PMC Wagner – Một dấu hỏi lớn

Kim Văn Chính

1-6-2023

Nước Nga như một thực thể rất quái vật ẩn sâu trong rừng Taigar và tuyết lạnh. Nó sinh ra những con người, những thực thể, cách tổ chức và đạo lý cũng rất quái vật mà nhân vật Demon (ác quỷ ) trong văn học và hội họa Nga đã khái quát rất tài tình.
Thời hiện tại, Putin và các tổ chức như Wagner thực sự là những quái vật mà không nghiên cứu kỹ không thể hiểu được chúng là thứ gì, càng không thể biết được chúng sống và triển vọng ra sao, mạnh yếu chỗ nào…

Putin và Nga họ chỉ chờ vậy. Trong khi mọi người chỉ biết dùng các giá trị đạo đức phổ quát để phán xét chúng, rồi đưa ra các phán xét kiểu salon như ác thế rồi sẽ quả báo, nhân dân Nga rồi sẽ treo cổ chúng, làm sao bọn trộm cướp đó có sức mạnh bằng tình yêu nước, nó chỉ là con chó của Putin thôi… thì bọn chúng đã đủ thời gian và sức mạnh như ác quỷ hút trộm được máu người để chồm lên… và chúng sẽ chiến thắng.

Nhiều lần nước Nga đã vậy rồi…

Nhiều người ngộ nhận về sức mạnh Nga, về sự vĩ đại của dân tộc Nga, và về sự nhân hậu của ác quỷ nữa…

Trong văn học Nga, ác quỷ Demon có sức quyến rũ ghê gớm và bề ngoài nó tỏ ra người hơn người thường là vậy.

Chiến tranh là tình huống cho phép ta nhìn rõ hơn các thực thể quái vật của bộ mặt Nga.

Giống như hồi 1991 mà tôi chứng kiến ở Nga, khủng hoảng và đổ vỡ chế độ cho phép ta nhìn rõ người Nga, cảnh sát Nga nó phi nhân bản đến mức nào… Ai không chứng kiến, không chịu khó đọc hiểu văn hóa, văn học và lịch sử luôn bị mờ mắt và ngộ nhận là vậy.

Hồi Chiến tranh Thế giới II, lính tù (trừng giới) có vai trò rất lớn trong cả phòng thủ và tấn công của quân đội Nga – Liên Xô. Cám ơn Phan Bạch Yến đã dịch phụ đề bộ phim nhiều tập này do chính điện ảnh Nga sản xuất.

Để có các trung đoàn lính tù, họ phải tạo ra tù nhân để bắt vào đội quân đứng giữa hai làm đạn cả nghĩa bóng và nghĩa đen trên mặt trận. Họ chết gần hết nhưng không thể làm gì khác ngoài việc xung phong và phòng thủ đến chết…

Và họ đã giúp đội quân chính quy chiến thắng…

Wagner và các đội quân Putin đang cho phép thành lập (lính tư nhân do các tập đoàn kinh doanh tuyển và sử dụng) là thang bậc cao và rất hiện đại của đội quân trừng giới ngày xưa… Nguồn lính chính họ tuyển thẳng từ các tù nhân hình sự là vậy.

Nhưng rất nhiều điểm mới, đặc biệt là cơ chế tài chính của tổ chức cũng như cơ chế tưởng thưởng rất hậu hĩnh cho những người sống sót…

Dưới đây chỉ là một bài viết nhỏ về một góc nhìn đối với đội quân này.

***

Góc nhìn về Wagner (Forbes.ua)

Wagnerites đang chết hàng chục nghìn người ở Ukraine, nhưng số lượng của họ lại vẫn đang tăng lên. Đội quân “tội phạm” lớn nhất thế giới này được tổ chức như thế nào?

Vladimir Datsenko, Forbes

Khi bắt đầu cuộc xâm lược 2022, PMC “Wagner” bao gồm khoảng 5.000 lính đánh thuê. Họ đã có kinh nghiệm nhất định ở Châu Phi, Syria. Bây giờ (2023) họ là một trong những lực lượng tấn công chính của Nga, được đánh số hiệu trong một quân đoàn riêng biệt. Làm thế nào mà một nhóm lính đánh thuê có thể tăng gấp 10 lần trong một năm và cơ chế tài chính, trả lương của nó như thế nào?

