Giam mình trong pháo đài của sự tự lừa dối

Spiegel

Tác giả: Christian Stöcker

Dịch giả: Vũ Ngọc Chi

18-10-2020

Các phiên điều trần về việc đề bạt Thẩm phán Amy Coney Barrett lên Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đã phơi bày một sự thật đau lòng: một ảo tưởng đầy nguy hiểm mà bà ấy cùng với một nửa nước Mỹ của mình đang sống với.

“Khủng hoảng sinh thái, đặc biệt là biến đổi khí hậu, không phải là một sự phóng đại hay tưởng tượng của một người thích chọc phá để làm suy yếu sự ổn định. Các phân tích khoa học đã bị làm ngơ quá lâu hoặc được bình luận với một cách mỉa mai đầy xúc phạm.”

Đức giáo hoàng đã viết như vậy trong lời tựa cho cuốn sách có tên “Bảng mẫu tự xanh lá cây của Giáo hoàng Francis”. (“Das grüne Alphabet von Papst Franziskus” – 2019)

Amy Coney Barrett, người theo mong muốn của Donald Trump, muốn trở thành thẩm phán Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ, là một người Công giáo sùng đạo. Bà rất coi trọng đạo Công giáo của mình: Năm 1998, bà và những người khác đã công bố một chuyên luận về câu hỏi, liệu các thẩm phán Công giáo có được phép tham gia vào các vụ án có thể áp dụng án tử hình hay không. Những câu hỏi như vậy có thể gây khó khăn cho các thẩm phán, những người “coi trọng những lời dạy của nhà thờ về các vấn đề đạo đức”, là một đoạn trong bài viết.

Những lời dạy của người đang đứng đầu Giáo hội Công giáo hiện nay về vấn đề đạo đức của việc biến đổi khí hậu thì rất rõ ràng. Vào năm 2015, Đức Giáo Hoàng đã cho công bố toàn bộ thông điệp về chủ đề bảo vệ môi trường. Trong đó có ghi, nhân loại được kêu gọi “chống lại sự nóng lên này hoặc ít nhất là những gì do con người gây ra và làm trầm trọng nó thêm”.

Barrett làm như không biết gì

Nhưng khi được hỏi về biến đổi khí hậu trong các phiên điều trần tại Thượng viện tuần này, bà Amy Coney Barrett làm như không biết gì. Ngay cả khi được hỏi vặn, bà ấy cũng không tán thành một thực tế hoàn toàn không thể tranh cãi từ lâu, rằng con người chúng ta hiện đang đốt nóng bầu khí quyển của trái đất một cách thảm khốc.

Đó là một “chủ đề gây tranh cãi,” Barrett nói một cách cáu kỉnh. Bà ấy sẽ không cho phép mình bị lôi cuốn để phải bình luận về một “câu hỏi chính trị gây tranh cãi” như vậy. Đối với những câu hỏi về nguy cơ lây nhiễm của Covid-19 hoặc tăng nguy cơ ung thư đối với những người hút thuốc, bà không có những lo ngại như vậy.

Cha của Barrett làm luật sư cho công ty dầu hỏa Shell. Vì vậy, có thể giả định rằng bà ấy đã phải đối mặt với sự tuyên truyền sai lệch thông tin của các ngành sản xuất CO2 từ khi còn nhỏ.

Có minh chứng đầy đủ rằng, đã có những chiến dịch thông tin sai lệch kéo dài hàng thập niên, mặc dù bản thân các công ty dầu mỏ từ lâu đã biết rằng, hàng hóa của họ cũng phải cùng chịu trách nhiệm gây ra sự nóng lên toàn cầu. Điều này thậm chí gây khó chịu cho Giáo hoàng (xem ở trên).

Có sự đồng thuận toàn cầu về biến đổi khí hậu do con người tạo ra, với 196 quốc gia đã ký kết Thỏa thuận khí hậu Paris. Ngay cả Trung Quốc cũng vừa cam kết, sẽ đạt được mức trung hòa khí thải CO2 vào năm 2060. Nhưng ứng cử viên của Donald Trump cho Tối cao Pháp viện nhận thấy chủ đề này “gây tranh cãi”. Và như một sự việc tình cờ, Tối cao Pháp viện này sẽ sớm phải xử một vụ án liên quan đến tổn hại do Shell, Exxon và các công ty khác gây ra.

Vẫn còn 40% cử tri Mỹ, những người sẵn sàng tiếp tục ủng hộ Trump, sống trong một pháo đài của sự tự lừa dối được tạo ra bởi các phương tiện truyền thông và được bảo vệ bởi các cơ chế phòng vệ tâm lý. Biến đổi khí hậu là ví dụ điển hình nhất và khủng khiếp nhất về điều này.

Trong một bài viết Exxon dành cho nội bộ: “Chỉ dẫn về hiệu ứng nhà kính CO2” từ năm 1982 (PDF) có nêu: “Việc đốt nhiên liệu hóa thạch và phá rừng được coi là những đóng góp chính do con người tạo ra” về sự gia tăng CO2 trong khí quyển. Sự gia tăng này là hệ trọng vì “nó có thể thay đổi khí hậu toàn cầu”. Mặt khác, đối với giao tiếp bên ngoài, mệnh lệnh rõ ràng đọc được trong một bài thuyết trình nội bộ: “Nhấn mạnh những điều không chắc chắn liên quan đến các kết luận khoa học”.

