“Ngài là thiên sứ được Chúa sai xuống để lãnh đạo nước Mỹ”: Đi vào thế giới của sự sùng bái cá nhân… (Phần giới thiệu)

Vanity Fair

Tác giả: Jeff Sharlet

Dịch giả: T.Vấn

4-7-2020

Lời giới thiệu của dịch giả: Donald Trump là một hiện tượng chưa từng có tiền lệ trong lịch sử chính trị văn hóa xã hội Hoa Kỳ. Điều này ai cũng biết, cũng đồng ý. Hơn nữa, “hiện tượng” này còn là cuộc đấu tranh gay gắt, khốc liệt giữa hai phe đối nghịch: Ủng hộ Trump (Pro-Trump) và chống Trump (Anti-Trump) hiện đang diễn ra, nhất là trong bối cảnh chỉ còn 4 tháng nữa là tới kỳ bầu cử tổng thống, quyết định số phận của Trump, ông ta sẽ tái đắc cử thêm một nhiệm kỳ nữa hay trở thành tổng thống 1 nhiệm kỳ, gia nhập hàng ngũ của các cựu tổng thống  Jimmy Carter và George H. Bush (Bush cha).

Đã có quá nhiều điều được nói, viết, bàn luận về Trump, về con người, về quá khứ, về tư cách, về tất cả những gì Trump nói, làm, trong đời sống riêng cũng như với tư cách nguyên thủ quốc gia. Nếu đem những chuẩn mực bình thường để đo lường, đánh giá tư cách và khả năng của Trump sau hơn 3 năm đảm nhận nhiệm vụ tổng thống, thì từ trước tới nay lịch sử nước Mỹ cho thấy, chưa có một chính khách nào tồn tại được lâu như vậy, thậm chí cũng khó mà được một đảng như đảng Cộng Hòa đề cử vào vai trò ứng cử viên tổng thống.

Nhưng hiện nay, sau tất cả những thất bại trong việc đối phó với đại dịch Covid-19, với sự bất ổn gây ra bởi phong trào chống kỳ thị chủng tộc của người da màu và một nền kinh tế đang đứng mấp mé ở bờ vực một cuộc suy thoái trầm trọng, uy tín chính trị của tổng thống Trump tuy có giảm sút đáng kể, nhưng mức độ ủng hộ của nhóm cử tri “gà nhà” (base) của ông ta hầu như không bị lung lạc, bất kể những yếu tố sống chết như vừa nêu trên.

Đã có nhiều nghiên cứu, khảo sát về mọi khía cạnh: Lịch sử chính trị, hoàn cảnh kinh tế, trình độ giáo dục văn hóa, tầm ảnh hưởng của các mạng truyền thông xã hội (bao gồm cả sự lan truyền tin vịt, với động cơ là sự cố ý nhằm các mục đích trục lợi hay ủng hộ quan điểm chính trị của mình, hay đơn giản chỉ là vô tình không biết, tắc trách thiếu suy nghĩ v..v…). Dường như, càng nghiên cứu, người ta càng có thêm những bất đồng với nhau trong việc đánh giá hiện tượng Trump và “base” của ông ta.

Bài phóng sự: “He’s the Chosen One to Run America”: Inside the Cult of Trump, His Rallies Are Church and He Is the Gospel, của nhà văn, ký giả Jeff Sharlet, đăng trên tạp chí Vanity Fair ngày 18/6/2020 là một nỗ lực – có thể tạm gọi là một “thiên phóng sự điều tra” theo cách phân loại thông thường của báo chí Việt Nam – nhằm đi tìm câu trả lời cho vấn đề mà cả nước Mỹ đang quan tâm.

Sharlet đã bỏ ra nhiều tháng trời, tham dự các cuộc tập họp vận động tranh cử (Rallies) của Trump từ Pennsylvania, tới Louisiana, cho tới Florida, cùng sinh hoạt chung với các cổ động viên nồng cốt của Trump. Trong đó, có nhiều người đã bỏ cả công ăn việc làm đi theo Trump, tự dùng tiền túi trang trải các chi phí về ăn, ở, di chuyển, cờ quạt, quần áo mang hình ảnh Trump hay các nội dung xiển dương sự ủng hộ Trump. Nơi nào có Trump tập họp, nơi đó có họ. Không chỉ một, mà hàng ngàn người như vậy.

