Ban Biên tập NYT
Dịch giả: Bùi Như Mai
6-5-2020
Kế hoạch của tòa Bạch Ốc sẽ chuyển Ủy ban Đặc nhiệm chống virus corona sang tập trung hơn vào vấn đề kinh tế.
Hôm thứ Ba [ngày 5/5/2020], khi con số tử vong do Covid-19 ở Hoa Kỳ lên tới 70.000, chính quyền Trump đã tuyên bố “sứ mạng đã hoàn tất” cho giai đoạn 1 của cuộc chiến chống virus corona.
Rõ ràng là, Tổng thống Trump và Phó Tổng thống Mike Pence tuyên bố rằng, Ủy ban Đặc nhiệm chống virus corona, mà ông Pence chịu trách nhiệm, đã thành công trong việc chế ngự được đại dịch và uỷ ban sẽ được giải tán trong vòng tháng này và được thay thế bằng một uỷ ban mới, sẽ tập trung vào việc đưa Hoa Kỳ mở cửa kinh tế để mọi người trở lại làm việc.
“Chúng ta sẽ tiến hành với một phương cách khác”, ông Trump giải thích trong chuyến đi thăm nhà máy sản xuất khẩu trang ở Phoenix, lúc đó ông không đeo khẩu trang mặc dù có bảng hiệu yêu cầu lúc nào mọi người cũng phải mang khẩu trang. Ông ta nói rằng, Hoa Kỳ đã chuyển sang giai đoạn kế tiếp của trận chiến này, nghĩa là đất nước sẽ mở cửa trở lại.
“Điều này thật sự cho thấy về sự tiến bộ vượt bậc mà chúng ta đã làm được với danh nghĩa một quốc gia đoàn kết”, ông Pence nói với các phóng viên tại tòa Bạch Ốc.
Đến sáng thứ Tư [ngày 6/5/2020], ông Trump đã thay đổi mục tiêu của các sự việc, mặc dù đây không phải là vấn đề cốt lõi trong kế hoạch của ông. Trong một chuỗi tweet rất dài, ông ta nói rằng Ủy ban Đặc nhiệm chống virus corona, trên thực tế, sẽ “tiếp tục vô thời hạn” mặc dù sẽ có sự thay đổi, có thể là một số thành viên sẽ “đặt trọng tâm vào sự AN TOÀN & MỞ CỬA QUỐC GIA TRỞ LẠI”. Ông ta kết thúc dòng tweet: “Ủy ban Đặc nhiệm cũng sẽ tập trung vào vaccine & phương pháp trị liệu. Cảm ơn!”
Dù bị giải tán hay thay đổi mục tiêu, Ủy ban Đặc nhiệm của Tòa Bạch Ốc tập trung vào việc điều phối chính quyền để lo về sức khỏe cộng đồng của chính phủ trong đại dịch sẽ không còn nữa. Và chúng ta chỉ có thể nói: Cũng chả mất mát gì nhiều.
Trên lý thuyết, khi tập hợp các chuyên gia để làm việc cùng với chính phủ liên bang để ứng phó với tình trạng y tế khẩn cấp là rất hợp lý. Nhưng trên thực tế, ngay giai đoạn đầu tiên của Ủy ban Đặc nhiệm chống virus corona của Trump đã là thảm hoạ rồi.
Ngay từ khi bắt đầu, tổng thống đã nói rõ rằng ông không quan tâm đến việc chủ trì trong ủy ban phối hợp này. Hết lần này đến lần khác, ông né tránh trách nhiệm, đẩy trách nhiệm cho các thống đốc. Từ việc mua các dụng cụ y tế thiết yếu đến việc điều hợp chuyện xét nghiệm cho toàn dân (vẫn còn là một vấn đề), rồi đến việc cách ly xã hội, Ủy ban Đặc nhiệm đã liên tục cung cấp các thông tin rất mâu thuẫn với nhau và thiếu các kế hoạch trợ giúp.
Ông Trump thường có ý làm suy yếu các đề nghị mà uỷ ban đã đưa ra. Từ việc quảng bá các phương pháp điều trị nguy hiểm mà hiệu quả chưa hề được chứng minh, hay xúi giục phe ủng hộ ông đi biểu tình chống giãn cách xã hội, đây là những điều căn bản do Ủy ban Đặc nhiệm đưa ra, tổng thống đã liên tục tuyên bố những tin bừa bãi lộn xộn, liên quan đến sức khỏe cộng đồng.
