Trang chủ Quan Điểm

Quan Điểm

Kể điều bạn biết, nói điều bạn nghĩ

Chuyện ở quán cóc

Mạc Văn Trang

12-9-2019

Sáng nay ngồi uống trà trong Quán cóc vỉa hè, nghe được câu chuyện hay.

Một ông già bảo, ra nghề gì cũng phải học. Bây giờ có cả dạy nghề ăn trộm các bác ạ. Hôm nọ xóm tôi tóm được thằng cu chừng 15- 16 tuổi, mà một lúc nó mở 4 cái khóa khác nhau của 2 nhà liền nhau… Nó không lấy đồ cồng kềnh, chỉ tìm tiền, vàng, đồng hồ điện thoại để lấy, đút túi…

Lời nói thật mong bác Trọng đừng tự ái

Trung Nguyễn

10-2-2018

Nguyễn Phú Trọng gặp Tập Cận Bình trong chuyến thăm TQ ngày 7/4/2015. Ảnh: AFP

Sáng 7/2 vừa qua, trong buổi chúc Tết trí thức và văn nghệ sỹ “xã hội chủ nghĩa”, Tổng bí thư đảng cộng sản ngẫu hứng tiết lộ là ông đã “nói xéo” Tổng bí thư đảng cộng sản kiêm Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình mà ông Tập không hề “tự ái”. Nguyên văn lời ông Trọng được báo chí tường thuật như sau:

“Tôi nói chuyện với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình rất chân tình. Tôi nói tình đồng chí anh em muốn giữ được thì phải tin nhau mà muốn tin nhau thì việc làm phải đúng như lời nói. Tôi nói thẳng như thế mà không thấy ông ấy tự ái gì”.

Điều gì đang chia rẽ người Mỹ?

Việt Linh

7-8-2021

Hiện nay, nước Mỹ đang bị phân cực, chia rẽ một cách trầm trọng. Đây là điều mà không chỉ người dân Mỹ, mà cả thế giới đang nhìn về nước Mỹ với một nền chính trị rệu rã, khác biệt và thù hằn đến độ cực đoan, để thấy nền dân chủ của một nước Mỹ tươi đẹp, hào phóng bây giờ chỉ còn trong sách vở, phim ảnh. Nước Mỹ hoàn toàn không phải lúc nào cũng đẹp như mơ, nhưng nếu xét cho kỹ càng, thấu đáo vấn đề thì nước Mỹ đã và đang bị chia rẽ vì vấn đề gì? Vì sự khác biệt hay bất đồng nào?

Lý giải về tệ nạn tham nhũng trên đất nước ta

Trình Vân

17-9-2019

Một một anh bạn trên Facebook đặt câu hỏi cho tôi: “Anh thử phân tích xem tại sao tình hình xã hội ngày càng tệ như vậy? Nếu cho là tại chế độ thì tại sao trước năm 1975, xã hội miền bắc thậm chí còn ít tệ nạn và ít tham nhũng hơn miền nam nhiều. Do đâu vậy?

Nơi bình yên chim… chết chắc!

Lò Văn Củi

18-2-2018

Ông Hai Xích lô khen:

– Trời Sài Gòn êm ái ghê, ba ngày Tết êm ru bà rù cái lỗ tai.

Ông Ba Hu đồng ý:

– Bình yên nữa chú Hai, uống ly cà phê quán nghèo thôi mà sướng.

Anh Bảy Thọt thì không đồng tình:

– Êm cái lỗ tai thì có, nhưng cũng chộn rộn Tết nhứt, mua sắm rồi… ăn chơi dzô dzô, nhưng vì gần cả năm trời lúc nào cũng ồn ào náo nhiệt, lỗ tai quen với lùng bùng rồi, nên chộn rộn chút cũng coi như hông có. Còn bình yên, ý ông Ba là ‘Thà nghèo mà bình’, chứ hông như ở xứ Mỹ, xả súng hoài chứ gì, vừa rồi xả súng ở trường Trung học gì gì đó làm chết 17 người chứ gì?

Quân đội Afghanistan: Nhụt chí. Đầu hàng

Die Zeit

Tác giả: Thomas Wiegold

Vũ Ngọc Chi, dịch

17-8-2021

Một người lính của Quân đội Quốc gia Afghanistan, ở gần Bagram. Nguồn: Mohammad Ismail / Reuters

Ông Nhị Lê, xin hãy vượt lên

Nguyễn Đình Cống

22-9-2019

Ông Nhị Lê, tên thật Phạm Đình Bảng, cựu Phó TBT Tạp chí Cộng sản. Nguồn: VNN

Tạp chí Cộng sản tháng 8/2019 đăng bài của ông Nhị Lê: “Đối thoại, nhưng đối diện với… chính mình”. Bài báo đã nêu lên được một số ý kiến hay, đó là:

Chống tham nhũng ở Trung Quốc và Việt Nam

Vũ Ngọc Yên

26-2-2018

Chống tham nhũng tại Trung Cộng: Làm sạch bộ máy lãnh đạo?

Chống tham nhũng là trọng tâm trong chính sách của Chủ tịch đảng và nhà nước Trung Cộng Tập Cận Bình kể từ khi lên nắm quyền vào tháng 11.2012. Ủy ban Ban kiểm tra kỉ luật trung ương cộng đảng Trung Quốc (CCDI) cho biết từ năm 2012 tới tháng 8.2017 khoảng 1, 5 triệu quan chức mọi cấp trong đảng và nhà nước đã bị trừng phạt qua chiến dịch “đả hổ diệt ruồi”. Số liệu của CCDI cho thấy:

Thấy gì qua chuyến viếng thăm Việt Nam của PTT Mỹ Kamala Harris?

