50 năm Hải chiến Hoàng Sa 1974-2024 (Kỳ 4)

Cù Mai Công

20-1-2024

Tiếp theo kỳ 1 — kỳ 2 và kỳ 3

HẦU CHUYỆN “NHỮNG TRAI HÙNG ĐI GIÚP NON SÔNG” NĂM XƯA

(Trích “Sài Gòn một thuở – Dân Ông Tạ đó” tập 2 – đã phát hành)

Anh Vũ Hữu San, hạm trưởng khu trục hạm HQ-4 Trần Khánh Dư vẫn nóng tính như ngày nào tham chiến, chỉ huy hành quân Hải chiến Hoàng Sa 1974 khi “yêu cầu” lính cũ của mình là giám lộ tàu HQ-4 Lữ Công Bảy: “Bảy cố gắng mời bằng được Cù Mai Công, hàng xóm vùng Ông Tạ của anh, cho anh được vui cuối đời“.

Tôi mạo muội gọi anh San là anh vì cụ Soạn, ba anh và ba tôi cùng lứa ở Ông Tạ, dù cụ hơn tuổi ba tôi. Đúng ra về tuổi, anh San là bậc cha chú tôi. Nhưng vì anh là con trưởng trong nhà, tôi là con thứ, gần út nên kém anh San gần 30 tuổi.

Trong cuộc hải chiến bi hùng ấy, tàu HQ-4 vùng vẫy, tung hoành giữa vòng vây hai tàu lớn của Trung Quốc là 271, 274. Hải quân Trung Quốc tưởng HQ-4 là soái hạm nên tập trung hỏa lực tấn công, kèm chặt. Lúc ấy, anh Bảy đứng sát cạnh anh San trong phòng chỉ huy, nghe mồn một lệnh khai hỏa trước vào tàu Trung Quốc của anh San kèm một câu chửi rất… Bắc 54 Ông Tạ của anh San: “Bọn bố láo”. Tới giờ, gần nửa thế kỷ, anh Bảy nhớ mãi tiếng chửi dõng dạc trên tuyến đầu ấy và vẫn gọi anh San là “sếp San” đầy vẻ yêu thương, kính trọng.

Buổi họp mặt trong một khu vực như một làng quê sông nước, đường đi quanh quẹo hơn đường làng, hai bên là dừa nước, kinh rạch…, vùng ven thành phố. Tôi đến cùng niềm yêu và kính trọng “những trai hùng đi giúp non sông” ngày ấy. Buổi họp mặt gia đình nhiều chiến hữu Hoàng Sa năm xưa nay đã 70, 80, 90 tuổi, có vị tóc bạc phơ, đi đứng chậm chạp; người ở Sài Gòn, người ở tỉnh, trong nước, ngoài nước. Nhưng khi nhắc chuyện ngày xưa, họ như trẻ lại, nhắc lại từng chi tiết không bao giờ quên. Trung sĩ nhứt Lê Văn Thành, xạ thủ dàn 76,2 ly nã đạn dồn dập vào tàu Trung Quốc năm xưa rờ rờ tay vô ụ súng 76,2 ly trên boong tàu mô hình khu trục hạm HQ-4 Trần Khánh Dư mới vừa đóng xong, kể từng chuyện.

Chiếc tàu mô hình dài 1m80, hệt như chiếc HQ-4 năm xưa, kể cả dàn hỏa tiễn (tên lửa) Con Nhím mặt trước boong tàu thật ra… không có đạn – vì khi bàn giao tàu, Mỹ không trang bị đạn vì không nghĩ sẽ có hải chiến. Anh em tiếc đứt ruột chuyện này: “Giá mà nó hoạt động, các tàu Trung Quốc lúc đó sẽ trả giá nặng nề”. Tàu mô hình nhưng có gắn máy, chạy được vững vàng trên mặt nước ao khá rộng bên cạnh chòi lá anh em họp mặt. Tiếc là chủ quán ăn gia đình này ngại gì đó, phân bua việc không cho tàu chạy.

Tôi ngồi cạnh chú Nham, Bắc 54 Nam Định, hạm phó HQ-4 vừa từ Mỹ về. Trước mặt tôi là chú Nguyễn Xuân Hiển, Bắc 54 Ninh Bình, xưa là lính thợ máy tàu HQ-800, cơ xưởng hạm nổi chuyên sửa chữa tàu ngoài khơi. Chú Hiển cũng Bắc 54 Ông Tạ, nhà cách nhà tôi vài trăm mét. Sát bên tôi là Trần Song Hải, tổng giám đốc Công ty tàu cao tốc Greenlines DP; ông chủ bia Hoàng Sa – Trường Sa lừng lẫy mấy năm nay. Hải là con trai của Hải quân trung tá Trần Văn Tâm, giám đốc Trường Chỉ huy Tham mưu năm xưa. Tôi và Hải thân như anh em nhiều năm rồi.