Theo Sharlet, ông đã tìm ra mẫu số chung liên kết họ với Trump. Đó một sự tin tưởng nhuốm màu sắc tôn giáo, là một sự pha trộn giữa đức tin Kitô giáo, sự sùng bái cá nhân và cả sự sùng bái những loại thuyết âm mưu xiển dương bởi những đầu óc không bình thường. Với họ, Trump là hình ảnh cụ thể, bằng xương bằng thịt của sự tổng hợp đó.

Nhà văn Sharlet đã nhìn thấy tận mắt một giáo phái mang tên Trump, coi ông ta là Thiên sứ (the chosen one) sai xuống để lãnh đạo nước Mỹ và để … trừng phạt nước Mỹ. Họ coi những lời Trump nói, tweet, kể cả những động tác nháy mắt, huơ tay múa chân là Phúc Âm (phúc âm của Trump – the gospel of Trump). Họ, những tín đồ (disciples) của Trump, tự cho mình là những người nhận được ơn soi sáng của Chúa Thánh Thần (một khái niệm thuần túy Kitô giáo) để có thể nhận ra điều xấu trong cái vẻ ngoài tốt lành, điều tốt lành trong cái vẻ ngoài xấu xa dung tục.

Chính nhờ vậy, họ nhìn ra được sự thần thánh thiêng liêng ẩn chứa trong những lời nói, hành vi của Trump mà người thường – kẻ chưa được ơn soi sáng – cho là dung tục, là ngô nghê, là ngu dốt, là sai trái. Vả chăng, như lời kinh thánh, Chúa chọn những kẻ tội lỗi làm khí cụ thi hành ý chí của mình là có một mục đích, họ so sánh Trump với vua David của người Do Thái mà kinh thánh nói đến, một kẻ tội lỗi nhưng được Chúa chúc phúc.

Cũng với ơn soi sáng của Chúa Thánh Thần, họ đã nhìn  ra bọn lãnh đạo đảng Dân Chủ gồm toàn “một lũ ấu dâm, một bọn cặn bã, bọn ăn thịt trẻ con” mà mục đích duy nhất của bọn này là tiêu diệt nước Mỹ [có lẽ những người Việt ủng hộ Trump khi nhắc đến đảng Dân Chủ, họ dùng những từ miệt thị như “bọn DÂM chủ THỔ TẢ” là có nguồn gốc từ đây chăng?].

Sự kiện xảy ra ngày 4/12/2016, khi Edgar Maddison Welch tin vào thuyết âm mưu đã xách súng AR-15 đến một tiệm Pizza ở D.C để “giải thoát cho những trẻ em bị bắt cầm tù làm nô lệ tình dục” bắt nguồn từ sự tin tưởng rằng bà Hillary Clinton đã dùng chỗ này làm bản doanh chỉ huy các hoạt động phi pháp – mà nhà văn Sharlet nhắc đến trong bài là một thí dụ điển hình cho niềm tin ở “ơn soi sáng” này.

Sau nhiều tháng trời có mặt ở các Rallies khắp miền đất nước, tiếp xúc với nhiều người (mà đa số là các mục sư), nhiều thành phần ủng hộ viên Trump tận tụy, Sharlet đã có thể kết luận sự hiện hữu của một giáo phái có tên là Trump, mà nhà thờ của họ (church – nơi cử hành thánh lễ) là các Rallies, và kinh thánh của họ được ẩn chứa trong những tweets mà Trump phát đi hàng ngày, trong những bài diễn văn, những lời nói (Phúc Âm của Trump – The Gospel of Trump).