Để làm cho công việc ứng phó này phức tạp hơn, nhiều phe cánh trong Ủy ban Đặc nhiệm đã xuất hiện với các kế hoạch và ưu tiên cho phe nhóm của họ. Những nhóm này bao gồm một nhóm các quan chức y tế thuộc Hội đồng Chính sách đối nội của tòa Bạch Ốc; một nhóm nhỏ hơn là các bác sĩ y khoa đặt trọng tâm chính là các vấn đề về sức khỏe; và một đội đặc nhiệm hoạt động một cách ẩn mặt do Jared Kushner, con rể của Tổng thống, chủ trì.
Chẳng có gì đáng kinh ngạc khi tại sao những thông tin của Ủy ban Đặc nhiệm đưa ra lại lộn xộn và khó hiểu hơn là sáng sủa và dễ hiểu.
Các cuộc họp báo của Ủy ban Đặc nhiệm là một loạt các buổi họp chỉ nói dông dài lan man, trong đó lần lượt họ đưa ra các chuyên gia giỏi từ trong và ngoài chính quyền nhưng rốt cuộc đây chỉ là các buổi họp báo có tính cách chính trị, không hơn không kém. Các cuộc họp báo thường là một sự pha trộn giữa sự xoa dịu tâm lý cho dân chúng và cho việc tranh cử, tổng thống đã dành hàng giờ mỗi tuần để phàn nàn, tự ca ngợi mình, khoe khoang các giám đốc kinh doanh và các quan chức nhà nước đã ca ngợi sự lãnh đạo của ông, rồi ông cũng đưa ra các thông tin sai lệch về virus và sai lệch về cách chính quyền ứng phó với nó.
Hồi tháng 3, Tổng thống đã hứa rằng, người dân trên toàn quốc sẽ được xét nghiệm cho các triệu chứng của virus corona tại một địa điểm thuận tiện với trang web do Google tạo ra, vậy bây giờ trang web này ở đâu? Rồi một hệ thống làm cho việc xét nghiệm được dễ dàng, chỉ cần lái xe qua các địa điểm xét nghiệm trong bãi đậu xe của các khu shopping bán lẻ mà ông Trump đã hứa trong tháng 3 vẫn đang gặp khó khăn trong việc hoàn tất. Thường xuyên thấy rằng, tổng thống luôn luôn hứa nhưng không bao giờ giữ lời hứa. Ngày 28 tháng 4, ông Trump khoe rằng Hoa Kỳ sẽ sớm tiến hành 5 triệu xét nghiệm mỗi ngày. Thì ngay ngày hôm sau, ông ta lại lật lọng và khăng khăng chối rằng ông ta chưa bao giờ hứa như vậy.
Các cuộc họp báo rõ ràng là phí thì giờ của các thành viên trong Ủy ban Đặc nhiệm, hàng ngày những người này phải chuẩn bị bài nói chuyện cho tổng thống và sau đó phải đứng hàng giờ trong các buổi này để coi Trump trình diễn. Ngoài việc trả lời các câu hỏi từ giới truyền thông, các thành viên cũng cần phải trả lời Trump (bằng cách lịch sự khôn khéo, họ đã cản các câu phát biểu của Trump ) về những điều ông ta tuyên bố ngu xuẩn và nguy hiểm, chẳng hạn như khi ông hứng lên tuyên bố việc có thể tiêm thuốc sát trùng cho bệnh nhân Covid-19. Lời đề nghị kỳ quái đó đã khiến các nhà sản xuất Clorox và Lysol lên tiếng và yêu cầu dân chúng không nên uống hoặc tiêm các sản phẩm của họ vào người.
Vì vậy, sắp xếp lại Ủy ban Đặc nhiệm có thể sẽ không có nhiều ảnh hưởng tiêu cực. Chủ yếu đây chỉ là một cách Trump tự đánh bóng mình (PR), một cách để Trump đưa ra thông điệp: Thời gian kinh khủng nhất của đại dịch đã qua rồi, mà thông điệp này không bị trái ngược với những quan điểm chung của các quan chức y tế công cộng hoặc ý kiến của toàn dân.
Trong kiếp tái sinh tới, Ủy ban Đặc nhiệm dự kiến sẽ có thêm một ít diễn viên mới, ít chú trọng đến các nhà khoa học và thêm nhiều các cố vấn kinh tế. Hôm thứ Ba, ông Pence cho biết là các quan chức chính quyền đã thảo luận về cách chuyển công việc xuống các cơ quan cấp dưới. Có nghĩa là, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) và các cơ quan khác sẽ được trao quyền kiểm soát nhiều hơn và Trump sẽ ít xen vào hơn, là điều tốt hơn cho tất cả mọi người.