Không tính đến những tổn thất mà Lực lượng Vũ trang Ukraine gây cho họ phải chịu nhiều thất bại cục bộ, lãnh đạo của nó, Yevgeny Prigozhin, công khai khoe khoang về những vụ hành quyết tàn bạo và tội ác chiến tranh của Wagner. Và ở Nga, hình ảnh của những tên côn đồ Wagner được vun đắp và tôn vinh. Prigozhin công khai chửi rủa cả giới thượng lưu cũng như lãnh đạo quân đội chính quy Nga…

Nếu cho đến năm 2022, đó là một đội quân nhỏ và tàn bạo chiến đấu vì tiền ở những khu vực có vấn đề trên thế giới mà Nga can thiệp, thì từ cuộc chiến quy mô lớn ở Ukraine, vai trò của nó ngày càng tăng.

Hiện tại, nó là một quân đội thực sự và riêng biệt với cả các vũ khí như xe tăng, pháo binh, phòng không và không quân. Nó được trang bị tốt hơn so với một số đơn vị quân đội chính quy của Nga và nhận được sự hỗ trợ từ Bộ Quốc phòng Nga ngang bằng với các đội quân chính quy.

Wagnerians là ai

Trong lĩnh vực thông tin, nhóm Wagner có liên hệ với các tù nhân Nga đã được tuyển dụng tích cực trong sáu tháng qua, hoặc với lãnh đạo công khai của nhóm này là Yevgeny Prigozhin. Nhưng cấu trúc của Wagnerian phức tạp hơn.

Thông thường, tất cả những người thuộc cái gọi là công ty quân sự tư nhân Wagner (trên thực tế, cấu trúc này không có tư cách pháp nhân ở Liên bang Nga cho đến tháng 12 năm 2022) có thể được chia thành bốn nhóm.

Cốt lõi: Khung

Đây là những người lính đánh thuê, lính nhảy dù Nga hoặc lực lượng đặc biệt đã ký hợp đồng với nhóm trong nhiều năm và đến với Wagner vì tiền. Chính với họ, câu chuyện về Wagner bắt đầu, được lãnh đạo bởi một trung tá đã nghỉ hưu của GRU của Liên bang Nga Dmitry Utkin.

Những người lính đánh thuê tích cực tham gia vào các trận chiến ở Donbass từ năm 2014, đặc biệt đối với Debaltseve. Sau khi giảm cường độ chiến sự ở phía đông Ukraine, họ bắt đầu kiếm tiền từ các cuộc xung đột quân sự khác, chẳng hạn như ở Syria và Châu Phi.

Tân binh: Lính

Trong cuộc chiến, Tập đoàn Wagner tích cực tuyển dụng tân binh. Không còn nguồn tuyển có kinh nghiệm phục vụ trong lực lượng an ninh đặc biệt của Liên bang Nga, họ cũng chưa từng tham gia chiến sự. Yêu cầu đối với lính đánh thuê đã giảm dần. Trong các trang mạng của Nga, Wagnerites mới được tìm kiếm theo đúng nghĩa đen thông qua quảng cáo việc làm.

Người về hưu

Năm 2022, Bộ Quốc phòng Nga chuyển giao các hệ thống vũ khí mới cho Tập đoàn Wagner, đặc biệt là phòng không và hàng không. Đối với họ, Wagnerites tích cực thuê những người đã nghỉ hưu có kinh nghiệm quân sự và kỹ thuật phong phú ở Afghanistan và Chechnya.

Chiến đấu như một phần của nhóm Wagner, một đại tá đã nghỉ hưu của Lực lượng Không quân Belarut, Nikolai Markov, 67 tuổi, cũng đã tham gia và đã chết.

Tù nhân

Tù nhân là những người cuối cùng được tuyển vào Wagner. Họ được đề nghị một hợp đồng sáu tháng để đổi lấy việc trả hết tiền án của họ. Họ hiện chiếm khoảng 80% toàn bộ nhóm. Tổng cộng, hơn 40.000 tù nhân Nga đã được tuyển dụng. Nguồn vẫn còn nhiều.

Chính từ họ, các đội tấn công kiểu Bakhmute được thành lập, tấn công các vị trí của Lực lượng Vũ trang Ukraine trong những tháng qua. Cuộc sống của họ chẳng có giá trị gì đối với Nga, kể cả người thân của họ, vì hầu hết họ đều là những người đã phạm những tội ác dã man và nhận bản án chung thân, tử hình hoặc tù hơn 10 năm.

Theo tình báo Anh, 90% Wagnerites bị giết vào tháng 12 năm 2022 chính xác là những người từng bị kết án.

Vì tiền, không phải vì một lý tưởng

Tập đoàn Wagner không phải là đơn vị phi chính thức duy nhất chiến đấu bên phía Liên bang Nga. Có các nhóm dân tộc chủ nghĩa cực hữu Rusich và Raccoon, các đơn vị tình nguyện của BARS và Kuban Cossacks, cũng như các đơn vị quân đội tư nhân có điều kiện khác của các tập đoàn kinh doanh. Hầu hết các đội hình này chiến đấu chủ yếu vì một ý tưởng nhất định, không phải vì tiền. Mặc dù họ có những người bảo trợ và nguồn tài chính đằng sau, nhưng họ có xu hướng phát triển xung quanh một số ý thức hệ nhất định đang phát triển ở Nga.

