Việt Nam bắt chước mô hình thị trường chứng khoán Trung Quốc để tìm cách nâng cấp chỉ số và thúc đẩy đầu tư

Reuters

Cù Tuấn, biên dịch

25-10-2023

Tóm tắt:

* Việt Nam tìm cách được FTSE nâng cấp thành thị trường mới nổi

* Việc nâng cấp này sẽ thu hút tới 800 triệu USD từ riêng các quỹ thụ động

* Sự phân biệt đối xử dựa trên nhà môi giới này phải đối mặt với sự chỉ trích từ các quỹ nước ngoài ở Trung Quốc.

HÀ NỘI, ngày 25 tháng 10 (Reuters) – Việt Nam đang lên kế hoạch nới lỏng các thủ tục thanh toán trên thị trường chứng khoán cho các nhà đầu tư nước ngoài, một biện pháp quan trọng để thuyết phục các nhà quản lý chỉ số vốn cổ phần nâng cấp đất nước lên vị thế thị trường mới nổi và thu hút hàng trăm triệu đô la đầu tư mới, theo các nguồn tin.

Theo mô hình của Trung Quốc, Việt Nam sẽ cho phép các nhà môi giới bảo lãnh cho các nhà đầu tư nước ngoài khi họ mua cổ phiếu, một động thái được nhà cung cấp chỉ số FTSE coi là một bước tiến và có thể giúp loại bỏ rào cản pháp lý đã cản trở việc nâng cấp Sở Giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh trong nhiều năm.

Thị trường chứng khoán Việt Nam, thị trường nhỏ nhất trong số các nền kinh tế chính ở Đông Nam Á, hiện tại được cả chỉ số MSCI và FTSE phân loại là thị trường cận biên. Điều này ngăn cản nhiều quỹ, nhà đầu tư và các công ty gia đình đầu tư vào các công ty niêm yết tại đây.

Những người quen thuộc với cuộc đàm phán cho biết, các chuyên gia của FTSE đã đến thăm Việt Nam vào tuần trước và được trình bày chi tiết về kế hoạch mới nhằm phá vỡ bế tắc, kéo dài nhiều năm.

Lê Thị Lệ Hằng, giám đốc chiến lược của công ty môi giới hàng đầu Việt Nam SSI, người trực tiếp tham gia vào kế hoạch này, cho biết: “Các cuộc họp tuần trước với FTSE rất tích cực và có thể dẫn đến việc nâng cấp trạng thái thị trường mới nổi thứ cấp vào tháng 9 năm 2025”.

Để đáp ứng mốc thời gian đó, FTSE sẽ cần thông báo việc nâng cấp sớm nhất là vào tháng 9 năm sau, sáu hoặc mười hai tháng trước khi nâng cấp trong thực tế, theo quy trình nâng cấp của họ.

Nếu được nâng cấp, Việt Nam sẽ ngang mức với Indonesia, Philippines, Qatar và Trung Quốc, tiến lên từ chỉ số cận biên mà Việt Nam hiện chia sẻ với các thị trường kém phát triển hơn như Sri Lanka và Kenya, nơi Việt Nam chiếm tới 38% tổng vốn hóa.

MIẾNG BÁNH HÀNG TRIỆU ĐÔ LA

Theo kế hoạch mới, Việt Nam sẽ áp dụng cơ chế giải quyết các khoản thanh toán cho các giao dịch cổ phiếu có thể đáp ứng yêu cầu chính từ FTSE về việc nâng cấp.

Ở các thị trường tiên tiến, nhà đầu tư chỉ phải thanh toán giao dịch hai ngày sau khi mua cổ phiếu, nhưng ở Việt Nam, họ phải chuyển tiền ngay trong ngày, gây ra chi phí và rủi ro cao hơn cho các nhà đầu tư nước ngoài.

Để vượt qua rào cản này, chính quyền và các nhà môi giới Việt Nam đang nghĩ ra một cơ chế tương tự như cơ chế được sử dụng ở Trung Quốc, theo đó các công ty chứng khoán sẽ bảo lãnh thanh toán cho các quỹ nước ngoài, cấp tín dụng hiệu quả cho họ trong hai ngày cho đến khi giao dịch hoàn tất.

Các công ty này sẽ phải chấp nhận một số rủi ro, nhưng họ sẽ được hưởng lợi từ dòng vốn mới mà SSI ước tính có thể vào khoảng 800 triệu USD chỉ từ các quỹ thụ động, với giả định tỷ trọng của Việt Nam trong chỉ số thị trường mới nổi là 1%.

Các quỹ hoạt động được ước tính sẽ đầu tư gấp 5 lần vào thị trường mới nổi FTSE, điều này có thể mang lại lợi nhuận lớn hơn nhiều cho thị trường TP.HCM, nơi hiện có vốn hóa 179 tỷ USD.

FTSE và cơ quan quản lý thị trường Việt Nam, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, đã không trả lời yêu cầu bình luận của Reuters.

Trong bản cập nhật mới nhất về Việt Nam phát hành vào tháng trước, FTSE cho biết mặc dù tiến độ cải cách thị trường theo kế hoạch vẫn còn chậm nhưng chính phủ nước này đã đưa ra cam kết về những công việc cần thiết phải làm.

FTSE cho biết: “Ngoài ra, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC) đã chứng tỏ năng lực đổi mới trong việc tìm kiếm một giải pháp khả thi nhằm loại bỏ nhu cầu cấp vốn trước”.

Các nguồn tin cho biết, việc nâng cấp đồng thời từ các nhà quản lý tại chỉ số MSCI lớn hơn nhiều được coi là không khả thi vào lúc này vì các yêu cầu khắt khe hơn của MSCI.

Theo quy định của Việt Nam, các ngân hàng không được phép cấp tín dụng cho người nước ngoài, điều này đã cản trở sự tham gia của họ và gây ra các cuộc đàm phán phức tạp về việc nâng cấp.

Các nguồn tin cho biết cơ chế này vẫn cần được hoàn thiện và trải qua thời gian thử nghiệm kéo dài nhiều tháng trong khi các quy định hiện hành được điều chỉnh.

Các nhà đầu tư nước ngoài cũng cần được tư vấn. Họ kêu gọi Trung Quốc loại bỏ yêu cầu cấp vốn trước, hoặc ít nhất cho phép các ngân hàng tham gia để giúp giao dịch dễ dàng hơn và thu hút nhiều nhà đầu tư hơn.