Jackhammer Nguyễn

27-8-2021

Có nhiều điều mà mọi người có thể nhận ra trong chuyến viếng thăm của Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris tới Việt Nam, tuy nhiên điều quan trọng nhất, như tác giả Trần Hưng Đạo, trong bài “Chuyện lạ mà quen”, đó là bà Harris rủ Việt Nam về phe Mỹ để chống lại Trung Quốc, nhưng các vị lãnh đạo Việt Nam cứ ậm à ậm ừ.

Một cuộc tọa đàm, hai thu hoạch lớn

Mạc Văn Trang

27-9-2019

Chiều nay 27.9.2019, tại 53 Nguyễn Du, Hà Nội đã diễn ra cuộc tọa đàm, do Chu Hảo, nguyên Giám đốc NXB Tri thức chủ trì và Lại Nguyên Ân trình bầy về quá trình nghiên cứu các văn bản của Phan Khôi. Thế là mình biết về cả hai nhân vật và khâm phục cả Phan Khôi lẫn Lại Nguyên Ân.

Tâm lý chiến của Trump và Hoà bình Thế giới

Tác giả: Bandy X. Lee & Jeffrey D. Sachs

Dịch giả: Đỗ Kim Thêm

23-2-2018

Donald Trump và vợ đang đi duyệt binh. Ảnh: Kazuhiro Nogi-Pool/ Anadolu Agency/ Getty Images

Khi Donald Trump nhậm chức vào đầu năm ngoái, nhiều chuyên gia tin rằng, ông sẽ đi vào ổn định trong nhiệm kỳ tổng thống và chuyển hướng đến một tình trạng bình thường. Nhưng nhiều chuyên gia về sức khoẻ tâm thần người Mỹ đã không nhận ra vấn đề theo cách này. Họ cảnh báo rằng, ông Trump rõ ràng đang có vấn đề suy nhược tinh thần, nó sẽ còn tệ hại hơn khi ông chịu áp lực, có thể sẽ dẫn đến việc ông khởi động chiến cuộc, ngay cả với một cuộc chiến bằng vũ khí hạt nhân. Hiện nay, tình trạng nguy hiểm về một cuộc chiến với Bắc Hàn hoặc Iran do ông Trump lãnh đạo đang tăng lên, thế giới cần phải ngăn ngừa vị tổng thống Mỹ này trước khi quá muộn.

Bình luận của báo chí quốc tế về Hiệp định An ninh AUKUS

Đỗ Kim Thêm, tuyển dịch*

22-9-2021

Với những thiệt hại kinh tế nghiêm trọng cho Pháp, nhật báo Aargauer Zeitung từ Thụy Sĩ nhận ra những rạn nứt trầm trọng trong mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương:

Tin Biển Đông: Hải Dương 8 đang “khảo sát” rất gần đảo Hòn Lớn của tỉnh Khánh Hòa

BTV Tiếng Dân

3-10-2019

Các tàu Trung Quốc vẫn tiếp tục quấy phá vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam ở hai khu vực: Bãi Tư Chính và vùng biển các tỉnh Nam Trung Bộ. Về nhóm tàu Hải Dương 8 hiện đang “khảo sát” ngoài khơi các tỉnh Ninh Thuận, Khánh Hòa, ông Phạm Thắng Nam cho biết:

Một tội ác không thể bỏ qua!

Bùi Tín

14-3-2018

Nhân vật đấu tranh cho dân chủ và nhân quyền nổi bật nhất trong dịp ngày Phụ nữ 8/3 vừa qua là cô Phạm Đoan Trang.

Đúng ngày 8/3 một nhóm công an đã đột nhập nơi cô ở, bắt cô giải về đồn công an để tra hỏi tiếp cô về cuốn sách “Chính trị bình dân” của cô được in ở Hoa Kỳ và phát hành rộng rãi. Một số sách do hãng Amazon gửi về cho độc giả ở Đà Nẵng bị công an tịch thu.

Bi kịch Việt Nam: Cuộc cách mạng không thể

Jackhammer Nguyễn

10-10-2021

Cuộc cách mạng không thể (Révolution Impossible) là từ mà báo chí Pháp gọi cuộc phản kháng có cả bạo động của sinh viên học sinh Paris mùa hè năm 1968. Đây là thế hệ người Pháp ở thành thị, sinh ra và lớn lên sau thế chiến thứ hai. Họ không hài lòng về nhiều chuyện trong xã hội Pháp lúc đó, và cũng bị ảnh hưởng của tình hình chính trị thế giới giữa cuộc chiến tranh lạnh, cuộc đối đầu giữa hai hệ thống xã hội, tư bản và cộng sản. Nhiều nơi treo cờ búa liềm, cùng những khẩu hiệu của Lenin, Mao, và dĩ nhiên những phản kháng cuộc chiến của người Mỹ ở Việt Nam nữa.

Tổ quốc lâm nguy, hành động hay không hành động?

Đào Tiến Thi

9-10-2019

(Lược thuật một cuộc tọa đàm hết sức sôi nổi và cảm động)

Không kể những cuộc gây hấn trên biển trong thập niên thứ nhất thế kỷ XXI mà không mấy ai biết đến, kể từ mùa hè 2011, với hai lần cắt cáp tàu thăm dò dầu khí của Việt Nam, giới chóp bu cầm quyền trong Đảng Cộng sản Trung Quốc (gọi tắt là Trung Cộng) đã lộ nguyên hình bộ mặt xâm lược, bành trướng đầy tham vọng và đầy tàn ác.

