Trần Ngọc Cư
12-11-2020
Mỗi nền văn hoá và mỗi thời đại dùng biểu tượng một cách khác nhau. Chẳng hạn người Á Đông dùng màu trắng làm biểu tượng tang chế, trong khi người phương Tây dùng màu đen để biểu thị ý nghĩa này.
Một ví dụ khác: Ở Phương Đông, rồng là biểu tượng của sức mạnh siêu nhiên (long mạch), trí tuệ, quyền lực và tài năng tiềm ẩn (ngoạ long). Rồng còn tượng trưng cho nhà vua: Bảo Đại đặt tên hồi ký chính trị của mình là “Con rồng An Nam”. Trong khi đó, văn hoá Thiên Chúa giáo và văn hóa châu Âu cuối thời Trung Cổ, rồng là biểu tượng của cái ác, một loài quỷ. Ngoài ra, trong hầu hết các nền văn hoá, rồng còn là hiện thân của hỗn loạn và thiên tai, những gì làm cho con người sợ hãi. Tiếng Anh có thành ngữ “slay the dragon” (giết con rồng) với nghĩa là đối đầu với một cái gì bất chấp sợ hãi.
Nắm bắt được ý nghĩa của một biểu tượng trong văn hóa nước ngoài đòi hỏi người đọc một vốn liếng kiến thức nào đó. Không thể dùng ý nghĩa một biểu tượng trong văn hoá của nước này để cắt nghĩa một hình ảnh giống hệt như vậy xuất hiện trong văn hoá nước khác.
Đối với người Việt Nam, cử chỉ quỳ gối gợi lên hình ảnh một kẻ khấn vái, van xin thánh thần hay người có quyền lực. Một người quỳ lụy là một kẻ hèn hạ. “Thà chết đứng hơn sống quỳ”, tục ngữ Việt Nam nói vậy. Người Mỹ không hiểu như thế, họ không thấy quỳ gối là khuất phục mà trái lại, quỳ gối có thể là phản đối.
Rất nhiều người Việt Nam trên cả hai bờ Thái Bình Dương đã hiểu sai việc quỳ gối của ứng cử viên tổng thống Joe Biden khi ông đến viếng lễ tang của George Floyd, một người đàn ông da đen bị một cảnh sát da trắng chèn gối vào cổ đến tắt thở (*). Trong văn cảnh đó, việc quỳ gối của ông Biden là hoàn toàn phù hợp, vừa biểu lộ sự đồng cảm với gia đình người chết vừa phản đối sự tàn ác của cảnh sát (police brutality) đối với người da đen, một thảm trạng xảy ra khá thường xuyên trong các thành phố Mỹ. Không thấy báo chí dòng chính nào của Mỹ gọi cử chỉ này của ông Biden là hèn hạ, ngoại trừ trên một số báo mạng tiếng Việt.
Trên thực tế, ý nghĩa của quỳ gối (take a knee) đã được xác định một thời gian trước đó. Ngày 26 tháng 8 năm 2016 đội trưởng bóng bầu dục Colin Kaepernick của đội bóng San Francisco 49er vẫn tiếp tục ngồi trên ghế băng trong buổi lễ chào quốc kỳ trước khi giao bóng để phản đối sự tàn bạo của cảnh sát và phân biệt chủng tộc trong một trận đấu trước mùa tranh giải.
Kaepernick nói: “Tôi sẽ không đứng lên để thể hiện niềm tự hào về một lá cờ cho một đất nước đàn áp người da đen và người da màu“. Rồi anh thảo luận về động lực của mình với Nate Boyer, một cựu quân nhân và cựu cầu thủ của Liên đoàn Bóng bầu dục Quốc gia (NFL), người đã khuyên Kaepernick nên quỳ gối vì anh ấy nghĩ rằng điều đó chứng tỏ sự tôn trọng đối với các quân nhân đang phục vụ đất nước.
Nhưng vào năm sau, Tổng thống mới nhậm chức Donald Trump nói rằng Kaepernick và bất kỳ cầu thủ nào khác tham gia cùng ông, nên bị đội của họ sa thải. Bình luận của ông đã chia rẽ ý kiến và dẫn đến hàng chục vận động viên, nhà quản lý và huấn luyện viên – ở một số môn thể thao – thực hiện một số kiểu phản đối hoặc cử chỉ đoàn kết vào tháng 9 năm 2017.
