Học sử thế nào?

Khi viết cái stt ngắn có một mẩu về việc TQ đã giúp đỡ Việt Minh đánh Pháp, mình tranh cãi với mấy bạn (friend hẳn hoi, không phải bò đỏ), về việc có nên bạch hóa thông tin này hay không. Ý các bạn ấy là mình viết thế là lụy Tàu, là bị Tàu nó tuyên truyền nhồi sọ. Tại sao lại phải nói rõ về “công ơn” của TQ với VN? Mình thấy đây là 1 vấn đề lớn, cần có 1 stt riêng.

Vậy học lịch sử để làm gì và như thế nào là đúng?

Với quan điểm của người CS, thì học LS là để “giáo dục lòng yêu nước”, thực ra là yêu chế độ. Với cách đào tạo này, môn LS là công cụ hữu hiệu nhất để tuyên truyền, tô hồng cho chế độ. Với quan điểm đó, người ta có thể dùng truyền thuyết, thậm chí văn thơ, truyện cổ tích, rồi dán mác lịch sử và đem dạy học.

Chính vì thế, lịch sử dưới chế độ ta đã bị bóp méo nghiêm trọng trong thời gian dài, người nọ nhồi sọ người kia, thế hệ này qua thế hệ khác, đến mức chính các GS sử học cũng nghĩ là mình đang dạy HS, SV những thứ đúng đắn mà không biết chính họ cũng là nạn nhân bị nhồi sọ từ bé.

Quan điểm của mình thì khác, lịch sử phải là sự thật, tất nhiên để phân biệt thật giả thì không dễ, nhưng cái tâm của người nghiên cứu và giảng dạy (truyền đạt lại) phải sáng, phải xác định là mình đang đi tìm sự thật, thì việc dạy và học LS mới có sức hút, có giá trị.

Mình công nhận, môn LS dùng để tuyên truyền là tốt nhất hiện nay, nhưng tuyên truyền phải dựa trên sự thật, cho dù nó có bất lợi. Bởi vì tuyên truyền không nhất thiết là chỉ dựa trên cái hay của tiền nhân, để học tập. Tuyên truyền có thể là dẫn ra cái dở của tiền nhân để tránh lặp lại. Khổng Tử trong Luận ngữ có câu đại ý:

“Thằng người nào cũng đáng cho ta học tập. Thằng giỏi hơn ta thì làm thầy ta. Thằng ngu hơn ta thì cho ta bài học để ta không lặp lại cái ngu của nó”.

Học LS cũng vậy. Mấy người anh em kia có ý khuyên mình là đừng có nói ra “công lao” của TQ trong việc giúp CS VN đánh đuổi thực dân, đế quốc. Ý là muốn giấu nhẹm sự thật đó đi. Để dân VN chống Tàu nhiệt tình hơn, căm thù TQ hơn, để dân VN chỉ thấy tội ác của TQ với VN mà thôi!

Mình không nghĩ vậy. Phải cho người dân biết sự thật đó, bài học lịch sử mà người dân cần nhận ra cái giá phải trả khi chọn nhầm đồng minh. Cái giá phải trả khi giành độc lập dân tộc mà dựa vào ngoại bang, dựa vào tư tưởng, học thuyết ngoại lai. Không ai cho không ai cái gì cả. Phải có lửa mới có khói. Cuộc đời có vay có trả.

Trước đây, khi mình viết về công hàm Phạm Văn Đồng, cũng nhiều người vu cho mình là Việt gian, theo Tàu, đi nói về những cái bất lợi cho việc đòi lại TS, HS. Lý do mình viết cũng như trên, đó là cái giá phải trả, để có sự hỗ trợ nhiệt tình của “nước bạn”.

Năm 46, khi CT HCM ký hiệp định Sơ bộ với Pháp, ông có nói đại ý: “Thà ngửi cứt Pháp ít lâu còn hơn ăn cứt Tàu cả đời”. Đó là 1 quyết định đúng đắn. Nhưng chính ông và phe Việt Minh lại vi phạm nguyên tắc đó khi thân cô thế cô. Tức là ông từ chối ăn cứt Tàu Tưởng nhưng lại quay sang ôm chân Tàu Mao. Thực tế cho thấy, Tàu Tưởng là nền tảng của Đài Loan, còn tử tế hơn Tàu Mao, cho dù nó đều dã tâm với VN. Sự lệ thuộc có vẻ như nhau, nhưng Đài Loan còn hơn TQ.

Quay lại việc dạy và học LS. Theo mình, sự cuốn hút của lịch sử là ở chỗ nó là sự thật. Giống khi bạn đứng trước cái nhà thờ Bùi Chu, dù nó không được đẹp lắm, so với nhiều cái mới xây, nhưng bạn yêu quý nó, vì nó là xịn là thật, cái kia là fake. HS SV chán ghét môn lịch sử cũng vì chúng biết là đang phải học 1 bản fake.

Cái giỏi của người giảng dạy lịch sử là dù có dạy sự thật bất lợi cho chế độ, phe nhóm mà mình yêu thích, những vẫn có thể giáo dục được lòng yêu nước, yêu chế độ. Còn nếu dựa trên sự thật LS đó mà không có cách gì GD được lòng yêu nước, yêu chế độ, thì chế độ đó đúng là có nhiều sai lầm. Lúc đó phải dạy để HS biết cái sai của tiền nhân để tránh lặp lại sai lầm đó trong tương lai, thì chế độ đó mới có thể tiếp tục tồn tại.

Bây giờ không còn là thời mà đốt sách có thể xóa được sự thật. Nên cách giáo dục, tuyên truyền, như chế độ ta đang làm chỉ làm trò cười cho thiên hạ, gây thêm nhiều phản cảm của người dân. Cái kim trong bọc lâu ngày cũng phải lòi ra.

Chính vì mình tôn trọng sự thật, nên mình viết cả về cái sai của chế độ CS lẫn cái sai của VNCH. Vì thế mà mình bị cả bò đỏ lẫn bò vàng vào húc, coi là thế lực thù địch!