Nguồn tin AP: Tòa Bạch Ốc biết về vụ tiền thưởng của Nga năm 2019

Associated Press

Tác giả: James Laporta

Dịch giả: Trúc Lam

30-6-2020

Các quan chức hàng đầu trong tòa Bạch Ốc đã biết từ đầu năm 2019 về thông tin tình báo bí mật cho thấy, Nga đang bí mật trả tiền thưởng cho Taliban để giết chết những người Mỹ, sớm hơn một năm so với báo cáo trước đó, theo các quan chức Mỹ có kiến ​​thức trực tiếp về tình báo.

Đánh giá này được đưa vào ít nhất một trong các bản tin tóm tắt tình báo hàng ngày bằng văn bản của Tổng thống Trump vào thời điểm đó, theo các quan chức. Cố vấn An ninh Quốc gia khi đó là ông John Bolton cũng nói với các đồng sự rằng, ông đã thông báo cho Trump về đánh giá tình báo này hồi tháng 3 năm 2019.

Tòa Bạch Ốc đã không trả lời các câu hỏi về nhận thức của Trump hoặc các quan chức khác về các hành động khiêu khích của Nga hồi năm 2019. Tòa Bạch Ốc nói Trump không biết – và vẫn chưa được báo cáo về các đánh giá tình báo vì chúng chưa được xác minh đầy đủ. Tuy nhiên, rất hiếm khi thông tin tình báo được xác nhận mà không có một chút nghi ngờ, trước khi nó được trình bày cho các quan chức hàng đầu.

Hôm thứ Hai [29/6/2020], Bolton từ chối bình luận khi được AP hỏi rằng, ông có báo cáo với Trump về vấn đề này hồi năm 2019 hay không. Hôm Chủ Nhật [28/6/2020], ông nói trong chương trình “Meet the Press” của đài NBC, rằng Trump tuyên bố ông ta không biết gì về những hành động khiêu khích của Nga, để biện minh cho việc thiếu phản ứng của chính quyền ông ta.

“Ông ta có thể không thừa nhận mọi thứ nếu không ai từng nhắc với ông ta về điều đó”, ông Bolton nói.

Những tiết lộ này đã đặt ra nghi ngờ mới về các nỗ lực của tòa Bạch Ốc nhằm để Trump tránh xa các đánh giá tình báo về Nga. AP đưa tin hôm Chủ Nhật rằng, những lo ngại về tiền thưởng của Nga cũng được đưa vào một báo cáo hàng ngày của tổng thống bằng văn bản lần thứ hai hồi đầu năm nay và rằng Cố vấn An ninh Quốc gia hiện tại Robert O’Brien đã thảo luận vấn đề với Trump. O’Brien phủ nhận ông đã làm như vậy.

Vào tối thứ Hai, O’Brien nói rằng, trong khi các đánh giá tình báo liên quan đến tiền thưởng của Nga “chưa được xác minh”, thì chính quyền đã “chuẩn bị tình huống nên có hành động bảo đảm”.

Chính quyền nhận thức trước đó về những nỗ lực của Nga đã đặt ra thêm những câu hỏi về lý do tại sao Trump không thực hiện bất kỳ hành động trừng phạt nào đối với Moscow qua những nỗ lực khiến mạng sống của các binh sĩ Mỹ gặp nguy hiểm. Trong suốt thời gian tại vị, Trump đã tìm cách để cải thiện mối quan hệ với Nga và Tổng thống Vladimir Putin, hành động đầu năm nay để cố gắng khôi phục Nga như một phần của một nhóm các nhà lãnh đạo thế giới mà họ đã đuổi [Nga] ra.

Các quan chức cho biết, họ không coi các đánh giá tình báo năm 2019 là đặc biệt cấp bách, vì việc Nga can thiệp vào Afghanistan không phải là một sự xuất hiện mới. Các quan chức có kiến ​​thức về việc báo cáo rõ ràng của Bolton với Trump nói rằng, nó không chứa “thông tin tình báo có thể hành động”, có nghĩa là cộng đồng tình báo không có đủ thông tin để lập kế hoạch chiến lược hoặc phản ứng. Tuy nhiên, đánh giá phân loại tiền thưởng của Nga là mục đích duy nhất của cuộc họp.

Các quan chức khăng khăng về việc ẩn danh vì họ không được phép tiết lộ thông tin rất nhạy cảm.

Thông tin tình báo này xuất hiện vào đầu năm 2019, cho thấy các đặc vụ Nga đã trở nên năng nổ hơn trong việc mong muốn hợp đồng với Taliban và các thành viên của Mạng lưới Haqqani, một nhóm chiến binh liên kết với Taliban ở Afghanistan và chỉ định một tổ chức khủng bố nước ngoài hồi năm 2012 trong thời chính quyền Obama.

Hội đồng An ninh Quốc gia và Thứ trưởng Bộ Quốc phòng về tình báo đã tổ chức các cuộc họp liên quan đến tình báo. Lầu Năm góc từ chối bình luận và Hội đồng An ninh Quốc gia không trả lời các câu hỏi về các cuộc họp.

