Tác giả: Frauke Niemeyer
Vũ Ngọc Chi chuyển ngữ
31-5-2024
Sau một thời gian dài chờ đợi, quyết định đã được đưa ra: Các nước phương Tây cho phép Ukraine sử dụng vũ khí của họ tấn công Nga. Nhưng liệu điều này có thực sự giúp ích cho Ukraine trong trận chiến? Bởi vì quyết định này không áp dụng cho mọi vũ khí và mọi khu vực. Câu trả lời cho những câu hỏi quan trọng nhất.
Việc Ukraine được phép sử dụng mang lại những thay đổi gì cho Kharkiv?
Đại tá Markus Reisner nói với NTV: “Bằng cách sử dụng hệ thống vũ khí tầm xa, người ta có thể tấn công các cơ sở chỉ huy, trung tâm hậu cần, đường tiếp tế, nhóm pháo binh và vị trí tên lửa của Nga ở phía bắc Kharkiv”. Những cuộc tấn công như vậy, được thực hiện bằng tên lửa đất đối đất, không đối đất hoặc pháo binh có thể hạn chế hiệu quả chiến đấu của quân đội Nga, những người đang hoạt động ở đó với áp lực rất lớn. Chuyên gia quân sự này cho biết: “Từ những vũ khí được Đức chuyển giao, bệ phóng tên lửa MARS II mà Ukraine đã sử dụng trong cuộc tấn công thành công ở Kharkiv hồi mùa thu năm 2022 sẽ phù hợp ở đây”. Pháo tự hành 2000 được Đức giao khá sớm, cũng là một lựa chọn khác.
Việc sử dụng các hệ thống phòng không của phương Tây gần biên giới sẽ đạt nhiều hiệu quả. Về số vũ khí của Đức chuyển giao, có thể nói tới IRIS-T SLM và Patriot. Đại tá Reisner cho biết: “Những thứ này có thể được sử dụng để bắn hạ các máy bay chiến đấu của Nga, vốn hiện đang gây ra thiệt hại lớn bằng những quả bom lượn hạng nặng của chúng”. Nhờ có động cơ đẩy riêng, bom lượn có thể bay xa tới 70 km và tiếp cận mục tiêu một cách chính xác. Chúng rất khó bị xác định vị trí trên radar. Cuộc tấn công tàn khốc cuối tuần trước vào một trung tâm mua sắm ở Kharkiv được thực hiện bằng bom lượn.
Các hệ thống phòng thủ của phương Tây trong tương lai, sẽ được phép bắn hạ ngay trên đất Nga. Nhưng có một nhược điểm: Ukraine đã nhiều lần sử dụng Patriot trên không phận của mình trong những tháng gần đây nhưng bị người Nga phát hiện và mất ít nhất 2 bệ phóng Patriot. Điều này tạo ra một vấn đề lớn cho việc sử dụng những loại vũ khí này, loại vũ khí có thể được sử dụng tốt hiện nay và đặc biệt là để chống lại bom lượn.
Chuyên gia an ninh Gustav Gressel từ Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu cho biết: “Các máy bay do thám không người lái của Nga hiện dày đặc xung quanh Kharkiv đến mức, việc sử dụng hệ thống Patriot ở đó quá nguy hiểm… Nếu quân đội Nga nhận ra rằng, một hệ thống Patriot đang đặt ở đó, tên lửa Iskander của Nga sẽ phóng vào mọi nơi triển khai hoặc vị trí khai hỏa”. Vì vậy, quyết định hôm nay không giúp ích gì cho việc chống lại bom lượn trong thời điểm hiện tại.
Việc cho phép sử dụng [vũ khí phương Tây tấn công Nga] có ảnh hưởng gì đến tình hình xung quanh Kharkiv?
Theo ông Reisner, tác động của sự thay đổi chính sách này chỉ có thể được đo lường bằng kết quả rõ ràng. Ví dụ, vài tháng trước, các hệ thống vũ khí của phương Tây thành công trong việc tấn công các mục tiêu của Nga nhưng vẫn không thể ngăn chặn bước tiến của Nga. Đại tá Reisner cũng cho biết thêm: “Ngoài ra, các cuộc tấn công bằng hệ thống vũ khí tầm xa của phương Tây ngày càng kém hiệu quả khi các biện pháp gây nhiễu của Nga ngày càng gia tăng dày đặc… Người Nga hiện có lợi thế, họ chủ động quyết định tấn công vào đâu và người Ukraine buộc phải phản ứng. Quân đội Ukraine nhất định phải phá vỡ vòng luẩn quẩn này, nếu không sẽ bị tiêu diệt từ từ”.
Nhưng kho vũ khí hiện tại hầu như không đủ cho việc này, ngay cả khi được phép sử dụng nó trên đất Nga. Đặc biệt, vẫn chưa rõ liệu nó có áp dụng cho tất cả các loại vũ khí hay không. Rõ ràng, Hoa Kỳ vẫn chưa quyết định họ muốn đưa hệ thống vũ khí nào vào việc cho phép hoạt động trên lãnh thổ Nga. Nếu ATACMS bị loại khỏi danh sách này, thì người Ukraine lại bị từ chối một cơ hội quan trọng khác để tự vệ trước bom lượn của Nga.