Những người biểu tình trên khắp thế giới đã “quỳ gối” trong các cuộc biểu tình sau cái chết của George Floyd.
Bài thơ đính kèm là ví dụ điển hình trong đó tác giả đã dùng một ẩn dụ truyền thống Việt Nam để hiểu một biểu tượng có cùng dạng thức trong sinh hoạt văn hóa-chính trị Mỹ. Một nỗ lực bất khả thi.
BÙI CHÍ VINH: ĐIẾU VĂN CHO MÀN BẦU CỬ GIAN LẬN CỦA BIDEN
Thà “chết đứng còn hơn sống quỳ”
Khí phách anh hùng Việt Nam xưa nay vẫn vậy
Nhưng Biden thì bản mặt quá lì
Quỳ gối trước dân da đen để chờ bố thí
Ô kê, bố thí cho ngài những thùng phiếu cử tri ma quỷ
Những lá phiếu gửi bằng thư từ dưới đáy mồ
Những lá phiếu của người đã chết
Những người bụng một bồ dao găm mà miệng vẫn nam mô
Giang hồ gọi là “già chẳng nên thân” khi chọn Tàu Cộng bưng bô
Chọn cái thằng xảo quyệt nhất hành tinh để kết tình bằng hữu
Bởi vậy Biden còn gọi là “Bai Đần”
Quá đần độn như lũ lừa Dân Chủ
Bài thơ này làm ra để cho ngài tự xử
Tự “chết đứng” một lần đi, đừng tiếp tục “sống quỳ”
Tự công nhận Đảng mình gian lận đi, đừng đợi phán quyết của Tối Cao Pháp Viện
Rồi quỳ gối suốt đời cùng thằng Tập dưới âm ty !
5-11-2020
_____
(*) Thật ra, ông Biden không quỳ trong đám tang của George Floyd. Những bức ảnh được chia sẻ trên mạng là ảnh ngụy tạo. Ảnh thật của ông Biden do hãng Getty Images chụp ngày 9/9/2020, ở bang Michigan, khi ông vào cửa hàng “Three Thirteen”, để mua đồ. Đứa bé tên là CJ Brown, con trai của ông Clement Brown, chủ cửa hàng, đã giúp mang đồ tới cho ông Biden, do ông cao quá nên phải quỳ xuống để nói chuyện với đứa bé.
Phải chăng tác giả người Việt này “tát nước theo mưa”,một kiểu ngụy biện a dua
với “quyền lực thứ 4” đang lên và đang đánh mất vai trò thông tin,trung lập cũng
như khách quan của mình ? Đồng ý với Le pathelao !
Quỳ gối trước một ai hay cái gì, dù theo văn hoá đông hay tây đều mang một ý nghĩa bị khuất phục, hay để cầu nguyện,van xin một ân huệ nào đó.Hoặc trước một vong linh của người đã khuất.Dĩ nhiên vong linh đó là của một người đáng kính trọng,đáng thương.Chuyện quỳ gối này diễn ra hàng ngày từ xa xưa đến ngày nay cả nhân loại đều thấy,đều biết,đều hiểu như thế. Cái chết oan của một người phạm pháp quả tang thì rất đáng thương nhưng không đáng trọng.Các vị tai to mặt lớn đại diện cho một nhà nước không thể tuỳ tiện muốn quỳ đâu cũng được.Phải giữ thể diện quốc gia,dân tộc.Tác giả cho rằng các vị chức trọng ,quyền cao trước quỳ gối trước người chết(một người phạm pháp quả tang)còn có ý nghĩa phản đối là một nguỵ biện trắng trợn.Quỳ gối để kháng lại lệnh đứng dậy mới tỏ ý phản đối.Tác giả còn đưa ra việc một người không đứng dậy để chào cờ mà cứ ngồi mới xẩy ra gần đây và cho đó là văn hoá quỳ để phản đối của phương tây,khác với cách làm ,cách suy nghĩ của phương đông thì hết cách để đánh giá rồi.
Cũng nên đọc để hiểu văn hoá quỳ ở Mỹ ,kẻo “bé cái nhầm” khi khua môi múa mỏ trật lấc thì đáng tự hổ thẹn lắm ai ơi !
Trước giờ bên Hoa Kỳ là gì có văn hóa quỳ ?
