Tác giả: Keith Bradsher và
Dịch giả: Trúc Lam
14-3-2020
Khi Trung Quốc vật lộn với virus corona, họ đã giữ những chiếc khẩu trang mà họ làm ra. Bây giờ các nước khác cần chúng, áp lực đang gia tăng đối với Bắc Kinh trong việc xuất khẩu trở lại.
SHANGHAI – Khi các bệnh viện và chính phủ tuyệt vọng săn lùng các khẩu trang hô hấp và khẩu trang phẫu thuật để bảo vệ các bác sĩ và y tá khỏi đại dịch virus corona, họ phải đối mặt với một thực tế khó khăn: Thế giới phụ thuộc vào Trung Quốc để làm ra chúng và nước này mới chỉ bắt đầu chia sẻ.
Trung Quốc đã sản xuất phân nửa số lượng khẩu trang trên thế giới trước khi virus corona xuất hiện ở nước này và họ đã mở rộng sản xuất gần gấp 12 lần kể từ đó. Nhưng họ đã tuyên bố, số lượng khẩu trang sản xuất này cho chính họ. Mua lại và biếu tặng cũng mang lại cho Trung Quốc một lượng lớn nguồn cung của thế giới từ các nước khác.
Bây giờ, nỗi lo về nguồn cung cấp khẩu trang đang tăng lên. Khi virus lan rộng trên toàn cầu đang leo thang, chính phủ các nước trên thế giới hạn chế xuất khẩu đồ bảo hộ, mà các chuyên gia cho rằng, có thể làm cho đại dịch trở nên tồi tệ hơn.
Điều đó đã gây áp lực đối với Trung Quốc ngày càng lớn để đáp ứng nhu cầu của thế giới, ngay cả khi nước này tiếp tục vật lộn với virus corona. Mặc dù dữ liệu của chính phủ cho thấy, Trung Quốc đã kiểm soát được tỷ lệ lây nhiễm, các nhà dịch tễ học cảnh báo rằng, dịch bệnh có thể bùng phát trở lại khi các quan chức nới lỏng giới hạn du lịch và nhiều người trở lại làm việc.
Peter Navarro, cố vấn của Tổng thống Trump về thương mại và sản xuất, đã tranh luận trên Fox Business hồi tháng trước, rằng, về cơ bản Trung Quốc đã tiếp quản các nhà máy sản xuất khẩu trang thay mặt cho các công ty Mỹ. Ông nói, Bắc Kinh đã chọn “quốc hữu hóa hiệu quả 3M, công ty của chúng ta”.
Công ty 3M có trụ sở ở Minnesota, trong một tuyên bố, cho biết, hầu hết các khẩu trang được sản xuất tại nhà máy của 3M ở Thượng Hải, đã được bán ở Trung Quốc ngay cả trước khi dịch bệnh bùng phát. Họ từ chối bình luận khi nào xuất khẩu từ Trung Quốc có thể tiếp tục.
Trung Quốc có thể giảm bớt sự kềm giữ khi nhu cầu của thế giới tăng lên. Tan Qunhong, tổng quản lý của một nhà sản xuất nhỏ khẩu trang dùng một lần ở miền trung Trung Quốc, nói rằng, cô đã lấp đầy các đơn đặt hàng của chính phủ và bắt đầu tiếp tục xuất khẩu. Chính phủ Trung Quốc cũng đang vận chuyển khẩu trang ra nước ngoài như một phần của các gói hàng từ thiện.
Các nhà sản xuất khác cho biết, chính phủ Trung Quốc vẫn cho rằng, tất cả các khẩu trang mà các nhà máy ở nước này chế tạo là của họ. “Xuất khẩu khẩu trang vẫn không được phép, nhưng chúng tôi đang theo dõi tình hình mỗi ngày”, Guillaume Laverdure, giám đốc điều hành của Medicom, một nhà sản xuất Canada, sản xuất ba triệu khẩu trang mỗi ngày tại một nhà máy ở Thượng Hải, cho biết.
Phần lớn vì họ thống trị sản xuất ô tô, thép, điện tử và các nhu yếu phẩm khác, Trung Quốc rất cần thiết cho việc cung cấp thiết bị y tế bảo hộ cho thế giới. Hầu hết những gì họ sản xuất là khẩu trang phẫu thuật dùng một lần cho các chuyên gia y tế. Họ sản xuất khẩu trang chống độc N95 với số lượng nhỏ hơn, cung cấp nhiều bộ lọc hơn cho các bác sĩ và y tá.
Công chúng không cần phải đeo khẩu trang, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ. Nhưng nhu cầu về khẩu trang phẫu thuật đã tăng vọt ở Trung Quốc, nơi cảnh sát yêu cầu bất cứ ai ra ngoài nơi công cộng phải đeo khẩu trang.
Mặc dù các công ty nói rằng, Trung Quốc tuyên bố hầu hết tất cả số lượng khẩu trang là của họ, chính phủ Trung Quốc cho biết, họ chưa bao giờ ban hành quy định cấm xuất khẩu khẩu trang và sẵn sàng hợp tác với các nước khác để chia sẻ.
