Tác giả: Bertrand Russel

Dịch giả: Hán Khanh

24-10-2017

Ở phương Tây có một quan niệm cho rằng, không thể hiểu được người Trung Quốc, trong đầu óc họ chứa đầy những ý tưởng thần bí, khiến người ta khó lường. Cả một quá trình lâu dài, qua những gì được biết về Trung Quốc, tôi cũng có cùng quan điểm như vậy. Nhưng qua một thời gian công tác ở Trung Quốc, tôi thấy rằng nhận định này chỉ thuần túy là những thành kiến chưa được kiểm chứng. Tôi giao lưu trò chuyện với một người Trung Hoa có giáo dục, cho thấy, họ nói năng cũng rất giống người Anh.

Tôi không tin “người phương Đông là loại người dối trá nguy hiểm”. Tôi tin rằng, trong nghệ thuật lừa gạt nhau giữa một người Anh hoặc một người Mỹ, với một người Trung Hoa, thì mười lần có đến chín, mười lần phần thắng thuộc về người Anh hay người Mỹ. Nhưng với đa phần người Trung Hoa nghèo khó, khi giao tiếp với người da trắng có tiền, thông thường là đơn phương dở trò lừa gạt, khi ấy không nghi ngờ gì, người da trắng đương nhiên sẽ bị lừa, nhưng với người quan lại Trung Hoa ở Luân Đôn thì không phải vậy.