Hồ Phú Bông

Phần 16: Đất lành

Tiếp theo phần 1, phần 2, phần 3, phần 4, phần 5, phần 6, phần 7, phần 8, phần 9, phần 10, phần 11, phần 12, phần 13, phần 14 và phần 15

Công viên Hòa Bình trước nhà thờ Đức Bà hình vuông, có bốn lối vào theo hình chữ thập. Giao điểm là tượng Đức Mẹ đạp chân lên đầu con rắn, cỡ gấp đôi người thật. Đầu con rắn bị sứt mất một miếng nhỏ. Trụ để tượng khá cao. Thân trụ làm bằng đá hoa màu nâu đỏ. Chân trụ cũng là chỗ ngồi của đám thợ hình khi ế khách. Chắc hẳn cái công viên nầy không phải dùng để thương mại mà chỉ để thờ phượng. Một nơi trang nghiêm của thành phố. Mỗi chiều, một số người muốn tĩnh tâm, thường đến ngồi trên một số băng ghế đá chung quanh nhìn lên tượng Đức Mẹ cầu nguyện.

Thế nhưng, không biết từ bao lâu, nơi trang nghiêm nầy đã trờ thành một địa điểm thương mại. Là địa bàn chính của Quốc doanh Nhiếp ảnh Quận 1, thành phố Hồ Chí Minh. Nếu có khách chụp ảnh, muốn có một tấm hình ngồi trên băng ghế đá nhìn vô nhà thờ thì người thợ chụp ảnh không ngần ngại gì xin người đang ngồi cầu nguyện ở đó nhường chỗ và cũng chưa bao giờ gặp sự phản đối. Mọi người hình như đều có cái ẩn nhẫn, chịu đựng nhau. Phải chăng vì cùng cực khổ nên dễ cảm thông hay nhận được tình yêu từ Đức Mẹ nhân từ nên dễ tha thứ cho một người thợ kiếm cơm đang gặp khách? Cũng có thể vì đây là nơi kinh doanh của nhà nước, được cả nể, nên không ai dám đụng đến! Nếu phàn nàn cản trở, biết đâu lại không bị phiền phức đến luật pháp Xã hội Chủ nghĩa và ông công an, ba đời là thành phần bần cố nông, dĩ nhiên phải hành xử kiểu làm cản trở công việc của nhà nước là có ý chống đối chế độ! Một câu nhịn là chín câu lành có khi lại hay hơn!

Chính sách trần tục hóa những nơi tôn nghiêm của nhà nước thật có kết quả, khi hàng ngày đủ mọi chuyện thế tục đang diễn ra tại đây.

Ngoài số thợ chuyên nghiệp lâu đời, đám thợ hình còn lại đủ loại, đủ thành phần.

Loại bụi đời, lang bạt. Vừa chụp hình vừa bàn tính chuyện mua bán dâm, dùng địa điểm nầy để hẹn hò, mối lái. Loại nầy có Ấn Nổ và Hoàng Phi. Ấn Nổ tên thật là Ân nhưng mỗi lần có khách, tùy loại, anh ta “nổ” cách khác nhau. Ấn nút là nổ. Nổ như pháo. Đặc biệt khi gặp đám chị em ta thì lên giọng đại ca. Và đại ca cũng làm được việc là giới thiệu cho các em một số khách làng chơi thuộc loại ở các nơi xa mới về thành phố. Bù lại, khi ế khách, đại ca tìm đến được các em cho mùi mẫn không tính tiền. Đại ca với đàn em là Hoàng Phi cũng vừa là đạo diễn, vừa là diễn viên đóng phim con heo với mấy em để chụp hình và chụp thêm một số hình lõa thể riêng của mấy em, thủ sẵn trong túi đồ nghề, để tùy loại khách đem ra làm mối hay gạ bán ảnh, đặc biệt cho loại khách về Sài Gòn công tác, muốn học văn minh và tìm chứng cớ đem về khoe với đơn vị.

Loại công nhân viên hãng phim Sài Gòn Giải phóng. Họ ăn cắp phim đem ra đây tiêu thụ. Họ nhờ vào tiếng tăm của hãng phim câu khách sộp để chụp hình thêm thu nhập. Họ giữ các chức vụ tổ trưởng, tổ phó như Đổng, Man, Khai và Đường. Bù lại, quốc doanh nhiếp ảnh cũng mượn hơi họ để quảng cáo với khách hàng. Vì mấy cái tên chánh quay phim, phó quay phim nổi bật trên màn ảnh các cuốn phim chiếu trong thành phố gây ấn tượng tốt cho khách, dù thật sự nghề nghiệp của họ cũng chẳng có liên hệ gì nhiều đến chuyện chụp ảnh ở đây. Và có rất nhiều trường hợp, vì họ quen với ánh sáng lý tưởng được bố trí tại các phim trường cho chủ đề nên không quen với loại ánh sáng thiên nhiên bên ngoài, nên số hình họ chụp bị hư, xấu còn nhiều hơn những người thợ bình thường!

