Vài gạch đầu dòng về cuộc chiến tranh của Putox ở Ukraine ngày 6-11-2023

Phúc Lai

6-11-2023

1. Trước hết cần phải nói đến vụ tấn công của Nga nhằm vào các binh sĩ của Lữ đoàn sơn cước xung kích 128 ở tỉnh Zaporizhia vừa qua, tôi xin nhường lời cho Tổng thống Ukraine V. Zelensky.

“Xin gửi lời chia buồn sâu sắc tới toàn thể người thân, bạn bè của các liệt sĩ! Đây là một bi kịch đáng lẽ có thể tránh được. Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Umyerov đã báo cáo với tôi về các biện pháp đã được thực hiện để tìm hiểu về tất cả các tình huống đã xảy ra, ai là người đã đưa ra các mệnh lệnh, cụ thể nhất (có thể được). Thủ tục tố tụng hình sự cũng đã được tiến hành, cuộc điều tra những vấn đề có liên quan đang diễn ra.

Điều chính là đưa ra kết luận về sự thật đầy đủ nhất về những gì đã xảy ra và ngăn chặn điều tương tự tái diễn. Mỗi người lính trong vùng chiến sự đều đang ở trong tầm bắn của địch và cả trong vùng trinh sát từ trên không – đều phải biết cách ứng xử khi ở ngoài trời sao cho bảo đảm an toàn.

Bây giờ là lúc cuộc điều tra cần đưa ra câu trả lời trung thực cho thân nhân các liệt sĩ và xã hội về việc thảm kịch xảy ra như thế nào và mệnh lệnh sai lầm được ra là của ai”.

Bình loạn của Phúc Lai: Không chỉ trong chiến tranh mà ngay cả trong cuộc sống bình thường cũng có thể có những quyết định và hành động sai lầm. Có lần vào cuối năm 2010 khi tôi lái chiếc Santa Fe đi trên miền núi, qua một chỗ tụ tập đông người – một cái chợ của bà con vùng cao, khi gặp chướng ngại vật đáng nhẽ phải dừng lại vì sau đó có thể quan sát thấy một con dốc lao thẳng xuống chỗ đường cong, thì tôi lại vòng ra ngoài. Chiếc ô tô bị một dũng sĩ người H’mong lao xe Win Trung Quốc từ trên dốc xuống không kịp phanh đâm thẳng vào đầu xe, vỡ mất cản nhựa và cái hộp đựng nước rửa kính. Riêng dũng sĩ bay theo một đường vòng cung lên tận kính xe ô tô và lăn xuống đường. Bình thường tôi không bao giờ đi như vậy, nhưng chuyến công tác vào ngày giáp Tết với nhiều việc phải lo đã làm cho mình có hành động kỳ lạ không lý giải nổi.

Có những sai lầm biết mười mươi mà người ta vẫn làm – như những căn chung cư mini chủ biết sai, người ở biết sai và quá rõ là rất nguy hiểm, nhưng vẫn cứ bán, vẫn cứ ở.

Một sai lầm trong chiến tranh thì dẫn đến hàng chục mạng người.

2. Tin tức chiến sự từ các nguồn công khai từ 4/11 đến hôm nay.

• Báo cáo của Viện nghiên cứu chiến tranh ISW:

– Lực lượng Ukraine tiến về phía nam Bakhmut và phản công gần Avdiivka. Ukraine đã đẩy lùi các cuộc tấn công của Nga dọc theo các phần của tiền tuyến. Ukraine tiếp tục các hoạt động tấn công gần Bakhmut và Zaporizhia bất chấp sự kháng cự gay gắt.

– Ukraine tấn công các khu vực hậu phương của Nga ở miền nam Ukraine, nhắm vào cầu Kerch và một xưởng đóng tàu.

– Ukraine tiếp tục hoạt động ở phía tây Zaporizhia vào ngày 4 tháng 11 mà không đạt được kết quả nào được xác nhận. Các blogger Nga cho biết, Ukraine đã tiến hành các cuộc tấn công nhóm nhỏ gần Robotyne và Verbove. Một blogger cho biết, gần đây một số vị trí gần Robotyne đã được đổi chủ.

