26-11-2021
Là người ưa chuộng hoạt động thảo luận trong xã hội, tôi theo dõi tham luận của giáo sư Trần Ngọc Thêm tại hội thảo “Văn hoá học đường trong bối cảnh đổi mới GD-ĐT” với tinh thần lắng nghe, học hỏi. Bài viết này xin thảo luận với ông và với những người quan tâm về quan điểm của ông rằng khi học Lễ con người sẽ trở nên thụ động, mất tư duy phản biện.
Cũng như ông Trần Ngọc Thêm, tôi rất xem trọng tư duy phản biện vốn là một thuộc tính thường thấy của con người tự do, chủ động, sáng tạo. Bài viết này không đề cập tới việc giữ hay bỏ quan điểm “Tiên Học Lễ, Hậu Học Văn”, mà chỉ bàn về mối quan hệ của quan điểm này với tư duy phản biện.
Học tiểu học, trung học tại Miền Nam (tức tương đương ba cấp phổ thông hiện nay), tôi quen thuộc với quan niệm Tiên Học Lễ, Hậu Học Văn mà khẩu hiệu được khắc hay treo trang trọng tại trường học dưới chế độ Việt Nam Cộng Hoà.
Hè năm lớp Mười, nhờ quen biết gia đình, được học thêm chữ Hán với giáo sư Nghiêm Toản. Thầy Nghiêm Toản là bậc túc nho, về sau theo tân học. Trước năm 1945 Thầy giao thiệp gần gũi với các ông Hoàng Xuân Hãn, Nguyễn Hiến Lê trong nhóm Thanh Nghị. Xin mở ngoặc rằng thầy dạy thêm vì muốn truyền dạy chữ, không phải vì thu học phí!
Thầy giảng cho nghe rằng:
“Lễ là những phép tắc giao tiếp với người khác tỏ lòng kính trọng”
“Lòng kính trọng luôn luôn có hai chiều, có lễ của thần tử đối với quân vương, mà cũng có lễ của quân vương đối với thần tử”
“Chúng ta ngày nay đã theo tân học, chữ Lễ cũng nên hiểu theo thời đại mới. Xã hội đã dân chủ, xã hội không thể không có lễ, nhưng là lễ giữa những người bình đẳng, tự do”
Bây giờ, trong giao tiếp với những người trong xã hội, nhất là với người đáng quý, đáng trọng, khi cùng nhau thảo luận, điều gì mà có ý kiến khác thì tôi không dám không nói ra. Ấy là bởi lời của Thầy năm xưa còn văng vẳng: “Lấy Lễ đãi nhau, không gì bằng lời nói thật. Câu quân tử chi giao đạm nhược thuỷ quý ở lòng chân thành”. Như vậy, với tôi, chữ Lễ không những không ngược với tư duy phản biện mà còn thúc giục người ta nói lời phải, nói lời phản biện thật lòng!
Anh Trần Ngọc Thêm thân mến, xin được gọi anh như vậy cho cuộc thảo luận này không có sự xa cách. Có đúng tinh thần của chữ Lễ trong thời cận đại và hiện đại là sự ràng buộc một chiều, chiều từ người dưới tôn trọng người trên không? Tôi không biết nên xin hỏi để lắng nghe anh.
Phần tôi, từ lúc bắt đầu đi học tới nay, tôi luôn nghe, hiểu Lễ có hai chiều. Ông Hoàng Xuân Hãn cho tới những năm tám mươi tuổi, khi tiếp ai vẫn mặc âu phục, khoác áo veste, cho rằng mình phải giữ lễ với người ta. Người ta đó có khi là con cháu ở quê nhà sang Pháp ghé thăm ông. Ông Hoàng Xuân Hãn lớn hơn tôi gần năm chục tuổi, tôi thường lui tới nhà ông học hỏi, rất thân thuộc, vậy mà khi có hẹn làm việc, luôn luôn ông ra bàn làm việc ngồi năm mười phút trước giờ hẹn, với đầy đủ tài liệu cần thiết đã được soạn sẵn. Ấy cũng là ông cụ muốn giữ Lễ.
