Tên ĐBQH Phạm Phú Quốc nằm trong số những người mua hộ chiếu vàng ở Síp với giá 2,5 triệu Mỹ kim

Al Jazeera

Dịch giả: Trúc Lam

24-8-2020

Lời người dịch: Bài báo có tựa đề “Đảo Síp bán hộ chiếu cho các nhân vật liên quan tới chính trị“, của Đơn vị điều tra Al Jazeera, tiết lộ nhiều nhân vật ở một số nước bỏ 2,5 triệu đô la ra mua hộ chiếu vàng ở đảo quốc này. Một trong những nhân vật đó là ĐBQH Phạm Phú Quốc, ở TP Hồ Chí Minh. Sau đây là bài dịch nói trên.

Tài liệu bị rò rỉ cho thấy, âm mưu mua hộ chiếu của đảo Síp, cho phép các nhân vật chính trị ‘dễ tham nhũng’ mua quốc tịch EU’

Một vụ rò rỉ lớn liên quan đến các tài liệu mật của chính phủ Síp, do Đơn vị Điều tra của Al Jazeera có tên ‘Hồ sơ đảo Síp’, tiết lộ rằng, hàng chục quan chức cấp cao và gia đình họ đã mua cái gọi là “hộ chiếu vàng” ở đảo Síp từ cuối năm 2017 đến cuối năm 2019.

Trong số những người mua hộ chiếu, trị giá đầu tư tối thiểu 2,5 triệu đô la mỗi hộ chiếu, là các chính trị gia được bầu chọn của một số nước, là thành viên hội đồng quản trị của các doanh nghiệp nhà nước và anh trai của một cựu Thủ tướng Lebanon.

Những quan chức này, được biết là những nhân vật chính trị (PEP), được quốc tế công nhận, xếp loại cá nhân có nguy cơ tham nhũng cao hơn vì họ hoặc các thành viên trong gia đình họ nắm giữ một số vị trí trong các cơ quan chính phủ.

Tiết lộ này được đưa ra một ngày sau khi Đơn vị Điều tra của Al Jazeera tiết lộ rằng, đảo Síp đã bán hộ chiếu cho những tên tội phạm bị kết án và những kẻ đào tẩu thoát khỏi lưới pháp luật.

Theo sau tin tức đó hôm Chủ nhật, Bộ Nội vụ Síp đưa ra một tuyên bố, cho biết họ đang xem xét thông tin được công bố, đồng thời nói thêm rằng, họ đã thực hiện những thay đổi đáng kể đối với chương trình đầu tư trong những năm gần đây.

Một trong những người mua hộ chiếu là Mir Rahman Rahmani, Chủ tịch Hạ viện Afghanistan, là người không chỉ mua quốc tịch Síp cho bản thân ông ta, vợ và ba con gái, mà còn cung cấp các hộ chiếu gia đình cho St. Kitts và Nevis, một trong nhiều nước vùng Caribe bán quyền công dân.

Rahmani là một cựu tướng lĩnh và là người đã trở thành một doanh nhân rất thành công trong việc xử lý các hợp đồng vận tải và nhiên liệu giữa chính phủ Afghanistan và quân đội Mỹ.

Việc ông ta được bầu làm Chủ tịch Hạ viện đã kích động cuộc chiến ở Hạ viện nước này, khi các đối thủ tuyên bố rằng ông ta gian lận phiếu bầu.

Hai quan chức khác đã mua các hộ chiếu vàng là Phạm Phú Quốc, đại diện cho Quốc hội Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam, và Igor Reva, quốc tịch Nga, từng là thứ trưởng cơ quan phát triển kinh tế.

Các nhân vật chính trị như Rahmani, Quok và Reva thường nắm giữ chìa khóa những khoản tiền khổng lồ của những người đóng thuế, Laure Brillaud, quan chức chính sách cao cấp, thuộc Tổ chức Minh bạch Quốc tế, một tổ chức NGO chống tham nhũng, nói với Al Jazeera.

Brillaud nói với Al Jazeera: “Họ có quyền truy cập vào các nguồn lực công, họ có thể nắm hợp đồng của chính phủ và ở vị trí đưa ra quyết định, vì vậy nó có rủi ro cao về tài chính mà họ đang tham nhũng hoặc làm cho người khác suy thoái”.

