Tác giả: Jamie Gangel, Jeremy Herb, Marshall Cohen và Elizabeth Stuart
Trúc Lam chuyển ngữ
15-7-2021
Washington (CNN) – Mark Milley, quan chức quân đội hàng đầu của Hoa Kỳ, Tham mưu trưởng Liên quân, bị chấn động khi Tổng thống Donald Trump và các đồng minh của ông ta lúc đó có thể cố gắng thực hiện một cuộc đảo chính, hoặc các biện pháp nguy hiểm khác, hoặc bất hợp pháp sau cuộc bầu cử hồi tháng 11/2020, mà Milley và các quan chức hàng đầu khác đã lên kế hoạch không chính thức, bằng những cách khác nhau để ngăn chặn Trump, theo trích đoạn của một cuốn sách sắp ra mắt mà CNN có được.
Cuốn sách của Carol Leonnig và Philip Rucker, hai phóng viên đã từng đoạt giải Pulitzer của Washington Post, mô tả cách Milley và các Tham mưu trưởng khác thảo luận về kế hoạch từ chức, từng người một, thay vì thực hiện các mệnh lệnh của Trump, mà họ coi là bất hợp pháp, nguy hiểm hoặc thất sách.
Leonnig và Rucker viết: “Đó là một kiểu Thảm Sát Tối Thứ Bảy đảo ngược”.
Cuốn sách: “Một mình tôi có thể sửa chữa nó” (I Alone Can Fix It) dự kiến phát hành trong thứ Ba tuần tới, ghi lại năm cuối cùng của Trump trên cương vị tổng thống, với cái nhìn hậu trường về cách các quan chức chính quyền cấp cao và những người thân cận của Trump điều khiển hành vi ngày càng không ổn định của ông ta, sau khi ông ta thất cử năm 2020 như thế nào. Các tác giả đã phỏng vấn Trump trong hơn hai tiếng đồng hồ.
Cuốn sách kể lại sự việc, lần đầu tiên trong lịch sử hiện đại Hoa Kỳ, một quan chức quân đội hàng đầu của đất nước, là người có vai trò cố vấn cho tổng thống, chuẩn bị cho một cuộc đọ sức với tổng tư lệnh (tức Trump: ND) như thế nào, vì ông lo sợ một âm mưu đảo chính sau khi Trump thua cuộc bầu cử tháng 11.
Các tác giả giải thích mối lo ngại ngày càng gia tăng của tướng Milley, rằng các hành động nhân sự, đưa những người của Trump vào các vị trí quyền lực tại Lầu Năm Góc sau cuộc bầu cử tháng 11 năm 2020, gồm việc sa thải Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper và sự từ chức của Bộ trưởng Tư pháp William Barr, là dấu hiệu của một tai họa nào đó sắp xảy ra.
Milley nói chuyện với bạn bè, các nhà lập pháp và các đồng nghiệp về mối đe dọa của một cuộc đảo chính, và Tham mưu trưởng Liên quân [Milley] cảm thấy, ông phải “đề phòng” những gì có thể xảy ra.
“Chúng có thể cố gắng, nhưng chúng sẽ chẳng thành công đâu” (Nguyên văn: They may try, but they’re not going to f**king succeed), Milley nói với các cấp phó của mình, theo các tác giả. “Chúng mày không thể làm điều này nếu không có quân đội. Chúng mày không thể làm điều này nếu không có CIA và FBI. Chúng tao là những người có súng“.
Leonnig và Rucker viết, trong những ngày trước ngày 6/1, Milley lo lắng về lời kêu gọi hành động của Trump. “Milley nói với các nhân viên của mình rằng, ông ấy tin rằng Trump đang kích động tình trạng bất ổn, có thể với hy vọng lấy cớ này để viện dẫn Đạo luật Chống Nổi loạn và kêu gọi quân đội đứng lên“.
