Cù Tuấn, dịch
8-12-2022
Tiếp theo Phần 1 — Phần 2 — Phần 3 — Phần 4 và Phần 5
Tôi hỏi: liệu lịch sử này theo một cách nào đó đã củng cố Ukraine như một quốc gia, góp phần vào quyết tâm chống lại cuộc chiến hiện tại với Nga hay không. Zelensky đáp trả tôi với một cái nhìn xuyên thấu. “Một số người có thể nói điều đó làm chúng tôi trở nên cứng rắn hơn. Nhưng tôi nghĩ nó đã lấy đi rất nhiều khả năng phát triển của Ukraine”, Zelensky nói. “Đó là một cú đánh nối tiếp sau một cú đánh khác, loại khó nhất. Chuyện đó đã làm chúng tôi trở nên cứng rắn ra sao? Mọi người hầu như chỉ được gọi là tồn tại. Cái đói đã đánh gục họ. Nạn đói đã đè bẹp tâm lý của người dân, và tất nhiên điều đó còn để lại dấu vết”.
Bây giờ đến lượt thế hệ của Zelensky phải đối mặt với những đòn tấn công của một kẻ ngoại xâm. Thay vì Stalin và Hitler, chính Putin đang cố gắng bẻ gãy ý chí của người Ukraine bằng cách tước đi nhiệt sưởi ấm và ánh sáng của họ, phá hủy khả năng thu hoạch lương thực cũng như khả năng suy nghĩ về nhiều thứ khác ngoài việc sống sót qua mùa đông này. Thế hệ tiếp theo của người Ukraine, giống như con trai của chính Zelensky, đang học về các vũ khí chiến tranh thay vì lên kế hoạch cho sự phát triển thịnh vượng. Đó là mô hình mà vị Tổng thống này muốn phá bỏ, vì kế hoạch của ông dựa vào nhiều thứ hơn là vũ khí.
Ông nói: “Tôi không muốn cân nhắc ai có nhiều xe tăng và quân lính hơn. Nga là một siêu cường hạt nhân. Dù cho quân Nga có bị buộc phải rút lui khỏi các thành phố của Ukraine bao nhiêu lần đi nữa, họ có thể tập hợp lại quân và tấn công trở lại”. Zelensky nói với tôi: “Chúng tôi đang đối phó với một quốc gia hùng mạnh và bệnh hoạn, không muốn để Ukraine tách ra. Họ coi nền dân chủ và tự do của Ukraine là vấn đề sống còn của chính họ”. Cách duy nhất để đánh bại một kẻ thù như vậy—không phải chỉ giành được một thỏa thuận ngừng bắn tạm thời mà còn giành chiến thắng trong cuộc chiến—là thuyết phục phần còn lại của thế giới tự do kéo Ukraine theo hướng khác, hướng tới chủ quyền, độc lập và hòa bình. Ông lập luận rằng việc mất tự do ở một quốc gia sẽ làm xói mòn tự do ở tất cả các quốc gia còn lại. “Nếu Nga nuốt chửng Ukraine chúng tôi, thì mặt trời trên bầu trời của bạn sẽ trở nên tối hơn”.
Khi chúng tôi trở lại Kiev thì đã gần nửa đêm. Xe của Tổng thống dừng lại cạnh một khoảng trống trên bức tường bê tông, phía sau là một đoàn xe khác đang đợi để đưa ông về văn phòng. Trước bình minh, Zelensky dự định có bài phát biểu trước hội nghị thượng đỉnh G-20 ở Bali, nơi cuộc chiến ở Ukraine là vấn đề nóng nhất của chương trình nghị sự. Bất chấp vai trò của Nga trong nhóm này, các phái viên của họ đã bị nhiều đồng nghiệp của họ ở Bali tẩy chay, và Bộ trưởng Ngoại giao của họ, Sergey Lavrov, đã quyết định về nước sớm. “Người Nga cần hiểu rằng”, Zelensky nói với tôi. “Họ sẽ không được tha thứ. Họ sẽ không được chấp nhận trên toàn thế giới”.
Ngay trước 3 giờ sáng, Zelensky ngồi vào Phòng Quay phim trên tầng hai của dinh thự tổng thống. Một cây đinh ba vàng, biểu tượng của Ukraine, được treo trên bức tường phía sau ông. Zelensky mặc chiếc áo phông màu xanh ô liu quen thuộc khi máy quay bật lên. Ông nói: “Xin gửi lời chào đến đa số thế giới đang ở cùng phe với chúng tôi”.
Zelensky tuyên bố, trận chiến giải phóng Kherson đã kết thúc và nó gợi nhớ đến những chiến thắng quân sự vĩ đại trong lịch sử, chẳng hạn như cuộc đổ bộ của quân Đồng minh vào Normandy vào Ngày D, mà đã lật ngược tình thế của Thế chiến II. “Đó chưa phải là điểm cuối cùng trong cuộc chiến chống lại cái ác, nhưng nó đã quyết định diễn biến tiếp theo của các sự kiện sau đó. Đó chính xác là những gì chúng tôi đang cảm thấy bây giờ. Bây giờ, Kherson đã được giải phóng”.
Nhưng tầm nhìn về chiến thắng của Zelensky giờ đây đã vượt ra ngoài việc giải phóng lãnh thổ. Trong cuộc phỏng vấn của chúng tôi trên đường trở về từ Kherson, Zelensky nhấn mạnh rằng cuộc xâm lược năm nay chỉ là nỗ lực mới nhất của Nga trong thế kỷ qua nhằm khuất phục Ukraine. Ý định của ông là biến cuộc chiến này thành cuộc chiến cuối cùng, ngay cả khi phải mất nhiều thời gian và hy sinh nhiều người hơn. Zelensky nói với tôi rằng còn quá sớm để đánh giá liệu mục tiêu đó có thể đạt được hay không. Ông nói: “Sau này chúng ta sẽ bị lịch sử phán xét. Tôi vẫn chưa hoàn thành công việc quan trọng, vĩ đại này cho đất nước chúng tôi. Vẫn chưa xong đâu”.