Chưa bàn đến sự khác biệt về biểu tượng, việc quỳ gối của Biden bị xuyên tạc rất nhiều. Những người ít đọc và không đọc được tiếng Anh[trong đó đa phần là người Việt thuộc tầng lớp “diệt-cò-kè” (diet coke)] thường a dua theo đám đông. Xin dẫn một vài ví dụ các hãng tin lớn fact-check việc này để xem nó bị xuyên tạc như thế nào:
https://www.reuters.com/article/biden-not-kneeling-during-national-anthe-idUSKBN26Y237
https://eu.usatoday.com/story/news/factcheck/2020/10/15/fact-check-joe-biden-didnt-kneel-national-anthem/5961374002/
và còn nhiều nữa.
Vấn đề là không phải quỳ hay đứng mà là cách hành xử theo tính pháp lý, nếu cảnh sát cố tình làm chết người (không phân biệt màu da) thì phải để pháp luật trừng phạt chứ không phải cứ quỳ xuống là xong, quỳ có nghĩa là đã nhận lỗi và nạn nhân không có tội, nếu nạn nhân không có gì thì cũng phải chờ luật pháp xét xử. Bilden và con quạ Pelosi đã hạ nhục luật pháp liên bang và tiểu bang khi cố tình quỳ (không phải để mặc niệm nạn nhân mà là quỳ xin phiếu). ông Trump tỏ ra bất mãn chuyện quỳ là đúng, hãy để luật pháp làm việc chứ không phải cứ quỳ là xong.
Khi Floyd da den chét vì bị caMyx da trăng chen cổ ,đã 2 lân Floyd van xin ‘xi ông dở gối lê,tôi nghẹt thở “nhưng tên cs da trăng vẫn không nhsc nhích.Lần chót Floyd đã không van xin nữa mà chưởi “…..hảy nhác cái chan mày lên…’ Mếu ai đọc cuộn băng làm chứng có Floyd ,sẻ thấy trowsc khi chết anh ta đả réo ten MẸ …và thật sự dững dưng không chút cảm động ,như tên Bùi cchis Vinh này thì chỉ là 01 tên cs ác ôn côn đồ mà thôi (tội Floyd không đến nổi phải chết. thảm như vậy !)
Cho nên nẩy sinh ra biểu tình rầm rộ (và cả cướp bóc làm mât trật ự làm mất an ninh đường phố .Phong trào FLOYD nẩy sinh mạnh mẻ ,đong người biểu tình có cả da trăng và một số da màu…
Nếu QH không ngăn cản làm dịu đi cón cuồng nộ của dân da đen ,nhất là Trump đòi đưa quân đọi ra dẹp lại như lửa đổ thêm dầu (có khác chi các nước độc tài ?) nên QH quỳ gối đẻ ton trojngg người chét ,đẻ tìm một yên bình ,đẻ hào hợp hòa giải ,đẻ giử bính yên cho những cư dân khác…thì có gì VN mấy tên này chê trách?
Còn bầu cử gian lận ,thế NC Vịnh có đui không mà biết có gian lận khi chưa có một phán quyết của TA là gian lận .?
Anh Bùi CHí Vinh nên đọc bài viết này để hiểu thêm về một nền văn hóa khác và để thận trọng hơn khi viết bài. Tôi vốn ngưỡng mộ anh nhưng hôm nay anh đã sai rồi! Tôi chỉ khuyên anh 1 điều: với tư cách là người nổi tiếng anh nên hết sức thận trọng khi phát ngôn; người bình thường uốn lưỡi 7 lần trước khi nói, còn anh thì phải uốn lưỡi 70 lần.
Một khi ta không nắm được bản chất của một vấn đề, mà phát biểu theo suy nghĩ chủ quan của mình, rất có thể dẫn đến nguy hiểm chết người, giống như “Phúc thống phục nhân sâm”.
Các cụ ta có câu thành ngữ “Biết thì thưa thốt, không biết dựa cột mà nghe”.
Tác giả không nên vơ đũa cả nắm, không phải cái gì ở đông và tây cũng nghịch nhau 180 độ như thế, người tây phương quỳ gối trong nhà thờ là phản đối đấng tối cao? Hành động của Binden có nhiều ý nghĩa, gồm cả cảm thông, xin lỗi và… phản đối. Tất nhiên không loại trừ mị dân, chỉ có ông ta biết mình muốn gì.