Milley coi Trump là “nhà lãnh đạo độc tài cổ điển không còn gì để mất”, hai tác giả viết, và ông [Milley] thấy có sự tương đồng giữa lời kêu gọi của Adolf Hitler như là một nạn nhân và vị cứu tinh, với những tuyên bố sai trái của Trump về chuyện gian lận bầu cử.
Theo cuốn sách, Milley nói với các phụ tá: “Đây là một khoảnh khắc của Reichstag. Phúc âm của Quốc trưởng“.
(ND: Reichstag là tòa nhà Quốc hội Đức ở Berlin, đã được Đức Quốc xã ra lệnh đốt vào ngày 27/2/1933, đúng bốn tuần sau khi Hitler nhậm chức Thủ tướng. Sau đó Hitler kêu goi Tổng thống Paul von Hindenburg thông qua đạo luật khẩn cấp để đình chỉ tự do dân sự và sau đó Hitler tóm lấy quyền hành và lên làm Quốc trưởng).
Trước khi diễn ra cuộc biểu tình “Million MAGA March” ủng hộ Trump tháng 11 để phản đối kết quả bầu cử, Milley nói với các trợ lý rằng, ông lo sợ nó “có thể tương đương với ‘áo sơ mi nâu trên đường phố’ của người Mỹ hiện đại“, ám chỉ lực lượng dân quân thân Đức Quốc xã, đã thúc đẩy Hitler vươn lên nắm quyền.
Milley sẽ không đề cập công khai các vấn đề được nêu trong cuốn sách, một quan chức quốc phòng thân cận với vị tướng nói với CNN. Quan chức này là người đồng ý rằng, Milley tham gia vào các hoạt động và những sự truyền đạt không thuộc về công việc truyền thống của một tham mưu trưởng trong những ngày cuối cùng của nhiệm kỳ tổng thống của Trump. Ông nói thêm rằng, vị tướng không gọi Trump là Đức Quốc xã nhưng cảm thấy ông không có lựa chọn nào khác để đáp trả các mối lo ngại của ông, rằng những lời kêu gọi mà Tổng thống và những người ủng hộ ông ta sử dụng có thể dẫn đến một hoàn cảnh như vậy.
‘Tất cả đều là thật, ông ạ’
Rucker và Leonnig đã phỏng vấn hơn 140 nguồn cho cuốn sách, mặc dù hầu hết được giấu tên, để nói chuyện thẳng thắn nhằm tái tạo lại các sự kiện và đối thoại. Milley được trích dẫn rất nhiều trong sách và xuất hiện như một tia sáng tích cực, là một người cố gắng giữ cho nền dân chủ tồn tại, vì ông tin rằng nó đang trên bờ vực sụp đổ sau khi nhận được cảnh báo từ một người bạn cũ, chỉ một tuần sau cuộc bầu cử.
Người bạn giấu tên cho biết: “Những gì chúng đang cố gắng làm ở đây là lật đổ chính phủ. Tất cả đều là thật, ông ạ. Ông là một trong số ít những người đang đứng giữa chúng ta và một số kẻ thật sự tồi tệ”.
Danh tiếng của Milley đã bị ảnh hưởng lớn hồi tháng 6/2020, khi ông tham gia cùng Trump trong buổi chụp ảnh gây tranh cãi tại nhà thờ St. John, sau khi lực lượng liên bang giải tán một cách bạo lực đám đông biểu tình ôn hòa, đòi công bằng xã hội, tại Quảng trường Lafayette bên ngoài tòa Bạch Ốc. Vấn đề tồi tệ hơn khi Milley mặc đồng phục quân đội trong suốt vụ việc. Sau đó ông đã xin lỗi và nói rằng: “Tôi không nên có mặt ở đó“.
Nhưng đằng sau hậu trường, cuốn sách nói rằng, Milley đang ở phía trước, cố gắng bảo vệ đất nước, gồm một tình tiết mà ông cố gắng ngăn Trump sa thải Chris Wray, Giám đốc FBI và Gina Haspel, Giám đốc CIA.