Phiếm luận: Trảm phong quân

Võ Thiêm

22-3-2018

Biếm họa trên mạng về lực lượng 47

Kể từ ngày Caubay gia nhập nhóm “Thiên thần mũ đỏ” thì cuộc sống có nhiều niềm vui hơn. Ngoài những lần được mời tham dự đại hội thường niên của binh chủng thiện chiến nhất của quân đội Miền Nam, còn lai rai họp mặt thật vui vẻ cùng các anh cựu chiến binh, không riêng gì bên nhảy dù mà thuộc nhiều binh chủng khác như biệt kích, không quân… Cởi mở, vui vẻ, phong thái rất nhà binh là đặc điểm của các anh, dù nay tuổi xuân không còn nữa.

Mẹ

Nguyệt Quỳnh

21-10-2021

Văn chương Việt Nam vẫn ví von Mẹ qua hình ảnh cánh cò, tôi thì lại thấy mẹ tôi thật là cánh cò, và mẹ đẹp như những câu thơ của Từ Kế Tường:

Trump mất thế thượng phong trong thỏa thuận thương mại với Trung Cộng

Vũ Ngọc Yên

16-10-2019

Ngày 12-10, Mỹ và Trung Quốc đã đạt được một phần của thỏa thuận thương mại sau vòng đàm phán cấp cao diễn ra tại Washington DC. Những tiến bộ đạt được trong cuộc đàm phán này sẽ tạo tiền đề cho một thỏa thuận toàn diện chấm dứt cuộc chiến thương mại kéo dài hơn một năm rưỡi, gây tổn hại lớn không chỉ cho hai nền kinh tế hàng đầu thế giới này mà còn khiến thị trường toàn cầu chao đảo.

Ba tuổi vào trường Mầm Non, công bố tuổi phổ cập Giáo dục mới của Pháp

Phạm Toàn

28-3-2018

Thứ hai, 26 tháng 3, mình vào báo Le Monde trên mạng săn tin khác sắp diễn ra ngày thứ ba hôm sau, thì lại nhận được tin này: “Tổng thống Macron sắp công bố…” và là công bố tại Paris vào hai ngày liền, thứ ba và thứ tư, 27 và 28 tháng 3 năm 2018, trước các quan chức cao cấp và những cỗ máy nghiên cứu, “cùng suy nghĩ vầ nền giáo dục Mầm Non cho Ngày mai”.

Thăm châu Âu về, Thủ tướng sẽ xử Đoan Trang ra sao?

Trần Bình

3-11-2021

Việt Nam thừa biết, châu Âu có hai nhược điểm: Cả tin và đã làm ăn thì “máu tham hễ thấy hơi đồng” là OK. Thủ tướng Phạm Minh Chính đang kêu gọi châu Âu đầu tư. Vì thế, chính quyền “hoãn binh”, chưa xử Phạm Đoan Trang, người được giải thưởng “Tác động” của RFS. Nhưng đi châu Âu về, liệu Đảng có cho xử nặng hơn không?

Nỗi ám ảnh bị cung cấp nước bẩn…

Mạc Văn Trang

20-10-2019

Đồ họa của báo Giao Thông

Thú thực, từ trước đến nay tôi vẫn nghĩ việc cung cấp nước sạch cho người dân là tối quan trọng, chính quyền thành phố phải quản lý chặt chẽ lắm và cứ tin tưởng:

Quan hệ Úc Việt và chính sách “3 không” của Cộng đồng người Việt hải ngoại

LS Nguyễn Văn Thân

5-4-2018

Trong chuyến công du nước Úc và tham dự Hội Nghị Thượng Đỉnh Úc – ASEAN, Thủ Tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đã chính thức ký kết thoả thuận với Thủ Tướng Úc Malcolm Turnbull nâng cấp quan hệ song phương lên mức Đối Tác Chiến Lược vào ngày 15/3 tại Sydney.

Rất thông cảm và quý trọng các vị, các bạn, nhưng…

Nguyễn Đình Cống

29-11-2021

Đó là các vị, các bạn đang ra sức bênh vực cho khẩu hiệu “Tiên học lễ, hậu học văn”.

Văn hóa Việt Nam Cộng Hòa là gì?

Nguyễn Quang Duy

26-10-2019

Việt Nam Cộng Hòa thành lập ngày 26/10/1955, đang lúc chiến tranh nên quốc sách bảo vệ tự do được ưu tiên, nhưng không phải vì thế mà quên lãng mục đích xây dựng một xã hội dựa trên triết lý nhân bản, khai phóng và dân tộc.

Trung thành và kiên định có vấn đề

Phạm Trần

12-4-2018

Đảng Cộng sản Việt Nam (CSVN) đang bị thử thách về lòng “trung thành tuyệt đối” và “kiên định với chế độ” của cán bộ, đảng viên trước thềm Hội nghị Trung ương 7, khai mạc tháng 05/2018. Hội nghị này sẽ bàn về “Xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cán bộ cấp chiến lược đủ năng lực, phẩm chất và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ”.

Sau Phạm Đoan Trang sẽ tới ai?

Jackhammer Nguyễn

15-12-2021

Không phải tôi hỏi rằng nhà nước cộng sản Việt Nam sẽ bắt ai nữa sau Phạm Đoan Trang, người vừa bị án tù 9 năm trong ngày 14/12/2021. Câu hỏi của tôi là, người Việt Nam nào sẽ tiếp tục làm những công việc tương tự như cô, phản bác tận gốc chế độ toàn trị Việt Nam hiện nay? Và ai nữa sẽ làm hơn những việc Đoan Trang làm?

Tin Biển Đông: Ngư dân bị “tàu lạ” bắn chết, TQ lại xâm phạm lãnh hải VN và đường lưỡi bò đã vào tới trường đại học

BTV Tiếng Dân

4-11-2019

Báo chí trong nước đưa tin: Một ngư dân bị bắn chết khi đánh bắt trên biển. Ngày 2/11/2019, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Kiên Giang xác nhận, hôm 30/10, ngư dân Nguyễn Văn Khởi đã bị trúng đạn tử vong khi đang đánh bắt cá tại “vùng biển giáp biên”.