Kẻ hậu sinh này chưa bao giờ không dám nói ra điều mình suy nghĩ khác với ý của ông, trái lại còn e không nói ra là mình thất Lễ. Chữ Lễ theo cách hiểu tích cực như vậy luôn đẩy mạnh trong tôi tinh thần phản biện. Đọc, hiểu thấu đáo và phản biện chân thành, với tôi, cũng liên quan tới Lễ của tôi đối với ông. Tôi nghĩ đây không là ý kiến chủ quan của riêng mình, đó là cách không ít người hiểu và diễn giảng từ Lễ, một từ mà ý nghĩa của nó tiến hoá và thích nghi với thời đại mới.
Đặt vấn đề xa hơn một chút, tôi thực lòng nghĩ tư duy phản biện không bị trói buộc bởi quan niệm “Tiên Học Lễ”. Nó bị trói buộc bởi cả một cách tổ chức xã hội trong đó ngôn luận không được tự do và cả tư tưởng không được tự do. Khi không có tự do báo chí thì rõ ràng không có tự do ngôn luận. Khi luật pháp có thể bỏ tù người dân vì ý nghĩ trong đầu của họ thì rõ ràng không có tự do tư tưởng rồi.
Điều này được thể hiện ở mức hạ tầng hơn, trong trường học, qua cách giáo viên có thể theo dõi hay can thiệp vào các trao đổi trên mạng của học sinh, nhà trường cũng có thể làm vậy đối với giáo viên. Điều này cũng được thể hiện ở mức thượng tầng hơn, như quá nhiều thông tin được đánh dấu mật dù không liên quan tới an ninh quốc gia, như nhiều thông tin về những sự việc ai cũng biết đã xảy ra mà không một tờ báo chính thống nào đăng tải! Thông tin một chiều, hạn chế thông tin và môi trường thiếu tự do tư tưởng tất nhiên trói buộc tư duy phản biện.
Anh Trần Ngọc Thêm thân mến, anh có nghĩ rằng xã hội đơn nguyên và chuyên chính là nguyên nhân của các nguyên nhân kể trên, do đó là tác nhân quan trọng trói buộc tư duy phản biện không? Và do đó, có phải đó là tác nhân đào tạo nên những con người thụ động, không chủ động, không sáng tạo như sự lo lắng của anh không?
Anh nghĩ sao về nhận xét rằng trong xã hội mà cá nhân quá nhỏ nhoi trước cơ quan, mà cấp trên có quá nhiều quyền lực với cấp dưới, mà sự bình đẳng thiếu vắng thì chữ Lễ được hiểu theo nghĩa của ngàn năm phong kiến xưa? Trái lại, trong xã hội mà sự bình đẳng hiện diện rộng rãi, mà tự do của con người được tôn trọng và bảo vệ thì chữ Lễ được hiểu một cách phóng khoáng, do đó không còn ràng buộc cấp dưới sợ hãi, phục tùng cấp trên, không còn trói buộc tính chủ động, tính phản biện của cá nhân? Chữ Lễ đó có tác dụng nào tích cực không anh?
“Biết thì thưa thốt, không biết dựa cột mà nghe “.Sách giáo khoa, cách truyền đạt kiến thức, cách tiếp thu… theo kiểu của Vn ,không đủ trang bị để học sinh có thể phản biện,thành ra phải im lặng. Nếu cho rằng vì quá lễ phép mà không dám bật lại ,không dám phản biện… là một góc nhìn ngu xuẩn, nhầm lẫn về khái niệm giữa đạo đức và kiến thức. Càng nguy hiểm hơn vì nó xuất phát từ một người đứng đầu chuyên ban đi tìm “triết lý giáo dục “cho Vn,tức đi tìm cái mà làm thế nào để người ta hiểu và sử dụng được kiến thức, một việc mà nhân loại đã trải qua từ lâu rồi. Chắc chắn “Ông nghè tháng tám”còn tốt hơn ông này, bởi ít nhất còn biết im lặng, không nhận lương….
Trích : Bài viết này không đề cập tới việc giữ hay bỏ quan điểm “Tiên Học Lễ, Hậu Học Văn” .
Đây là cách viết BA PHẢI, chả giúp ích gì trong công cuộc đấu tranh hiện nay của Nhân Dân VN. Nếu câu Châm ngôn ” THL,HHV ” đúng thì GIỮ, còn sai thì BỎ, chứ tại sao lại viết ỡm ờ như thế.
