Tác giả: Hope Yen
Dương Lệ Chi, chuyển ngữ
15-2-2021
WASHINGTON (AP) – Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi cho biết hôm thứ Hai [15/2/2021] rằng, Quốc hội sẽ thành lập một ủy ban độc lập, tương tự như ủy ban điều tra vụ 11/9, để điều tra vụ nổi dậy chết người, đã diễn ra tại Điện Capitol Hoa Kỳ.
Bà Pelosi cho biết, ủy ban sẽ “điều tra và báo cáo về các dữ kiện và nguyên nhân liên quan đến vụ tấn công khủng bố nội địa ngày 6/1/2021 vào Tòa nhà Quốc hội Hoa Kỳ… và liên quan đến sự can thiệp vào quá trình chuyển giao quyền hành một cách ôn hòa”.
Trong một bức thư gửi cho các đồng nghiệp đảng Dân chủ, bà Pelosi cho biết, Hạ viện cũng sẽ chi tiêu bổ sung để tăng cường an ninh tại Điện Capitol.
Sau khi cựu Tổng thống Donald Trump được tha tội tại phiên tòa luận tội lần thứ hai ở Thượng viện, sự ủng hộ lưỡng đảng về một ủy ban độc lập để điều tra vụ nổi dậy chết người, dường như đang tăng lên.
Các cuộc điều tra về vụ bạo động đã được lên kế hoạch, với các cuộc điều trần tại Thượng viện được lên lịch vào cuối tháng này tại Ủy ban Định chế Thượng viện (Senate Rules Committee). Bà Pelosi thuộc đảng dân chủ từ tiểu bang California, đã yêu cầu Trung tướng Quân đội về hưu, tướng Russel Honoré dẫn đầu một cuộc xem xét ngay lập tức về quy trình an ninh của Điện Capitol.
Trong bức thư gửi ra hôm thứ Hai, bà Pelosi nói: “Rõ ràng là từ những phát hiện của ông ấy và từ phiên tòa luận tội, chúng ta phải biết sự thật về việc chuyện này đã xảy ra như thế nào“.
Bà nói thêm: “Khi chúng tôi chuẩn bị cho Ủy ban, cũng rõ ràng từ báo cáo tạm thời của tướng General Honoré, rằng chúng tôi phải đưa ra một khoản bổ sung để cung cấp cho sự an toàn của các Thành viên [Quốc hội] và an ninh của Điện Capitol“.
Các nhà lập pháp của cả hai đảng phát biểu trong các chương trình tin tức hôm Chủ nhật [14/2/2021], báo hiệu rằng, khả năng sẽ có thêm nhiều cuộc thẩm tra nữa. Phán quyết của Thượng viện hôm thứ Bảy [13/2/2021], với đa số 57-43 [đồng ý Trump có tội], thiếu 10 phiếu để có đủ hai phần ba số phiếu cần thiết để kết tội Trump, khó có thể dừng lại cuộc tranh luận về tội trạng của cựu tổng thống đảng Cộng hòa trong vụ tấn công ngày 6/1.
Thượng nghị sĩ Bill Cassidy của bang Louisiana, một trong bảy Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa đã bỏ phiếu kết tội Trump, nói: “Nên có một cuộc điều tra hoàn chỉnh về những gì đã xảy ra. Những gì đã biết, ai đã biết và khi nào họ biết, tất cả những điều đó, bởi vì điều đó xây dựng cơ sở để chuyện này không bao giờ xảy ra nữa”.
Ông Cassidy nói rằng, ông ấy đang “cố gắng buộc Tổng thống Trump phải chịu trách nhiệm” và nói thêm rằng, khi người Mỹ nghe tất cả sự thật, thì “sẽ có nhiều người đứng về phía tôi”. Ông Cassidy bị đảng Cộng hòa ở tiểu bang ông khiển trách sau vụ bỏ phiếu.
Một ủy ban độc lập tương tự như ủy ban điều tra các cuộc tấn công ngày 11 tháng 9 [năm 2001], có thể sẽ yêu cầu cơ quan lập pháp thành lập. Điều đó sẽ nâng cuộc điều tra lên một bước cao hơn, đưa ra sự giải thích cuối cùng về các sự kiện được chính phủ hậu thuẫn. Tuy nhiên, một hội đồng như vậy sẽ có nguy cơ làm gia tăng sự chia rẽ đảng phái, hoặc làm lu mờ chương trình nghị sự về lập pháp của Tổng thống Joe Biden (Biden’s legislative agenda).
Thượng nghị sĩ Chris Coons, đảng Dân chủ từ bang Delaware, một đồng minh của ông Biden, cho biết: “Vẫn còn nhiều bằng chứng cho thấy, người dân Mỹ cần và xứng đáng được nghe và ủy ban 11/9 là một cách để chắc chắn rằng, chúng ta bảo đảm an ninh cho Điện Capitol trong tương lai. Và rằng chúng ta đã ghi lại rõ ràng về mức độ trách nhiệm và mức độ vi phạm nghiêm trọng lời tuyên thệ hiến pháp của Tổng thống Trump”.
