Sự tráo trở của ngôn ngữ

Tạ Duy Anh

3-10-2023

“Kinh tế thị trường” là sản phẩm của chủ nghĩa Tư bản. Suốt cả thời học trò, đây là cụm từ bị miệt thị nhiều nhất. Nhưng rồi không thể nào thoát được Nó, trừ phi cứ định nghèo đói mãi. Tuy vậy, cần có Nó nhưng không được phép vinh danh Nó! Cụm từ “Kinh tế thị trường (tư bản) định hướng XHCN” giải quyết được yêu cầu đó. Vẫn là Tư bản một trăm phần trăm, nhưng đa số người dân sẽ không nghĩ đó là Tư bản. Thậm chí người ta đang chứng minh Nó là sản phẩm có từ thời Cộng sản nguyên thủy!

Truyền thông tiếng Việt hải ngoại, kẻ ăn không hết người lần không ra!

Yên Khê

1-10-2023

Đóng cửa vì hết tiền…

Hôm 27-9-2023, ông Nguyễn Hùng có bài viết đăng trên trang Thời Báo: “BBC Tiếng Việt sẽ về đâu sau khi rời London”. Bài viết bàn về việc văn phòng BBC Việt ngữ tại Luân Đôn sắp đóng cửa, toàn bộ hoạt động của Ban tiếng Việt sẽ dựa trên văn phòng ở Bangkok, Thái Lan.

Góp ý với các nhà báo: Lọt, bao gồm, mạnh thường quân, tối đa (Phần 1)

Nguyễn Thông

12-9-2023

Người làm báo, giỏi cái gì (nghề chẳng hạn) chưa cần bàn, nhưng trước hết phải giỏi, thạo về ngôn ngữ. Ngôn ngữ là công cụ chuyển tải những điều họ chứng kiến, suy nghĩ, bày tỏ thái độ. Cũng như người nông dân phải thạo dùng cái cày mới có đường cày, sá cày thẳng thớm vậy. Nhà báo kém về ngôn ngữ, không chỉ đẻ ra tác phẩm báo chí tệ, mà nguy hại nhất là làm hỏng ngôn ngữ – thứ sản phẩm tinh túy của con người.

Trung ương không thiếu người, chỉ không có người rành tiếng Việt

Nguyễn Thông

11-9-2023

Ảnh chụp màn hình bài báo từ trang Thông Tấn xã Việt Nam

Hầu hết các báo, đài mậu dịch đều giấy trắng mực đen đưa tin “Tổng thống Hoa Kỳ thăm cấp nhà nước tới Việt Nam”, “Tổng thống Hoa Kỳ đến Hà Nội, bắt đầu chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam”, “Lễ đón chính thức Tổng thống Joe Biden thăm cấp nhà nước tới Việt Nam”…, đại loại đều lủng củng như vậy.

Không thể xử phạt người im lặng

Nguyễn Huy Cường

9-9-2023

Gần đây tôi rời mạng internet nhiều hơn và trong khi “offline”, nghĩa là gặp gỡ, giao du trực tiếp với bạn hữu ngoài đời, thì biết một sự thể.

Tin đồn ‘hot news’ cỡ nào thì loan được?

Vũ Quý Hạo Nhiên

8-9-2023

Thời làm báo, như hầu hết các nhà báo khác, rất nhiều lần tôi được người này người nọ tuồn cho một tin mật gì đó “tui chỉ nói cho mỗi mình bác thôi”. Thời nay thì ngoài phóng viên báo chí ra, các KOLs trên Facebook, YouTube,… chắc chắn sẽ được tuồn những tin kiểu như vậy.

Này công dân ơi!

Đông Sa

6-9-2023

Xin chớ vội cho rằng tôi đang “lĩnh xướng” mở đầu cho một bài ca. Không, đây chỉ là một cách đột khởi… hơi dở để biểu tỏ sự đồng cảm với một bài báo; và có thể, nhân đây, nhấn nhá thêm những điều dẫu chẳng mới mẻ gì, nhưng gióng giả lên mãi nữa chắc là vẫn còn cần.