– Nga tiếp tục các cuộc tấn công hạn chế ở phía tây Zaporizhia vào ngày 4 tháng 11 mà không có bước tiến nào. Ukraine đẩy lùi cuộc tấn công gần Robotyne. Một nhà quan sát cho biết, hai đơn vị Nga đã phải luân chuyển gần Robotyne sau tổn thất nặng nề.

– Lực lượng Nga tiếp tục thất bại trong việc đẩy Ukraine ra khỏi vị trí Kherson ở bờ đông. Các blogger cho biết, Nga có thành công nhỏ ở Krynky nhưng Ukraine vẫn chiếm trung tâm của làng. Quân Ukraine tiếp tục duy trì vị trí bàn đạp gần các cây cầu trọng điểm.

• Tin của Bộ tổng tham mưu các lực lượng vũ trang Ukraine, 18h00 giờ Kyiv ngày 5/11:

– Trục Kupyansk: Địch được hỗ trợ trên không đã tiến hành các hoạt động tấn công không thành công ở vùng phụ cận Synkivka và phía đông bắc Ivanivka (tỉnh Kharkiv). Quân phòng thủ Ukraine đã đẩy lùi 5 đợt tấn công trong khu vực. Ngoài ra, địch còn tiến hành một cuộc không kích gần Nadiya (tỉnh Luhansk). Quân xâm lược đã bắn pháo và súng cối vào các khu định cư Topoli, Dvorichna, Syn’kivka, Petropavlivka, Ivanivka, Berestove (tỉnh Kharkiv).

– Trục Lyman: Quân xâm lược tiến hành các cuộc không kích vào khu vực lân cận rừng Serebryans’ke (tỉnh Luhansk) và Terny, Spirne, Vesele (tỉnh Donetsk). Quân chiếm đóng đã bắn pháo và súng cối vào khoảng 10 khu định cư, bao gồm Nevske, Bilohorivka (Luhansk), Torske, Serebryanka, Spirne (Donetsk).

– Trục Bakhmut: Địch đã 4 lần thất bại trong việc giành lại phần đất đã mất gần Klishchiivka và Andriivka (tỉnh Donetsk). Đồng thời, quân xâm lược tiến hành các cuộc tấn công gần Bohdanivka, Khromove và Pivdenne (tỉnh Donetsk), nhưng không thành công. Quân phòng thủ Ukraine đã đẩy lùi một cuộc tấn công gấp 5 lần khác trong khu vực đó. Khoảng 10 khu định cư bị pháo và súng cối tấn công, bao gồm Min’kivka, Khromove, Klishchiivka, New York (Donetsk oblast).

– Trục Avdiivka: Kẻ thù được hỗ trợ trên không, đã tiến hành các hoạt động tấn công không thành công ở các khu vực lân cận Sjeverne, Avdiivka, Pervomaiske (Donetsk oblast), nơi Lực lượng Phòng vệ Ukraine đã đẩy lùi 6 lần cuộc tấn công. Ngoài ra, đối thủ còn tiến hành các cuộc không kích ở các khu vực lân cận Oleksandropil, Avdiivka, Ocheretyne (tỉnh Donetsk). Địch bắn pháo và súng cối vào khoảng 10 khu dân cư, trong đó có Stepove, Avdiivka, Pervomais’ke, Netailove (tỉnh Donetsk).

3. Trong báo cáo của ISW có một thông tin về việc “người Ukraine tiếp tục nhắm vào hậu phương của Nga ở miền nam Ukraine.”

Vậy chúng ta có thể hình dung câu chuyện ở khu vực này như thế nào? Len lỏi giữa rừng thông tin nhiễu loạn như bụi rậm là việc khó khăn, nhưng đó cũng chính là việc phải làm. Về sự việc này, có thể thấy các nguồn tin Nga cho biết, chúng đã đánh chặn được phần lớn số tên lửa “nhắm vào cầu Kerch”. Bộ Quốc phòng Nga cho biết vào cuối ngày thứ Bảy (4/11), rằng “lực lượng Ukraine đã bắn 15 tên lửa hành trình vào xưởng đóng tàu Zaliv ở Kerch. Lực lượng phòng không đã bắn hạ 13 tên lửa nhưng những tên lửa khác đã bắn trúng xưởng đóng tàu và làm hư hỏng một tàu”.