Loại ngụy tạo danh tánh. Vì khi ra tù không nghề, không vốn, không hộ khẩu, lại bị kỳ thị mọi mặt nên lục soạn đồ cũ may đâu còn sót lại cái máy chụp ảnh thì nhờ đám thợ ảnh chuyên nghiệp, có uy tín trong nghề, giới thiệu đi làm mà không phải điền đơn, kê khai lý lịch, trắc nghiệm khả năng kỹ thuật. Thân, Tân, Cù Hè và Nghiêm thuộc loại nầy. Loại nầy thì hành nghề rất cẩn thận. Tận tụy. Thoạt nhìn thì họ yêu nghề rất mực. Nắng sớm, chiều mưa, đêm hôm khuya tối họ đều có mặt tại địa bàn. Đôi lúc công viên vắng tanh họ vẫn còn bám lại như những con cò đang đứng cô đơn trong quảng vắng, nhờ thế đôi lúc họ vớ được khách sộp. Các thành phần có tiền, sau khi ăn nhậu, lả lướt về khuya thường có thêm cái thú thích chụp ảnh với người đẹp! Chỉ qua vài mẩu đối thoại cũng có thể biết chút ít về thành phần xã hội của họ. Họ rất phong độ trước người đẹp và thợ chụp hình.

– Ông chụp lấy cho hết đỉnh tháp chuông nhà thờ cho tôi nhé!

Chữ lấy và cho tôi nhé cuối câu rất quan trọng! Ngôn ngữ loại sai bảo nầy không phải thứ dân thường! Nhưng bóng tối bao trùm, công viên thì chỉ có mấy ánh đèn đường vàng vọt chiếu sáng, tháp chuông nhà thờ lại cao nghễu nghện lờ mờ trong bóng đêm, nên người biết tối thiểu về chụp ảnh hẳn không ai có thể đưa ra một đòi hỏi lạ lùng như vậy! Cho nên phải rất khéo léo giải thích để khách hàng không mất cái hào hoa phong độ với người đẹp và chụp ảnh theo ý mình mà khách vẫn vừa lòng!

Nhóm nầy, thật sự là những người đem lại lợi nhuận cho công ty. Nhưng bên trong họ luôn luôn lo sợ, vì nếu tông tích bị lộ thì chắc chắn sẽ bị đưa ngay trở lại trại cải tạo và cái mũ CIA sẽ bị chụp ngay lên đầu! Chụp ảnh là số một trong số 13 nghề bị cấm làm, kể cả nghề hớt tóc! Nhưng TV, radio của nhà nước thì đường lối chính sách vẫn trước sau như một. Không phân biệt đối xử!  

Loại nguy hiểm nhất là đám công an chìm! Họ vừa chụp ảnh, vừa săn tin, vừa hành nghề mật vụ.  Họ là loại công an bảo vệ chính trị. Công an giao thông, công an kinh tế đều đứng đàng sau loại công an nầy! Chế độ tồn tại hay không là đám công an nầy.

Họ còn trẻ và có cái thính mũi của một loài chó săn. Có cái hiền lành, kiên nhẫn của một chú mèo nằm đợi con mồi. Mềm nhũn! Nhưng khi đã vung tay chộp bắt thì con mồi khó thể thoát thân vì lúc đó bộ móng vuốt khéo che giấu mới bung ra, cứng như thép, sắc như dao cạo chộp ngay vào yết hầu! Cuộc biểu tình đầu tiên chống chế độ tổ chức gần Sở Thú tháng 6 năm 1991 bị bể ngay từ đầu là do nhóm nầy. Họ nói năng từ tốn, không khoa trương, khoác lác nên rất dễ cho người khác tâm sự. Được cái số người nầy không ra hiện trường chụp ảnh thường xuyên. Đôi khi họ vắng mặt cả tháng dài. Thường họ ra hiện trường rất trễ, tám chín giờ đêm. Đến và đi rất bất chợt. Bin, Đen thuộc nhóm nầy.

Và thêm một ông biệt động thành tên Nhiên. Ông nầy nằm trong nhóm của ông La Văn Liếm, chỉ huy trưởng biệt động thành Sài Gòn. Hàng năm cứ đến ngày lễ kỷ niệm đơn vị đặc công của thành phố ông đều tham dự, rồi sau đó kể lại. Đây là niềm hãnh diện của ông. Ông biệt động thành tánh tình cởi mở, nói cười thỏa mái, ít câu nệ. Ông thuộc loại lè phè và cũng hơi ba phải. Điểm đặc biệt là đôi chân ông bị “xi cà que”! Ông là biệt động thành thứ thiệt hay dỏm không ai biết chắc nhưng có thể là thiệt! Có thể nhờ tính tình loại ba phải ruột để ngoài da với đôi chân giống như tật nguyền nên ông đánh lừa được cảnh sát Việt Nam Cộng hòa chăng? Ông hoàn toàn không có cái nhanh nhẹn, tháo vát và lầm lì, điều mà các thám tử thực hiện công tác giết người, phá hoại phải có. Nghề chụp hình của ông cũng rất khiêm tốn. Ông là tác giả thường trực của số hình chụp hư hoặc xấu nên thường bị khách hàng chê, đôi khi bị sỉ vả nhưng được cái cười hề hề, xin lỗi nên mọi chuyện cũng êm xuôi. Câu chuyện tôi chụp ông Lê Duẩn cụt cẳng được ông kể rất chi tiết rồi đưa hình cho cả đám thợ xem.