Cũng với đức tin ở Phúc Âm của Trump, họ tin rằng, một trong những nhiệm vụ của Trump ở vai trò thiên sứ lãnh đạo nước Mỹ là ngoài việc “Make America Great Again” (2016) và “Keep America Great” (2020) còn là … sự trừng phạt nước Mỹ vì nước Mỹ vẫn còn quá nhiều người tội lỗi luôn tìm cách chống phá con cái Chúa (Trump), không cho họ thi hành nhiệm vụ. Chính vì vậy mà đại dịch Covid-19 hoành hành khủng khiếp nhất ở Mỹ với hơn ¼ số người nhiễm bệnh trên thế giới là người Mỹ và số tử vong chiếm gần ¼ số tử vong trên thế giới. Điều này khó có ai tin lại xảy ra ở nước Mỹ, quốc gia có nền y học tiên tiến nhất thế giới. Nhưng thực tế đã cho thấy đó là sự thật, nên họ cho rằng, đó là do Chúa trừng phạt nước Mỹ, bằng cách sai Trump thi hành nhiệm vụ này.

Đó là nội dung thiên phóng sự khá dài (hơn 30 trang giấy khổ 8×11 tiếng Việt) của Jeff Sharlet, nhà văn và là ký giả người Mỹ, 48 tuổi, tác giả nhiều ấn phẩm thuộc hạng best-sellers, đã cộng tác với hầu hết các tờ báo nổi tiếng và uy tín của Mỹ, cũng như thế giới. Bài phóng sự mà quý vị sắp đọc, được đăng trên nguyệt san chuyên về văn hóa xã hội Vanity Fair, số ra ngày 19-6-2020, một tạp chí có bề dày hơn 100 năm (số đầu tiên phát hành năm 1913) và hiện có 5 ấn bản quốc tế cùng song song phát hành trên thế giới.

Trong bài, tác giả sử dụng cách viết ẩn dụ và trích dẫn nhiều điển tích (cổ và kim). Về những điển tích, cũng may, chúng ta có Google, cho nên, những chú giải về “điển tích” trong bài chỉ có tính cách khái quát, đủ để hiểu ý trong bài, tránh cho độc giả bị “chia trí” trong lúc đọc bài. Độc giả cần truy cứu sâu hơn, có thể dùng những từ khóa (key words) để tra khảo. Về cách viết ẩn dụ, chúng tôi đã cố gắng hết sức trong khả năng và với sự cẩn trọng cần thiết của người làm công việc dịch thuật, làm sao giữ được ý nghĩa chính (và thực) của câu văn, nhưng phải mang tính cách Việt để người đọc Việt không cảm thấy khó chịu, thậm chí khó hiểu. Đó là một việc làm không dễ. Thế nên, chắc chắn có sai sót. Xin nhận được sự chỉ giáo trong tinh thần học thuật nghiêm túc, xây dựng, không bị chi phối bởi quan điểm chính trị bênh-chống.

Cuối cùng, khi bỏ thì giờ làm công việc chuyển ngữ bài viết của nhà văn Sharlet, chúng tôi không hề có ý định thuyết phục những người Việt có quan điểm ủng hộ tổng thống Trump xem xét lại quan điểm của mình. Thiết nghĩ, nếu những phân tích đầy lý lẽ của nhà báo kỳ cựu Đinh Từ Thức nhân nhận định bài phê bình của dân biểu Adam Schiff về quyển hồi ký “The room where it happened” của cựu cố vấn an ninh quốc gia John Bolton không đủ sức thuyết phục họ, cộng thêm với rất nhiều bài viết, dịch thuật khác của nhiều tác giả, thì bài chuyển ngữ này cũng vô ích mà thôi.

Hôm nay là ngày 4 tháng 7, ngày lễ Độc Lập của Hoa Kỳ, là công dân Hoa kỳ có chiều dày thâm niên 30 năm, chúng tôi tri ân một nước Mỹ hùng cường, đại lượng đã mở rộng vòng tay đón những kẻ khốn cùng năm xưa, đã cưu mang, đã tạo cơ hội để những kẻ khốn cùng như chúng tôi – và gia đình – sống sót và hơn nữa, hoàn thành giấc mơ Mỹ để cuối đời, giữa sự an lành và no đủ, có thể ngồi viết những dòng chữ này mà không cảm thấy xấu hổ với chính mình và con cháu.

Houston, ngày 4-7-2020

Đón đọc tiếp phần 1