Báo chí cách mạng ngày càng hèn

Dương Quốc Chính

18-8-2023

Hai ngày liên tiếp vừa qua cho thấy, báo chí cách mạng ngày càng mất uy tín. Hôm trước thì vụ bắt cóc trẻ con, đăng tin như một đàn vẹt, phủ nhận chuyện nghi can là CSGT. Hôm sau thì vài báo còn quay xe, sau khi công an chính thức công nhận chú kia là công an.

Và không chỉ có VnExpress

Trịnh Hữu Long

17-8-2023

Một sà lan chở đầy cát chạy xuôi dòng sông Tiền, đi qua một điểm sạt lở ở tỉnh An Giang. Ảnh chụp tháng 6 năm 2020. Ảnh: Cương Trần

Cho đến nay, VnExpress.net vẫn chưa có tuyên bố chính thức nào về cáo buộc của nhóm tác giả Bảo UyênNhung Nguyễn liên quan đến loạt bài Mekong nổi tiếng mấy ngày qua.

Bớt nói dối đi

Phan Châu Thành

12-8-2023

Trước năm 1945, chúng ta du nhập phương pháp tuyên truyền dối trá của Liên Xô về. Hồi đó thông tin hạn chế, dân chúng ít học nên phương pháp đó đem lại hiệu quả, giúp miền Bắc chiến thắng trong cuộc nội chiến, càng làm người ta lầm tưởng vào sức mạnh của “tuyên truyền” và việc kiểm soát thông tin, nên mới lập ra “tuyên giáo” để “định hướng”.

Sống không hèn

Thái Hạo

12-8-2023

Ông Dương Tự Trọng (trái) và ông Nguyễn Việt Chiến. Ảnh: FB Nguyễn Việt Chiến

Hôm qua, nhà thơ Nguyễn Việt Chiến đã đăng tải bài thơ “Sống không hèn”, viết ca ngợi Dương Tự Trọng giữa lúc dư luận cả nước đang nín thở trước tính mạng Nguyễn Văn Chưởng ngàn cân treo sợi tóc.

Lạm bàn về tâm thế

Blog VOA

Trân Văn

26-7-2023

Ảnh chụp màn hình bài đăng trên báo Thể Thao và Văn Hóa.

Nhà báo không biết làm trong sáng, thì đừng bôi bẩn tiếng Việt

Mai Bá Kiếm

24-7-2023

Ảnh chụp màn hình

Tựa bài là câu phức hợp với 2 mệnh đề phụ, tạo ra 3 ý: Việt Nam đón 70.000 tấn “vàng lỏng” – Việt Nam ghi dấu cột mốc lịch sử – Việt Nam chính thức tiến vào lĩnh vực (mà lĩnh vực đó) đang tạo “địa chấn” toàn cầu”.

Muối mặt…

Thái Hạo

24-7-2023

Ảnh trên mạng

[Nhân bài báo “muối mặt” của báo TT&VH]

Chúng ta là người Việt Nam sống trên đất Việt Nam nhưng đang đi chợ Thái, mua gạo Thái, trái cây Thái, bia – nước ngọt của Thái…, và đựng những thứ đó trong bao bì của Thái.

Đàn gảy tai trâu

Nguyễn Huy Cường

6-7-2023

Câu ngạn ngữ xưa ứng với nghĩa thật của từ này. Một Nghệ sỹ biểu diễn từ Nhạc viện Hà Nội đem theo chiếc đàn quý của anh ta đựng trong một hộp gỗ bọc da siêu lịch sự, vào cửa ra máy bay của hãng VietJet trở ra Hà Nội.

Cãi lấy được

Nguyễn Thông

1-7-2023

Đây là tôi nói một số ông bà (có nhẽ không phải dư luận viên mà là người có hiểu biết) chứ không phải nói tôi.

Cứ tới mùa thi, công an nhân dân lại… ‘tỏa sáng’!

Blog VOA

Trân Văn

1-7-2023

Khó mà kể hết tin, bài, hình ảnh nhằm quảng bá hành động cao đẹp của CAND trong mùa thi năm nay với mục đích giống như video clip của “Tuổi trẻ Công an huyện Ninh Phước”.