Người dân Đồng Tâm gửi tâm thư tới Hội nghị Trung ương 7

Nguyễn Đăng Quang

19-4-2018

Chiều qua (18/4/2018), cụ Lê Đình Kình gọi điện cho tôi kể về buổi mít tinh kỷ niệm một năm ngày xảy biến cố Đồng Tâm. Buổi lễ diễn ra đã 3 ngày, cụ nói vẫn còn khá mệt, song tỏ ra vô cùng phấn khởi. Cụ cho biết, buổi lễ kỷ niệm đã vượt qua mọi cản trở bởi chính quyền không muốn buổi lễ kỷ niệm này diễn ra, nhưng nó vẫn diễn ra và thành công mỹ mãn! Đồng thời cụ cho tôi biết, nhân dịp này, người dân xã Đồng Tâm đã gửi một TÂM THƯ đến Hội nghị Trung ương 7 sắp nhóm họp vào cuối tháng 4 hoặc đầu tháng 5 tới.

Myanmar, Daw Aung Suu Kyi và cuộc cách mạng: Quản thúc tại gia (Phần 2)

NachDenkSeiten

Tác giả: Marco Wenzel

Vũ Ngọc Chi, chuyển ngữ

3-1-2022

Tiếp theo Phần 1

Sau Cách mạng Văn hóa và cái chết của Mao Trạch Đông, sau một nhiệm kỳ ngắn ngủi của Hoa Quốc Phong, Đặng Tiểu Bình lên nắm quyền lãnh đạo Đảng CSTQ. Theo lý thuyết của Đặng, ông ta không quan trọng mèo trắng hay đen, cái chính là nó bắt được chuột, ý thức hệ cộng sản đã lùi bước để ủng hộ chính sách kinh tế thực dụng. Đặng muốn “trước hết để một số ít làm giàu” và tăng cường sự chủ động của tư nhân trong nền kinh tế bằng cách cho phép tư nhân sở hữu tư liệu sản xuất.

Đầu thập niên 1980, giới lãnh đạo Trung Quốc đã thiết lập các liên hệ chính thức với chính quyền ở Miến Điện. Đồng thời, Bắc Kinh cắt các khoản viện trợ trực tiếp cho CPB (Đảng Cộng sản Miến Điện). CPB, hoạt động ngầm từ năm 1949 và chống lại chính quyền trung ương, đã nhận được sự hỗ trợ về tư tưởng, trang thiết bị và vũ khí từ Đảng CSTQ cho đến cuối thập niên 1970. Khoảng một phần tư doanh thu của CPB đến trực tiếp từ Trung Quốc và một nửa tổng doanh thu của nó đến từ thuế quan mà họ thu được từ thương mại biên giới đen với Trung Quốc. Khoản thu nhập này giờ đã bị mất do chính Trung Quốc hiện đã mở cửa khẩu chính thức với Miến Điện và tự đánh thuế. CPB đột nhiên phải tự lực cánh sinh.

Khoảng 80% đồn điền trồng cây thuốc phiện ở đông bắc Miến Điện nằm trong các khu vực do CPB kiểm soát. Cho đến nay, CPB luôn có xu hướng ngăn chặn việc trồng cây thuốc phiện và hỗ trợ việc trồng ngũ cốc thay thế, giờ đây đã tự mình tham gia buôn bán thuốc phiện, một cách phi chính thống để kiếm tiền cho một đảng cộng sản. Giờ đây, họ đòi 20% số thuốc phiện thu hoạch được từ nông dân và cũng đánh thuế việc buôn bán thuốc phiện tại các chợ trong khu vực họ kiểm soát và việc bán thuốc phiện ra bên ngoài. Chẳng bao lâu, hàng tấn thuốc phiện đã chất thành đống trong các kho chứa CPB. Từ đó, nó được đưa, ban đầu chủ yếu là trong các đoàn lữ hành qua địa hình không thể vượt qua, đến các phòng thí nghiệm heroin ở Tam Giác Vàng nằm về phía nam và bán cho họ. Các đoàn lữ hành thường có hàng chục con vật và được canh gác cẩn mật.

Các phòng thí nghiệm heroin lại được điều hành bởi những ông trùm ma túy địa phương, những người đã kinh doanh lâu năm ở Tam Giác Vàng và những người đã đưa các nhà hóa học nước ngoài đến để sản xuất heroin. Heroin từ Tam Giác Vàng được những người nghiện coi là đặc biệt tinh khiết và chất lượng cao. Công đoạn cuối cùng của quá trình sản xuất heroin IV đặc biệt khắt khe và nếu thực hiện không đúng cách, toàn bộ phòng thí nghiệm sẽ bị nổ tung. Không phải công việc cho các nhà hóa học nghiệp dư.

Tam Giác Vàng. Nguồn: Chiang Rai Times| UNODC

Để đơn giản hóa việc vận chuyển gian khổ và nguy hiểm, CPB sớm cho phép các ông trùm ma túy điều hành các phòng thí nghiệm riêng trong khu vực của họ và đòi “tiền bảo vệ” cho việc này. Vì cần khoảng 10 kg thuốc phiện để sản xuất 1 kg heroin, trọng lượng của hàng hóa phải vận chuyển đã giảm xuống. Kinh doanh phát triển mạnh ở biên giới với Trung Quốc, nơi CPB đặt trụ sở chính. Những ngôi làng nhỏ trước đây đã trở thành những thành phố cỡ trung bình với các nhà máy điện và cơ sở hạ tầng của riêng họ. Có những sòng bạc và nhà thổ khổng lồ ở những thành phố này. Từ đó, đạo đức của các cấp lãnh đạo của CPB trở nên xấu đi, và thay vì theo đuổi những ý tưởng của Mao Trạch Đông, họ chuyển sang làm kinh doanh mờ ám. Năm 1989, những người lính cấp dưới của đảng đã nổi loạn và CPB chia thành bốn nhóm nhỏ, nhanh chóng được các dân tộc trong khu vực tiếp thu. Ban lãnh đạo đến Trung Quốc, nơi Đảng CSTQ cho họ lưu vong và một khoản tiền trợ cấp nhỏ với điều kiện họ ngừng tham gia chính trị.