Hôm đó, bên thông tin văn hóa quận 1 bất ngờ cho người đến cửa hàng quốc doanh nhiếp ảnh (vì cửa hàng nầy trực thuộc quận 1) là họ cần ngay một người thợ.  Ông Minh, cửa hàng trưởng, định cho người chạy ra ngoài địa bàn nhà thờ Đức Bà tìm vì cửa hàng nằm ngay ngả tư Lê Thánh Tôn – Đồng Khởi (Gia Long cũ), chỗ văn phòng hàng không Việt Nam trước kia rất gần, thì gặp ông biệt động thành bước vào. Ông Minh nghĩ cũng như những lần trước, chẳng có gì quan trọng, nên dù biết tay nghề của ông biệt động thành rất rõ nhưng ông biết thợ không thích chụp cho nhà nước vì vừa mất thì giờ, vừa rắc rối tiền bạc, lại chẳng được bao nhiêu nên tiện thể ông Minh thông báo cho ông biệt động thành.

Ông biệt động thành nhại giọng cán bộ kể:

– “Ông vớ bở!  Đang thiếu chỉ tiêu ấy mà! Tớ đi ngay với ông văn hóa quạnh đang đứng chờ!”

Thật bất ngờ, đó là lần thăm viếng “đột xuất” bà chủ tịch Quận I của ông Lê Duẩn, Tổng bí thư Đảng. Theo tin đồn đãi thì bà chủ tịch là nhân tình cũ của ông Tổng bí thư, cho nên khi vừa thấy xe đỗ bà chạy tới, cận vệ vừa mở cửa xe thì ông Tổng bí thư cũng nhào ra. Hai người ôm nhau rất thắm thiết tình đồng chí và cái cảnh nầy ông biệt động thành không kịp trở tay! Cái máy xí lố cố không thể chụp từ xa và cũng không dám chạy lại gần do đó mấy tấm ảnh được chụp loạn xạ trong lúc nầy, không đúng khẩu độ và khoảng cách nên đều bị nhòe. Chỉ may mắn có được một tấm tương đối rõ thì lại không nằm ngay ngắn như những tấm ảnh bình thường. Phải để nghiêng tấm ảnh xem thì đầu của ông Lê Duẩn bị cắt sát mí tóc còn hai chân thì một cụt ngay chỗ đầu gối, một cụt thấp hơn. Còn bà chủ tịch, đang nhón gót cao cho vừa tầm ông Lê Duẩn, nhờ nằm gần đường chéo tấm hình, nên còn nguyên vẹn.

Ông biệt động thành đem tấm hình ra khoe rồi cười hề hề.

Không riêng gì ông biệt động thành, đám thợ hình thường có nhiều phi vụ đặc biệt để kể cho nhau. Vừa vui, vừa giết được thời gian ế khách.

Ông Viện, tổ trưởng cũng có chân dạy thêm một lớp về nghệ thuật nhiếp ảnh đang rất thịnh hành ở thành phố. Những thành phần có máu mặt, thích chụp ảnh thường mướn mấy ông thầy nầy thực hiện. Viện còn trẻ, độc thân nhưng là thầy giáo nên ngôn ngữ và thái độ rất đáng tin.

– “Sau party, học trò của tôi dắt lại giới thiệu với tôi một người đẹp. Cô bé nhìn cũng dễ coi. Cô yêu cầu tôi chụp cho cô một số hình đặc biệt. Lúc nầy tôi đã hơi xỉn. Người đẹp có lẽ cũng vậy. Tôi không lạ gì những trường hợp như thế nầy nên nhận lời. Tôi hỏi: bao giờ? Người đẹp trả lời dứt khoát: tôi sẽ cho người đến đón anh tối mai. Tôi phân bua: muốn chụp ảnh đặc biệt, tôi phải có chút chuẩn bị. Sớm nhất là hai ngày sau. Người đẹp: như vậy thì tối thứ tư. Tôi nghĩ chắc người đẹp muốn chứng tỏ mình là thành phần ngon lành nên từ chối và nói: cho tôi địa chỉ tôi sẽ tìm đến. Cô học trò tôi nháy mắt. Tôi lại hiểu lầm: chắc con bé chịu đèn rồi nên tôi gật đầu. Đúng hẹn, khoảng chín giờ đêm có chiếc xe hơi đến đón làm tôi thật ngạc nhiên. Thời buổi nầy mà có xe hơi thì lạ lắm. Trong đời tôi cũng chưa bao giờ có được hân hạnh nầy.”