Một cảnh báo không kích đã được đưa ra tại Crimea với việc cầu Kerch bị che khuất trong một màn khói ngụy trang và đóng cửa trở lại, nhiều phương tiện truyền thông xã hội địa phương đưa tin cùng vào buổi chiều ngày 4 tháng 11, cho thấy có thể có một tên lửa tấn công mà lúc đó chưa rõ là vào cầu, hay vào mục tiêu nào khác. Các video được người dùng mạng xã hội tải lên dường như cho thấy nhiều đám khói bốc lên trên thành phố Kerch, với âm thanh của đầu tên lửa bắn ra phía sau nhưng chưa rõ đó là tên lửa tấn công hay tên lửa phòng không đánh chặn.

Một đoạn video khác cho thấy, thứ dường như là một tên lửa hành trình đang di chuyển về phía nhà máy đóng tàu Zaliv, cách thành phố Kerch vài ki-lô-mét về phía nam. Một vụ nổ được nhìn thấy trong những khung hình cuối cùng của video, cũng như những gì trông giống như khói từ vụ nổ của tên lửa phòng không. Từ đó các thông tin có vẻ rõ ràng hơn và nhiều khẳng định xuất hiện, cho rằng, vụ nổ xảy ra tại xưởng đóng tàu Zaliv, Kerch. Một nguồn tin khẳng định, bãi chứa tàu phóng tên lửa của Nga bị tấn công.

Con bù nhìn của Kremlin, “thống đốc Crimea” Sergey Aksyonov đã viết trên Telegram của hắn ta vào cuối buổi chiều hôm đó rằng: “Một hệ thống tên lửa và pháo phòng không Pantsir đã được kích hoạt trong khu vực nhà máy đóng tàu Zaliv của Butom ở Kerch” và cho rằng “các mảnh vỡ từ tên lửa bị đánh chặn rơi vào một trong những ụ tàu khô trong sân”.

“Có cảnh báo không kích ở Sevastopol. Giao thông công cộng trên biển và trên bộ đã bị dừng. Cầu Kerch đã bị đóng cửa” – đó là thông báo trên kênh Telegram “Krym Realii” và sau đó người theo dõi kênh cũng xác nhận rằng “người ta đã nghe thấy âm thanh của vụ nổ ở khu vực Kerch và khói thì được nhìn thấy gần xưởng đóng tàu Zaliv”. Họ cũng cho rằng, tên lửa đã bị đánh chặn gần Kerch.

Một con bù nhìn khác, “Thống đốc Sevastopol” do Mátxcơva bổ nhiệm Mikhail Razvozhayev cũng đưa tin về “các màn khói ở khu vực Vịnh Sevastopol” trên Telegram. Kênh Telegram “Krymsky Veter” đã công bố những bức ảnh về thứ dường như là một màn khói trên cầu Kerch.

Đến hôm sau thì các thông tin kéo đến tiếp tục làm sự kiện sáng tỏ hơn nữa. Các hình ảnh vệ tinh của Planet Labs chụp vào ngày 5 tháng 11 và được công bố bởi Đài châu Âu tự do, theo đó có thể thấy rõ xưởng đóng tàu ở Kerch bị hư hại trong cuộc tấn công. Tàu chiến Nga đỗ cạnh bến cảng cũng có vẻ bị hư hại.

“Chỉ có một tàu sân bay mang tên lửa hành trình ở Kerch vào thời điểm xảy ra vụ nổ ngày 4/11 là tàu Askold” – Thuyền trưởng Dự bị Hạng Nhất Andriy Ryzhenko cho biết. “Tôi nghĩ rằng con tàu này như chúng ta thấy đây, đã ở trong ụ tàu và đang được sửa chữa vì nó dự kiến được bàn giao vào tháng 12. Bạn có thể thấy nó vẫn nổi, nhưng đáng chú ý là phần trên của con tàu đã bị hư hại”.

