Covid-19: Chính quyền Trump đã xem thường dịch bệnh

Joaquin Nguyễn Hòa

10-3-2020

Sáng 9-3-2020, thị trường chứng khoán New York bị tạm ngưng giao dịch trong 15 phút theo một cơ chế tự động, vì số lượng bán tháo cổ phiếu tăng quá nhanh. Đây là diễn biến mới nhất sau một tuần lễ đỏ rực của thị trường chứng khoán Mỹ vì lo sợ dịch bệnh COVID-19 lan rộng trên nước Mỹ và khắp thế giới.

Trước đó một ngày, một chuyên gia về bệnh dịch của Hoa Kỳ là bác sĩ Anthony S, Fauci có nói rằng, một số vùng tại Mỹ có thể sẽ bị phong tỏa, mặc dù ông có trấn an rằng việc phong tỏa cũng không đến nỗi “nội bất xuất, ngoại bất nhập”.

Những biến động này là tiếp theo con số người bị nhiễm COVID-19 tại Mỹ đã lên gần 600 người, số người thiệt mạng đã lên tới 22 người.

Tổng thống Trump đang đối mặt với chỉ trích của dư luận và giới chuyên môn là chính quyền của ông đã xem nhẹ nguy cơ dịch bệnh COVID-19, khi gần đây ông có lần nói rằng sự nguy hiểm của COVID-19 là không đúng. Ông còn nói rằng, thời tiết ấm lên thì COVID-19 sẽ tự biến mất.

Bà Lisa Monaco, từng là cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống Obama đã viết trên báo Foreign Affairs, nêu ra ba hành động gần đây của chính quyền ông Trump là không có thực chất, đó là đặt ra một đội đặc nhiệm để chống dịch, chỉ định Phó Tổng thống Mike Pence chỉ huy chống dịch, chỉ định một người làm điều hợp viên chống dịch. Bà Monaco nói rằng, trong cả tuần lễ mà chỉ loay hoay những cái tên gọi, không có hành động gì.

Chính quyền ông Trump còn bị chỉ trích là không chuẩn bị các bộ thử (test kits) một cách đầy đủ, chậm chuyển quyền cho các phòng thí nghiệm ở địa phương xác định các kết quả bệnh phẩm.

Ông Trump sau đó đã dùng Twitter ra một thông điệp đầy bối rối, rằng ai mà biết trước sự việc nó như thế.

Ông cũng có nói rằng ông đã ban hành lệnh cấm bay đến Mỹ từ Vũ Hán, và Iran.

Bên cạnh đó, người ta cũng chỉ trích phát biểu của ông Trump khi ông đi thăm trung tâm dịch tễ Mỹ (CDC), rằng ông không muốn số người bị bệnh trên đất Mỹ gia tăng, nếu cho phép những người đang bị nhiễm bệnh trên du thuyền Grand Princess đang bị cách ly ngoài khơi San Francisco lên bờ.

Đối mặt với sự chỉ trích mạnh mẽ, ông đã không nói gì nữa, để cho giới chuyên môn và chính quyền địa phương California giải quyết chuyện Grand Princess. Giới chuyên môn đã cho biết rằng, rút kinh nghiệm vụ con tàu Diamond Princess cũng bị nhiễm COVID-19 ngoài khơi Nhật Bản, thì mội trường trên du thuyền không thể là môi trường tốt để cách ly người bị bệnh.

Sau cùng, công ty Princess, chính quyền California và giới chức y tế Mỹ đã quyết định cho hành khách của tàu Grand Princess, hiện có hai người nhiễm bệnh, được lên bờ tại cảng Oakland, với những biện pháp cách ly rất nghiêm ngặt. Việc đưa hành khách lên bờ và cách ly họ được Thống đốc Gavin Newsom cho biết, bắt đầu vào ngày thứ Hai 9-3-2020, và có thể phải kéo dài từ hai đến ba ngày.

***

Có lẽ việc phân bua của ông Trump đã bị muộn màng, khi báo chí bắt đầu lôi những chuyện xem nhẹ dịch bệnh của ông trong ba năm cầm quyền.