Lộ trình độ tiếng Việt

Nguyễn Thông

29-6-2023

Chưa bao giờ trình độ tiếng Việt (tiếng mẹ đẻ) của người Việt kém như bây giờ. Kém nhất lại chính là những người hằng ngày sử dụng tiếng Việt để làm phương tiện kiếm sống, trong đó có đám nhà báo.

Báo chí và nhà báo (Kỳ 3)

Nguyễn Thông

23-6-2023

Tiếp theo Kỳ 1 và Kỳ 2

Lại nói về báo chí chính thống, còn có tên báo chí cách mạng. Chúng được nuôi dưỡng, chỉ đạo, hà hơi tiếp sức, tồn tại nhưng chả mấy ai đọc, dư luận cười bảo, ma nó đọc; in ấn tốn bao nhiêu tiền bạc công sức rồi xếp xó, bán ve chai giấy lộn… thì đó chỉ là thứ chính thống ảo.

Báo chí và nhà báo (Kỳ 2)

Nguyễn Thông

23-6-2023

Tiếp theo Kỳ 1

Ảnh chụp màn hình bài ca ngợi bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn trên báo Nhân Dân

Ở nước này, nhà cai trị tự đặt ra hai loại báo chí: Chính thống và không chính thống. Họ có quyền, gọi thế nào chả được. Dân gian nói ngắn gọn là lề phải và lề trái. Phải trái theo nghĩa phương hướng chứ không chỉ đúng sai.

Báo chí và nhà báo (Kỳ 1)

Nguyễn Thông

21-6-2023

Có nhẽ đã tới lúc, thậm chí khí muộn, nhà quản trị xứ này cần chính thức lên tiếng, coi mạng xã hội, phây búc (Facebook) chẳng hạn, là một loại hình báo chí, bởi nếu không coi vậy thì nó vẫn là báo chí rồi.

“Báo chí cách mạng” gần trăm tuổi mới xây văn hóa!

Blog RFA

Gió Bấc

22-6-2023

Đọc các bài diễn văn long trọng loằng ngoằng từ trung ương đến địa phương trong đợt kỷ niệm 98 năm ngày “báo chí cách mạng” Việt Nam, dân đen chợt giật mình. Hóa ra cái ông cụ non 100 tuổi này không có hoặc đang thiếu cái gọi là văn hóa. Cái mồ ma ông Nguyễn Ái Quấc quả là thiếu sót, đẻ ra tờ Thanh Niên, khai tử nền báo chí không cách mạng để khai sinh nền “báo chí cách mạng” Việt Nam mà quên xây dựng văn hóa báo chí. Vậy mới hiểu vì sao hàng hàng lớp lớp thế hệ nhà báo cách mạng tiền bối như Trần Dân Tiên, CB, Hoàng Tùng, Thép Mới, Hữu Thọ… thiếu đến như thế!

Các quan chức tốt thì không tiến xa…

Thức Phạm

21-6-2023

Cựu Phó thủ tướng Vũ Khoan. Ảnh: VGP

Nghe tin nguyên PTT Vũ Khoan mất trùng Ngày Báo chí cách mạng, mình nhớ về một số kỷ niệm với ông và nghề báo.

Mất 25 năm, Quốc hội cải tiến nghiệp vụ “rã băng phiên chất vấn” thành “nhận dạng tiếng nói chuyển ra văn bản”

Mai Bá Kiếm

21-6-2023

Sinh viên “rã băng” kỳ họp 11, khóa 10. Ảnh: FB tác giả

Tôi được cử đi tường thuật Quốc hội (QH) từ kỳ họp 7 khóa 8 (tháng 6&7/1990) dưới sự chủ trì của Chủ tịch QH Lê Quang Đạo (không là Ủy viên Bộ Chính trị). Đây là kỳ họp đầu tiên QH cho phép các báo địa phương, báo ngành và đoàn thể đi dự! Từ kỳ họp 6 khóa 8 trở về trước chỉ có: TTXVN, Nhân Dân, QĐND, Đài Truyền hình VN, Đài Tiếng nói VN, Tiền Phong, Đại Đoàn Kết độc quyền tường thuật. Báo địa phương cứ copy and paste các báo này.