Askold là tàu chiến cỡ nhỏ thuộc Lớp 22800 Karakurt có thể mang tới 8 tên lửa hành trình Kalibr. Ông Ryzhenko nói rằng, việc vô hiệu hóa một con tàu như vậy là rất quan trọng đối với an ninh của Ukraine. Sau đó thì bắt đầu xuất hiện những bài báo khác rất đáng chú ý, ví dụ bài này: “Chiến công của Lực lượng Không quân Ukraine” – “Một trong những ‘tàu hiện đại nhất’ của Nga là mục tiêu của cuộc tấn công Storm Shadow thành công của Ukraine vào xưởng đóng tàu Kerch”. Từ đó các bình luận trên khắp những diễn đàn quân sự đã hút tôi vào chiếm hết cả thời gian, không còn làm được việc gì nữa.

Một chuyên gia quân sự nước ngoài nhận xét rằng, Storm Shadow của Vương quốc Anh giao cho Ukraine là bản CÓ “Cơ chế kiểm soát công nghệ tên lửa” (MTCR) và tầm bắn của nó khi đó bị hạn chế ở khoảng 250 ki-lô-mét trở lại và các thông tin đưa ra truyền thông công khai đều cho rằng, loại Ukraine nhận được từ Anh quốc chỉ có tầm bắn khoảng 200 ki-lô-mét trở lại.

Quay lại với Zaliv có tọa độ (https://maps.app.goo.gl/1ixgyShkMowUTP3o9) – nó là một “phường” nhỏ (tôi cho rằng nó chỉ bằng một phường của mình thôi) nằm ở phía nam của thành phố Kerch, đông bán đảo Crimea. Nếu đo trên bản đồ Google thì từ chiến tuyến chỗ Tokmak đến nó, vào khoảng 250 ki-lô-mét đường chim bay, còn từ cầu Antonovsky của Kherson thì là 300 ki-lô-mét, như vậy (1) nếu đúng là Storm Shadow được sử dụng để bắn vào con tàu chuẩn bị xuất xưởng thì (2) nó phải là phiên bản KHÔNG CÓ “Cơ chế kiểm soát công nghệ tên lửa” (Non-MTCR).

Bình loạn của Phúc Lai: Rất tình cờ vào đúng thời điểm đó – chiều thứ Bảy 4/11, tôi cũng nói chuyện với mấy người bạn Facebook hay trao đổi về cuộc chiến và kể cho họ nghe về một câu chuyện khác từ một kỹ sư nước ngoài nhưng rất rõ về tình hình cầu Kerch – tôi sẽ không viết anh ấy là người nước nào và đang ở đâu vì bọn FSB chúng nó đọc được thì khổ cho anh ấy. Anh ấy kể rằng, Nga tuyên bố rằng đã đưa cầu Kerch vào hoạt động “full tải” mặc dù trước đó chính chúng – sau vụ tấn công vào cầu Kerch hồi tháng Bảy năm nay 2023, công bố rằng cầu Kerch sẽ được hoạt động bình thường trở lại vào cuối năm, khoảng cuối tháng 11 đầu tháng 12 hoặc muộn hơn một chút. Ấy thế mà chỉ tháng Chín, chúng đã đưa ra tuyên bố “cầu hoạt động full tải”.

Tuyên bố này làm nhiều người ủng hộ Ukraine sốt ruột, cho rằng cần phải nện cho nó thêm cú nữa sập hẳn. Thật ra Nga rất giỏi cả trong “khó khăn khắc phục” lẫn che giấu. Đầu tiên là chúng khắc phục để cho xe cộ đến chỗ hỏng phải đi sang bên kia, như thế vẫn vận hành được cầu không bị đóng hẳn. Thực tế với tình hình chiến sự hiện nay thì lượng xe cộ qua cầu đã hạn chế rất nhiều, chỉ những ai có nhiệm vụ mới đi chứ dân chúng đi chơi đi bời người ta đi làm gì – đó là với phần đường bộ. Với bên cầu đường sắt, các tàu khách được duy trì chạy để “ra vẻ bình thường” nhưng tàu hàng thì… khó nói – nôm na là để quý vị tự đoán. Con số đưa ra có thể là, tải trọng của các đoàn tàu hàng chỉ còn 25% so với trước tháng 10/2022 chẳng hạn.