Tuy nhiên, việc trồng và buôn bán thuốc phiện vẫn tiếp tục không suy giảm, và các băng đảng xã hội đen địa phương hiện đã hoàn toàn tiếp quản công việc kinh doanh này. Ngoài ra, những người cộng sản còn để lại những kho vũ khí, đạn dược và xe cộ đủ loại mà họ đã nhận được từ Trung Cộng trong thời gian qua. Các tổ chức xã hội đen Trung Quốc đã tiếp nhận những gì còn lại của CPB chỉ trong vài tháng và trở thành tổ chức ma túy có vũ trang nhất trên thế giới. Chính quyền quân sự hiện đã ký kết các thỏa thuận với những lãnh chúa này, hứa cho phép họ được tự do hoạt động và cho phép họ sử dụng các đường phố của Miến Điện để vận chuyển ma túy nếu họ kiềm chế được phiến quân.

Bằng cách này, chế độ độc tài quân sự ở Rangoon đã loại bỏ các đối thủ của mình ở phía đông bắc, những vùng lãnh thổ mà họ chưa từng kiểm soát, nhưng từ đó họ liên tục bị tấn công quân sự. Và sau khi phe đối lập năm 1988 ở Rangoon bị sát hại hoặc phải ngồi tù, NLD suy yếu và Suu Kyi bị quản thúc tại gia, chính quyền có thể củng cố quyền cai trị của mình đối với miền nam Miến Điện, đồng bằng Irrawaddy và khu vực miền trung và theo đuổi công việc kinh doanh của riêng mình mà họ kiểm soát thông qua các công ty MEHL và MEC của họ. Và từ trước tới ngay cả bây giờ không phải là ít. Hoạt động kinh doanh của quân đội bao gồm khai thác mỏ, công trình dân dụng, công ty vận tải, nhà máy bia, nhà máy sản xuất thuốc lá, ngân hàng riêng, hãng tàu riêng, ngành du lịch, v.v… Không có nhánh kinh tế nào mà quân đội không tham gia thông qua các công ty của chính họ, và không có nhà đầu tư nào từ nước ngoài có thể kinh doanh qua mặt chính quyền.

Hiến pháp mới và lộ trình tiến tới dân chủ

Sau cuộc cách mạng 88, chế độ ở Miến Điện thường xuyên chịu áp lực từ phương Tây để thực hiện các cải cách dân chủ như một điều kiện tiên quyết cho các mối quan hệ thương mại và kinh tế cũng như sự công nhận về mặt chính trị. Chế độ mà Trung Quốc và Nga vẫn là “những người bạn” duy nhất, không muốn giao phó quá nhiều cho một mình Trung Quốc và do đó trở nên dễ bị tống tiền. Chế độ quyết định tạo cho mình một diện mạo dân chủ.

Vào ngày 9 tháng 1 năm 1993, một đại hội quốc gia đã được triệu tập để vạch ra những nét chính của một hiến pháp mới. Ủy ban triệu tập Công ước Quốc gia chủ yếu bao gồm các sĩ quan quân đội và các quan chức chính phủ được chọn lọc kỹ lưỡng. NLD đã bị khai trừ khỏi Quốc hội vào năm 1995. Vào tháng 5 năm 1996, chính quyền bắt giữ hơn 500 nhà hoạt động, chính trị gia và những người ủng hộ NLD. Sau đó, đại hội quốc gia bị đình chỉ tạm thời. Aung Suu Kyi được trả tự do và bị cầm tù trở lại nhiều lần trong 21 năm, từ năm 1989 đến 2010. Bà ấy không bao giờ có thể lãnh đạo Đảng một cách bình thường vào thời điểm đó. Năm 1997, Miến Điện trở thành thành viên của ASEAN, chỉ để được quốc tế công nhận. Myanmar chưa bao giờ có đóng góp cho ASEAN và luôn là vấn đề cho khối này lo lắng.

Năm 2003, chính quyền, vốn ngày càng bị cô lập trên bình diện quốc tế, đã đưa ra “lộ trình bảy bước tiến tới dân chủ”. Đại hội toàn quốc lại được triệu tập, nhưng nhiều lần bị đình chỉ. Một hiến pháp cuối cùng cũng nên được soạn thảo, sau đó, “ngay khi luật pháp và trật tự được khôi phục”, các cuộc bầu cử sẽ được tổ chức và trao quyền cho kẻ chiến thắng, một thông báo đầy gian xảo và mưu mẹo, bởi vì hiến pháp được viết theo cách để bảo đảm quyền tối cao của Quân đội, bất kể ai thắng cử.

Vào tháng 11 năm 2005, chính quyền bắt đầu chuyển trụ sở đến thủ đô mới, Naypyidaw. Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 11 năm 2005, Myanmar được yêu cầu đẩy nhanh quá trình dân chủ hóa và trả tự do cho tất cả các tù nhân chính trị.

Cuộc cách mạng nghệ tây và cơn bão Nargis

Vào ngày 15 tháng 8 năm 2007, chính quyền cắt giảm trợ cấp nhiên liệu trong nước, khiến giá cả tăng gấp 5 lần. Từ tháng 9, đã có các cuộc biểu tình, ban đầu là chống lại việc tăng giá. Các cuộc biểu tình sớm hướng tới chống lại chế độ như vậy. Các cuộc biểu tình lần này do các nhà sư Phật giáo lãnh đạo, do đó có tên là Cách mạng nghệ tây.