Những lo ngại về tiền thưởng của Nga bùng lên một lần nữa trong năm nay sau khi các thành viên của Nhóm Phát triển Chiến tranh Đặc biệt Hải quân ưu tú, được công chúng biết đến với cái tên SEAL Team Six, đã đột kích vào một tiền đồn Taliban và thu hồi khoảng 500.000 đô la Mỹ. Các quỹ đã củng cố sự nghi ngờ của cộng đồng tình báo Mỹ rằng, người Nga đã cung cấp tiền cho các chiến binh Taliban và các hiệp hội liên kết khác.

Tòa Bạch Ốc cho rằng, tổng thống cũng không biết về sự phát triển này.

Các quan chức nói với AP rằng, các quan chức chính phủ đã phát triển các lựa chọn tiềm năng cho tòa Bạch Ốc để đối phó với sự xâm lược của Nga ở Afghanistan, được báo New York Times đưa tin đầu tiên. Tuy nhiên, chính quyền Trump vẫn chưa cho phép bất kỳ hành động nào.

Thông tin tình báo năm 2019 và 2020 xung quanh tiền thưởng của Nga được lấy một phần từ các cuộc phỏng vấn của các chiến binh Taliban bị bắt. Các quan chức có kiến ​​thức về vấn đề này nói với AP rằng, các đặc vụ của Taliban từ các vùng đối diện của đất nước và từ các bộ lạc riêng biệt, cung cấp các tài khoản tương tự.

Các quan chức sẽ không nêu tên các nhóm cụ thể hoặc đưa ra các địa điểm cụ thể ở Afghanistan hoặc khung thời gian khi họ bị giam giữ.

Dmitry Peskov, phát ngôn viên của Putin, phủ nhận rằng các sĩ quan tình báo Nga đã đề nghị trả tiền cho Taliban để đổi lấy việc tấn công vào các lực lượng liên quân và Hoa Kỳ.

Hoa Kỳ đang điều tra xem, liệu có bất kỳ người Mỹ nào chết do tiền thưởng của Nga hay không. Các quan chức đặc biệt tập trung vào một cuộc tấn công hồi tháng 4 năm 2019, vào một đoàn xe Mỹ. Ba người lính Thủy quân Lục chiến Mỹ đã thiệt mạng sau khi một chiếc xe được trang bị thuốc nổ đã phát nổ gần những chiếc xe bọc thép của họ khi họ trở về Bagram Airfield, căn cứ quân sự lớn nhất của Mỹ ở Afghanistan.

Lính Thủy quân Lục chiến đấu súng với chiếc xe đó tại một thời điểm; tuy nhiên, không rõ tiếng súng xảy ra trước hay sau khi xe nổ.

Abdul Raqib Kohersky, cảnh sát trưởng quận Bagram, cho biết, vào thời điểm đó, có ít nhất năm thường dân Afghanistan bị thương sau vụ tấn công đoàn xe, theo tin của AP đưa trước đó. Người ta không biết liệu thường dân bị thương bởi chiếc bom xe hay là do súng bắn từ lính Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ.

Bộ Quốc phòng xác định, Thượng sĩ. Christopher Slutman, 43 tuổi, ở Newark, bang Delaware; Thượng sĩ Benjamin Hines, 31 tuổi, ở York, bang Pennsylvania; và hạ sĩ Robert Hendriks, 25 tuổi, ở Locust Valley, New York, khi những binh sĩ Thủy quân lục chiến thiệt mạng hồi tháng 4 năm 2019. Ba lính Thủy quân Lục chiến đều thuộc Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 25, một đơn vị bộ binh dự bị đặt trụ sở ở Garden City, bang New York.

Cha của anh Hendriks nói với AP rằng, ngay cả một tin đồn về tiền thưởng của Nga cũng cần được giải quyết ngay lập tức.

“Nếu đây là loại bị giấu dưới thảm vì không làm cho nó trở thành vấn đề lớn hơn với Nga, và một mililit máu đã đổ ra khi họ biết điều này, tôi đã mất hết sự tôn trọng đối với chính quyền này và mọi thứ”, ông Erik Hendriks nói.

Thiếu tá Thủy quân Lục chiến Roger Hollenbeck cho biết vào thời điểm đó, rằng đơn vị dự bị là một phần của Nhiệm vụ Hỗ trợ Giải quyết Chương trình Triển khai Georgia (Georgia Deployment Program-Resolute Support Mission), một vòng quay sáu tháng định kỳ giữa Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ và Lực lượng Vũ trang Georgia. Đơn vị lần đầu tiên triển khai tới Afghanistan hồi tháng 10 năm 2018.

Ba binh lính khác và một nhà thầu Afghanistan cũng bị thương trong vụ tấn công. Tính đến tháng 4 năm 2019, cuộc tấn công đã được điều tra riêng, không liên quan đến tiền thưởng của Nga, để xác định xem nó đã diễn ra như thế nào.

Các quan chức nói chuyện với AP cũng cho biết, họ đang xem xét kỹ các cuộc tấn công nội bộ – đôi khi được gọi là sự cố “green-on-blue” – từ năm 2019 để xác định xem chúng có liên quan đến tiền thưởng của Nga hay không.

___

Các nhà báo của Associated Press gồm Zeke Miller và Deb Riechmann ở Washington, Deepti Hajela ở New York và Vladimir Isachenkov ở Moscow đã đóng góp cho bài viết này.