Các chiến hữu Hoàng Sa năm xưa đến với buổi họp mặt bằng tiền túi của mình. Chú này góp 100 ngàn, chú kia góp 200 ngàn đồng. Cả buổi họp mặt xôm tụ gần 20 người vậy đó mà chỉ hết 1, 8 triệu đồng. Họ gọi điện thoại có hình ảnh cho bạn bè ở nước ngoài chưa về được. Nhưng dịp này, các chú bàn nhau hùn nhau quyên góp làm bốn mô hình của bốn chiến hạm từng tham gia Hải chiến Hoàng Sa để gửi tặng cho Nhà trưng bày Hoàng Sa tại Đà Nẵng sắp tới.

Trước đó, tôi chạy vội đến lò giò chả hơn 60 tuổi và ngon nhất Ông Tạ, có khi ngon nhất Sài Gòn – Gia Định mua mấy cây giò mà xưa hạm trưởng Vũ Hữu San từng ăn khi còn ở Ông Tạ. Giò vừa ra lò, còn ấm nóng. Khoanh giò cắt ra thơm phảng phất, ngọt đẫm miệng như từ hơn 60 năm nay. Các anh các chú ăn, ai cũng nức nở khen ngon, hỏi địa chỉ. Không rõ do giò ngon hay từ tình cảm của chiến hữu dành cho hạm trưởng HQ-4 dân Ông Tạ năm xưa, hay do cả hai.

Và trong buổi họp mặt ấm nồng tình xưa nghĩa cũ này, người giám lộ Hoàng Sa năm xưa, anh Lữ Công Bảy dù hết sức vất vả cho buổi gặp, đôi mắt vẫn ánh lên niềm hạnh phúc với anh em, với “sếp San”. Anh Bảy hạnh phúc thật sự với mô hình HQ-4 do anh nhờ thợ đóng, ráp máy theo mẫu vẽ tay của hạm trưởng của mình ngày nào. Anh Bảy cầm tay tôi: “C đến, anh San bên Mỹ chắc vui lắm”.

… Tôi ngồi lặng bên các anh các chú, nghe như thấm từng lời của những trai hùng đất Việt năm xưa giờ vẫn đau đáu nỗi niềm ở tuổi gần đất xa trời.

P/S: “CON ĐÃ LÀM HẾT SỨC MÌNH, VẬY LÀ ĐƯỢC RỒI”

Sau Hải chiến Hoàng Sa, Phó đề đốc Lâm Nguơn Tánh xuống thăm HQ-4, xem chiến hạm thiệt hại ra sao. Khi đó, nước các hầm đáy tàu vẫn còn chảy ra khá nhiều từ những lỗ thủng quanh chiếc khu trục hạm Trần Khánh Dư này. Thân tàu HQ-4 chi chít vết đạn nhưng nó vẫn tự lực về Đà Nẵng, thậm chí còn dìu một tàu bạn.

Ngày 20-1-1974, khi về tới bến, hạm trưởng HQ-4 Trần Khánh Dư Vũ Hữu San phát biểu khi được hỏi cảm tưởng về trận hải chiến: “Đây là dịp để HQ-4 chúng ta đánh đấm Tàu Cộng hả hê luôn!”.

Hạm phó HQ-4 Nguyễn Thành Sắc nói cụ thể: “Hôm qua đụng trận, ba chiếc tàu Trung Cộng cứ cùng nhắm bắn vào tàu tôi vì tưởng chiếc khu trục hạm HQ-4 này là O.T.C (tàu tổng chỉ huy). Họ vận chuyển chiến thuật cách khoảng chừng 1.000 yard (1 yard = 0,9144m; 1.760 yard là một dặm biển/hải lý – mile) và khi bị tàu mình bắn cháy thì nó tuôn khói màu mù mịt. Nó chơi chiến thuật “hỏa mù” mà. Được hỏi về tinh thần chiến đấu của nhân viên, hạm phó cho biết là rất khá và cũng vì họ căm thù bọn Tàu Cộng qua mấy lần bị chúng khiêu khích. Cho nên khi lệnh khai hoả vừa ban ra chưa dứt thì đạn đã bay vào tàu địch rồi!”.

Sau hải chiến, về nhà thưa trình với cha, cụ Vũ Hữu Soạn. Người cha vốn nghiêm cẩn trong giáo dục con cháu và cũng từng “vào sinh ra tử” trên chiến trường bao nhiêu năm chỉ nói gọn: “Con đã làm hết sức mình, vậy là được rồi”.

_______

Một số hình ảnh: