Nguyễn Đình Cống

31-10-2021

Sinh hoạt câu lạc bộ của mấy ông bà già, các cụ than thở, làm sao mà bây giờ xã hội dối trá nhiều quá.

Trước đây có khẩu hiệu: Người người thi đua, nhà nhà thi đua, ngành ngành thi đua. Bây giờ tuy không ai hô hoặc viết khẩu hiệu nhưng đã thành phong trào nói dối. Người người nói dối, ngành ngành nói dối, mọi cấp nói dối, dối từ trên xuống, dối từ dưới lên.

Tôi nói với các cụ rằng, xin đừng than thở vì dối trá là cơ sở của cuộc sống. Biết mà ngăn ngừa, mà hạn chế, mà vạch trần ra thì tốt, còn cứ để bình thường thì nó tự do nảy nở, phát triển tràn lan. Mà xã hội ta bây giờ, lãnh đạo ấy, dân ấy đang là môi trường tốt cho dối trá. Phải dối trá mới có thành tích dỏm để được khen thưởng trong phong trào thi đua, có dối trá mới lừa được người ta đi theo.

Một cụ phê phán tôi là bịa đặt, căn cứ vào đâu mà nói dối trá là cơ sở cuộc sống. Tôi nói rằng, đây là phát hiện của người Anh đã nhiều ngàn năm. Nước Anh có thời đã thống trị gần khắp thế giới với câu “Mặt trời không bao giờ lặn trên nước Anh”. Ngày nay tiếng Anh là thông dụng nhất. Trong tiếng Anh, dối trá được viết là LIE. Hay các chữ tương tự như LIFE là đời sống, LIVE: phát âm [liv] động từ, là sống; còn LIVE: phát âm [laiv] nghĩa là trực tiếp, như live-stream.

Một cụ nghe xong, bổ sung, rằng LIE còn có từ tương tự là LIKE và LINE. Like: động từ, nghĩa là thích, còn tính từ nghĩa là giống nhau. Người ta giống nhau ở chỗ hay nói dối. Line là vạch đường chỉ lối. Trong việc vạch đường cho người khác đã có sự dối trá.

Các cụ biết tiếng Anh cười khà khà, khen hay hay. Các cụ không biết nói: Thế à, thế à. Một cụ đề nghị rằng, chúng ta đều đã sức cùng lực kiệt rồi, không đủ năng lực để cải tạo xã hội, chỉ còn tự xét lại mình, xem trong đời có tránh khỏi nói dối hay không. Cụ nào cũng nhận là không tránh khỏi, trong đời không nhiều thì ít cũng đã từng nói dối, và người được nghe các cụ nói dối nhiều nhất, không ai khác ngoài “bạn đời thân yêu, nằm cùng giường, đắp cùng chăn”.

Nhiều cụ hứa sẽ thành tâm sám hối để được thanh thản khi trút hơi thở cuối cùng. Hy vọng được như vậy. Sẽ tốt hơn khi các cụ gọi con cháu lại, tự kiểm điểm trước mặt chúng là đã phạm những dối trá nào để lại hậu quả cho chúng nó. Tốt hơn nữa khi lãnh đạo đất nước biết nhận ra sự dối trá, thành tâm sám hối, tự thú trước Bàn thờ Tổ quốc và nhân dân.