Tình báo Hoa Kỳ: Trung Quốc giấu quy mô bùng phát virus

Bloomberg

Tác giả: Nick Wadhams và Jennifer Jacobs

Dịch giả: Carl Trần

1-4-2020

Trung Quốc đã che giấu quy mô dịch virus corona ở nước này khi loan báo thấp cả số lây nhiễm lẫn số tử vong. Cộng đồng tình báo Hoa Kỳ kết luận như vậy trong một báo cáo mật gửi cho Tòa Bạch Ốc, ba giới chức Hoa Kỳ cho hay.

Các giới chức trên xin không nêu danh tính vì bản báo cáo thuộc loại mật, và họ từ chối cho biết chi tiết nội dung. Nhưng điểm chính, theo họ, là Trung Quốc cố tình công bố không đầy đủ về số ca nhiễm và số tử vong trong báo cáo chính thức. Hai trong số các giới chức nói, bản báo cáo kết luận rằng, các con số Trung Quốc đưa ra là ngụy tạo.

Một trong các giới chức nói Tòa Bạch Ốc đã nhận được bản báo cáo hồi tuần trước.

Theo số liệu do Đại học Johns Hopkins tổng hợp, cuộc bùng phát bắt đầu ở tỉnh Hồ Bắc của Trung Quốc vào cuối năm 2019, nhưng nước này chỉ công bố khoảng 82.000 trường hợp và 3.300 ca tử vong. Trong khi đó, tới nay có hơn 189.000 trường hợp lây nhiễm và hơn 4.000 người tử vong ở Hoa Kỳ (*), nơi có cuộc bùng phát được báo cáo công khai lớn nhất trên thế giới.

Tổng thống Donald Trump nói hôm thứ Tư rằng, các số liệu của Trung Quốc về virus có vẻ như nằm ở “phía nhẹ” nhưng ông vẫn chưa nhận được báo cáo tình báo nói rằng, nước này đã che giấu quy mô của dịch bệnh.

Trong một buổi họp báo thường nhật về virus corona tại Tòa Bạch Ốc, ông nói, “Các con số của họ dường như hơi nằm ở phía nhẹ, và tôi đang tử tế khi nói vậy“.

Trump nói thêm rằng, Hoa Kỳ và Trung Quốc đang liên lạc thường xuyên và Bắc Kinh sẽ chi 250 tỷ Mỹ kim để mua hàng Mỹ. “Chúng ta muốn duy trì nó, họ muốn duy trì nó“, ông nhận định về thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung.

Các viên chức truyền thông của Tòa Bạch Ốc và tòa đại sứ Trung Quốc tại Washington vẫn chưa hồi đáp yêu cầu bình luận.

‘Thẳng thắn hơn’

“Thực tế là chúng ta có thể đã khá hơn nếu Trung Quốc thẳng thắn hơn“, Phó tổng thống Mike Mike Pence nói hôm thứ Tư trên CNN. “Điều giờ đây có vẻ hiển nhiên là đã khá lâu trước khi thế giới biết được hồi tháng 12 rằng Trung Quốc đang đối phó với vụ này, và có lẽ phải hơn một tháng trước đó, cuộc bùng phát là có thật ở Trung Quốc“.

Trong khi Trung Quốc rốt cuộc áp đặt một lệnh phong tỏa khắt khe hơn bất cứ một nước kém chuyên chế nào, đã có sự hoài nghi đáng kể đối với những con số báo cáo của Trung Quốc, cả ở ngoài lẫn trong nước. Chính phủ Trung Quốc đã nhiều lần sửa đổi phương pháp đếm các trường hợp, trong nhiều tuần liền, hoàn toàn loại trừ những người không có triệu chứng, và chỉ đến hôm thứ Ba mới bổ sung hơn 1.500 trường hợp không có triệu chứng vào tổng số.

Hàng ngàn hũ đựng tro cốt chồng chất bên ngoài các nhà tang lễ ở tỉnh Hồ Bắc đã khiến công chúng nghi ngờ báo cáo của Bắc Kinh.

Các nhà lập pháp đảng Cộng Hòa ở Hoa Kỳ đã đặc biệt gay gắt về vai trò của Trung Quốc trong cơn dịch. Nâng cao vai trò của Bắc Kinh trong đại dịch có thể giúp ích về mặt chính trị cho Tổng thống Trump, người đã tìm cách chuyển những chê trách về cuộc bùng phát của Hoa Kỳ ra khỏi sự chậm trễ của chính quyền ông trong việc đạt được sự xét nghiệm virus rộng rãi và thúc đẩy việc sản xuất thêm tiếp liệu như mặt nạ và máy trợ thở cho bệnh viện.