Vào năm 2016, Tổng thống Obama thành lập “Ban chỉ huy an ninh y tế toàn cầu và phòng chống sinh học”, nằm ngay trong Hội đồng an ninh quốc gia, sau khi dịch Ebola bùng phát ở châu Phi và có lan tới Hoa Kỳ vào năm 2014. Chính quyền của ông Obama đã xem chuyện dịch bệnh truyền nhiễm như là một đe dọa cho an ninh quốc gia. Ban chỉ huy này đã được giao lại cho chính quyền mới của Tổng thống Trump vào năm 2017. Chính quyền Mỹ thời Obama đã xem việc chặn đứng dịch bệnh của nó ngay tại nguồn là một điều vô cùng quan trọng cho an ninh quốc gia, vì thế Ban chỉ huy này đã sử dụng tiền của Mỹ để giúp các quốc gia có bùng nổ dịch bệnh, dập tắt dịch ngay từ đầu.

Tuy nhiên đến tháng Năm năm 2018, Ban chỉ huy này bị giải tán, bên cạnh nhiều luật lệ khắt khe về môi trường dưới thời ông Obama bị bãi bỏ.

Trả lời báo chí về việc này, Tổng thống Trump nói rằng, Tòa Bạch Ốc không cần một phòng thí nghiệm nằm ngay trong Tòa Bạch Ốc.

Khi tại Hoa Kỳ bắt đầu có dịch COVID-19, các vị dân cử ở Quốc hội bắt đầu tăng số tiền dành cho việc chống dịch lên hơn tám tỉ USD, thay vì có hơn hai tỉ như lúc trước. Người ta cũng không nói tới chuyện suốt ba năm nay chính quyền ông Trump luôn đòi hỏi một số tiền lên đến hơn 21 tỉ USD để xây bức tường biên giới với Mexico.

Tổng thống Trump và những người ủng hộ ông luôn cho rằng, việc nhập cư lậu từ Mexico là mối đe dọa cho an ninh quốc gia, dẫn đến nhiều biện pháp khắc nghiệt chống những người chạy loạn vì bạo lực, chiến tranh từ phương Nam. Việc này bị nhiều chỉ trích. Phe đối lập trong Quốc hội cho rằng, không cần xây dựng một bức tường “vật thể” tốn kém như vậy, mà có thể dùng những biện pháp như radar, drone có hiệu quả hơn mà ít tốn kém hơn. Ngoài ra họ còn luôn đấu tranh để giành tiền từ ngân sách hàng năm cho việc chống dịch bệnh tại Mỹ, cũng như ở nước ngoài.

Cuối cùng chính quyền của ông Trump cũng hứa hẹn là số bộ thử COVID-19 sẽ được tăng lên 1 triệu trong giữa tháng 3-2020, hiện nay mới có 75.000 bộ. Cơ quan USAID của Bộ Ngoại giao Mỹ cũng xuất ra một ngân quỹ trị giá 37 triệu USD để giúp các quốc gia đang có dịch. Ông Trump cũng ký ngay ngân khoản dùng để chống COVID-19 trị giá hơn tám tỉ USD mà không chần chờ gì.

***

Báo chí Mỹ đã không tiếc lời chỉ trích ông Trump trong những ngày cuối tuần đầu tháng 3-2020, rằng trong lúc dịch bệnh lan tràn như vậy, ông Trump đang tổ chức sinh nhật 51 tuổi cho con dâu tương lai của ông, còn đệ nhất phu nhân Melania thì đang dốc sức cho việc xây dựng một sân quần vợt.

Bà Elizabeth Cameron là người từng là thành viên của Hội đồng an ninh quốc gia thời ông Obama, nói với báo New York Times ngày Chủ nhật 8-3-2020, rằng “theo dõi, chuẩn bị, và có người có trách nhiệm về chuyện chống dịch là rất quan trọng trong chuyện đang diễn ra hiện nay”.

Bà Cameron từng là người điều hành Ban chỉ huy an ninh sức khỏe thời ông Obama, bà là người đưa ra những “chương trình An ninh sức khỏe toàn cầu” nhắm tới việc chống khủng bố sinh học, dịch bệnh, an toàn sinh học, xem các nội dung đó như là một sự đe dọa về an ninh không những cho thế giới mà cho riêng cả Hoa Kỳ.

Chương trình này cũng đã bị hủy bỏ cùng với Ban chỉ huy an ninh sức khỏe của Hội đồng an ninh quốc gia hồi tháng 5-2018.

Và rồi, chuyện gì tới đang tới. Khi bài viết này chuẩn bị lên mạng, đã có 666 người bị nhiễm virus corona tại 36/50 tiểu bang ở Mỹ với 26 người tử vong. Và dịch này cũng đã lan tới Washington D.C., thủ đô nước Mỹ, thượng nghị sĩ Ted Cruz và dân biểu Paul Gosar hiện đã phải tự cách ly.