Gressel giải thích: “Nếu quân Nga tiếp tục ném bom lượn, Ukraine sẽ gặp vấn đề lớn“. Theo ông, phương tiện hiệu quả nhất là tấn công các căn cứ không quân nơi các máy bay chiến đấu cất cánh bằng bom lượn. Nhưng điều đó chỉ có thể thực hiện được với ATACMS, vì những tên lửa này không chỉ bay xa mà còn có thể bắn bom chùm. Nó phát tán chất nổ rộng rãi và do đó có thể phát huy sức mạnh hủy diệt ngay cả khi bị thiết bị gây nhiễu của Nga đánh lạc hướng.
Nếu Ukraine không được phép sử dụng những tên lửa này thì Gressel cho là quyết định hôm nay không có tác dụng mấy. Nhà khoa học này nói: “Sau đó, nhờ sự cho phép này, người Ukraine có thể giành chiến thắng trong các cuộc đấu pháo ở biên giới… Nhưng tôi thậm chí còn nghi ngờ không biết mặt trận phía bắc sau đó có còn tồn tại hay không?”
Ứng phó của quân Nga để tự bảo vệ mình trước vũ khí của phương Tây ra sao?
Người Nga đã học được rất nhiều điều trong hai năm qua. Markus Reisner nhận thấy, hiệu quả học hỏi rất lớn, đặc biệt từ mùa hè năm 2022. Vào lúc đó, người Ukraine đã gây ra thiệt hại đáng kinh ngạc cho hệ thống hậu cần của Nga bằng tên lửa HIMARS do Mỹ cung cấp. Hiệu ứng HIMARS như vậy không thể lặp lại được lần thứ hai.
Ông Reisner nói: “Người Nga đã áp dụng các biện pháp phòng thủ… Họ đã nới lỏng cơ cấu chỉ huy và hậu cần, đồng thời tạo ra các tuyến tiếp tế bổ sung. Ngoài ra, họ còn được ‘ngồi hàng ghế đầu‘ trong các cuộc thảo luận lưỡng lự vì lo ngại ở phương Tây”, do các mối đe dọa từ Nga. Vì vậy, họ có quá nhiều thời gian để chuẩn bị đối phó với quyết định của những người ủng hộ Ukraine.
Ngay cả khi không phải tất cả các cơ sở đều có thể được bảo đảm an toàn, Reisner cho rằng “sẽ không có cuộc tấn công dứt điểm nào hiệu quả”. Trong mọi trường hợp, các hệ thống vũ khí hiện đại chỉ thành công cho đến khi người bị tấn công phát triển các biện pháp phòng thủ hữu hiệu, chẳng hạn như bằng cách phân tích vũ khí tấn công thu được. “Nếu muốn đạt được kết quả vang dội, họ nên tấn công ồ ạt mà không báo trước và không dật dờ”.
Liệu quyết định hướng đi hôm nay có thể cải thiện đáng kể tình hình ở Ukraine?
Theo ông Gustav Gressel, [nhà phân tích quân sự tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu], thì thiếu sự nhất trí hoàn toàn của các đối tác phương Tây để tạo ra hiệu ứng như vậy. Hiện vẫn còn quá nhiều điều chưa rõ ràng về loại vũ khí nào được phép sử dụng. Trên hết, như tình hình hiện tại, nó chỉ giới hạn ở khu vực Kharkiv và không áp dụng cho các mục tiêu nằm sâu trong lãnh thổ Nga.
Ông Gressel cho biết: “Liệu Pháp và Anh có cho phép tên lửa hành trình của họ bắn xa hơn vào đất Nga và đánh trúng các mục tiêu có giá trị cao hơn hay không, vẫn còn chưa rõ”. Tuy nhiên, theo quan điểm của ông, cam kết này và việc kích hoạt tất cả các hệ thống vũ khí được cung cấp là cần thiết.
Chỉ khi người Ukraine có thể sử dụng vũ khí của phương Tây với đầu đạn lớn chống lại các mục tiêu quân sự tham gia chiến tranh, điều đó mới tạo ra sự khác biệt. “Việc này bao gồm các sở chỉ huy, hệ thống tác chiến điện tử và các căn cứ không quân. Việc này cũng bao gồm các kho hậu cần, mạng lưới đường sắt ở phía kia. Đó sẽ là tác động thực sự cần thiết”.
Reisner ước tính, số lượng tên lửa hành trình Storm Shadow và SCALP hiện có là ít, dựa trên cuộc trò chuyện điện thoại bị chặn của các sĩ quan Không quân Đức. Bom chính xác của Mỹ bị cản trở rất nhiều bởi những thiết bị gây nhiễu của Nga. “Vẫn còn nhiều phiên bản khác nhau của ATACMS. Những tên lửa này đã được sử dụng nhưng vẫn chưa có bất kỳ ‘hiệu ứng ATACMS’ nào rõ ràng”.
Ông Reisner cho biết, từ góc độ quân sự, các cuộc tấn công quy mô lớn bằng các hệ thống vũ khí khác nhau sẽ phải được thực hiện liên tiếp nhanh chóng. Việc này sẽ dẫn đến sự bão hòa cần thiết của các biện pháp phòng thủ của Nga. “Nó đòi hỏi rất nhiều vũ khí chất lượng cao. Nếu không có sẵn, chúng sẽ phải được chuyển giao. Điều này cũng áp dụng cho TAURUS”.