Các công tố viên của Hạ viện lập luận về cáo buộc của Trump trong việc kích động bạo loạn, cho biết hôm Chủ Nhật, rằng họ đã chứng minh [Trump có tội] trong vụ này. Họ cũng chống lại ông Mitch McConnell, lãnh đạo đảng Cộng hòa ở Thượng viện và những người khác mà họ nói là “cố gắng đi hai hàng” trong việc tìm ra cựu tổng thống không có tội, nhưng đồng thời chỉ trích ông ta.
Một đồng minh thân cận của Trump, Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, đảng Cộng hòa, bang South Carolina, đã bỏ phiếu tha tội, nhưng thừa nhận rằng, Trump có một số trách nhiệm trong vụ bao vây tại Điện Capitol, khiến 5 người thiệt mạng, trong đó có một sĩ quan cảnh sát và làm gián đoạn chứng nhận ông Biden chiến thắng ở Nhà Trắng của các nhà lập pháp. Ông Graham cho biết, ông ta mong muốn được vận động tranh cử với Trump trong cuộc bầu cử năm 2022, khi đảng Cộng hòa hy vọng giành lại đa số trong Quốc hội.
Graham nói: “Hành vi của ông ta sau cuộc bầu cử đã vượt lên trên đầu. Chúng ta cần một ủy ban 11/9 để tìm hiểu điều gì đã xảy ra và bảo đảm nó không bao giờ xảy ra nữa”.
Thượng viện đã tha cho Trump tội “kích động nổi dậy” sau khi các công tố viên Hạ viện đưa ra vụ kiện, rằng ông ta là người “tổng kích động”, đã kích động đám đông bằng cách thực hiện một chiến dịch kéo dài nhiều tháng, truyền bá các thuyết âm mưu đã bị lật tẩy và kêu gọi bạo lực sai lầm rằng cuộc bầu cử 2020 của ông ta đã bị đánh cắp.
Các luật sư của Trump phản bác rằng, lời nói của Trump không nhằm mục đích kích động bạo lực và việc luận tội đó chẳng qua là một “cuộc săn phù thủy” được thiết kế để ngăn ông ta phục vụ trong văn phòng một lần nữa.
Vụ bỏ phiếu kết tội lần này có nhiều người ở đảng đối lập tham gia nhất trong lịch sử Mỹ, nhưng kết quả tuyên bố Trump chiến thắng, báo hiệu một sự hồi sinh chính trị trong khi đảng Cộng hòa chia rẽ gay gắt, tranh cãi về đường hướng và vị trí của ông ta trong đảng.
Những người của đảng Cộng hòa cùng tham gia với Thượng nghị sĩ Cassidy để bỏ phiếu để kết tội Trump gồm: Thượng nghị sĩ Richard Burr từ bang North Carolina, Susan Collins từ Maine, Lisa Murkowski từ Alaska, Mitt Romney từ Utah, Ben Sasse từ Nebraska và Pat Toomey từ Pennsylvania.
“Thật khó chịu, nhưng những nhà sáng lập [đất nước] biết họ làm gì và vì vậy chúng ta sống với hệ thống mà chúng ta có”, dân biểu Stacey Plaskett thuộc đảng Dân chủ, một công tố viên Hạ viện, đại diện cho Virgin Island, nói về phán quyết, mô tả phán quyết là “đau lòng”. Bà nói thêm: “Nhưng, nghe đây, chúng ta không cần thêm nhân chứng. Chúng ta cần thêm nhiều thượng nghị sĩ có xương sống hơn nữa”.
McConnell đã nói với các thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa ngay trước cuộc bỏ phiếu, rằng ông sẽ bỏ phiếu để tha tội cho Trump. Trong một bài phát biểu sôi nổi sau cuộc bỏ phiếu, ông McConnell của đảng Cộng hòa từ bang Kentucky nói rằng, tổng thống “chịu trách nhiệm trên thực tế và về mặt đạo đức trong việc kích động các sự kiện trong ngày hôm đó”, nhưng Thượng viện bị ràng buộc, vì Trump đã mãn nhiệm. Thượng viện, trong một cuộc bỏ phiếu trước đó, đã xem việc xét xử là hợp pháp.
Dân biểu Madeleine Dean, đảng Dân chủ từ bang Pennsylvania, nói: “Thật là có tác động lớn khi thấy 57 người kết tội và sau đó thật khó hiểu khi nghe thấy Mitch McConnell đứng lên nói ‘không có tội’ rồi vài phút sau ông ta đứng lên và nói rằng, Trump có đủ mọi tội lỗi. Lịch sử sẽ ghi nhớ tuyên bố được nói ra từ hai mặt, thốt ra từ cửa miệng ông ta”.
Dean cũng ủng hộ ý tưởng về một ủy ban điều tra công bằng “không được hướng dẫn bởi chính trị, nhưng đầy đủ những người can đảm đứng lên với sự kết án của họ”.
Cassidy và Dean phát biểu trong chương trình “This Week” của đài ABC, Graham xuất hiện trong chương trình “Fox News Sunday” và Plaskett xuất hiện trong chương trình “State of the Union” của đài CNN.
___
Các cây bút của Associated Press là Alexandra Jaffe, Lisa Mascaro, Eric Tucker, Mary Clare Jalonick và Alan Fram đã đóng góp trong bài báo này.
Tuyên bố của Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi:
