Nguyễn Ngọc Đức
11-4-2020
Sau đại tá Brett Crozier, đến lượt quyền bộ trưởng bộ hải quân Thomas Modly cũng trở thành nạn nhân của đại dịch Covid-19. Vụ này tiếp tục gây sóng gió trong chính trường Mỹ và tạo ra nhiều dao động trong quân đội.
Đại tá Brett Crozier nguyên là hạm trưởng hàng không mẫu hạm Theodore Roosevelt của Mỹ, vừa ghé Đà Nẵng vào đầu tháng 3. Mặc dù đã cách ly ngoài biển gần 3 tuần, nhưng cuối tháng 3, có 3 người trên tàu bị nhiễm Covid-19. Con tàu trở về đậu ngoài khơi đảo Guam từ ngày 27/3. Toàn bộ binh lính, khoảng 5000 người, không ai được lên bờ. Số người nhiễm tăng vọt, hiện con số là 140 người (*).
Đại tá Brett Crozier kiến nghị với Bộ Hải quân cho phép binh lính được cách ly trên bờ, vì với không gian chật hẹp của con tàu, sự lây lan sẽ rất nhanh. Nhưng Bộ Hải quân không đồng ý. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper nói với báo chí là toàn bộ thủy thủ không được rời tàu. Các thiết bị y tế cần thiết đang được chuyển đến.
Ngày 31/3, báo chí Mỹ tiết lộ một bức tâm thư dài 4 trang của Đại tá Brett Crozier gửi Ngũ Giác Đài, báo động tình hình mà ông mô tả là rất bi đát, mạng sống của gần 5000 nhân viên, binh lính trên tàu đang bị đe dọa. Lá thư có đoạn viết “Chúng ta không phải đang trong chiến tranh. Các thủy thủ không cần phải chết. Nếu không hành động bây giờ, chúng ta sẽ không thể bảo vệ tài sản giá trị nhất của chúng ta: Các thủy thủ”. Ông Crozier kêu gọi Lầu Năm Góc cho các binh sĩ lên bờ cách ly.
Vì lá thư bị lọt ra ngoài, nên chính quyền và quân đội Mỹ vô cùng tức giận. Ngày 2/4, quyền bộ trưởng Bộ Hải quân, ông Thomas Modly, ra quyết định cách chức Đại tá Brett Crozier, vì đã để lá thư lọt ra ngoài. “Nó tạo ra định kiến rằng Hải quân Mỹ không làm nhiệm vụ của mình, chính phủ không làm nhiệm vụ của mình. Điều này hoàn toàn không đúng“, ông Thomas Modly nói thêm.
Báo chí Mỹ cho biết, chính đại tá Brett Crozier cũng bị nhiễm Covid-19. Khi ông bị cách chức và phải rời tàu, hàng ngàn nhân viên và binh lính trên tàu tiễn đưa ông bằng những tràng pháo tay không ngừng. Họ vừa vỗ tay vừa hô tên ông như một người hùng.
Chuyện chưa dừng ở đây. Ngày 7/4, người đã cách chức đại tá Brett Crozier là quyền Bộ trưởng Bộ Hải quân, ông Thomas Modly, cũng bị buộc phải từ chức. Lý do là vì ông đã có những lời lẽ miệt thị đại tá Brett Crozier. Những lời lẽ này bị lọt ra, gây bất mãn trong hàng ngũ binh lính trên tàu Theodore Roosevelt.
Tuy đại tá Brett Crozier bị mất chức, nhưng có lẽ nhờ lá tâm thư của ông, nên sau đó hơn 1000 thủy thủ xét nghiệm âm tính với Covid- 19 được lên bờ và cách ly tại một khách sạn. Sẽ có thêm những binh lính khác cũng được lên bờ, nếu thật sự họ âm tính với virus này.
***
Một sự trùng hợp khá lý thú là chiếc tàu sân bay mang tên Theodore Roosevelt, tên của vị tổng thống thứ 26 của Hoa Kỳ. Trước khi làm tổng thống, vào năm 1898, ông là đại tá chỉ huy kỵ binh, đóng tại Cuba, trong cuộc chiến giữa Mỹ và Tây Ban Nha. Lúc đó khoảng 4000 binh lính của ông bị bệnh sốt rét và bệnh vàng da. Tình trạng vô cùng nguy ngập cho cả binh đoàn của ông. Đại tá Theodore Roosevelt xin phép cho binh đoàn của ông rời khỏi Cuba về Mỹ để chữa bệnh, vì nếu không, số tử vong sẽ rất cao. Nhưng yêu cầu của ông không được chấp thuận.
Có lẽ đại tá Theodore Roosevelt là người đầu tiên nghĩ ra mưu kế dùng áp lực của dư luận thay đổi quyết định của chính quyền. Ông viết một báo cáo dài gửi cho cấp chỉ huy của ông nói về tình trạng dịch bệnh đang đe dọa tính mạng của 4000 binh sĩ. Báo cáo này bị lọt ra ngoài, đến tay hãng thông tấn AP, được báo chí loan tải, gây xôn xao trong dư luận.