Các tài liệu không chứng minh được hành vi sai trái của bất kỳ cá nhân chính trị nào và nó không lần theo việc nhận diện rủi ro mà các nhân vật chính trị có liên quan đến tham nhũng.

Tuy nhiên, họ đặt ra những câu hỏi nghiêm túc về việc, tại sao một người đã được giao phó chức vụ công ở nước họ, lại muốn mua quốc tịch thứ hai cho bản thân hoặc gia đình họ.

Ngoài ra, trong một số trường hợp, người ta đặt câu hỏi, làm thế nào mà các quan chức này có được số tiền để đầu tư ít nhất 2,5 triệu đô la vào nền kinh tế của Síp, một trong những yêu cầu để có được hộ chiếu vàng.

Nigel Gould-Davies, thành viên cấp cao tại Viện Chiến lược Quốc tế của Vương quốc Anh, cho biết: “Ở nhiều nước, người ta chỉ có thể có được khối tài sản lớn thông qua sự quen biết và các mối quan hệ làm ăn bất chính”.

Theo ông Gould-Davies, lý do các quan chức này sau đó chọn lấy quốc tịch thứ hai hoặc thậm chí thứ ba để bảo vệ tài sản có được trong nhiều năm.

“Một khi họ đã có được những khoản tiền lớn đó, thông qua những mối quan hệ mà chúng tôi coi là có vấn đề, họ muốn bảo vệ những tài sản đó an toàn, bằng cách chuyển chúng vào các nước mà họ hưởng nhà nước pháp quyền“, ông nói thêm, đề cập đến đảo Síp.

Sự chỉ trích của Liên minh châu Âu

Hộ chiếu Síp là vật sở hữu thèm muốn ở nhiều quốc gia vì nó cho phép đi lại tự do, làm việc và gửi tiền trong ngân hàng khắp Liên minh châu Âu, vốn đã chỉ trích chương trình này nhiều lần về rủi ro an ninh, kể từ khi chương trình ra đời vào năm 2013.

Do đó, Liên minh châu Âu coi Síp như một cửa sau để đi vào phần còn lại của các nước thuộc Liên minh châu Âu, cho những người có ảnh hưởng chính trị từ các nước thù địch tiềm tàng.

Dưới áp lực từ Liên minh châu Âu, Síp đã thay đổi các quy tắc của mình hồi năm 2019, nhưng nghiên cứu của Al Jazeera cho thấy, nhiều nhân vật chính trị đã bảo đảm vị trí của họ với tư cách là công dân Síp trước khi các quy tắc thay đổi có hiệu lực.

Danh sách đó gồm Mohammed Jameel, là người ở trong Cơ quan Đầu tư Tổng quát của Ả Rập Xê Út; Tang Yong, chủ tịch của một tập đoàn năng lượng nhà nước Trung Quốc có tên China Resources Power Holding, và Apurv Bagri, cựu Phó chủ tịch Hội đồng Dịch vụ Tài chính của Dubai.

Danh sách cũng bao gồm cựu thành viên Thượng viện Nga Vadim Moskovitch; cựu thành viên Cơ quan lập pháp Quốc gia Ukraine Volodymyr Zubky và tỷ phú Taha Mikati, anh trai của cựu Thủ tướng Lebanon Najib Mikati, cả hai đều nằm trong số những người giàu nhất Lebanon.

Hồi tháng 7/2020, Síp đã thông qua luật mới, cho phép họ tước quyền công dân đã bán cho bất kỳ ai hiện bị coi là gây tổn hại cho lợi ích quốc gia của Síp.

Nhưng mặc dù các nhân vật chính trị hiện được coi là không thích hợp để trở thành công dân, luật mới vẫn để lại nhiều trường hợp “có nguy cơ cao” mà không đụng tới. Bất kỳ ai đã trả 2,5 triệu đô la đều có thể sở hữu hộ chiếu vàng của họ.

Trả lời các câu hỏi của Al Jazeera, Nicos Nouris, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Síp không trả lời lý do tại sao luật mới cho phép nước này thu hồi quyền công dân lại không áp dụng cho các nhân vật chính trị.

Nouris nói rằng, hiện có “một ủy ban ba thành viên độc lập, nghiên cứu và đánh giá tất cả các thông tin liên quan đến những người đã được cấp quốc tịch Síp“.

Trong những ngày tới, Al Jazeera sẽ tiết lộ thêm các chi tiết trong “Hồ sơ đảo Síp” về những người đã mua quốc tịch Síp.