Leonnig và Rucker kể lại một cảnh khi Milley cùng Trump và các trợ lý hàng đầu của ông ta trong một căn phòng xem trận bóng giữa Lục quân và Hải quân hồi tháng 12, và đối đầu công khai với Mark Meadows, Chánh văn phòng tòa Bạch Ốc.
Milley hỏi: “Chuyện gì đang xảy ra vậy? Các người đang loại bỏ Wray hay Gina? Thôi mà Chánh Văn phòng. Cái quái quỷ gì đang xảy ra ở đây? Các người đang làm gì vậy?”
Meadows nói: “Đừng bận tâm về chuyện đó. Chỉ là một số thay đổi nhân sự”.
“Hãy cẩn thận“, Milley trả lời, mà Leonnig và Rucker viết rằng, lời nói này được cho là lời cảnh báo rằng Milley đang theo dõi [Meadows].
‘Điều đó không có nghĩa gì cả’
Cuốn sách cũng chiếu những tia sáng mới vào góc tối của sự xuống dốc của Trump và việc cô lập, rời xa mọi người bởi các thuyết âm mưu và ảo tưởng phục vụ bản thân sau khi bị công bố ông ta là kẻ thua cuộc trong cuộc bầu cử năm 2020.
Sau cuộc nổi dậy ngày 6/1, cuốn sách nói rằng, Milley tổ chức một cuộc hội nghị mỗi ngày với Meadows và Ngoại trưởng Mỹ lúc đó là Mike Pompeo. Leonnig và Rucker viết rằng, các quan chức này đã sử dụng những lời kêu gọi để so sánh các ghi chú và “cùng nhau khảo sát phạm vi hiểu biết để tìm ra rắc rối”.
Một quan chức cấp cao nói với hai tác giả: “Chủ đề chung của những lời kêu gọi này là, dù cho có điều gì khó khăn hay nguy hiểm xảy ra đi nữa, sẽ có một cuộc chuyển giao quyền lực trong ôn hòa ngày 20/1. Chúng ta có một chiếc máy bay, thiết bị hạ cánh của chúng ta bị kẹt, chúng ta có một động cơ và chúng ta hết nhiên liệu. Chúng ta phải hạ cánh chiếc máy bay xấu số này“.
Milley nói với các trợ lý rằng, ông coi những lời kêu gọi là cơ hội để theo dõi Trump, các tác giả viết.
Leonnig và Rucker cũng kể lại một cảnh mà Pompeo đến thăm Milley tại nhà vào những tuần trước cuộc bầu cử, và hai người đã có một cuộc trò chuyện thân tình khi ngồi tại bàn của ông tướng [Milley]. Theo những người quen thuộc với cuộc trò chuyện, Pompeo đã nói rằng: “Ông biết đó, những kẻ điên rồ đang chiếm lấy quyền hành“.
Các tác giả viết rằng, Pompeo, thông qua một người thân cận, đã phủ nhận việc đưa ra các bình luận được quy cho ông và nói rằng chúng không phản ánh quan điểm của ông.
Trong những tuần gần đây, Trump đã tấn công Milley, là người hiện là Tham mưu Trưởng Liên quân trong chính quyền Biden, sau khi ông điều trần trước Quốc hội về sự kiện ngày 6/1.
‘Ông đã làm điều chết tiệt này’
Cuốn sách cũng nêu một số giai thoại nổi bật về những người phụ nữ nổi tiếng trong nhiệm kỳ tổng thống Trump, gồm dân biểu Liz Cheney, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi, Thủ tướng Đức Angela Merkel và cựu đệ nhất phu nhân Michelle Obama.