Wagner khác, nó là mẫu lính đánh thuê cổ điển. Các nhà tuyển dụng đưa ra một hợp đồng có thời hạn lên đến sáu tháng và một “mức thưởng” linh hoạt tùy thuộc vào loại nhiệm vụ được thực hiện.

Các cuộc điều tra của báo chí làm chứng cho mức lương xấp xỉ như nhau của các Wagnerist mới được tuyển dụng: 240.000 rúp. (3.500 đô la) để tham gia chiến sự, 80.000 rúp. – trong khi đang huấn luyện tại sân tập. Đối với cái chết, khoản bồi thường 3-5 triệu rúp được cung cấp.

Các điều khoản thanh toán tương tự cũng bắt đầu được áp dụng vào năm 2022 cho quân đội hợp đồng của quân đội Nga – đây là cách Bộ Tổng tham mưu Nga cố gắng “rút kinh nghiệm” khuyến khích người Nga tham gia cuộc chiến vì tiền.

Hợp đồng của các loại Wagnerian khác nhau có các điều kiện khác nhau. Ví dụ, đối với các tù nhân, động cơ chính chính là việc xóa án tích chứ không phải tiền.

Hầu hết các tù nhân trong nhóm “tân binh” đều kể một câu chuyện kinh điển: Đang tìm việc làm, nhận được lời mời từ Wagner để bảo vệ các cơ sở, đồng ý với một hợp đồng có tiền, lên đường tham chiến. Và họ nói về cùng 240.000 rúp mỗi tháng.

Những người “khung” và “về hưu” nhận được mức lương cao hơn nhiều. Có lẽ là $5,000-10,000 mỗi tháng, ngang với lính đánh thuê nước ngoài.

Con đường của Wagnerites ở Ukraine

Khi bắt đầu một cuộc chiến tranh quy mô lớn, các đơn vị của Wagner tham gia nhiều hơn vào các cuộc tấn công và đe dọa dân thường ở khu vực Kiev hơn là trong các trận chiến thực sự.

Có lẽ, khi đó họ được giao vai trò gần giống như đơn vị Chechnya của Kadyrov “Akhmat” – trấn áp sự kháng cự, xác định và giết những người Ukraine “nguy hiểm”, họ còn hành động để đe dọa người dân.

Sau khi quân đội Nga rút lui khỏi phía bắc Ukraine, Wagner đã tham gia vào các trận chiến ở vùng Kharkiv và Donbass. Nhưng không phải là lực lượng chính, mà là các đơn vị tấn công riêng biệt. Cụ thể, Wagnerites đã xông vào Uglegorsk TPP và chiến đấu ở một số khu vực địa phương khác.

Ngoài ra, các đơn vị Wagner ở hữu ngạn Kherson, nhưng rất có thể họ đã không tham gia vào các trận chiến tích cực.

Vào tháng 7-8, quân đội Nga bắt đầu gặp vấn đề nghiêm trọng với số lượng quân chính quy. Lực lượng đáng kể đã bị mất trong cuộc tấn công vào Severodonetsk. Nhiều đơn vị đã được chuyển đến vùng Kherson, chờ cuộc phản công của Ukraine. Người ta quyết định đóng một phần hướng Kharkov và Donetsk bằng các tiểu đoàn “tình nguyện” và Wagnerites.

Sau đó, nhóm Wagner trở thành một đơn vị tấn công theo hướng Bakhmut. Prigozhin bắt đầu tuyển mộ tù nhân Nga nhằm tăng đáng kể quy mô đội quân nhỏ của mình. Và ở Bakhmute ông ta đã thành công, ít nhất là cho đến nay.

Tại sao Wagnerites có nhiều động lực hơn các quân đội Nga khác

Các điều khoản của một người lính hợp đồng của quân đội chính quy của Liên bang Nga và các điều khoản hợp đồng của một Wagnerian không khác biệt đáng kể. Vậy thì tại sao các đơn vị tội phạm của Prigozhin lại có động lực hơn để xông vào các vị trí của Ukraine và chết?

Sự khác biệt là họ gia nhập quân đội chính quy của quân đội Nga mà không có nhiều mong muốn chiến đấu, và gia nhập Wagner – chỉ với ý chí tự do của họ. Tất cả các tân binh đều được kiểm tra cẩn thận, bao gồm cả máy phát hiện nói dối. Loại bỏ những người có nguyên tắc đạo đức quá cao hoặc động cơ thầm kín.