“Chúng tôi hoàn toàn hiểu được những căng thẳng và các vấn đề mà các nước liên quan đang phải đối mặt vào thời điểm này, liên quan đến dịch bệnh và chúng tôi sẵn sàng tăng cường hợp tác quốc tế”, Vụ trưởng Vụ Ngoại thương, Bộ Thương mại Trung Quốc trả lời các câu hỏi bằng văn bản.
Trung Quốc không chỉ ngưng bán khẩu trang, mà họ cũng đã mua lại phần lớn nguồn hàng này của thế giới. Theo dữ liệu chính thức, Trung Quốc đã nhập khẩu 56 triệu khẩu trang chống độc và khẩu trang y tế trong tuần đầu tiên của tháng Giêng, sau khi phong tỏa thành phố Vũ Hán, nơi xuất hiện virus corona.
Vào ngày 30 tháng 1, ngày cuối cùng có dữ liệu, Trung Quốc đã nhập được 20 triệu khẩu trang chống độc và khẩu trang phẫu thuật chỉ trong vòng 24 giờ. Trong tháng 2, các doanh nhân quan tâm tới chuyện gì đang diễn ra và các nhóm viện trợ đã đến các hiệu thuốc ở các nước giàu có và các thị trường mới trỗi dậy, mua khẩu trang với số lượng lớn để gửi tới Trung Quốc.
Các công ty và các tổ chức từ thiện trên toàn cầu cũng đã hiến tặng cho họ. Honeywell đã cung cấp 500.000 khẩu trang chống độc N95 và 3M cũng đã tặng một triệu khẩu trang của họ. Honeywell cho biết, đóng góp của họ đến từ các kho dự trữ ở Trung Quốc, trong khi 3M từ chối xác định nguồn hàng của các khoản đóng góp.
3M cũng tặng một lô khẩu trang thứ hai, nhưng từ chối cho biết có bao nhiêu cái trong số đó. Quỹ từ thiện của Anh Myers Squibb đã tài trợ thêm 220.000 khẩu trang chống độc N95 cho các bác sĩ và y tá tại tâm dịch bùng phát.
Kể từ đó, Trung Quốc đã tiến hành huy động tỷ lệ thời chiến để mở rộng sản lượng sản xuất khẩu trang phẫu thuật dùng một lần. Sản lượng tăng vọt từ khoảng 10 triệu cái mỗi ngày vào đầu tháng 2, lên 115 triệu cái vào cuối tháng, theo chính phủ Trung Quốc.
Yuan Fajun, tổng thư ký của ủy ban vật liệu y tế tại China Medical Pharmaceutical Material Association, cho biết, các nhà sản xuất vẫn cần sản xuất thêm 230 triệu khẩu trang phẫu thuật cho thị trường nội địa. Nhưng sự gia tăng sản xuất gần đây có nghĩa là, những đơn hàng đó có thể được đáp ứng và có thể xuất khẩu, ông nói.
Hàng trăm công ty nhỏ đã bắt đầu sản xuất khẩu trang. Một liên doanh của General Motors ở phía tây nam Trung Quốc đã sản xuất 20 máy làm khẩu trang cho riêng họ và bắt đầu sản xuất với số lượng lớn.
Tuy nhiên, sản lượng khẩu trang chống độc N95 hầu như không tăng, lên tới 1,66 triệu cái mỗi ngày. Vì khẩu trang này được sản xuất từ một loại vải đặc biệt, mà loại vải này hiện đang thiếu.
Nhu cầu cấp thiết của Trung Quốc có thể được nới lỏng. Khi các ca nhiễm mới tăng vọt từ Milan đến Seattle, báo cáo các ca nhiễm ở Vũ Hán đang ít hơn một chục ca nhiễm mới mỗi ngày.
Chính phủ Trung Quốc đã bắt đầu một số chuyến hàng đến các nước khác như một phần của gói viện trợ. Họ đã tặng 250.000 khẩu trang cho Iran hồi tháng trước, một trong những nước chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của dịch bệnh và tặng 200.000 khẩu trang cho Philippines. Tuần này họ cho biết, sẽ gửi năm triệu khẩu trang đến Nam Hàn và xuất khẩu 100.000 khẩu trang chống độc và hai triệu khẩu trang phẫu thuật sang Italy.
“Trong giai đoạn phòng ngừa và kiểm soát trước đây, nhiều nước đã đề nghị giúp đỡ chúng tôi và chúng tôi sẵn sàng giúp đỡ những nước bị ảnh hưởng, chia sẻ sự giúp đỡ khi chúng tôi có thể”, ông Li tại Bộ Thương mại Bắc Kinh, nói.
Các nhà phân tích phương Tây nói rằng, Trung Quốc cũng đang kiếm ảnh hưởng chính trị bằng cách để các nhà ngoại giao hàng đầu công bố các khoản đóng góp. “Đây chắc chắn là một công cụ của chính sách đối ngoại”, ông Jacques deLisle, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu về Trung Quốc đương đại, tại Đại học Pennsylvania, cho biết.