Tại sao PX Nhạ, TN Thêm và nhất là Chu mộng Long ra sức đả kích câu ” THL,HHV ” ? Câu trả lời rất đơn giản :
– Vì câu Châm ngôn này được treo trong tất cả lớp học từ Tiểu học đến Trung học thời VNCH trong … 21 năm.
Cả 3 tên này muốn lấy điểm với bọn chóp bu ( nhất là Lú ), nên nói bừa, nói lấy được là cái gì của VNCH cũng đều SAI, kể cả người Dân MN thời VNCH được sống ấm no, sung túc…, bọn chúng nói là : PHỒN VINH GIẢ TẠO, còn MB lầm than, đói rách, bọn chúng tung hê là NGHÈO BỀN VỮNG.
Còn 1 lý do thầm kín nữa, là cả 3 tên ( nhất là Nhạ ngọng, đạo văn ) muốn chứng tỏ bọn chúng có Trình độ cao hơn các Cụ Hoàng Xuân Hãn, Lê Văn Thới, Trần Văn Đỗ, Trần Văn Hương, Ngô Đình Nhu…
Hoá ra ông TNT. không phải đạo văn Nguyễn Đức Tồn mà là đạo văn triết gia
Lương Kim Định của miền Nam với thuyết Việt Nho. Điều này đã được nhà thơ
Trần Mạnh Hảo dẫn chứng rõ ràng là TNT đã “cầm nhầm” triết thuyết đó !
Thử hỏi TNT. là chế độ độc tài toàn trị không cho phép người dân tự do suy
nghĩ độc lập thì bỏ 6 chữ kia chẳng lẽ là “phép mầu” cho người dân quyền
tự do dân chủ hay sao ? Đừng nằm mơ giữa ban ngày, ông ơi !
Cái người tự nhận đại diện TRIỆU LƯƠNG DÂN VIỆT bàn rất lạc đề. Giọng điệu chửi bới rất thiếu văn hóa với tác giả bài viết.
Mong TRIỆU LƯƠNG DÂN VIỆT biết tôn trọng TiengDan là tờ báo đã nêu rõ phương châm: Khai dân trí, xướng dân quyền.
Với tác giả Lãnh Vân: Đề nghị bàn đúng tinh thần mà ông GS Thêm nêu ra. Đó là có dạy đám trẻ tiểu học “tiên học lễ” hay không, trong khi ông Lãnh Vân lại cãi rằng “người lớn, người già” vẫn có thể “tiên học lễ” mà vẫn cứ… phản biện như ai (!).
Bọn TRÍ NGỦ XÃ NGHĨA bán TIỂU NÃO nuôi ĐẠI TRÔN kiểu các CÔ KIỀU đực THỜI ĐẠI Hồ Chí Meo CHÍ PHÈO thời đồ đểu tôi có kinh nghiệm từ ngay cả NGUYỄN BÁ HÀO (đã mất năm 2001 tại Paris từng học Liên Xô cả từng tiếp quản Trung Tâm Điện toán IBM tại đường Gia Long Sài Gòn …) PHAN ĐÌNH DIỆU, HỒ TÚ BẢO… tôi biết cực kỳ rõ qua trao đổi với Anh Alain Người Pháp có Tấm lòng nhân hậu yêu dâng hiến hết cả đời mình cho Tin học Việt Nam …