Viện mở túi đồ nghề lấy ra một xấp ảnh khá dày nhưng không cho xem. Đó là ảnh chụp ái nữ ông Nguyễn Văn Linh, Bí thư Thành ủy trong phòng riêng. Quần áo và trang trí dựa theo Playboy. Một số thợ ở đây cũng đã chụp loại hình tương tự cho một số cô trong giới ăn chơi vì đang là phong trào thời thượng của thành phố và thường đem ra khoe với đám thợ hình trước khi giao cho khách. Trường hợp của Viện rất đặc biệt nên Viện sợ không dám cho thợ xem. Không được nhìn thấy hình nhưng nghe Viện kể, đám thợ cứ cười lên hăng hắc và hít hà om sòm!

Imex, ngôi nhà hiện đại nhất của thành phố, được xây cất do quỹ tích lũy từ lương tháng của quân nhân Quân lực Việt Nam Cộng hòa trước 1975. Bên trong có thang máy. Dưới có tầng hầm cho xe hơi đậu. Imex nằm trên đường Nguyễn Huệ, bấy giờ là trung tâm thương mại xuất nhập cảng quan trọng nhất của thành phố. Ông Charles Đức, quốc tịch Pháp, chồng của đào cải lương Bạch Tuyết là giám đốc. Ông Charles Đức có nhiều liên hệ mật thiết với các lãnh tụ của chế độ, nên những nhân vật chóp bu thường đến đây. Họ đến cả về đêm. Trên sân thượng tòa nhà có một lều tranh và cũng là quầy rượu. Cây kiểng chưng bày rất đẹp. Ở đây có thể quan sát cả thành phố, Thủ Thiêm và sông Bạch Đằng. Nhiếp ảnh gia Nguyễn Ngọc Hạnh thỉnh thoảng dẫn vài nhóm học trò học nhiếp ảnh lên đây vào buổi chiều. Dân thường muốn đặt chân đến đây chắc hẳn phải qua cửa ải ông gác dan, mà danh từ mới gọi là bảo vệ. Thợ chụp hình gặp khách xịn, sau khi chụp mấy kiểu nơi chậu kiểng trước thềm nhà mà được ông bảo vệ gật đầu cho phép dùng thang máy lên sân thượng thì coi như trúng số. Mấy ông bảo vệ ở đây lúc nào cũng quần áo bảnh bao, không đồng phục và chỉ hút thuốc có cán nên rất nhiều người có vai vế mới đến tưởng lầm, cứ dạ thưa…

Sân thượng có cái cao của chóp bu, đứng ngồi trên đầu thiên hạ, là nơi mấy ông lãnh tụ thích đến chắc không phải vì việc nước. Đây là hang động hiện đại bí mật, trái ngược hẳn với địa đạo Củ Chi thời còn chiến tranh. Bên trên thì tiệc tùng, yến ẩm nhưng bên dưới vẫn vắng vẻ tránh được sự dòm ngó của người dân. Ở đây rất tĩnh lặng. Thứ tĩnh lặng uy nghi của những kẻ đầy uy quyền thụ hưởng! Thường thường các cô chiêu đãi được tuyển chọn đã được sắp xếp từ buổi chiều. Xe chở họ vào dưới tầng hầm rồi lên thẳng bên trong nên không một ai gặp mặt.  

Imex là địa điểm 2 của Quốc doanh Nhiếp ảnh Quận I. Khu vực nầy là nơi ăn chơi hạng sang của thành phố. Bin và Nghiêm thường bám trụ ở đây về đêm. Bin biết khá rõ nhân dáng của các lãnh tụ dù là ban đêm thiếu ánh sáng. Một lần Bin chỉ ông Võ Nguyên Giáp mặc sơ mi trắng ngắn tay, áo ngoài quần với một cận vệ theo sau. Lần khác là ông Nguyễn Văn Linh, cũng đến đây khá khuya với một cận vệ. Họ đến như những người nhàn tản, rất bình thường, nên nếu không biết rõ thì rất khó nhận ra.

Vắng khách, đang ngồi tán gẫu với mấy thợ chụp hình khác dưới chân tượng Đức Mẹ, trước nhà thờ Đức Bà thì thấy Nghi đạp xe trờ tới. Nghiêm có chút ngạc nhiên, lên tiếng:

– Ủa, xích lô đâu mà đi xe đạp tới đây ?

Nghi lờ vờ:

– Đổi tài.  Nghỉ xả hơi một bữa!

– Khá không ?

– Khá con mẹ gì !

– Có gì lạ không ?

– Có. Có nên mới nghỉ xả hơi ra đây tìm mày.

– Tao cũng đang ngồi ngáp ruồi đây.

– Qua bà Hai kiếm cái cà phê. Nói chuyện.

Nghiêm quay qua nói với Thìn, người đang ngồi bên cạnh:

– Tôi bỏ tài. Anh cứ đôn lên.

Vì thợ đông nên phải chia tài, theo kiểu tài xế ở bến xe!

Nghiêm kêu hai cái cà phê đá. Cà phê đá ở đây nổi tiếng là ngon.  