Cuốn sách kể chi tiết về một cuộc điện thoại giữa tướng Milley và Dân biểu Cheney, chỉ một ngày sau cuộc bạo loạn ngày 6/1. Bà Cheney là dân biểu đảng Cộng hòa, ở bang Wyoming, có các mối quan hệ chặt chẽ với quân đội. Bà Cheney đã bỏ phiếu để luận tội Trump và là một nhà phê bình thẳng thắn về những lời nói dối trong cuộc bầu cử của ông ta, dẫn đến việc bà bị loại khỏi một chức vụ lãnh đạo trong Hạ viện.
Milley hỏi dân biểu Cheney rằng bà ấy thế nào.
“Thằng Jim Jordan chết tiệt đó. Thằng chó đẻ“. Dân biểu Cheney nói, theo cuốn sách. (ND: Jim Jordan là dân biểu đảng Cộng hòa, từ tiểu bang Ohio, thành viên Ủy ban Tư pháp Hạ viện).
Dân biểu Cheney nói thẳng với Milley về những gì bà ấy đã trải qua ở phòng họp Hạ viện vào ngày 6/1, trong khi những kẻ bạo loạn ủng hộ Trump vượt qua hàng rào cảnh sát và đột nhập vào tòa nhà Capitol, gồm cả cuộc chạy đua với Jordan, một đồng minh trung thành của Trump trong Hạ viện, là người sốt sắng, cố gắng lật ngược cuộc bầu cử.
Dân biểu Cheney mô tả với tướng Milley cuộc trao đổi của bà với Jordan: “Trong khi những kẻ điên cuồng đó đang đi qua nơi này, tôi đang đứng trên lối đi và ông ta nói: ‘Chúng ta cần đưa các quý bà ra khỏi lối đi. Hãy để tôi giúp bà’. Tôi đập tay anh ta và nói với anh ta, ‘Tránh xa tôi ra. Ông đã làm điều chết tiệt này’.”
‘Điên rồ’, ‘nguy hiểm,’ ‘điên cuồng’
Cuốn sách tiết lộ những cuộc trò chuyện riêng tư của Chủ tịch Hạ viện Pelosi với tướng Milley trong khoảng thời gian khó khăn này. Khi Trump sa thải [Bộ trưởng Quốc phòng] Esper hồi tháng 11, bà Pelosi là một trong số các nhà lập pháp đã gọi cho Milley. Bà nói: “Tất cả chúng tôi tin tưởng ông. Hãy nhớ lời thề của ông“. (ND: Lời thề của các quân nhân Mỹ là trung thành với Hiến pháp, không phục vụ tổng thống hay bất cứ cá nhân nào).
Sau cuộc nổi loạn ngày 6/1, Pelosi nói với vị tướng rằng, bà vô cùng lo ngại về một tay Trump “điên rồ”, “nguy hiểm” và “cuồng tín”, có thể sử dụng vũ khí hạt nhân trong những ngày cuối cùng khi ông ta còn tại nhiệm.
Tướng Milley trấn an: “Thưa bà, tôi bảo đảm với bà rằng, những quy trình này rất tốt. Sẽ không có chuyện vô tình phóng vũ khí hạt nhân”.
“Ông có thể bảo đảm với tôi như thế nào?” Bà Pelosi hỏi.
Ông nói: “Thưa bà, có một quy trình. Chúng tôi sẽ chỉ tuân theo các mệnh lệnh pháp lý. Chúng tôi sẽ chỉ làm những việc hợp pháp, có đạo đức và luân lý“.
Một tuần sau cuộc nổi dậy, Pelosi đã dẫn đầu cuộc luận tội Trump lần thứ hai, của đảng Dân chủ ở Hạ viện, vì đã kích động cuộc nổi dậy. Trong một cuộc phỏng vấn với các tác giả, Pelosi nói rằng, bà ấy lo sợ một tổng thống khác có thể cố gắng làm tiếp chỗ Trump đã dừng lại.