Gia Định báo – 158 năm buồn vui, thăng trầm

Lê Nguyễn

21-6-2023

Trong lịch sử báo chí Việt Nam, ít có tờ báo nào từng chứa đựng khá nhiều điều mâu thuẫn và mơ hồ như Gia Định Báo, từ văn kiện cho ra đời tờ báo, ngày phát hành số báo đầu tiên, những nhân vật tiếp nối nhau quản lý tờ báo, đến ngày chính thức đình bản tờ báo. Số lượng báo còn lưu trữ không nhiều, nhất là mất hẳn mấy số báo đầu tiên, và tình trạng thiếu thốn tư liệu khiến cho trong một thời gian dài, Gia Định Báo là một thách thức lớn đối với các nhà nghiên cứu.

Báo chí Cách mạng sướng ghê!

Mạc Văn Trang

20-6-2023

Ảnh chụp màn hình

Báo chí Cách mạng, dân bây giờ thường gọi là “báo quốc doanh”, thật là sướng.

Ngôn ngữ hình sự thời công an trị (Phần 3)

Nguyễn Thông

16-6-2023

Tiếp theo Phần 1 và Phần 2

Nói tiếp về từ “đối tượng”, như đã kể, ngoài việc để chỉ những người, nhóm người được các tổ chức chính trị (đảng), chính trị xã hội (đoàn, đội, hội, mặt trận) để ý nhằm kết nạp, trong rất nhiều năm, nhất là thập niên 60 – 80 ở miền Bắc, thì nó được dùng để nói về người đang được yêu, bất kể trai hay gái.

Ngôn ngữ hình sự thời công an trị (Phần 2)

Nguyễn Thông

16-6-2023

Tiếp theo Phần 1

Anh Phùng Huy Thịnh khóa 14 Văn khoa bên tượng đài bằng đồng kỷ niệm lính sinh viên 6971 Trường đại học Tổng hợp Hà Nội. Ảnh: Internet

Như đã nói, đọc những bài, những bản tin trên báo mậu dịch lấy từ nguồn công an, ta thấy nhan nhản thứ ngôn ngữ “hình sự hóa” mà từ “đối tượng” là ví dụ rõ nhất. Ở đây, cần nói ngay thế này, công an họ làm gì, chế biến thứ gì, ra làm sao… là quyền của họ, nhưng báo chí truyền thông phải biết tôn trọng bạn đọc, và nhất là phải có ý thức bảo vệ sự trong sáng của tiếng Việt. Đâu có cái thói họ (công an) nhét cho thứ gì thì cứ cun cút làm, không hề đắn đo suy xét.

Ngôn ngữ hình sự thời công an trị (Phần 1)

Nguyễn Thông

15-6-2023

Ảnh chụp màn hình

Những ngày qua, báo chí mậu dịch và mạng xã hội sốt sắng thông tin về vụ Tây Nguyên. Đã có khá nhiều “đương sự” phây búc cơ bị phạt do sự nhanh nhảu láu táu. Báo thì bị lỗi 404 rồi thay bằng tin “chính thống”, mạng thì bị lôi lên chỗ nhà chức việc phạt cho dăm bảy triệu để chừa cái thói “cầm đèn chạy trước ô tô” về tội… xuyên tạc.

Chính nghĩa cây tre

Nguyễn Thông

2-6-2023

Đã đến lúc, thực ra là quá muộn, nhà cầm quyền nước này cần ra lệnh ngay, buộc các báo đài mậu dịch như VTV, VOV, báo Tin tức của TTXVN, Tiền Phong, VnExpress, VNN (chứ Nhân Dân, Quân đội nhân dân, Công an nhân dân thì chả đáng nhắc) hãy chấm dứt ngay việc thông tin “khách quan” lấy từ nguồn của bọn Nga phát xít, xâm lược, khát máu, tàn bạo, đểu giả, như RT, Novosti, TASS, Izvestia, Pravda…

Chúng nó, đám Nga phát xít và báo của chúng, là lũ khốn nạn, đang công khai chống lại loài người, phi nghĩa của phi nghĩa, đểu giả của đểu giả. Tất cả sự thực đang phơi bày ra hết, vậy mà còn tin chúng nó sao?