Cuối tháng 9, chế độ bắt đầu đàn áp những người biểu tình. Quân đội ập vào các tu viện và bắt giữ các nhà sư. Có hàng trăm vụ bắt giữ và tùy thuộc vào thông tin, có tới 200 người chết. Các nhà lãnh đạo dân sự đối lập cũng bị bắt. Internet đã bị cắt. Vào ngày 29 tháng 9, cuộc cách mạng bị dập tắt. Bà Suu Kyi bị quản thúc tại gia trong suốt thời gian đó, và các nhà lãnh đạo NLD hầu hết đã bị bắt trước đó. Vào cuối năm 2007, một ủy ban mới được thành lập để soạn thảo hiến pháp mới, đã bắt đầu công việc của mình. Một cuộc trưng cầu dân ý về hiến pháp sẽ được tổ chức vào tháng 5 năm 2008 và cuộc bầu cử cuối cùng sẽ diễn ra vào năm 2010.

Các nhà sư diễu hành qua Rangoon trong cuộc nổi dậy năm 2007. Nguồn: burmacampaign.org.uk

Ngày 2 tháng 5 năm 2008, xoáy thuận Nargis, một xoáy thuận nhiệt đới, đã đổ vào Myanmar. Tình trạng khẩn cấp được ban bố tại 5 tỉnh với tổng số 24 triệu dân. Toàn bộ đồng bằng Irrawaddy, bao gồm Rangoon, bị ảnh hưởng, toàn bộ khu vực bị ngập lụt, hàng chục ngàn người chết và hàng trăm ngàn người vô gia cư bị tàn phá nhà cửa. Khu vực này đã được tuyên bố là khu vực thiên tai. Thiếu lương thực. Tuy nhiên, chế độ không cho phép bất kỳ người giúp đỡ hoặc cứu trợ từ nước ngoài nào vào nước.

Trẻ em và người lớn ở Miến Điện giơ tay xin thức ăn trợ cấp. Nguồn: Getty Images

Thay vì hoãn cuộc trưng cầu dân ý về hiến pháp ngày 10 tháng 5, chính quyền để người dân bỏ phiếu trong bối cảnh hỗn loạn sau Nargis. Bất kỳ hành động nào để thất bại cuộc trưng cầu dân ý có thể bị phạt tù lên đến ba năm hoặc phạt tiền nặng. Chế độ kêu gọi trên các phương tiện truyền thông toàn quốc hãy đồng ý với hiến pháp. Với tỷ lệ cử tri đi bầu hơn 99%, hiến pháp này sau đó đã được thông qua với 92,4% số phiếu đồng ý. Hầu như không ai trong khu vực bầu cử có điều kiện đọc tài liệu về hiến pháp này. Tuy nhiên, nếu không đồng ý với hiến pháp, sẽ không có bầu cử, người dân bị đe dọa như vậy, một cơ quan truyền thông cũng được sử dụng ở Thái Lan để thực thi một hiến pháp phi dân chủ do quân đội viết ra.

Theo hiến pháp, quân đội Miến Điện được dành 25% số ghế trong quốc hội cho các ứng cử viên do tổng chỉ huy quân đội chỉ định. Một sửa đổi hiến pháp chỉ có thể được thông qua với 3/4 đa số, vì vậy quân đội luôn có quyền phủ quyết trong quốc hội khi cần sửa đổi hiến pháp. Ngoài ra, các chức vụ của Bộ trưởng Nội vụ, Bộ trưởng Quốc phòng và Bộ trưởng Bộ Biên phòng tự động thuộc về các thành viên của quân đội. Bằng cách này, quân đội bảo đảm quyền kiểm soát đối với các bộ quan trọng nhất và sự quản lý của nhà nước, bất kể ai là người chiến thắng trong các cuộc bầu cử. Bất chấp mọi lời hứa cải cách, chính quyền quân đội Miến Điện không bao giờ có ý định từ bỏ quyền kiểm soát đất nước.

Là nhân vật có sức lôi cuốn nhất trong phong trào dân chủ, bà Aung Suu Kyi ngay từ đầu đã là một cái gai trước mắt đối với phe quân đội. Để ngăn việc bà, là người đã kết hôn với một người Anh và có hai con trai với ông (chồng bà mất năm 1999), có thể trở thành Tổng thống, hiến pháp quy định rằng không ai có thành viên gia đình nước ngoài được giữ chức vụ này. Do đó, sau chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2015, NLD đã tạo ra chức vụ Ủy viên Quốc vụ đặc biệt cho bà. Tại cơ quan này, sau đó bà vẫn trở thành người đứng đầu chính phủ trên thực tế.

Lãnh đạo đảng Dân chủ Aung San Suu Kyi chào đón hàng ngàn người ủng hộ qua hàng rào ngôi nhà của bà khi bà được trả tự do ở Yangon, Miến Điện. Nguồn: EPA

Trong điều kiện này, các cuộc bầu cử đầu tiên kể từ năm 1990 đã diễn ra vào năm 2010. NLD tẩy chay các cuộc bầu cử và bà Suu Kyi vẫn bị quản thúc tại gia. Lệnh quản thúc tại gia chỉ được dỡ bỏ vào tháng 11 năm 2010. Trong các cuộc bầu cử phụ hồi tháng 4 năm 2012, bà Suu Kyi đã tranh cử một ghế trong quốc hội lần đầu tiên.

