5-5-2019
Ông thọ 99 tuổi. Tin này chắc mấy ai quan tâm, bởi ông Chơn là Đô đốc Hải quân của Quân lực Việt Nam Cộng Hòa, quan tâm đôi khi bị để ý.
Nhưng mình lại quan tâm, bởi Đô đốc Chơn là Tư lệnh cuối cùng của Hải quân Việt Nam Cộng Hòa, ông là người có trách nhiệm chính về cuộc Hải chiến Hoàng Sa tháng 1 năm 1974. Ngoài Đô đốc Chơn, còn có Tư lệnh Vùng 1 Duyên hải (căn cứ đóng tại cảng Tiên Sa, Đà Nẵng) là Phó Đô đốc Hồ Văn Kỳ Thoại (hiện còn sống). Đô đốc Trần Văn Chơn qua đời là mất đi một “nhân chứng” nắm rõ việc Quân giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) dùng vũ lực xâm lược quần đảo Hoàng Sa, Việt Nam.
Trong cuối hồi ký “Can trường trong chiến bại”, Phó Đô đốc Hồ Văn Kỳ Thoại cho hay, sau khi nhận thông tin Hải Quân Trung Quốc tăng tàu cường chiến, tàu vũ trang giả dạng tàu đánh cá vây quanh đảo Hoàng Sa và cho người đổ bộ lên đảo Phú Lâm, Quang Hòa… ông Thoại đã điện về Bộ Tư lệnh Hải quân Việt Nam Cộng Hòa ở Sài Gòn để xin chỉ thị từ Đô đốc Trần Văn Chơn. Lúc đó, Đô đốc Chơn chỉ thị cho ông Thoại với đại ý là: “Nếu các biện pháp kêu gọi tàu Hải quân Trung Quốc rời khỏi hải phận đảo Hoàng Sa không được thực hiện và tàu Hải quân Trung Quốc có hành động khiêu khích thì Hải quân Việt Nam Cộng Hòa phải nổ súng trước”.
Sau khi Phó Đô đốc Hồ Văn Kỳ Thoại nhận chỉ thị này, ông đã dặn lại Đại tá Hà Văn Ngạc, chỉ huy chiến thuật các tàu chiến của Hải quân Việt Nam Cộng Hòa đang có mặt tại Hoàng Sa. Và trong trận Hải chiến Hoàng Sa – Hải quân Việt Nam Cộng Hòa đã nổ súng trước.
Cũng theo Phó Đô đốc Hồ Văn Kỳ Thoại, sau năm 1975, Đô đốc Trần Văn Chơn ở lại Việt Nam mà không vượt biên ra nước ngoài như những sỹ quan cao cấp khác. Ông Chơn nói với ông Thoại là bây giờ đất nước hòa bình rồi, ông muốn dành thời gian cho gia đình và chăm sóc người cha già đã gần 80 tuổi. Tuy nhiên, sau năm 1975, ông Chơn đã đi tù 15 năm và cha ông qua đời lúc ông ở trong tù. Sau khi ra tù năm 1992 ông Chơn sang Mỹ định cư.