Bọn trí ngủ ACQGTMCS (tôi từng ghi tên 4 thằng chóp mu ở 4 NƯỚC Pháp, Mỹ, Nhật, Tây Đức hồi ấy nên khỏi cần lập lại… chính TẬP CẬN BÌNH vong ân với bọn này CHÍNH RA chúng phải nhận HỒNG ÂN mưa móc VUA ĐỎ Tập !!! ) thân cộng TỰ NGUYỆN bưng bô bưng ống nhổ cho thằng HỒ CHÍ MEO hắn lại là thằng lại TỰ NGUYỆN bưng bô bưng ống nhổ cho SƯ TỔ siêu đại ca MAO XẾNH XÁNG của hắn đêm xương máu lệ của gần hơn trăm triệu ĐỨA CON YÊU QUÝ của MẸ VIỆT NAM bị thương tật suốt đời HAY TỬ VONG hay bị chia ly phân ly trong QUỐC VONG QUỐC HẬN …. để tự nguyện cho Chí Phèo Hồ Chí Meo thi hành CHIẾN LƯỢC Mao Xếnh Xáng VÔ CÙNG thâm độc làm bàn đạp đạt đến đỉnh chói lọi huy hoàng ngày nay của Tàu cộng mà bọn Đại Hán KHÔNG MẤT 1 thằng Tàu nào TÂT CẢ là Dân Việt trả giá cho Chiến sách bắt tay học tập Mỹ nhờ câu của THẰNG ĐẠI PHẢN QUỐC Chí Phèo Hồ Chí Meo bơm bùa Tàu khựa nhỏ nước lú MAO ” đánh đến NGƯỜI VIỆT Cuối cùng …ngay cả đốt sạch DÃY TRƯỜNG SƠN đi cứu NƯỚC ………….TÀU ”
Cả 2 bọn TRÍ NGỦ trên gọi theo thằng MAO “như cục phân” NGHE THÌ TỤC nhưng quá NHẸ theo tôi phải gọi đúng THUẬT NGỮ HIỆN ĐẠI là “siêu vi trun..g c..uốc tự nguyện theo bác HỒ đệ tử trung thành tuyệt đối với sư tổ MAO XẾNH XÁNG
Bằng chứng là đây :
https://www.youtube.com/watch?v=jEjVDfWM74o
Tình hữu nghị Việt Trung thảm thiết XEM thằng Vua Hề trong TUỒNG CHÈO BẮC KINH + DIÊN AN làm tên hầu bàn thời bác đi tìm đường cứu Nước …TÀU Đúng như tác giả video trên GHI CHÚ THẬT HAY “Bác hầu Vĩ đại” đứng lên gắp thịt gắp cá BẰNG ĐŨA ‘cây tre quảng nôm’ cho các đồng chí MAO, CÚT-XẾP !!!
CHIẾN TRANH nội chiến Nam-Bắc cũng do thằng ĐẠI VỊT GIAN sau đây :
http://1.bp.blogspot.com/-X1x4PVxRQ0c/Tsr3gyDMvMI/AAAAAAAAD8M/wvMGraP5dYQ/s1600/HCM.gif
Chí Phèo Hồ Chí Meo nghe thằng thầy MAO XẾNH XÁNG vô cùng thâm hiểm thâm độc DỰNG ĐỨNG chuyện Đế Quốc Mỹ XÂM CHIẾM VIỆT NAM …nhìn kìa lúc ấy NHẬT, NAM HÀN Tân Gia Ba Đài Loan bám sát vào Mỹ học hỏi KHOA HỌC KỸ THUẬT xây dưjng DÂN CHỦ làm ĐẤT NƯỚC HÙNG MẠNH thì lại BÀY CHUYỆN chống Mỹ CỨU TÀU
Năm 1960 trò Chí Phèo Hồ Chí Meo còn béo tốt về báo cáo với thầy MAO XẾNH XÁNG + nghỉ mát tắm biển tại Bắc Đới Hà (北戴河). Hình chụp tháng 8/1960. Nguồn: Artron.net
http://www.hanoiparis.com/zoom.php?rep=img_poeme&image=8351
BẤM VÀO XEM ảnh mầu bác Hù được tình báo Hoa Nam nuôi béo tốt
LẠI CÁI CHUYỆN lẫy kiều của bọn TRÍ NGỦ XÃ NGHĨA
bán TIỂU NÃO nuôi ĐẠI TRÔN kiểu các CÔ KIỀU đực THỜI ĐẠI Hồ Chí Meo CHÍ PHÈO thời đồ đểu
“Nghĩ mình ‘bần tiện’ C..UỐC D….A
Quan BU trông xuống BÀ BÀ trông r…a”.
Hahahahaha !!!