Pelosi nói: “Chúng ta có thể tìm thấy ai đó giống như ông ta, là người bình thường, không bị điên và điều đó sẽ thật sự nguy hiểm, bởi vì đó có thể là một người thông minh, người có chiến lược và các thứ còn lại. Đây là một kẻ bẩn thỉu. Ông ta không tin vào khoa học. Ông ta không tin vào quản trị. Ông ta là một tay bán mỡ rắn. Và ông ta khôn ngoan. Cho ông ta credit vì sự khôn ngoan của ông ta”.
‘Con chó cái đó’
Cuốn sách trích dẫn lời Trump, người có mối quan hệ căng thẳng với [Thủ tướng Đức] Merkel, khi nói với các cố vấn của mình trong cuộc họp tại phòng Bầu dục về mối quan hệ giữa NATO và Mỹ với Đức: “Con chó cái Merkel”.
Leonnig và Rucker viết: “Tôi biết tụi Đức (nguyên văn: kraut) chết tiệt, tổng thống nói thêm, sử dụng một thuật ngữ xúc phạm những người lính Đức từ Đệ Nhất Thế chiến và Đệ Nhị Thế chiến. Sau đó Trump chỉ vào một bức ảnh đóng khung của Fred Trump, cha ông ta, được trưng bày trên bàn phía sau bàn Resolute Desk và nói, ‘Tôi đã được nuôi dưỡng bởi một tên kraut lớn nhất trong số đó“.
Các tác giả yêu cầu Trump bình luận nhưng Trump, thông qua một phát ngôn viên, đã từ chối đưa ra bình luận về những điều này.
‘Không ai có nụ cười tươi hơn’
Sau ngày 6/1, Milley tham gia một cuộc diễn tập với các nhà lãnh đạo quân đội và cảnh sát để chuẩn bị cho lễ nhậm chức ngày 20/1 của Tổng thống Joe Biden. Washington lúc đó bị phong tỏa vì lo ngại rằng, các nhóm cực hữu như Proud Boys có thể tìm cách phá vỡ một cách bạo lực, quá trình chuyển giao quyền lực.
Milley nói với một nhóm lãnh đạo cấp cao: “Đây là thỏa thuận, các bạn: Những kẻ này là Đức quốc xã, họ là những tên boogaloo, họ là Proud Boys. Đây cũng chính là những người mà chúng ta đã chiến đấu trong Đệ Nhị Thế chiến. Chúng ta sẽ đặt một vòng thép xung quanh thành phố này, và Đức Quốc xã sẽ không xâm nhập vào được“.
Trump đã không tham dự lễ nhậm chức, một sự phá vỡ đáng chú ý với truyền thống của nước Mỹ, và sự kiện đã diễn ra mà không xảy ra sự cố nào.
Khi buổi lễ nhậm chức kết thúc, bà Kamala Harris là người vừa tuyên thệ nhậm chức phó Tổng thống, đã dừng lại để cảm ơn Milley. “Tất cả chúng tôi đều biết những gì ông và một số người khác đã làm. Cảm ơn ông“, bà nói, theo các tác giả.
Cuốn sách kết thúc với việc Milley mô tả sự nhẹ nhõm của mình, rằng đã không có một cuộc đảo chính xảy ra, tự nghĩ: “Cảm ơn Chúa toàn năng, chúng tôi đã hạ cánh con tàu an toàn“.
Milley bày tỏ sự nhẹ nhõm của mình trong những khoảnh khắc sau khi ông Biden tuyên thệ nhậm chức, phát biểu trước các thành viên trong gia đình Obama đang ngồi trên sân khấu lễ nhậm chức. Bà Michelle Obama hỏi ông Milley rằng, ông cảm thấy thế nào.
“Hôm nay không ai có nụ cười tươi hơn tôi. Bà không thể nhìn thấy nó dưới mặt nạ của tôi, nhưng tôi thì thấy”. Milley nói, theo Leonnig và Rucker.
Phe ta Nắm Bạch Ốc, nắm Lưỡng viện rồi…sao mà cứ sợ bóng sợ gió rên rĩ miết vậy bồi bút?!