Một con đường thoát hiểm bây giờ có vẻ hấp dẫn đối với Putin chăng?

Washington Post

Tác giả: David Ignatius

Trần Ngọc Cư, dịch

26-4-2022

Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm thứ Hai đã chống chế với những người đến thăm Điện Kremlin rằng các đối thủ của ông đang cố gắng “giành chiến thắng trên chiến trường” và “hủy diệt nước Nga từ bên trong”. Lần này ông ta không chỉ bị hoang tưởng.

Quyết tâm của phương Tây đang trở nên cứng rắn trong cuộc chiến Ukraine. Trong nhiều tháng, chính quyền Biden đã cầu xin Putin tìm “lối thoát” khỏi cuộc đối đầu. Giờ đây, mục tiêu được tuyên bố công khai của Hoa Kỳ là giúp Ukraine đánh bại Nga và vô hiệu hóa cỗ máy chiến tranh của Putin để nó không còn đe dọa các nước láng giềng trong tương lai.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin, một người cẩn thận với lời nói của mình, đã tuyên bố rõ ràng hôm thứ Hai sau chuyến đi đến Kyiv để thúc đẩy sự kháng cự của Ukraine: “Chúng tôi muốn thấy Nga suy yếu đến mức không thể làm những điều mà họ đã làm trong việc xâm lược Ukraine”. Austin đã lặp lại thông điệp đó hôm thứ Ba sau cuộc hội đàm với các đồng minh NATO ở Đức.

Đây là một chiến lược với khả năng mất còn rất cao – những nỗ lực nhằm làm suy yếu sức mạnh một quốc gia khác bằng các biện pháp quân sự và kinh tế mà trước đây thường không có kết quả mấy – và tôi đã yêu cầu Nhà Trắng giải thích cặn kẽ các phát biểu nói trên. Một phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia trả lời: “Chúng tôi muốn Ukraine giành chiến thắng. Chúng tôi dự định biến cuộc xâm lược này thành một thất bại chiến lược đối với Nga. Một trong những mục tiêu của chúng tôi là hạn chế khả năng Nga làm điều gì đó như thế này một lần nữa“.

Đánh giá của phương Tây khi họ siết chặt các ốc vít đã được Ngoại trưởng Antony Blinken tuyên bố thẳng thừng hôm thứ Hai: “Nga đang thất bại; Ukraine đang thành công”. Điều đó chắc chắn đúng sau hai tháng chiến tranh đầu tiên, nhưng những ngày đẫm máu nhất của chiến dịch này có thể còn ở phía trước. Các câu hỏi đặt ra trong tương lai là, liệu chiến lược gây áp lực có thành công trong việc làm tê liệt Putin hay không và với cái giá phải trả là bao nhiêu.

Cho đến nay, quân đội Nga đã bị đánh trọng thương. Đánh giá thiệt hại chính xác nhất mà tôi thấy được đến từ Ben Wallace, Bộ trưởng Quốc phòng Anh. Ông cho biết trong một bài phát biểu hôm thứ Hai rằng, 15.000 lính Nga đã bị giết, 2.000 xe bọc thép bị phá hủy và 60 máy bay trực thăng và máy bay chiến đấu bị bắn rơi. Wallace cho biết, đội quân xâm lược khổng lồ của Nga gồm 120 tiểu đoàn đã bị tổn thất 25% sức mạnh chiến đấu. Đó là một đòn quật vào cơ thể của Nga.

Một bức chân dung tổng hợp sơ sài về nhân mạng được thể hiện bằng những con số này đến từ Mediazone, một tập đoàn truyền thông độc lập của Nga. Các nhà nghiên cứu đã phân tích 1.744 báo cáo cụ thể về tổn thất nhân mạng của Nga. Họ nhận thấy những tổn thất nặng nề trong số lính tinh nhuệ như lính dù, lính thủy đánh bộ và lực lượng đặc biệt. Ít nhất 317 người chết được báo cáo là sĩ quan; 44 người có quân hàm từ trung tá trở lên. Những người lính đã ngã xuống đa số không tương xứng, đến từ các vùng nghèo khó của Dagestan trên dãy núi Caucasus và Buryatia ở miền đông Siberia.