“Lời tuyên bố rằng Hoa Kỳ có nhiều ca tử vong do virus corona hơn Trung Quốc là sai“, Thượng nghị sĩ Ben Sasse, một đảng viên Cộng Hòa từ tiểu bang Nebraska, nói trong một tuyên bố sau khi Bloomberg News đăng bản tin. “Không cần bình luận gì về bất cứ thông tin mật nào, điều sau đây đã rõ ràng một cách đau đớn: Đảng Cộng Sản Trung Quốc đã nói dối, đang nói dối, và sẽ tiếp tục nói dối về virus corona để bảo vệ chế độ“.

Deborah Birx, nhà dịch tễ học của Bộ Ngoại Giao đang cố vấn cho Tòa Bạch Ốc về cách ứng phó với dịch, nói hôm thứ Ba rằng, báo cáo chính thức của Trung Quốc đã ảnh hưởng đến các giả định ở những nơi khác trên thế giới về bản chất của virus.

“Cộng đồng y tế đã nhìn nhận — diễn giải dữ liệu của Trung Quốc là: Vụ này nghiêm trọng, nhưng nhỏ hơn mọi người tưởng“, bà nói trong một cuộc họp báo hôm thứ Ba. “Vì tôi nghĩ có lẽ chúng ta đã thiếu một lượng dữ liệu đáng kể, khi giờ đây những gì chúng ta thấy đã xảy ra với Ý và hãy xem những gì đã xảy ra với Tây Ban Nha“.

Báo cáo đáng ngờ

Kết luận của cộng đồng tình báo Hoa Kỳ là một nỗ lực nhằm chuyển sự chú ý khỏi số vụ tử vong đang tăng ở Hoa Kỳ và các nước phương Tây khác, Hu Xijin, chủ bút tờ Hoàn Cầu Thời Báo của nhà nước Trung Quốc, nói trên trương mục mạng xã hội Weibo của ông.

Không có cách nào để việc ngụy tạo dữ liệu nghiêm trọng xảy ra ở Trung Quốc ngày hôm nay, đặc biệt đối với một sự việc đã thu hút sự chú ý rộng rãi như vậy, Hu nói. Ông nói Trung Quốc đã tìm cách ngăn chặn được số tử vong gia tăng ở tỉnh Hồ Bắc, nơi virus xuất hiện lần đầu hồi cuối năm ngoái, bằng cách đưa nhân viên và thiết bị y tế từ các vùng khác của đất nước đến đó.

“Để ngụy tạo con số người thiệt mạng, thì những cơ quan nào trong chính quyền sẽ được điều động? Ai sẽ thực hiện kế hoạch đó?” Hu nói. “Việc này cần đến nhiều cơ quan khác nhau ở nhiều nơi để đạt đến các tổng số. Nếu một trong các cơ quan ấy ngụy tạo một lần, họ phải luôn luôn ngụy tạo. Rủi ro làm sai có thể rất cao“.

Trung Quốc không phải là quốc gia duy nhất có báo cáo chính thức khả nghi. Các giới chức phương Tây đã chỉ ra Iran, Nga, Indonesia và đặc biệt Bắc Hàn, nơi chưa báo cáo một vụ lây nhiễm nào, là những trường hợp đếm thiếu. Những nước khác bao gồm Ảrập Saudi và Ai Cập cũng có thể đang hạ thấp các con số của mình.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Michael Pompeo đã công khai thúc giục Trung Quốc và các quốc gia khác minh bạch về tình hình dịch bệnh trong nước. Ông đã nhiều lần cáo buộc Trung Quốc che đậy quy mô của vấn đề và chậm chia sẻ thông tin, đặc biệt trong những tuần sau khi virus xuất hiện lần đầu, và bác bỏ những đề nghị giúp đỡ từ các chuyên gia Mỹ.

“Bộ dữ liệu này quan trọng“, ông nói tại một cuộc họp báo ở Washington hôm thứ Ba. Việc phát triển những liệu pháp y học và những biện pháp y tế công nhằm chống virus “để chúng ta có thể cứu mạng người phụ thuộc vào khả năng có niềm tin và thông tin về những gì đã thực sự xảy ra“, ông nói.

“Tôi muốn kêu gọi mọi quốc gia: Quý vị hãy làm hết sức mình để thu thập dữ liệu. Làm hết sức mình để chia sẻ thông tin đó,” ông nói. “Chúng tôi đang làm điều đó.”

____

(*) Số ca nhiễm ở Mỹ hiện tại là 238.823 người, trong số đó, có 5.768 người chết ở Mỹ do virus corona.