• Để bổ sung cho câu chuyện này, đây là báo cáo của cơ quan tình báo Bộ Quốc phòng Vương quốc Anh, cho biết vào tháng trước (tháng Chín) rằng, mặc dù cầu Kerch đã hoạt động hoàn toàn (full tải) nhưng các thủ tục mới được ban hành kể từ cuộc tấn công vào tháng 10 năm 2022 đã dẫn đến hạn chế giao thông, trong đó xe tải và vật tư nhiên liệu tiếp tục phải di chuyển qua eo biển bằng phà.

– Điều thú vị nhất là báo cáo này cho biết, mặc dù cây cầu sẽ vẫn là một mắt xích quan trọng trong việc duy trì sự chiếm đóng của Nga ở Crimea và các lực lượng của nước này ở miền nam Ukraine, nhưng giờ đây nó “gần như chắc chắn là một gánh nặng an ninh đáng kể cần được bảo vệ trên nhiều lĩnh vực, bao gồm cả việc sử dụng các hệ thống phòng không và nhân lực đáng nhẽ ra phải được triển khai ở các khu vực khác”.

Vậy thì, theo quý vị từ cú đánh vào cầu hồi tháng Bảy năm nay, thì cầu Kerch đã xứng đáng được bắn phá – “đánh gục” thêm cú nữa chưa? Rồi – có thể là rồi, nhưng cũng có thể chưa phải lúc. Ngay từ hồi đó tôi cũng cho rằng, với tình trạng kỹ thuật của nó như vậy thì nó không thể hoạt động “full tải” được, không kiểu gì được dù có cố phục hồi đến đâu chăng nữa. Xin các bác tham khảo lại báo cáo tôi đã post ngày 3/6, khi đó cầu Kerch xuất hiện những vết nứt ở trụ cầu bằng bê-tông và sau đó 1 tháng thì thêm vụ tấn công tiếp tục vào cầu, được cho là bằng tên lửa và nện vào bên đường bộ.

Phải chăng cầu Kerch không thể cho hoạt động “full tải” đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình hậu cần ở chiến trường miền Nam của Nga? Chúng ta sẽ tạm dừng ở đây và sang các phần sau tôi sẽ xin phép tiếp tục. Tôi xin đặt ở đây một dấu (*).

4. Phải chăng lực lượng vũ trang Ukraine đã kiệt quệ đến mức nào nhỉ – chẳng hạn không thể tiếp tục chiến tranh được nữa?

Trong bài trước tôi đã dẫn lại bài trả lời phỏng vấn của tướng Zaluzhnyi nói thẳng ra về nhu cầu cấp thiết của việc giành ưu thế trên không và xây dựng lực lượng dự bị. Có người nhắn hỏi tôi: Vậy là Ukraine kiệt quệ, không thể đánh nhau được nữa à?

Dòng ý kiến thứ nhất: Bi quan. Cuộc chiến dậm chân tại chỗ, Ukraine không có khả năng xuyên thủng hàng phòng ngự của Nga. Phòng tuyến Surovikin tỏ ra quá chắc chắn và nếu tấn công vào đó chỉ có thể đem lại tổn thất nghiêm trọng cả về nhân sự và khí tài. Với những ý kiến của Zaluzhnyi mà hiểu trên bề nổi của nó, chắc chắn sẽ đưa chúng ta đến với những suy nghĩ bi quan như vậy.

Dòng ý kiến thứ hai: Quá lạc quan. Có một cậu – như cách đây vài bài, tôi nhắc quý vị là trước đó tầm hai tuần, cậu ta tung tin Ukraine sẽ tổng phản công (hoặc ít ra do cậu ta làm cho tôi hiểu như vậy) và đến nay có lẽ đã gần 20 ngày rồi, mà chẳng thấy tổng phản công ở đâu cả. Nếu chỉ căn cứ trên những thắng lợi ở Robotyne và sau đó là quá trình vượt sông Dnipro, lập bàn đạp bên tả ngạn, mà cho rằng Ukraine có thể và sẽ tấn công ào ạt, thì quả là quá lãng mạn và thành ra lạc quan tếu.