“Không bao giờ nữa” là câu thần chú của phương Tây trong cuộc chiến này, cũng giống như sau năm 1945. Để đánh bại Putin, Mỹ và các đồng minh NATO đang bơm vũ khí và đạn dược vào Ukraine với tốc độ đáng kinh ngạc. Nhưng chiến thuật thực sự quyết định sẽ là bóp nghẹt bộ máy chiến tranh của Nga thông qua các biện pháp trừng phạt kinh tế.

Sự bóp nghẹt kinh tế này chỉ mới bắt đầu, nhưng một quan chức chính quyền Biden đã mô tả một số hiệu quả ban đầu. Xuất khẩu của Hoa Kỳ sang Nga đã giảm 80% so với một năm trước; các mặt hàng bị kiểm soát xuất khẩu đã giảm 99% giá trị. Tên lửa được dẫn chính xác dựa vào chip bán dẫn nước ngoài sẽ không được thay thế khi nguồn cung cấp cạn kiệt. Theo báo cáo của Ukraine, việc sản xuất xe tăng tại hai nhà máy của Nga đã dừng lại vì thiếu các bộ phận phụ tùng nước ngoài.

Một quan chức châu Âu nói với tôi rằng, các nguồn thu nhập của Nga đang dần dần biến mất. Người mua đang tránh xa dầu của Nga trong các tàu chở dầu trên biển. Tình trạng chảy máu chất xám đang gia tăng. Theo báo cáo của một tập đoàn công nghệ Nga, 50.000 đến 70.000 chuyên gia máy tính đã rời khỏi nước, và 100.000 người nữa dự kiến sẽ rời khỏi đất nước vào tháng Tư. Quan chức này dự đoán rằng, nền kinh tế Nga sẽ giảm 8,5% đến 15% trong năm nay.

Sức mạnh toàn cầu của Nga đang suy yếu theo nhiều cách khác. Các ứng cử viên của Moscow đã bị đánh bại trong tháng này trong cuộc bầu cử bốn cơ quan của Liên Hợp quốc. Nga đã bị đình chỉ khỏi Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp quốc. Liên minh Viễn thông Quốc tế đã từ chối các ứng cử viên Nga cho bốn nhóm nghiên cứu đánh giá các vấn đề truyền thông. Những giấc mơ về lãnh đạo công nghệ của Điện Kremlin đang chết dần trên các đồng bằng của Ukraine, cùng với những người lính của họ.

Đâu là những nguy cơ khi thương vong của Nga ngày càng tăng, sức ép kinh tế ngày càng thắt chặt, và Moscow dần mất đi sức mạnh xâm lược các nước láng giềng? Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov hôm thứ Hai cảnh báo rằng: “Về bản chất, NATO sẽ gây chiến với Nga thông qua một nước ủy nhiệm” và ông ta nhắc đến nguy cơ xung đột hạt nhân. Ông nói: “Rủi ro này nghiêm trọng. Nó không nên bị đánh giá thấp“. Austin cho rằng, luận điệu của Lavrov là “rất nguy hiểm và vô ích“.

Các siêu cường đôi khi thua các cuộc chiến vì thiếu cân nhắc. Điều đó đã xảy ra với Hoa Kỳ ở Việt Nam và Afghanistan, và đó có thể là số phận của Nga ở Ukraine. Đoạn đường thoát hiểm chắc chắn phải trông hấp dẫn hơn đối với Putin bây giờ so với cách đây vài tháng.

__________

Tác giả: David Ignatius viết chuyên mục đối ngoại hai lần một tuần cho báo Washington Post. Cuốn tiểu thuyết mới nhất của ông là “The Paladin”.