Phản ứng với những điều mà nước ngoài coi là một quá trình cải cách dân chủ, Nhật Bản và EU đã nối lại viện trợ phát triển và đình chỉ các lệnh trừng phạt của họ, và Ngân hàng Thế giới đã cấp cho Miến Điện một khoản vay viện trợ. Mỹ cũng hủy bỏ các lệnh trừng phạt của mình. Mọi người đều nhiệt tình và cuối cùng đã nhìn thấy Myanmar trên con đường tiến tới dân chủ. Chuyện này quá đẹp, bạn chỉ muốn tin mà cố tình bỏ qua rằng dù muốn vặn vẹo thế nào đi nữa thì quốc hội Myanmar cũng chỉ là quốc hội trên hình thức và quyền lực vẫn thuộc về quân đội, chỉ bị che đậy một cách đáng xấu hổ dưới áo choàng chế độ dân chủ. Vẻ mặt xấu xí thật sự của quân đội đã thể hiện lại với khuôn mặt tàn nhẫn của nó chưa đầy mười năm sau đó, sẽ được nói nhiều hơn trong phần thứ ba.

Suy ngẫm về nhân cách của Daw Aung Suu Kyi và tương lai của Myanmar

Ngay từ đầu, chính sách NLD dựa trên các nguyên tắc bất bạo động như Mahatma Gandhi đã thực hiện ở Ấn Độ. Suu Kyi là một người có phong cách lôi cuốn với sức hút mạnh mẽ và biết cách truyền cảm hứng cho mọi người. Nhưng bà không phải là một nhà lý luận chính trị như Lenin, Mao, Fidel Castro hay Hồ Chí Minh, những người có tư tưởng đã chín mùi, cũng không phải là một nhà cách mạng có lộ trình thay đổi hệ thống ở Miến Điện. Bà ấy chưa bao giờ giải quyết những ý tưởng về tự do và dân chủ của mình về mặt lý thuyết và cũng chưa bao giờ chỉ ra những ý tưởng của bà nên được thực hiện như thế nào. Nó luôn mơ hồ, nhưng mọi thứ nên luôn được thực hiện thông qua phản kháng bất bạo động. Và vì vậy về cơ bản nó chỉ là một giấc mơ mà bà muốn biến thành hiện thực. Theo nghĩa này, bà ấy thậm chí còn phi chính trị hơn Martin Luther King. Đối với họ, dân chủ nên được thực hiện thông qua hòa giải và đối thoại dân tộc, nhưng Tatmadaw rõ ràng không quan tâm đến việc đối thoại với bà ấy.

Bà Suu Kyi luôn mong muốn một thế giới không có bạo lực và từ chối đáp trả bạo lực bằng bạo lực đối lại. Nhưng những ý tưởng theo chủ nghĩa hòa bình đều đẹp và tốt, và khi đối mặt với một đối thủ tàn nhẫn như Tatmadaw được trang bị tận răng, chúng đều vô hiệu. Tatmadaw tự coi mình là tầng lớp ưu tú của xã hội Miến Điện, nếu không có, người Miến Điện sẽ bị diệt vong, và ít nhất những người lính bình thường, những người sống trong một thế giới song song được che chắn khỏi phần còn lại của xã hội, tin vào điều đó. Họ được truyền bá kỹ lưỡng và họ tin rằng họ đang bảo vệ hệ thống vì lợi ích của cả đất nước. Những thuyết phục tốt đều không có hiệu quả, Tatmadaw đánh đập và giết những người trong mắt họ chỉ là những kẻ thù của Miến Điện, những kẻ muốn hủy diệt đất nước. Và họ đang làm tốt cho Miến Điện trong quá trình này.

Suu Kyi luôn sẵn sàng thỏa hiệp, ngay cả sau nhiều năm bị quản thúc tại gia, bà không có ác cảm với quân đội và nói rằng bà luôn được đối xử tốt. Khi được hỏi về thái độ của mình đối với các vị tướng, bà ấy thậm chí còn nói rằng, họ “thật sự khá tốt”. Ngay sau khi đàn áp các cuộc biểu tình vào tháng 9 năm 1988 và cuộc tắm máu tiếp theo bởi Tatmadaw, có những hành động trả thù của người dân đối với những kẻ được cho là thủ phạm. Một số trong nhóm này đã bị người dân địa phương bắt và giết ngay tại chỗ. Sau đó, khi Suu Kyi biết tin dân chúng bắt giữ các lực lượng đàn áp, bà thường xuyên cử người của mình, thường cũng là các nhà sư, đến đó để cứu sống những người Tatmadaw bị bắt. Chính quyền đã cảm ơn bà ấy ngay sau đó bằng việc bắt giữ bà ấy và quản thúc tại gia. Một chút về chủ nghĩa hòa bình và bất bạo động, người đọc nên tự suy nghĩ riêng cho mình.

Suu Kyi là một Phật tử rất sùng đạo. Bà ấy dậy sớm vào buổi sáng, thiền định và đã đặt ra một kỷ luật nghiêm ngặt cho bản thân khi nói đến thời khóa biểu hàng ngày của bà. Bà là một phụ nữ chăm chỉ với những tính cách hơi thần bí. Quyền lãnh đạo của NLD rơi vào tay bà Suu Kyi vì không ai khác có sức hút mạnh mẽ tương tự và vì bà là con gái của cha bà, anh hùng dân tộc Aung San, vẫn là một thần tượng đối với tất cả người dân Miến Điện. NLD luôn là một phong trào hơn là một đảng. Phần lớn được phát triển một cách tự phát hơn là được lên kế hoạch và chuẩn bị về mặt tư tưởng.