Hầu hết, hạng người sẵn sàng làm bất cứ điều gì vì tiền hoặc đông cơ ra tù đều rơi vào hàng ngũ Wagnerites.

Các đơn vị Wagner trong tất cả các cuộc chiến đều làm những công việc bẩn thỉu, ác liệt và ghê tởm nhất, và đó là những gì họ được trả tiền để làm. Họ đã giết các nhà báo ở Cộng hòa Trung Phi và hàng trăm thường dân ở Mali, tra tấn và giết hại thường dân ở Syria theo cách dã man nhất, đồng thời gây ra những tội ác khủng khiếp khác.

Mọi người đã vượt qua “bài kiểm tra Wagnerian” đều có giá trị đạo đức ở mức thấp hoặc bằng không. Bản thân Prigozhin là con người thiếu đạo đức. Tuy nhiên, trong số những người Nga, hình ảnh này đã trở nên phổ biến. Ở Nga, hàng hóa có biểu tượng Wagner được bán rầm rộ, nhóm này nổi tiếng chủ yếu sau các vụ hành quyết và tra tấn công khai.

Ngoài ra, cũng phải thừa nhận: Wagner thực sự huấn luyện binh lính khá tốt.

Không giống như quân đội thông thường, hợp đồng với Wagner quy định việc huấn luyện tại sân tập trong một tháng. Lính đánh thuê được huấn luyện để thực hiện các nhiệm vụ chiến đấu, được huấn luyện để tấn công các vị trí. Trên chiến trường, họ có một nhiệm vụ rõ ràng và một quy trình hành động rất rõ ràng và bài bản.

Có một thỏa thuận đơn giản giữa các tù nhân và Wagner: Nếu bạn sống sót trong hợp đồng, bạn sẽ được tự do.

Theo Bộ trưởng Quốc phòng Anh, khoảng 70% tù nhân Wagner không sống đến cuối hợp đồng. Nhưng những tù nhân đầu tiên may mắn sống sót đã được thả tự do.

Tiền đến từ đâu?

Theo tình báo Anh, 100 triệu đô la được chi hàng tháng để tài trợ cho các đơn vị Wagner ở Ukraine. Bản thân Prigozhin được gọi là nhà tài trợ cho lính đánh thuê, nhưng đây là một khoản chi quá lớn, ngay cả khi có tư cách là một nhà tài phiệt (truyền thông Nga ước tính tài sản của ông ta vào khoảng 15 tỷ rúp (2,15 tỷ USD). Nguồn này có từ các quyền kinh doanh độc quyền, sở hữu các tài sản đặc biệt sau khi làm các phi vụ cho Chính phủ.

PMC Wagner có nhóm các công ty Concord thuộc sở hữu của Prigozhin. Kể từ năm 2011, nhóm này là một trong những người nhận chính ngân sách Nga để cung cấp thực phẩm cho các trường học, bệnh viện, nhà tù và tất nhiên là cả quân đội Nga. Đặc biệt, vào năm 2013, Concord của Prigozhin đã nhận được 92 tỷ rúp cho các dịch vụ ăn uống cho các đơn vị quân đội của Liên bang Nga.

Nhóm Concord cũng bao gồm Megaline LLC, công ty nhận được hàng chục tỷ rúp từ Bộ Quốc phòng ĐPQ để xây dựng và bảo trì các doanh trại quân đội và khu huấn luyện quân sự. Đó là, trong một thập kỷ, Prigozhin đã kiếm bộn tiền nhờ quân đội Nga.

Tập đoàn Concorde và ngân sách Nga không phải là nguồn tài trợ duy nhất cho Tập đoàn Wagner. Sau năm 2015, tiền của Syria và châu Phi trong khai thác các mỏ vàng xuất hiện trong cơ cấu thu nhập của Prigozhin.

Euro Polis, một công ty liên kết với Prigozhin, đã ký một bản ghi nhớ với chính phủ Assad rằng đối với tất cả các mỏ dầu khí và nhà máy lọc dầu bị tập đoàn Wagner chiếm giữ ở Syria, công ty Nga sẽ nhận được 25% thu nhập.

Một trong những Wagnerites bị bắt ở Ukraine nói rằng, hợp đồng của anh ta đã được ký kết với Euro Polis LLC.

Một công ty khác từ quỹ đạo của Prigozhin – M-Finance LLC – đã nhận được thu nhập từ các quốc gia châu Phi nơi Wagnerites đang chiến đấu.

_______

Ghi chú của Tiếng Dân: “PMC” Wagner, PMC viết tắt cụm từ “Private Military Company”, tức Công ty Quân sự Tư nhân” Wagner.