Tác giả: Eduard Steiner
Thục-Quyên, lược dịch
8-2-2021
Tiếp theo phần I
Các chế độ tương tự với các vấn đề tương tự
Theo Gabujew: “Ngắn hạn, Nga không có lựa chọn nào khác ngoài việc xích lại gần Trung Quốc”. Lý do không chỉ là những cuộc khủng hoảng liên tiếp, mà là “khách quan”: Biên giới chung đòi hỏi sự bảo đảm an ninh. Ngoài ra, hai chế độ tương tự nhau nên cũng phải đối phó những vấn đề tương tự.
Thêm vào đó, cấu trúc của hai nền kinh tế bổ sung cho nhau. Hiện nay, Nga đang tiếp nhận công nghệ hiện đại từ Trung Quốc, từ khi không còn có thể mua của Âu châu do bị lệnh trừng phạt. Đổi lại, Moscow giúp xây hệ thống cảnh báo tên lửa riêng cho Trung Quốc.
Moscow đã trình diễn mạnh mẽ nhất việc xuất khẩu nguyên liệu thô. Ngoài việc xuất khẩu gỗ của Nga, công ty dầu mỏ Rosneft đã ký các hợp đồng cung cấp dài hạn cách đây một thập niên rưỡi. Vào năm 2014, ở đỉnh điểm của cuộc khủng hoảng Crimea, sau hơn mười năm đàm phán, công ty khí đốt Gazprom cuối cùng đã có thể thông báo ký hợp đồng với Trung Quốc trị giá 400 tỷ Mỹ kim trong thời hạn 30 năm.
Và từ một năm nay, khí đốt được cung cấp qua tuyến đường ống mới “Sức mạnh Siberia” với 38 tỷ mét khối công suất. Mặc dù vậy, hiện tại mới chỉ cung cấp từng lượng nhỏ. Và với Trung Quốc, Nga phải chấp nhận những điều kiện tồi tệ hơn một cách đáng kể so với cung cấp cho Âu châu, bao gồm cả Thổ Nhĩ Kỳ, nơi Gazprom đã cung cấp gần 200 tỷ mét khối khí đốt vào năm 2019.
Sự ngờ vực vẫn ngự trị
Đó không phải là tình trạng không cân bằng duy nhất trong quan hệ với Trung Quốc. Bất chấp tất cả những lời khẳng định về mối quan hệ đối tác, sự ngờ vực đã ăn sâu qua nhiều thập niên, vẫn ngự trị. Chuyên gia về Á châu Bordatschew nói: “Hai bên thiếu kinh nghiệm với nhau trong lãnh vực kinh tế”.
Ví dụ, trong lĩnh vực đầu tư, rõ ràng là các doanh nhân Trung Quốc cảm thấy không chắc chắn về tình hình ở Nga trong khi người Nga, về phần họ, lại ngăn người Trung Quốc vào cuộc, đặc biệt vì những người này được coi là những tay thương lượng cực kỳ cứng rắn. Vì vậy, ngoài ra, riêng lý do địa lý cũng đủ để Âu châu sẽ vẫn là đối tác kinh tế quan trọng nhất của Nga. Bordatschew nhận xét: “Đặc biệt nếu đường ống dẫn khí đốt thứ hai qua Biển Baltic được thực hiện“. Đường ống này mang tên “Dòng chảy Phương Bắc“.
Trao đổi với nhật báo WELT, Alexej Makarkin, Phó Giám đốc Trung tâm Công nghệ Chính trị Moscow, chỉ thẳng vào vấn đề: “Trong khi chúng tôi có nhiều thế kỷ kinh nghiệm với phương Tây, với Trung Quốc chúng tôi chẳng biết ai là ai cả”.
Bình luận về việc một số nhà quan sát cho rằng, Trung Quốc chỉ coi Nga như một đối tác cấp dưới về nguyên liệu thô giá rẻ, Makarkin nói: “Một thời gian dài, Moscow không hiểu rằng, một Trung Quốc ngày càng hùng mạnh không cần đối tác. Trung Quốc đang sử dụng Nga trong cuộc tranh chấp của họ với Mỹ”.
Trung Quốc vẫn đang tuân thủ các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Nga
Tổng lượng thương mại giữa Bắc Kinh và Hoa Kỳ, chỉ cần tính về khối lượng, cũng đủ quan trọng hơn nhiều so với giữa Bắc kinh và Nga. Không phải ngẫu nhiên mà các công ty Trung Quốc tiếp tục không tham dự cấp vốn và đầu tư vào Nga vì họ tuân theo các lệnh trừng phạt của Mỹ. Ngay cả Dmitri Peskow, phát ngôn viên của Putin, cách đây ít lâu cũng phải thừa nhận: “Tất nhiên, các đối tác Trung Quốc của chúng tôi thường tỏ ra thận trọng”.
Nga cũng không thể hiểu tại sao trong năm 2020 Bắc Kinh từ chối cung cấp cho các nhà nghiên cứu Nga một dòng coronavirus sống để họ có thể phát triển một loại vắc-xin. Nhưng bất chấp điều đó, Nga dường như bị cuốn hút bởi sự phục hồi kinh tế sau đại dịch của Trung Quốc nên tiếp tục chuyển hướng theo Bắc Kinh.
Gabujew cắt nghĩa là sự chuyển hướng theo lòng mong muốn nay đã biến thành bắt buộc, không còn tự nguyện. “Giữa hai quốc gia vẫn còn một không khí ngờ vực lớn, nhưng con virus và tất cả hệ quả của nó sẽ buộc Nga và Trung Quốc phải thiết lập quan hệ nhanh hơn nhiều so với một mức độ cho phép cả hai nước được thoải mái”.
Do đó, thái độ giao tế lịch sự đặc biệt không bình thường của Putin với Tập Cận Bình không chỉ dựa trên sự tôn trọng đối với vị nguyên thủ Trung Quốc – mà xuất phát từ một nỗi e sợ lớn của Putin trước ông ta.