Nghi tâm sự việc sắp xếp của mình, rồi hỏi:

– Mày thấy như vậy có ổn không?

Nghiêm như chìm trong suy nghĩ, không trả lời. Nghi tiếp:

– Thằng Lân sẽ chở tao đến ga Bình Triệu và chờ bên ngoài. Mày và tao vào trong tìm. Mày cố làm sao chụp cho được cái ngơ ngác của cô nàng giữa đám đông và cái xúc động của tụi tao khi gặp lại nhau là hoàn thành thiên phóng sự của mày. Bốn năm năm đã trôi qua, tụi tao cũng chưa chắc dễ nhận ra nhau.

– Vậy mày có dặn bảo dấu hiệu gì để nhận diện không? Áo vàng, áo tím gì đó. Hay mang cái gùi trên vai chẳng hạn! Mà tại sao lại không thêm một cái vương miện bằng hoa lá rừng Hoàng Liên Sơn kiểu La Mã nhỉ? Bảo đảm trăm phần trăm, vừa dễ nhận, vừa không trùng với ai cả!

– Mày thì lúc nào cũng phịa thêm chuyện.

– Ừ, tiên nữ của rừng xanh mà! Coi chừng tao mê tiên nữ của mày cũng như tao đã mê tiên nữ Audrey Hupburn có đôi mắt to, tròn như mắt sóc, trong một phim đóng ở rừng. Khi cô nàng trốn người lạ thật kín ở trên một nhánh cây nhưng lại quên mặt hồ nước trong xanh bên dưới phản chiếu. Khuôn mặt và đôi mắt nàng nổi trên gợn sóng lăn tăn, làm trái tim tao xao xuyến. Đôi mắt đó đã làm cho tuổi chớm yêu của tao mê mẫn, nhớ mãi đến bây giờ.

– Cái khổ là cô nàng không có cái áo nào có màu sắc đặc biệt để khác lạ giữa đám đông. Và thư từ chỉ mới nhận được cái thứ ba nên cô nàng dặn tao mặc áo sơ mi xanh và đội nón lá.

Nghiêm cười thật thỏa mái:

– Gớm, chỉ lá thư thứ ba mà đã bỏ nhà chạy tuốt vô Nam tìm trai rồi!

Nghi giận đỏ mặt:

– Vừa phải thôi nghe mày!  

Nghiêm trầm ngâm nhìn bạn. Ngày tháng Hoàng Liên Sơn lại hiện về. Là tháng năm không thể nào quên trong một đời người nhưng chắc chắn lúc nầy chưa phải là lúc ngồi nhìn lại. Từ sau 30-4-1975 đến bây giờ vẫn là một cuộc tản hàng!  Một cuộc chạy!  Đang tiếp tục chạy và vì thế không ai muốn đứng nhìn lại đoạn đường đã qua. Phải tiếp tục đoạn đường còn lại. Nhưng chuyện tình tưởng như vô vọng của Tố Nga bỗng dưng làm sống lại ngày tháng cũ. Mỗi người phải đương đầu với gian khổ một cách khác nhau, chịu những khắc nghiệt khác nhau. Những cánh bèo trôi dạt tưởng như vô định trước cơn sóng dữ lại gặp nhau. Lại tựa vào nhau. Bám vào nhau. Tố Nga đã can đảm và phản ứng dứt khoát, dám sống chết cho một tình cảm mong manh nhưng rất thật. Rừng núi Hoàng Liên Sơn không thể giam hãm được ước mơ của một trái tim không chấp nhận sự an bài của chế độ.

Uống thêm một ngụm cà phê, nhìn cái bồn chồn với toan tính của Nghi, Nghiêm thấy mừng cho bạn:

– Đùa với mày đó. Tao cũng xúc động không kém khi nghe tụi mày bắt lại được liên lạc với nhau. Cả bọn tao cũng mong được gặp cô nàng. Cái gian khổ và lãng mạn kết hợp nhau làm sao quên được. Mong rằng cuộc tình tụi mày kết thúc có hậu. Nhưng cái đẹp ở núi rừng và ở thành phố khác nhau mày có chuẩn bị tâm lý cho bà già chưa?

– Cả ông bà già đều phúc hậu mà. Tiêu chuẩn ưu tiên của ông bà già là tình yêu chân thật và biết hy sinh. Chính ba má tao hối thúc tao kêu con bé vào ngay và rất trông đợi để gặp con bé. Con bé viết thư cho tao cũng lo sợ vụ liều này lắm !

