng nghị bản án đối với Hồ Duy Hải, mà nay ông Bình là chánh án Toà án Tối cao lại ngồi ghế chủ tọa phiên giám đốc thẩm. Nghĩa là Viện trưởng Nguyễn Hoà Bình không đời nào lại tự vả vào miệng của Chánh án Nguyễn Hoà Bình! Và bản thân điều này cũng là một vi phạm nghiêm trọng luật tố tụng! Đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng cũng nghi ngờ  cả cái kết quả biểu quyết 100% của 17 vị Hội đồng thẩm phán là do “bị áp lực”.

Không thể thu gọn về đây các làn sóng phẫn nộ từ mọi loại lề trên các trang mạng xã hội đối với vụ giám đốc thẩm có lẽ là vô tiền khoáng hậu này. Trong mắt nhiều người, diện mạo công lý tại Việt Nam tuy nhơ nhuốc nhưng ít nhất lần này hy vọng được tẩy rửa một phần. Không thể thản nhiên giết một tử tù mà quá trình điều tra, truy tố, xét xử từng bộc lộ vô số dấu hiệu cho thấy hết sức phi pháp và vô nhân. Đó cũng là lý do phán quyết vừa qua của HĐTP của TATC gây phẫn nộ trong công luận.

FB Nguyễn Lân Thắng mỉa mai: Có sai sót nhưng không làm thay đổi bản chất khốn nạn của nền tư pháp xứ Đông Lào… Y án tử hình Hồ Duy Hải! Đồng bào đã sáng mắt chưa? Nghiêm Việt Anh ngao ngán gọi phiên giám đốc thẩm là “trò hề”! Còn Phùng Chí Kiên thì thấy tên mình có thể nằm trong danh sách tử tù dự bị nếu hệ thống xét xử vẫn theo nền tư pháp mọi rợ này. Trương Huy San nhận xét: Công lý và số phận của Hồ Duy Hải có phải đã là ưu tiên quan trọng nhất? “Y án” không đơn giản chỉ để giải cứu uy tín chính trị của chánh án Nguyễn Hòa Bình (khi còn là viện trưởng VKSTC ông đã từ chối kháng nghị). Bằng phán quyết này, thành tích “phá trọng án” của cơ quan điều tra 12 năm trước được bảo vệ, nền tư pháp không phải ghi thêm một án oan vào sổ đen…

Dư luận sẽ còn tố cáo nhiều về quá trình điều tra, xét xử sơ thẩm, phúc thẩm và giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy Hải đã vi phạm nghiêm trọng pháp luật về tố tụng hình sự. Đặc biệt là vai trò “ba trong một” của Nguyễn Hòa Bình: i) Là phó giáo sư, tiến sỹ luật, thiếu tướng, phó Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát, Phó thủ trưởng Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an: Nguyễn Hòa Bình đã đào tạo, hướng dẫn, chỉ đạo nghiệp vụ điều tra cho toàn ngành. ii) Là viện trưởng VKSTC, ngày 24/10/2011 Nguyễn Hòa Bình ban hành quyết định không kháng nghị vụ án. Và iii) là chánh án TATC, chủ tọa phiên giám đốc thẩm: Nguyễn Hòa Bình, tuyên bác kháng nghị, giữ nguyên án tử hình.

Nguyễn Hòa Bình với ba vai trò – điều tra, công tố, thẩm phán – trong một tư cách đảng viên. Vì đảng tính, 17 con người có quyền lực nhưng táng tận lương tâm buộc một thanh niên vào chỗ chết trong khi chưa có chứng cứ chắc chắn, có khả năng xảy ra oan trái, đã phạm một tội ác. Thật ra, con người như Nguyễn Hòa Bình không còn lương tâm để xúc động! Bởi cách đây 4 năm, y đã gián tiếp dính vào một vụ án chấn động cả nước khi bảo kê cho đàn em Lê Viết Chữ ở Quảng Ngãi gây ra một tội ác tày đình (Xem “Đốm lửa từ những hùng thần Quảng Ngãi” trong tài liệu tham khảo).

Đấy là chưa kể đến giả thuyết cuối cùng: Vụ giám đốc thẩm vừa qua là một sới vật trước Đại hội 13. Từ Viện Chính sách, Pháp luật và Phát triển, TS. Hoàng Ngọc Giao bình luận với BBC: “Bằng hành động này, người ta khẳng định rằng người ta hoàn toàn đúng và không ai phải chịu trách nhiệm cả. Điều này phải chăng để gỡ vấn đề trách nhiệm cho những người trong suốt quá trình tố tụng ở Long An, rồi sơ thẩm, phúc thẩm – gỡ được trách nhiệm của nhiều cá nhân hiện đang giữ chức vụ cao cấp”.

Một trong “nhiều cá nhân hiện đang giữ chức vụ cao cấp” mà ông Giao nói bóng gió ở đây chính là candidate Tổng bí thư cho Đại hội 13 Trần Quốc Vượng. Cách đây 12 năm, ông Vượng chính là tiền nhiệm của viện trưởng VKSTC Nguyễn Hoà Bình. Nghĩa là khởi thuỷ của vụ án Cầu Voi đầy bí ẩn hoá ra có liên quan đến một yếu nhân “to be” cầm đầu hệ thống lãnh đạo “triệt để và toàn diện” cái xã hội bê bết của Việt Nam hiện nay. Không chỉ vì quyền lợi cá nhân, mà vì uy tín của quan thầy, Nguyễn Hoà Bình dĩ nhiên không bao giờ dám “lật kèo” Trần Quốc Vượng.

Nếu HĐTP phiên giám đốc thẩm vụ án này tuyên hủy hai bản án ấy, phán quyết đó sẽ ảnh hưởng thế nào đến uy tín, sự nghiệp chính trị của ông Trần Quốc Vượng, nhân vật từng là Viện trưởng Viện Kiểm sát Tối cao giai đoạn 2007 – 2011 và giờ là Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư? Nếu HĐTP phiên giám đốc thẩm vụ án này tuyên hủy hai bản án ấy, phán quyết đó sẽ ảnh hưởng thế nào đến uy tín, sự nghiệp chính trị của ông Nguyễn Hòa Bình, nhân vật từng là viện trưởng VKSTC giai đoạn 2011 – 2016 và từ 2016 đến nay là chánh án TATC?

Tài liệu tham khảo:

https://www.voatiengviet.com/a/nguyen-hoa-binh-ho-duy-hai-cau-voi/5411685.html

https://www.rfa.org/vietnamese/news/blog/who-can-save-ho-duy-hai-05092020092802.html

https://www.voatiengviet.com/a/ho-duy-hai-nguyen-hoa-binh-tran-quoc-vuong/5411993.html

https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-52599705

Vụ tử tù Hồ Duy Hải: Cơ hội, niềm tin và cảm xúc

https://baotiengdan.com/2020/05/10/dai-hoi-xiii-dom-lua-tu-nhung-hung-than-quang-ngai/

http://bon-phuong.blogspot.com/2020/05/phap-luat-khong-vi-cong-ly-pham-inh.html

https://baotiengdan.com/2020/05/09/toi-ac-nguyen-hoa-binh/