Chính phủ Trung Quốc không phải là nơi duy nhất đóng vai trò lớn trong việc phân bổ khẩu trang. Đài Loan, Nam Hàn và Ấn Độ đều thực hiện các bước trong việc ngăn chặn xuất khẩu khẩu trang.
Trích dẫn sự thiếu hụt gây nguy hiểm cho các bác sĩ và y tá, chính phủ Pháp tuần trước đã trưng dụng tất cả các khẩu trang sản xuất cho đến cuối tháng Năm. Họ cũng đang thúc ép các nhà máy cung ứng y tế của Pháp sản xuất khẩu trang N95 và khẩu trang phẫu thuật suốt ngày đêm, chỉ để sử dụng trong nước.
Valmy SAS, một nhà sản xuất vật tư y tế hạng trung gần Lyon, Pháp, đã không thể thực hiện đơn đặt hàng một triệu khẩu trang của Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh, vì chính phủ Pháp đã trưng dụng vật tư. “Họ bảo với tôi những gì cần làm và tôi phải làm”, ông Nicolas Brillat, giám đốc công ty, nói.
Đức và Cộng hòa Séc tuần trước đã cấm xuất khẩu khẩu trang và các thiết bị bảo vệ khác. Tại Ý, nơi chính phủ đã gần như phong tỏa toàn bộ dân số từ hôm thứ Hai 9/3, khẩu trang và các vật tư y tế bảo vệ khác không thể rời khỏi đất nước mà không được phép.
Chính phủ nước này đã không đưa ra số lượng sản xuất hoặc cho biết họ cần bao nhiêu khẩu trang để trang trải cho dân số có nguy cơ. Nhưng các quan chức ở Bỉ, Hà Lan, Áo và các nước thuộc Liên minh châu Âu khác cảnh báo rằng, các hạn chế đang ngăn cản các nhà cung cấp giao hàng cho các nước láng giềng.
Các lệnh cấm “có nguy cơ làm suy yếu cách tiếp cận tập thể của chúng ta để xử lý cuộc khủng hoảng này”, Janez Lenarcic, ủy viên quản lý khủng hoảng của EU, cho biết hôm thứ Sáu, tại một cuộc họp khẩn cấp của các bộ trưởng y tế châu Âu tại Brussels.
Nguồn cung cấp từ một tòa nhà năm tầng ở phía tây nam Thượng Hải có thể giúp giảm bớt sự thiếu hụt. Nhà máy khổng lồ này là một trong những địa điểm quan trọng nhất, sản xuất khẩu trang N95 cho công ty 3M.
Đứng ở hàng rào nhà máy, trên đỉnh có sáu sợi dây điện, một công nhân chỉ cho biết họ của mình là Zhou, nói rằng, những chiếc khẩu trang đã giúp Trung Quốc chống lại virus.
“Chúng đã được gửi tới các bệnh viện ở Vũ Hán”, anh nói với niềm tự hào.
_____
Keith Bradsher đưa tin từ Thượng Hải và Liz Alderman từ Paris. Abby Goodnough và Ana Swanson đã đóng góp bài từ Washington. Coral Yang đóng góp nghiên cứu từ Thượng Hải và Cao Li từ Hồng Kông.
Thủ Niễng đầu tàu đâu rồi. Biến Nguy thành Cơ, mau làm đầu tàu sx bịt mõm cho toàn thế giới. Còn chờ gì nữa hả đỉnh cao trí tuệ nhà nước đảng, trí thức nước lợ.
Hy vọng các “bộ óc siêu việt” của thế giới đã nhìn ra cái “ngu xuẩn” chết người của cái gọi là mô thức toàn cầu hóa!
Rõ ràng, trong mô thức toàn cầu hóa, bất cứ “mắt xích” (quốc gia) nào cũng có thể vô tình hoặc CỐ Ý làm gián đoạn những sản phẩm thiết yếu. Đất hiếm (mà hiện Trung Cộng sản xuất trên 90% của thế giới) đã là một thí dụ, và nay là món hàng nhỏ xíu là “khẩu trang” cũng có thể trở thành món trao đổi địa chính trị.
Tôi chỉ là phó thường dân, hiểu biết cũng chẳng đến đâu, nhưng thiển nghĩ, toàn cầu hóa là chuyện tất yếu thôi, cũng tương tự như sự phân chia công việc của con người vậy thôi, chỉ là ở quy mô lớn hơn.
Chống lại cái tất yếu thì e là còn ngu xuẩn hơn nữa, chẳng lẽ muốn quay lại thời kỳ mà cấp quốc gia thì đóng cửa không làm ăn với ai hết, cấp tỉnh thì ngăn sông cấm chợ, các gia đình thì tự gieo trồng chăn nuôi, xóa bỏ toàn bộ nền văn minh để quay về thời “tự cung tự cấp”?!?
Đồng ý là bất cứ mắt xích nào cũng có thể “chơi dơ” và gây ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống, nhưng giải pháp là “nghỉ chơi” với nó (hoặc “hạn chế chơi chung”) chứ không phải là “giải tán sân chơi, ai về nhà nấy”.
Vài lời ngu muội, nếu có sai mong được chỉ giáo để học hỏi thêm.