Ngay cả khi bị quản thúc tại gia và che chắn trước công chúng, Suu Kyi vẫn là một biểu tượng cho những người theo bà. Bà là một phụ nữ trẻ dũng cảm, dám thách thức chế độ độc tài quân sự. Dũng cảm Suu Kyi luôn có, bạn phải công nhận bà ấy điều đó. Hình ảnh đã lan truyền khắp thế giới khi bà dũng cảm bước tới gần những người lính đang chĩa súng vào bà. Ngoài việc bất bạo động, lòng dũng cảm và lòng tin tưởng là một trong những chủ đề trọng tâm trong cách giảng dạy của bà, mà bà truyền lại cho những người theo mình. Một trong những cuốn sách của bà có tựa đề “Thoát khỏi sợ hãi”. Người phụ nữ trẻ trung, hấp dẫn và can đảm này là hiện thân của một câu chuyện khơi dậy lòng nhiệt thành không chỉ ở Miến Điện mà trên toàn thế giới. Ngoài giải Nobel Hòa bình, Suu Kyi còn nhận được vô số giải thưởng lớn nhỏ khác, từ các tổ chức công đoàn, tổ chức phi chính phủ đến các trường đại học, những giải thưởng này đã trao cho bà bằng tiến sĩ danh dự. Đó là câu chuyện của David đấu với Goliath, chỉ có Goliath là chưa bị đánh bại trong câu chuyện này. Và cũng như thế giới hướng về Aung Suu Kyi một cách nhiệt tình vì bà thể hiện một câu chuyện mà thế giới rất thích, thì cộng đồng thế giới cũng quay lưng lại với bà một cách đột ngột khi người ta tin rằng bà Suu Kyi không phản đối kịch liệt việc đàn áp người Rohingya và rằng bà không còn tương ứng với lý tưởng mà chính họ đã gán cho Suu Kyi.

Tuy nhiên, Suu Kyi cũng là một người thuộc dân tộc Bamar và vấn đề hòa nhập dân tộc thiểu số chưa bao giờ là một vấn đề gần gũi với trái tim bà. Đối với bà, Myanmar được coi là một quốc gia, các dân tộc thiểu số nên phục tùng lợi ích của quốc gia, nhưng quốc gia đó sẽ như thế nào, đất nước tương lai sẽ được xây dựng dựa trên những tầng lớp nào, liệu nó nên trở thành một Myanmar tư bản chủ nghĩa hay một nước xã hội chủ nghĩa. hoặc một cái gì đó ở giữa, “Con đường thứ ba”, chẳng hạn, luôn là một bí ẩn. Câu hỏi này đến câu hỏi khác, một chương trình đảng sẽ phải làm rõ điều đó. Và điều này giải thích lập trường của bà ấy về câu hỏi Rohingya, một vấn đề mà bà ấy làm mất uy tín của bản thân trên trường quốc tế, nhưng lại đại diện cho một quan điểm khá phổ biến ở Myanmar, ngoại trừ những người bị ảnh hưởng.

Một gia đình Rohingya lội nước qua biên giới từ Myanmar sang Bangladesh. © UNHCR/Roger Arnold

Sau khi NLD lãnh đạo chính phủ vào năm 2016, người ta nhanh chóng thấy rõ rằng các nhà lãnh đạo của nó có cùng quan điểm với những người tiền nhiệm của họ khi đề cập đến các vấn đề liên quan đến người dân bản địa Myanmar. Hòa bình và thịnh vượng cho tất cả mọi người chỉ có thể đạt được ở Myanmar nếu quyền của các dân tộc bản địa đã cư trú ở đó trong nhiều thế kỷ và những người không thể bị cai trị ngay cả bởi quyền lực thuộc địa Anh thời đó và phần lớn vẫn giữ được quyền tự trị của họ, cũng nên được ghi trong hiến pháp liên bang mới. Các nhóm bản địa thường hầu như không có bất kỳ giấy chứng nhận quyền sở hữu nào cho đất đai của họ; các thửa đất đã được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Họ cũng có các nhà lãnh đạo, chính phủ, chính quyền và quân đội của riêng họ.

Khi biên giới quốc gia được vạch ra, bổng dưng chỉ một ngày sau, chúng thuộc về Miến Điện, nhưng chúng không có mối liên hệ nào với chính quyền trung ương của Bamar và hầu như vẫn chưa có được điều đó cho đến ngày nay. Cũng không thể chấp nhận được việc một chính phủ do Bamar lãnh đạo, nhưng cho đến nay, quy định mà không có sự tham vấn, phải tuân theo luật nào, sống như thế nào, phải nộp thuế cho ai, nói ngôn ngữ nào và hơn thế nữa, ai sở hữu đất mà họ đã sống qua nhiều thế hệ. Việc công nhận các quyền về đất đai theo tập quán của người bản địa phải trở thành một phần không thể thiếu của một nước cộng hòa liên bang mới, chưa được thành lập của Myanmar mà không có Tatmadaw.

Chính phủ mới, trên thực tế giống như chính phủ của đảng đối lập, đang nỗ lực hướng tới một nước cộng hòa liên bang sau khi nội chiến kết thúc, đã nhận ra điều này và bắt đầu các cuộc đàm phán với những người thiểu số để giải quyết vấn đề. Bởi vì sự hỗ trợ của các nhóm dân tộc thiểu số và quân đội của họ để lật đổ chính quyền quân sự hiện tại cũng phụ thuộc vào đó. Chỉ khi các nhóm dân tộc bị loại trừ trước đây cảm thấy rằng, cuộc sống của họ sẽ là một cuộc sống tốt hơn trong một quốc gia tương lai, họ mới sẵn sàng đưa binh lính của mình phục vụ cho chính phủ NUG (National Unity Government) để đánh bại Tatmadaw. Nhưng nếu sau này mọi thứ vẫn giữ nguyên như vậy, thì tại sao họ phải chiến đấu ngày hôm nay?

(Còn tiếp)