Thư ngỏ, về hiện tượng giả khoa học Phùng Xuân Nhạ

FB Nguyễn Tiến Dũng

1-3-2018

Kính gửi Hội đồng Chức danh Giáo sư Nhà nước,

Đồng kính gửi GS Vũ Minh Giang,

Được biết, trong một phỏng vấn vừa qua với BBC, GS Vũ Minh Giang nói là đã đọc báo cáo của tôi, và không đồng ý với quan điểm chính mà tôi đưa ra về ông Phùng Xuân Nhạ là giả khoa học. Mấy luận điểm chính mà GS Giang đưa ra để bảo vệ ông Phùng Xuân Nhạ như sau:

1) Nói “tự đạo văn” là sai vì ở Việt Nam không có khái niệm đó. Từ “đạo” theo gốc Hán -Việt là ăn cắp, không thể “tự đạo”, tự ăn cắp của mình.

2) Chuyện dùng bài cũ của mình nâng cấp viết thành bài mới của mình, với 48% giống y hệt bài cũ là bình thường trong khoa học.

3) Tạp chí ASS người ta đồng ý đăng thì tức là người ta thấy như thế là OK. Việc này là việc của chuyên gia đánh giá, chứ tôi có phải chuyên gia trong ngành đâu mà đánh giá.

4) Tính về điểm công trình khoa học thì ông Nhạ có thừa để được thành GS.

5) Trong phỏng vấn đó, GS Giang cũng có nhắc nhiều đến từ “đạo văn”, ý là phân biệt “đạo văn thì đúng là xấu, nhưng còn đăng lại cái của mình thì có gì mà xấu”.

Tôi xin trả lời GS Vũ Minh Giang như sau:

5) Có thể GS Vũ Minh Giang chưa kịp đọc báo cáo mới nhất tôi gửi HĐCDGSNN hôm 27/08 trong đó có đưa ra các bằng chứng rõ ràng về việc ông Phùng Xuân Nhạ có đạo văn của những người khác. Tôi hy vọng rằng chỉ riêng các bằng chứng đó cũng sẽ đủ để GS Giang thay đổi quan điểm của mình về tính chính danh của ông Phùng Xuân Nhạ.

4) Nếu tính điểm công trình, thì ngày xưa bà Elena Ceausescu là một nhà bác học vĩ đại, dù thực ra bà ta không biết gì về khoa học. Tất cả các công trình là do có những người khác viết cho. Vấn đề quan trọng nhất là thật hay giả. Nếu là đạo văn, là giả khoa học, thì càng nhiều điểm công trình càng dễ chứng tỏ một sự gian dối, không xứng đáng với tư cách của một nhà khoa học và giáo dục chân chính.

3) GS Vũ Minh Giang có thể chưa kịp biết, sau khi một GS ở ĐHQG Hà Nội liên hệ với tạp chí ASS để làm rõ sự việc, ASS đã công nhận là ông Nhạ đã gửi bài “dublicate” đến ASS, và như thế trái với nguyên tắc của ASS. Sau khi bị phát hiện như vậy, ông Nhạ đã thông báo với ASS là rút bài năm 2013 khỏi tạp chí khác đã đăng và sửa bài năm 2014 ở ASS. Sự việc này cho thấy cả ASS lẫn ông Nhạ đều đã công nhận như thế là không chấp nhận được, và sau đó ông Nhạ tìm cách lấp liếm bằng cách rút bài/sửa bài.

2) Tất nhiên có thể trích lại các kết quả cũ của mình, và nâng cấp cho nó tốt hơn, trình bày lại cho dễ hiểu hơn, hoặc gộp nhiều kết quả nhỏ lại thành tổng thể, v.v. Trong mọi trường hợp, việc “nâng cấp” đó phải đi kèm với việc trích dẫn rành mạch rằng những chỗ nào là có từ trước (và thông thường không thể trích với tỷ lệ quá lớn nếu là một bài nghiên cứu mới). Đằng này bài báo 2014 của ông Phùng Xuân Nhạ không hề nhắc đến sự tồn tại của bài báo 2013, giả vờ như bài 2014 là kết quả mới, tuy rằng nó trùng với bài 2013.

1) Khái niệm “self-plagiarism” là khái niệm được giải thích rõ ràng ở những nguồn tham khảo về vấn đề đạo văn (plagiarism). Tôi dịch từ đó sang tiếng Việt là “tự đạo văn”, và hầu hết mọi người đều hiểu ngay nó có nghĩa là gì. Nếu GS Giang không đồng ý với từ đó, xin đưa ra cụm từ tiếng Việt khác thay thế với nghĩa là “self-plagiarism” trong tiếng Anh. Dù là cụm từ nào được dùng, thì self-plagiarism cũng thuộc loại hành vi bị thế giới khoa học nghiêm túc lên án.

0) Ngoài ra, có một hành vi giả khoa học khác của ông Phùng Xuân Nhạ mà tôi có viết trong báo cáo sơ bộ ngày 18/02/2018 với nhiều chứng cớ rõ ràng, là hành vi *trích dẫn khống*. Tôi không thấy GS Vũ Minh Giang nói gì đến hành vi này để bảo vệ ông Nhạ.

Tôi hy vọng rằng thư trả lời chính thức từ phía HĐCDGSNN sẽ không lờ đi bất cứ điểm nào trong những điểm viết phía trên và những điểm được nêu ra trong hai báo cáo của tôi về sự giả khoa học của ông Phùng Xuân Nhạ

Trân trọng!

Nguyễn Tiến Dũng, GS Đại học Toulouse