18-8-2022
10 ngày trước, tôi đi du lịch Huế – Đà Nẵng thấy khắp nơi đều là công trường. Phía Đông đường từ trung tâm TP Đà Nẵng về tới Hội An là những nhà cao tầng và biệt thự đang xây chạy ra tới bờ biển. Mới đây, nhìn thấy hình “hòn non bộ” nhốt núi ở Quảng Ninh, mới giật mình, vịnh Hạ Long cũng bị lấn biển để phân lô bán nền.
Tháng trước đi Cần Thơ, tôi cũng thấy cao ốc, biệt thự mọc lên như nấm sau mưa. Ở huyện Nhà Bè, hai bên đường Nguyễn Hữu Thọ trước đây là rừng bần và dừa nước bây giờ là cao ốc và nhà liền kề. Vốn đổ vào các công trình xây dựng rất khủng khiếp.
Nhưng, tiết lộ của ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng VN mới đáng sợ! Hiệp hội đã khảo sát hơn 2.000 doanh nghiệp xây dựng có đến 90% doanh nghiệp có vốn đăng ký 100 tỷ đồng trở lại. Đặc thù doanh nghiệp xây dựng là quy mô vốn nhỏ, chủ yếu sử dụng vốn vay ngân hàng và vốn tạm ứng của chủ đầu tư. Doanh nghiệp phải làm xong dự án mới được thanh quyết toán.
Nhưng, chủ đầu tư công trình vốn ngân sách luôn chậm thanh toán từ 1 đến 5 năm. Còn trong các chủ đầu tư vốn ngoài ngân sách, có 20% – 30% không có khả năng trả nợ. Có chủ đầu tư bán xong nhà, nhưng nhất quyết không thanh toán cho nhà thầu hoặc trả nhà thầu bằng sản phẩm nhà!
Vì thế, các nhà thầu xây dựng phải vay ngân hàng lãi suất cao 9%- 10%/năm. Số nợ gấp đôi vốn mình có nên làm không đủ. Doanh nghiệp lấy nợ mới trả nợ cũ, nợ chồng nợ. 100% công ty xây dựng đều có nợ đọng. Công ty xây dựng Trường Sơn vốn đăng ký 800 tỷ đồng nhưng nợ đọng xây dựng lên tới 1.600 tỷ đồng. Tổng Công ty Lilama nợ đọng xây dựng lên tới 1.900 tỷ đồng.
Ông Hiệp kể còn thiếu, các đại gia chủ đầu tư BĐS lớn đều dùng mánh thủ tục quyết toán để không trả nợ nhà thầu. Sau khi công trình hoàn thành, chủ đầu tư giải thể Ban quản lý dự án, các kỹ sư giám sát công trình (làm thuê cho chủ đầu tư) bỏ đi làm công trình khác. Nhà thầu phải đi tìm cho đủ các Kĩ sư giám sát ký xác nhận khối lượng thì mới được thanh quyết toán!
Tóm lại, vốn ngân hàng đem chôn vào bê tông rất lớn, nếu 90% nhà thầu vốn từ 100 tỷ đồng trở xuống phá sản thì hệ thống ngân hàng sẽ ra sao?
Nên vậy, sự phát triển của Việt Nam trên bất động sản nên gọi là tự phát và không bềnh vững. Trên tất cả lĩnh vực phát triển công nghiệp thì chỉ có bất động sản là tăng trưởng cấp số nhân theo năm mà các ngành nghề khác thì chỉ nhở giọt. Vậy, nếu một ngày nào đó bất động sản bị phá sản thì kinh tế Việt Nam sẽ như thế nào và lúc đó ngân hàng sẽ ra sao, và trách nhiệm thuộc về ai. Xin chính phủ phải đặt câu hỏi và tự trả lời chứ đừng để tiền thu thuế của dân mà đi giữ ngân hàng để không bị phá sản theo.