Tôi thì theo chủ nghĩa khách quan, không lạc quan nhưng chắc chắn là không bao giờ bi quan. Tình hình có vẻ trở nên căng thẳng hơn, như hôm trước tôi báo cáo quý vị về thái độ im lặng của truyền thông Nga, thì hôm nay chúng đã bắt đầu khai thác: “Tổng thống Ukraine chỉ trích Tổng tư lệnh quân đội” … – và nguồn của bài đó từ đâu ra cơ chứ – Sputnik! Gì chứ khai thác những chuyện theo kiểu “lục đục nội bộ” như thế này Nga thích lắm. Nhưng, có một sự thật rằng Zelensky có phản bác quan điểm về sự bế tắc của chiến tranh, nhưng cái thuốc độc của truyền thông Nga ở đây nó đểu giả ở chỗ, nhồi phát biểu của ông Zaluzhnyi vào cùng phát biểu sau đó của Zelenskyi và đưa ra bình luận dự báo về những biến động của bầu cử tổng thống Ukraine vào năm tới. Ấy thế mà báo chí xứ nào đó vội vàng vồ lấy và vẫn bài “shit Putox thơm” như thường lệ, chúng ném phân vào nhà hàng xóm.

Chẳng có ai tên là “bế tắc” ở đây cả. Ông Zaluzhnyi bảo, tình thế phát triển đến đây là rơi vào tình thế bế tắc nhưng không hề nói rằng lực lượng vũ trang Ukraine sẽ chấp nhận sự bế tắc đó đến… lâu dài. Đương nhiên đó là sự tích tụ về lượng – rất nhiều những cái tích tụ nó dồn cả vào thời điểm này, đặc biệt là sự va chạm nhau của hai hệ thống vũ khí tương tự có cùng nguồn gốc Liên Xô trong khi những hệ thống khác hơn hẳn thì không đủ về số lượng… Điều này đang diễn ra ở khắp các mặt trận và Ukraine cần một “người thay đổi cuộc chơi” như HIMARS năm ngoái khi mà bọn Nga đã tìm cách thích ứng. Cái thứ “HIMARS của 2023” đó có thể là ATACMS, có thể là F-16 hoặc có thể là cả hai. Đó chính là những thứ đem lại sự thay đổi về chất.

Ông Zaluzhnyi nói là về điều đó – chỉ thiếu mỗi một điều ông chưa nói thẳng với các lãnh đạo phương Tây rằng, nếu cứ tiếp tục như thế này, nước ông sẽ không thể thắng được. Nếu để kéo dài thêm nữa, Chính phủ Zelensky đổ sập, chắc gì Chính phủ sau sẽ được như bây giờ và lúc đó NATO chuẩn bị tham chiến đi là vừa.

Ông Biden cho đến nay vẫn tỏ ra e ngại đến mức khó hiểu – ông ấy sợ leo thang chiến tranh và bây giờ thì hành động của Putox ở Avdiivka đã cho ông ấy một bài học. Ông ấy không để cho người Ukraine leo thang thì Putox sẽ tự leo một mình. Trông vậy thôi mà Avdiivka có tác dụng tích cực của nó.

Cũng trong cái bài “shit Putox thơm” trên đây, chúng trích lời tổng thống Zelensky nói trong cuộc họp báo chung với người đứng đầu Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen: “Thời gian trôi qua mọi người đều mệt mỏi, bất kể hoàn cảnh ra sao điều này là dễ hiểu. Nhưng đây không phải là bế tắc, tôi nhấn mạnh điều này một lần nữa” – như trên đây tôi viết là, chúng bố láo khi nhét thêm chữ vào mồm Zelensky là “phản bác Zaluzhnyi” – thực chất là hai ông Zaluzhnyi và Zelensky đang thống nhất với nhau.

Chính ông Zelensky vẫn đang tiếp tục đề nghị Hoa Kỳ cung cấp những vũ khí “người thay đổi cuộc chơi” và Zaluzhnyi chỉ là người khẳng định chính sách và hành động đó của Zelensky một cách nhất quán.

Vậy tại sao tôi lại cho rằng mình là người nhất quán theo chủ nghĩa khách quan? Chúng ta hãy nhìn vào các thông tin này: Trong khi bọn dư luận viên Pro-Nga háo hức tung tin rằng, Nga đã phục hồi được sức mạnh quân sự vô song vì đang trang bị cho… HAMAS, thì hóa ra là Nga đã phải tịch thu tài sản của Wagner ở Syria rồi đưa cho HAMAS. Chưa hết, xin đừng quên rằng hiện nay Nga đang bắn vào Avdiivka bằng đạn của Triều Tiên và tôi thì không cho rằng cái đất nước bế quan tỏa cảng đó có thể khởi động được nền sản xuất quốc phòng để tự biến mình thành công xưởng cho Nga.