Mới đó đã hơn bốn năm trôi qua, kể từ ngày rời trại Khe Tối. Bước đường tù mịt mờ, đói khát, bị hành hạ, chết chóc luôn săn đuổi nhưng đời sống vẫn có sự bí mật ở phía trước!  Không ai biết được cái sắp đến. Chỉ chuẩn bị. Mơ ước. Phấn đấu. Nhưng hiện tại bao giờ cũng mới mẻ và ngạc nhiên. Đó là sự sinh động cho dù thành công hay thất bại. Cứ nghĩ đã chết đi ở một trại tù nào đó, thân xác đã bị vùi dập ở một ven rừng nào đó như một số người thì giờ đây thân xác ấy đã tan rã trong lòng đất cho cây lá rừng vẫn xanh! Những trang hồi ký, những tập truyện, bây giờ cố vẽ lại, viết lại, thì ngọn gió vẫn vô tình lay động trên cành cây, ngọn cỏ nơi nấm mồ hoang vu! Làm sao quên được quá khứ, một đan kết của khổ đau và thù hận. Thứ thù hận của một chủ nghĩa không tưởng, thêu dệt để đày đọa con người vào một khuôn mẫu như đồ vật.  

Ngày tháng sắp tới sẽ ra sao. Hiện tại vẫn là bóng tối. Tương lai vẫn mịt mờ cho cả một dân tộc không riêng gì cho những tù nhân được cho về! Nhưng sự chờ đợi của Nghi đã có thêm một ngày mới. Một dấu hiệu mới. Một chặng đường mới. Dù chưa biết được kết thúc nhưng sự nối kết đã nói lên một hạnh phúc mới. Loại hạnh phúc tìm được mà chỉ những kẻ kề cận cái chết trong cực hình mới thấm thía khi nếm được vị ngọt ở đầu môi.

Quán cà phê vỉa hè đang đông khách ra vào. Đây là nhà in của báo Lao Động nằm cạnh văn phòng tòa Tổng Giám Mục Sài Gòn trước kia. Sau năm 1975 họ đã chiếm đoạt cơ sở nầy. Từ công viên Hòa Bình nhìn qua, dãy nhà văn phòng Tòa Tổng Giám Mục im lìm gần như hoang vắng. Chỉ có những cây sứ cùi đang còn cố vươn tay qua dãy hàng rào tường rêu mốc, như nhắc nhở người qua đường.

Nghiêm chưa bao giờ đọc tờ báo Lao Động nầy nhưng cơ ngơi của một tờ báo lại do cướp đoạt thì nội dung liệu có nói lên được cái tối thiểu của công lý?

Con tàu Thống Nhất cuối cùng rồi cũng bò vào bến. Chuyến tàu hôm nay về trễ gần một tiếng đồng hồ. Khi tiếng còi tàu vang lên Nghi, Nghiêm và Lân cùng đứng dậy quên hẳn cái uể oải của sự đợi chờ. Lân vui vẻ ra mặt, quày quả ra chiếc xích lô đậu gần đó còn quay đầu lại i ỉ một câu trong bài Lý con ngựa ô, chọc Nghi:

– Anh đưa nàng..là…anh đưa nàng là..là… dề dinh!

Nghi không trả lời cùng Nghiêm bon chen giữa đám đông vào trong. Cả hai cố gắng tìm một chỗ dễ quan sát. Dòng người nhốn nháo, xô bồ. Sân ga chật hẳn lại. Nghi mặc áo xanh và đội nón lá trông lạ hoắc. Nhưng cái căng thẳng trên khuôn mặt Nghi mới đặc biệt.

Con tàu nhả ra đủ loại người. Chen lấn nhau hỗn độn. Tiếng rao hàng, tiếng mời chào bắt khách, tiếng tru tréo, la mắng chửi nhau om sòm. Sân ga với những tình khúc nên thơ và xúc động như lên xe tiễn em đi, chưa bao giờ buồn thế hoàn toàn không thấy ở đây. Nghi lẩm bẩm:

– Người người như thế nầy thì khó nhận ra lắm.

Nghiêm cầm cái máy chụp ảnh trên tay và túi đồ nghề đeo ở trước bụng đề phòng bọn đạo chích. Nghi kéo tay Nghiêm:

– Mình lùi trở lại để cô nàng dễ nhận ra tao hơn là đứng gần đây.

Khi lượng người giảm dần, Nghi chỉ tay về một người con gái đang bước xuống tàu:

– Có thể là cô nàng !

Nhưng một người đàn ông vừa chạy tới, đón đỡ cái xách tay. Nghiêm bất ngờ nghe một giọng nói nhỏ từ phía sau:

– Xin lỗi có phải anh Nghi đấy không ạ?

Nghiêm quay lại như một cái máy. Trong khoảnh khắc ấy, Nghiêm dang ra xa và đưa máy lên bấm theo tiếng ồ kinh ngạc của Nghi.

– Tố Uyên!  Em đi có một mình?  Chị Tố Nga đâu?

Nghiêm chụp vội thêm mấy tấm hình nữa, rồi lãng ra xa dành chút riêng tư cho bạn.

Từ xa nhìn lại, Nghiêm thấy Nghi như chết sửng và tái xanh. Sự việc gì đó đang xảy ra chắc chắn là quan trọng. Quan trọng hơn mọi điều đã tiên liệu. Nghiêm nghĩ ngay đến định mệnh!

Buổi tối, Lân và Nghiêm đạp xe đến nhà Nghi. Gõ cửa thật lâu. Má Nghi ra đón. Bà vỗ vai Lân và Nghiêm thì thầm:

– Tụi con tìm cách an ủi thằng Nghi. Hai bác thấy tinh thần nó suy sụp hẳn. Còn con nhỏ Uyên thì khóc đến sưng cả mắt.  

Lân, Nghiêm vào. Lân không còn ồn ào kiểu cái miệng đi trước như mọi khi. Căn phòng khách như rộng hơn. Thật yên lặng. Từng tiếng tích tắc của cái đồng hồ đang treo trên tường nghe thật rõ. Ba Nghi và Nghi ngồi yên trên ghế. Tố Uyên dợm người đứng dậy nhưng Nghi ra dấu ngồi lại. Nghi chỉ tay qua Nghiêm và Lân, nói với Tố Uyên:

– Anh Nghiêm, anh Lân bạn tù cùng trại Khe Tối với anh.

Má Nghi lại ngồi bên Tố Uyên.  Bà vỗ vỗ lên vai Tố Uyên:

– Con ăn uống tí chút gì đi để giữ sức khỏe. Đường xa mệt mà không ăn uống gì như thế nầy làm bác lo lắm. Bác đi lấy thức ăn lên cho con nghen?

Lân tiếp:

– Em nên nghe lời bác. Mọi người ở đây như trong một gia đình. Tất cả đều lo cho em.

Tố Uyên đứng dậy:

– Cám ơn hai bác và các anh.

Rồi quay qua nói với má Nghi:

– Con theo bác vào trong…

– Không.  Không khách sáo gì ráo trọi. Con ngồi đây. Ngồi yên đây. Để bác lo cho. Phải có cái ăn, cái uống mới được.

Bà vừa nói, vừa ấn trên vai Tố Uyên, bắt ngồi xuống.

Không ai biết phải bắt đầu câu chuyện như thế nào. Vết thương lớn quá. Cả mọi người như ngộp thở. Yên lặng chờ đợi nhưng không biết chờ đợi cái gì! Một lời nói, dù là an ủi, cũng như một nhát dao cứa thêm vào vết thương đang rĩ máu, vào nỗi đau đớn tột cùng.

Cuối cùng Nghi lên tiếng:

– Tố Nga bị thằng chín ngón hiếp ngay buổi sáng tụi mình rời trại Khe Tối. Ngay tại chỗ cưa xẻ!

Tố Uyên tiếp:

– Chị lê về được đến nhà thì kiệt sức. Cả tuần lễ thầy mẹ và em phải chăm sóc cho chị. Chị uất ức lắm. Anh biết, một người con gái bị làm nhục như vậy đau đớn là thể nào! Yên lặng thì càng bị dồn nén, hành hạ mãnh liệt hơn. Lên tiếng thì xấu hổ. Chỉ còn con đường tự sát. Chị như không còn lối thoát. Chị tuyệt vọng. Tuyệt vọng về cả việc chia tay với anh Nghi. Vì thân phận tù các anh ai cũng nghĩ sẽ bỏ xác một nơi nào đó thôi. Nhưng cuối cùng chị cũng vượt qua được. Chị quên bản thân. Quên việc xấu hổ. Chị nói phải làm một cái gì, chị không bỏ cuộc. Chị phải đấu tranh. Nhất định chị phải tố cáo. Chính sự tố cáo của chị mới đưa đến thảm kịch.

Giọng kể đều đều của Tố Uyên thấm trong nước mắt, tiếp:

– Hôm xử ở quận, mấy tên công an xã đã từng đeo đuổi chúng em nhưng không được, cũng vào xem. Khi họ bắt chị trưng bằng cớ, chị bình tĩnh nhìn vào mặt ông trại trưởng kể từng chi tiết, dấu vết chị ghi nhận được trên người ông. Đám công an theo dõi cười khả ố làm tòa phải yêu cầu giữ trật tự.

Sau đó ông trại trưởng được ông chỉ huy phó trung đoàn xác nhận, ông ấy là cán bộ gương mẫu đã được đề nghị chiến sĩ thi đua hai năm liền! Còn ông trại trưởng thì tố cáo chị Tố Nga đã có liên lạc với các anh. Ông trưng bằng cớ lá thư tình của chị viết định tìm cách gửi cho anh Nghi sáng hôm đó, nhưng không dẫn chứng được tên người nhận vì trong thư chị chỉ viết anh yêu dấu chứ không đề tên anh. Ông trại trưởng nhân danh một chiến sĩ cấp thi đua, tố cáo ngược lại chị:

– Chị Tố Nga vi phạm luật pháp nhà nước, có quan hệ bất chính với tù cải tạo, chị sợ tôi tố cáo trước nhân dân nên vu oan cho tôi. Xin các đồng chí xét cho.

Kết thúc, họ xử vụ án không đủ bằng chứng buộc tội. Ông trại trưởng ung dung ra về.

Người trong xã biết sự thật nhưng luật pháp là của Đảng và nhà nước, mình làm sao chống lại nổi? Mình chỉ còn cách tự an ủi nhau thôi. Sau đấy người trong xã thường đến thăm viếng và động viên chị và gia đình thầy mẹ chúng em.

Bị dằn vặt cả mấy tháng dài, từ chuyện cũ họ đuổi gia đình chúng em ra khỏi Hà Nội đi kinh tế mới, chuyện chúng em không thể vào đại học đến chuyện oan ức của chị nên chị quyết định khiếu kiện lên tỉnh.

Chờ mãi. Chờ mãi không thấy ai trả lời nên chị trực tiếp lên tỉnh. Sáng hôm đó chị rời gia đình và không còn bao giờ trở về nữa! Lộ trình xe thì chỉ có một tuyến đường và mỗi một chiếc xe duy nhất nên mọi người đều nhẵn mặt nhau. Hôm đó không ai thấy chị lên xe đó! Chị bị mất tích nên cả xóm cùng với gia đình chúng em đổ xô đi tìm. Ba ngày sau xác chị nổi lên ngoài suối lớn.

Công an điều tra nói chị tự tử vì lý do không rõ!

Tố Uyên nghẹn ngào nấc lên.

Ba Nghi vốn hiền lành ít nói nhưng cũng không chịu đựng được nữa. Ông thở dài rồi bật thành tiếng:

– Quân khốn nạn. Chúng giết người để diệt khẩu !

Má Nghi sụt sịt, vỗ về Tố Uyên:

– Ông trời có mắt nghen con !

Căn phòng tê cứng. Một lúc sau Tố Uyên tiếp:

– Cả xã, cả huyện đang bàn tán xôn xao thì lúc đó quân Trung Quốc tràn qua đánh. Mọi người phải bỏ chạy. Rồi chiến sự tràn lan. Đến sau chiến tranh, họ tổ chức lễ tuyên dương. Ông trại trưởng thành anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân! Ông lên chức lớn hơn.

Thời gian trôi qua. Câu chuyện chị Tố Nga bị rơi vào quên lãng. Mọi người đều ngậm ngùi thương tiếc nhưng không còn ai muốn khơi dậy. Duy ngôi mộ của chị không bao giờ vắng hương khói, đó là tấm lòng của người dân trong xã an ủi linh hồn chị.

Xã hội chủ nghĩa thì thừa luật lệ để kết án người dân nhưng không có một luật lệ nào để có thể đem một anh hùng ra xử tội!

Một tuần lễ trôi qua thật nhanh, sáng nay Tố Uyên trở về. Lân đạp xích lô đến sớm ngồi uống cà phê với Nghi. Vợ chồng Nghiêm cũng đến tiễn đưa. Ba má Nghi lu bu với mấy giỏ xách hành lý nặng nề. Tố Uyên vẫn mặc bộ đồ hôm vào. Đôi mắt to tròn có chút quầng đen trông thật u buồn nhưng không dấu được nét thông minh. Mái tóc đen dài buông xõa ôm ấp một bên khuôn mặt trắng xanh. Trông Tố Uyên đẹp não nùng! Nghi nói với vợ chồng Nghiêm và Lân:

– Hai chị em giống nhau in hệt.

Lân hối thúc:

– Đến giờ rồi nghen. Coi chừng trễ tàu.

Nghi hỏi:

– Đồ nhiều quá, liệu mày đạp nổi không?

– Còn gân mà mầy!

Nghiêm nói:

– Vợ chồng tao đèo bớt một túi chạy theo tụi mầy.

Nhìn Nghi, Lân tiếp:

– Mầy lên ngồi trước đi.

Rồi quay qua Tố Uyên:

– Em lên ngồi chung với Nghi.

Tố Uyên phân vân. Có chút thẹn, nhìn ba má Nghi.

Má Nghi lên tiếng:

– Lên ngồi đi con. Cứ ngồi lên đùi của nó.

Ba Nghi cầm tay Tố Uyên, chậm rãi:

– Về thưa với anh chị như hai bác đã bàn với con mấy ngày qua. Thầy mẹ con và con cứ vô đây càng sớm càng tốt. Nhà bác cũng đủ chỗ cho gia đình con ở. Đàng nào hai bên cũng như một rồi. Thằng Nghi thì không thể đi với con ra ngoải vì thứ luật pháp của xã hội nầy không ai lường trước được.

Nghiêm chuẩn bị sẵn máy ảnh, lên tiếng:

– Phải có một tấm hình chụp chung cảnh nầy mới được. Mời hai bác đứng gần lại chiếc xe một chút.

Lân đang ngồi trên yên, một tay cầm lái chiếc xích lô, tay kia cầm cái nón lụp xụp, vẫy vẫy:

– Đóng phim hả?

– Mày thì lúc nào cũng xía vô được.

Nghiêm ra dấu:

– Nghi, mầy nghiêng đầu qua một tí để mái tóc Tố Uyên không che khuất khuôn mặt mầy.

Hoàng chạy vội đến bên cạnh chiếc xích lô, phía Tố Uyên, vừa lên tiếng:

– Chậm chậm nghe anh Nghiêm, còn em nữa.

_____   HẾT _____