LẠI CÁI CHUYỆN lẫy kiều của bọn TRÍ NGỦ XÃ NGHĨA
bán TIỂU NÃO nuôi ĐẠI TRÔN kiểu các CÔ KIỀU đực THỜI ĐẠI Hồ Chí Meo CHÍ PHÈO thời đồ đểu
http://www.viet-studies.net/kinhte/NguyenPhuTrongVanHoa.jpg
“Nghĩ mình ‘bần tiện’ C..UỐC D….A
Quan BU trông xuống BÀ BÀ nâng ch…im !!”.
HƠN 500 nghị gật ĐỰC + nghị ngủ CÁI tươi cười, xúm xít BỢ ĐÍT nâng bi (2 HÒN !!) bưng mông BƯNG ỐNG NHỔ BƯNG BÔ cho bác TỔNG CHỦ trọng lú (để rồi Tổng Bí thư học xong BÀI NỊNH THẦN của HƠN 500 nghị gật VỊT ĐỰC + nghị ngủ VỊT CÁI đến phiên mình lại tươi cười, xúm xít BỢ ĐÍT nâng bi (2 HÒN !!) bưng mông BƯNG ỐNG NHỔ BƯNG BÔ cho HỒNG ĐẾ Tập Cận Bình nhân NGÀI CÔNG DU Hà L..ội lên lớp tại Hội trường ‘zi ên hồng’ của C..UỐC HỘI Vịt nôm dạy bài học ÁI C..UỐC ÁI QUẦN về Biển Đông dưới cái nhìn của VUA ĐỎ đại hán TẬP CẬN BÌNH !!!
HI HI HI HI !!!
LẠI CÁI CHUYỆN lẫy kiều của bọn TRÍ NGỦ XÃ NGHĨA
bán TIỂU NÃO nuôi ĐẠI TRÔN kiểu các CÔ KIỀU đực THỜI ĐẠI Hồ Chí Meo CHÍ PHÈO thời đồ đểu
“Nghĩ mình ‘bần tiện’ C..UỐC D….A
Quan BU trông xuống BÀ BÀ trông r…a”.
Hahahahaha !!!
LẠI CÁI CHUYỆN lẫy kiều của bọn TRÍ NGỦ XÃ NGHĨA
bán TIỂU NÃO nuôi ĐẠI TRÔN kiểu các CÔ KIỀU đực THỜI ĐẠI Hồ Chí Meo CHÍ PHÈO thời đồ đểu
Thời Chiến tranh Lạnh ĐỘI NÓN CỐI mũ tai bèo CẦM AK47 của bác MAO XẾNH XÁNG tự chế cóp sao của đồng chấy LIÊN XÔ
Thời Cửa mở Mở cửa mặ véc cà vạt NHƯ THẮT CỔ các bác trí ngủ XÃ NGHĨA thay vì cầm AK cho TÀU chống Mỹ cứu …TÀU thì lại cầm AI đi bưng bô cho bọn TƯ BẢN GIÃY CHẾT
HAHAHAHA
ĐÚNG LÀ Lê d..u Học Lãnh TIỀN đất n..ành ch….im đ..ậu !!!
HAHAHAHAHA !!!!
http://universite-digitale1.com/wp-content/uploads/2018/05/MeVietNam.jpg
TRIỆU LƯƠNG DÂN VIỆT
Bây giờ toàn bọn mù cãi nhau( nới theo kiểu tân thời xì tai là phản biện”
Theo thèng tớ phi trí théc xã hội nước Đẻn thì có mây câu sau nên đc xem là l” lễ” ở nước Đẻn nhà Sản Hôchomeo
1. Ăn cây nào Rào cây nấy nó thể hiện tính nhân xhcn
2. nhời nói không mất tiền mua nhựa nhời mà nói cho ói của ra
3. Ông thò củ khoai mà thò hũ mắm
Và nay để cho có tý thời thượng 04 công cuộc cách mang đânh đach khai trí cành cạch thì nên ” ôn cái hòa để có đùi gà”
“trong xã hội mà sự bình đẳng hiện diện rộng rãi, mà tự do của con người được tôn trọng và bảo vệ thì chữ Lễ được hiểu một cách phóng khoáng, do đó không còn ràng buộc cấp dưới sợ hãi, phục tùng cấp trên, không còn trói buộc tính chủ động, tính phản biện của cá nhân”
Cái xã hội đó đa số -nói cho rõ- dân ta đã đứng lên để dẹp bỏ nó, có nghĩa nó không thích hợp với đa số -nói cho rõ- dân tộc mình . Có nghĩa muốn hiểu nó đúng như đa số -nói cho rõ- hiểu, ta bắt buộc phải hiểu như ô Trần Ngọc Thêm . Hiểu cách mà bọn Ngụy chúng nó hiểu thì lôi thôi to đấy, vì nó không đúng với xã hội “Ta” nữa .