Nhưng điều quan trọng thì nằm ở đây này: Phát biểu của cả hai ông Zaluzhnyi và Zelensky sẽ làm chúng ta cuốn theo những thông tin bề mặt, và quên đi những yếu tố hàng ngày người ta – tức là người Ukraine đang tiến hành một cách đều đặn: Tiếp tục diệt pháo binh của Nga và cả hậu cần của chúng ở phía sau, và từ từ từng bước biến hạm đội biển Đen của Nga thành lũ mèo ướt. Ông Zaluzhnyi vừa phát biểu xong thì lại thêm vụ tấn công tên lửa vào Kerch. Chẳng có cái kiểu bi quan gì như vậy cả.

Trong tuần mới đây nhất, binh sĩ Ukraine nhiều người đã suýt… ngất khi nhìn thấy những chiếc BTR-50 của Nga, những chiếc xe sinh năm 1952 tức là đúng bằng tuổi Putox, xuất trận ở Avdiivka. Theo thông tin của tình báo nước ngoài thì với những nỗ lực phi thường, Nga đã nâng số cơ sở sản xuất xe tăng từ 2 lên được đến 4 cơ sở, đem lại khả năng sản xuất mới… 40 xe tăng một tháng – đó là lý thuyết nhưng trên thực tế, chúng dừng lại ở mức khiêm tốn là 240 xe tăng một năm.

Trong khi đó thì không quân Nga ngày càng thể hiện ra là chúng đang ở tình trạng thê thảm, và hiện nay dừng lại ở mức ném bom lượn từ xa, còn chiếc nào vào gần thì bị thịt chiếc đó. Đúng, với tình trạng như vậy thì Nga sẽ chẳng làm gì được, giữ được chiến tuyến như bây giờ là may.

Thêm một ý nữa cho cái “câu chuyện bi quan” trên đây – sau khi đề cập con số “90.000 binh lính Ukraine bị thiệt mạng từ chiến dịch tấn công mùa hè đến nay” thì có bạn Facebook yêu cầu tôi nên bình luận thêm về con số đó. Tôi trả lời: Nếu như người Ukraine tấn công hồi hè mà xài hoang phí hết quân số đó, thì sau khoảng một tháng đến một tháng rưỡi họ đã đến bờ biển Azov rồi. Và nếu đúng là tiêu diệt được của người Ukraine đến 90.000 quân thì đáng nhẽ ra, bọn chỉ huy Nga phải xua quân tiến một mạch đến chiếm Kyiv rồi chứ.

Đến đây tôi phải xin phép nhắc quý vị một chút: Tôi chưa bao giờ hình dung ra một chiến dịch tấn công ào ạt, tiền pháo hậu xung, pháo bắn chuẩn bị cho mềm chiến trường rồi xe tăng tràn lên cùng với bộ binh. Điều này tôi viết đôi lần rồi. Câu của ông Oleksandr Syrskyi nói tôi cũng trích vài lần rồi: “Chúng tôi có thừa tinh tế để không tiến hành chiến tranh theo kiểu như vậy”.

Một trong những nguyên nhân của tâm trạng bi quan, là không nhìn thấy cái chiến dịch tấn công kiểu ào ạt – như cái cậu lạc quan tếu trên đây đề nghị. Tất nhiên người Ukraine vẫn đang làm tất cả những gì có thể để các điều kiện cho một chiến dịch tinh tế mới xuất hiện.

5. Avdiivka và những nhận xét cho tương lai.

Định hình đúng Avdiivka.

Trước chiến tranh, Avdiivka là một thị trấn có khoảng hơn 3 vạn dân. Giá trị nhất của thị trấn là nhà máy cốc bắt đầu đi vào sản xuất năm 1963. Từ sau khi cuộc nội chiến ở Donbas nổ ra, bọn ly khai đã bắn phá thị trấn nói chung và nhà máy cốc nói riêng, đến mức nó bị tàn phá không thể nát hơn được nữa. Hiện nay ở thị trấn có khoảng vài nghìn cư dân còn sót lại và hầu hết họ đang trú dưới các hầm nhà.