Ngày nay trên trang web của Exxon lại ghi: “Chúng tôi tin rằng biến đổi khí hậu đòi hỏi phải có hành động”. Các công ty dầu mỏ, qua tuyên truyền của họ vẫn còn hiệu quả trong đầu của Coney Barrett, từ lâu đã từ bỏ chiến lược thông tin sai lệch của riêng họ. Đa số cử tri Hoa Kỳ từ lâu cũng đã hiểu rằng, cuộc khủng hoảng khí hậu là có thật.

Chỉ liên hệ lỏng lẻo với thực tế

Lập trường của Coney Barrett là triệu chứng của sự tàn phá mà đảng Cộng hòa và các ngành công nghiệp và truyền thông đồng minh của họ đã gây ra trong vài thập niên qua. Donald Trump chỉ là thượng đỉnh rõ ràng nhất của truyền thống hủy diệt này: Những lời nói dối liên tục, những khẳng định ngớ ngẩn của ông, chẳng hạn liên quan đến đại dịch corona, là điểm kết thúc hợp lý của một sự phát triển bắt đầu muộn nhất là vào thập niên 1980.

Thực tế có thể kiểm chứng một cách khoa học bị hạ thấp vì lợi ích lợi nhuận của các tập đoàn nhất định và lợi ích quyền lực của cánh hữu Mỹ. Thành công đến mức hàng triệu công dân Hoa Kỳ hiện đang sống trong một thế giới chỉ liên hệ lỏng lẻo với thực tế. Từ đó không còn cách bao xa đến những thuyết âm mưu điên rồ.

Đối với người Công giáo sùng đạo Coney Barrett, dư vị của tuyên truyền cũ thậm chí dường như đánh bại quyền lực Giáo hoàng của bà.

Nhiều thập niên tự lừa dối

Có một loạt dối lừa khác, đã được chứng minh, là cốt lõi của thương hiệu đảng Cộng hòa. Ví dụ, tuyên bố rằng đánh thuế cao hơn đối với những người rất giàu có sẽ kìm hãm tăng trưởng kinh tế. Điều này là sai rõ ràng, như bạn có thể đọc trong cuốn sách của hai người đoạt giải Nobel kinh tế. (Abhijit V. Banerjee und Esther Duflo)

Cùng một thể loại là tuyên bố điên rồ cho rằng, cuộc sống sẽ an toàn hơn cho mọi người, khi mọi người được phép sở hữu vũ khí.

Nhiều thập niên tự lừa dối bản thân, lừa đảo cử tri và liên minh nham hiểm giữa các đài tuyên truyền của Rupert Murdoch, nhiều người siêu giàu và đảng Cộng hòa đã để lại những thiệt hại to lớn. Ngay cả khi Joe Biden và Kamala Harris giành chiến thắng trong cuộc bầu cử, điều mà nhất định được mong ước cho Hoa Kỳ và hành tinh, thiệt hại đó sẽ không chỉ đơn giản biến mất. Nhiều triệu công dân Hoa Kỳ cần được đưa trở lại thực tế.

Giới khoa học bây giờ đã chán ngán

Amy Coney Barrett là một triệu chứng và, thật không may, có thể là hậu quả tiếp tục mạnh mẽ trong nhiều thập niên của cuộc đấu tranh vô cùng nguy hiểm này chống lại thực tế.

Nói rõ hơn: Bất cứ ai vẫn tuyên bố rằng, câu hỏi liệu con người có làm trái đất nóng lên hay không là “gây tranh cãi”, là ủng hộ một thuyết âm mưu. Không thể giải thích khác được khi có sự đồng thuận của giới khoa học và chính trị toàn cầu về biến đổi khí hậu. Trong cái lý thuyết âm mưu này, Angela Merkel, Giáo hoàng và người đứng đầu nhà nước Trung Quốc Tập Cận Bình, các công ty dầu mỏ, công ty xe hơi và tất nhiên cả giới khoa học đang bí mật làm việc chung với nhau.

Ngay cả thế giới khoa học thận trọng về mặt chính trị, bây giờ cũng đã chán ngán.

Sau khi Tạp chí Y học “New England Journal of Medicine” được đánh giá cao viết “Cuộc bầu cử này cho phép chúng tôi đưa ra một phán quyết” và “Scientific American” – “Đã đến lúc loại Trump ra và bầu chọn Biden”, bây giờ đến phiên tạp chí khoa học “Nature”, một trong hai ấn phẩm khoa học quan trọng nhất trên thế giới, đã phát biểu trong một bài bình luận sắc sảo ủng hộ việc bỏ phiếu cho người thách thức Trump.

Joe Biden, theo như bài viết, là “hy vọng tốt nhất của đất nước để sửa chữa những thiệt hại này đối với khoa học và sự thật”.

_____

Tác giả: Christian Stöcker sinh năm 1973, là một nhà tâm lý học nhận thức và là giáo sư tại Đại học Khoa học Ứng dụng Hamburg (HAW) từ mùa Thu năm 2016. Hiện ông chịu trách nhiệm về khóa học “Digital Communication”. Trước đó, ông đứng đầu bộ phận Netzwelt của báo SPIEGEL ONLINE.