LẠI CÁI CHUYỆN lẫy kiều của bọn TRÍ NGỦ XÃ NGHĨA
bán TIỂU NÃO nuôi ĐẠI TRÔN kiểu các CÔ KIỀU đực THỜI ĐẠI Hồ Chí Meo CHÍ PHÈO thời đồ đểu
“Nghĩ mình ‘bần tiện’ C..UỐC D….A
Quan BU trông xuống BÀ BÀ trông r…a”.
Hahahahaha !!!
LẠI CÁI CHUYỆN lẫy kiều của bọn TRÍ NGỦ XÃ NGHĨA
bán TIỂU NÃO nuôi ĐẠI TRÔN kiểu các CÔ KIỀU đực THỜI ĐẠI Hồ Chí Meo CHÍ PHÈO thời đồ đểu
http://www.viet-studies.net/kinhte/NguyenPhuTrongVanHoa.jpg
“Nghĩ mình ‘bần tiện’ C..UỐC D….A
Quan BU trông xuống BÀ BÀ nâng ch…im !!”.
HƠN 500 nghị gật ĐỰC + nghị ngủ CÁI tươi cười, xúm xít BỢ ĐÍT nâng bi (2 HÒN !!) bưng mông BƯNG ỐNG NHỔ BƯNG BÔ cho bác TỔNG CHỦ trọng lú (để rồi Tổng Bí thư học xong BÀI NỊNH THẦN của HƠN 500 nghị gật VỊT ĐỰC + nghị ngủ VỊT CÁI đến phiên mình lại tươi cười, xúm xít BỢ ĐÍT nâng bi (2 HÒN !!) bưng mông BƯNG ỐNG NHỔ BƯNG BÔ cho HỒNG ĐẾ Tập Cận Bình nhân NGÀI CÔNG DU Hà L..ội lên lớp tại Hội trường ‘zi ên hồng’ của C..UỐC HỘI Vịt nôm dạy bài học ÁI C..UỐC ÁI QUẦN về Biển Đông dưới cái nhìn của VUA ĐỎ đại hán TẬP CẬN BÌNH !!!
HI HI HI HI !!!
LẠI CÁI CHUYỆN lẫy kiều của bọn TRÍ NGỦ XÃ NGHĨA
bán TIỂU NÃO nuôi ĐẠI TRÔN kiểu các CÔ KIỀU đực THỜI ĐẠI Hồ Chí Meo CHÍ PHÈO thời đồ đểu
“Nghĩ mình ‘bần tiện’ C..UỐC D….A
Quan BU trông xuống BÀ BÀ trông r…a”.
Hahahahaha !!!
LẠI CÁI CHUYỆN lẫy kiều của bọn TRÍ NGỦ XÃ NGHĨA
bán TIỂU NÃO nuôi ĐẠI TRÔN kiểu các CÔ KIỀU đực THỜI ĐẠI Hồ Chí Meo CHÍ PHÈO thời đồ đểu
Thời Chiến tranh Lạnh ĐỘI NÓN CỐI mũ tai bèo CẦM AK47 của bác MAO XẾNH XÁNG tự chế cóp sao của đồng chấy LIÊN XÔ
Thời Cửa mở Mở cửa mặ véc cà vạt NHƯ THẮT CỔ các bác trí ngủ XÃ NGHĨA thay vì cầm AK cho TÀU chống Mỹ cứu …TÀU thì lại cầm AI đi bưng bô cho bọn TƯ BẢN GIÃY CHẾT
HAHAHAHA
ĐÚNG LÀ Lê d..u Học Lãnh TIỀN đất n..ành ch….im đ..ậu !!!
HAHAHAHAHA !!!!
http://universite-digitale1.com/wp-content/uploads/2018/05/MeVietNam.jpg
TRIỆU LƯƠNG DÂN VIỆT