Tổng thống Mỹ lúc đó là ông William McKinley vô cùng nổi giận, ra lệnh điều tra ai là người đã làm lọt bản báo cáo này ra. Cuộc điều tra không có kết quả. Nhưng với áp lực của dư luận, tổng thống McKinley đã lấy quyết định rút quân, giúp cho 4000 binh sĩ dưới quyền của Theodore Roosevelt thoát chết. Sau này khi về hưu, ông Theodore Roosevelt mới tiết lộ, chính ông là người gửi một bản sao báo cáo của ông cho AP.
Sự kiện những thuyền trưởng, hạm trưởng, vì muốn cứu người mà vi phạm kỷ luật không lạ đối với người Việt tỵ nạn chúng ta. Trong thập niên 70 và 80, hàng triệu người Việt Nam vượt biển tìm tự do. Rất nhiều người đã tuyệt vọng khi nhìn thấy các thuyền tàu qua lại trên biển Đông đều lánh xa họ, không chịu cứu giúp. Vì hầu như tất cả các tàu thuyền lúc đó đều có chỉ thị không được vớt người vượt biển.
Tuy nhiên, thỉnh thoảng cũng có người “bất tuân mệnh lệnh”. Như hạm trưởng William W. Mathis, Hải quân Mỹ, bất chấp lệnh trên, cứu vớt 448 thuyền nhân Việt Nam vào tháng 5/1979. Như thuyền Trưởng Jeon Je Young người Hàn Quốc, bất chấp chỉ thị của công ty, cứu 96 người Việt Nam khỏi cái chết cận kề. Sau đó, ông bị công ty sa thải và sống nghèo túng cho đến cuối đời.
Nghe nói ở Trung Quốc, Bác sĩ Lý Văn Lượng, người đầu tiên báo động dịch coronavirus, sau đó bị bắt, bị hạ nhục, bị chết vì coronavirus, vừa được truy phong liệt sĩ. Có lẽ Bác sĩ Lý Văn Lượng không cần cái hàm vô giá trị này. Điều ông cần và ông cũng đã cố gắng thực hiện khi còn sống, đó là sự minh bạch và sự tôn trọng phẩm giá của con người.
____
(*) Hiện đã có 447 người trên tàu USS Theodore Roosevelt bị nhiễm virus, theo tin từ đài CBS chiều 10/4/2020.
Nếu tấm gương Theodore Roosevelt là sáng thì quân đội Mỹ đã thay đổi cách điều hành để dung nạp kiểu hành động ấy. Nhưng không. Quân đội vẫn có những nguyên tắc riêng, nếu không muốn nói là truyền thống, để vận hành. Quyền Bộ trưởng Modly cách chức Đại tá Crozier để giữ nguyên truyền thống và quân kỷ. Cũng khó loại trừ chuyện ông Modly gây ra tai tiếng rồi từ chức ngay sau đó để tự tạo tình huống “chức đổi chức” để quân và dân tình hết cớ bất mãn.
Tui thắc mắc như vậy bộ Hải quân của Mỹ tương đương với bộ Quốc phòng ? Còn bộ Quốc phòng chẳng có quyền gì với bộ Hải quân ? Xin các bác nào hiểu xin chỉ giáo !
Ở Mỹ, Bộ Hải quân (Department of the Navy) tuy gọi là “bộ” nhưng nằm trong Bộ Quốc phòng (Department of Defense). Bộ Hải quân được thành lập năm 1798 và Bộ trưởng Hải quân có vai trò tương đương các bộ trưởng khác trong nội các của tổng thống. Nhưng đến năm 1947, Quốc hội Mỹ tu chính luật và đưa các bộ Hải quân, Lục quân và Không quân vào trong Bộ Quốc phòng. Do đó, các “bộ” trưởng Hải-Lục-Không quân đều dưới quyền bộ trưởng Quốc phòng.
Ông ơi tui trung cộng nó dư biết rồi
Đứng về phương diện “con người” mà nói, hạm trưởng Brett Crozier là một người tốt. Ông lo cho nhân viên dưới quyền.
Nhưng đứng trên bình diện quân sự, hạm trưởng Brett Crozier đã làm một số lỗi lầm quan trọng.
1) Việc cập bến Đà Nẵng để xảy ra lây nhiễm là một điều bất cẩn của một vị chỉ huy trên 4 ngàn người.
2) Con tàu nay trở thành tạm thời vô dụng cũng thuộc về trách nhiệm của hạm trưởng Brett Crozier. Giả thử TC gây chiến tranh ở biển đông hoặc tiến chiếm Đài Loan vào lúc này, hỏa lực của Mỹ bị một lỗ hổng đáng kể.
3) Lá thư hạm trưởng Brett Crozier gởi đi đã bị lộ ra ngoài khuôn khổ hệ thống quân giai của quân đội cũng thuộc về trách nhiệm hạm trưởng Brett Crozier. Nếu vì bắt được tin này, TC quyết định đánh Mỹ ở Thái Bình Dương thì sao?