Từ khi cuộc xâm lược của Nga – Putox bắt đầu vào năm 2022, với Nga đây vẫn là một cái gai trong mắt vì rìa đông của nó chỉ cách rìa tây của thành phố Donetsk vài ki-lô-mét, do vậy đem lại cho quân Ukraine một lợi thế to lớn về pháo binh, nhất là từ khi Ukraine chiếm thế thượng phong về lực lượng “thần chiến tranh” thì chắc chắn quân Nga từ thành phố Donetsk về phía đông, không thể ăn ngon ngủ yên.

Trong một bài nào đó trước đây, tôi có nhận định theo ý kiến của các chuyên gia nước ngoài, rằng Avdiivka có một vị trí chiến lược, nhất là về mặt giao thông. Nhận xét như vậy có thể có được, là từ tư tưởng bao giờ cũng nên đặt cho đối thủ, ở đây là quân Nga, những điều kiện tốt nhất, thuận lợi nhất, còn chúng ta thì khó khăn nhất, để tính toán.

Thực chất, lợi thế của Avdiivka về giao thông chỉ có thể có được khi (1) hất quân Ukraine xa hơn nữa từ Bakhmut về phía tây và (2) chiếm được Vuhledar và nhất là điểm (2) này, thì Nga mới bảo đảm được đường tiếp tế hậu cần được cho chiến trường phía Nam.

Đến đây thì cái dấu (*) trên đây, tôi xin phép được tiếp tục. Avdiivka ngoài một chiến thắng mang tính biểu tượng, nó còn đem lại cho thành phố Donetsk sự yên ổn và nếu chiến dịch tấn công Avdiivka của Nga phát triển thắng lợi, nhiều khả năng chiến dịch phối hợp tấn công Vuhledar cũng sẽ thuận lợi, từ đó bảo đảm được hậu cần chiến trường miền nam qua tuyến đường Rostov – Donetsk – Vuhledar – Melitopol. Hiện nay tuyến đường sắt Taganrog – Mariupol – Berdyansk mới bắt đầu khởi động và được đánh giá là quá tham vọng trong điều kiện chiến tranh… Trong khi đó tuyến Rostov – Donetsk – Vuhledar – Melitopol đang sẵn có, chỉ cần… đánh nhau là xong. Khi đó thì Nga có thể cũng còn giành được cả lợi thế về thời gian để sửa cầu Kerch.

Thực chất, cái gọi là “đỉnh cao chiến lược” của lựa chọn mục tiêu Avdiivka của Nga, nó đỉnh cao đến mức nào?

Trước thời điểm ngày 10/10/2023, là ngày Nga bắt đầu chiến dịch Avdiivka thì ở thị trấn nhỏ xíu diện tích 29 ki-lô-mét vuông đó, có lực lượng của hai lữ đoàn Ukraine nhưng nếu nói một cách chính xác, thì trong cái “chỗ lồi” đó chỉ có 5000 tay súng thuộc hai lữ đoàn, còn bộ phận nhân sự chính thì ở phía sau – như vậy có thể ước tính là ở trong “chỗ lồi” chỉ có khoảng 50% quân số của hai lữ đoàn thôi.

Khi bắt đầu tấn công, Bộ chỉ huy Nga sử dụng khoảng 15.000 quân, được cho là đạt tỉ lệ 3/1 so với quân phòng thủ (có nguồn cho rằng, ban đầu Nga đưa đến 8.000 nhưng sau đó khẩn trương bổ sung tăng lên). Nhanh chóng, chúng nhận ra tỉ lệ đó là không đủ và từ khoảng 2 tuần, tính từ lúc bắt đầu, các nguồn tin cho rằng chúng tập trung từ 8 đến 10 lữ đoàn, với tổng quân số 40.000 tay súng. Ukraine cũng bổ sung khoảng 2 lữ đoàn nữa để tăng cường phòng thủ cho khu vực.

Như vậy với 4 lữ đoàn, quân Ukraine được cho là tập trung ở đây khoảng 20.000 quân, trong đó có Lữ đoàn sơn cước xung kích 128. Trong bức ảnh kèm theo bài này, chụp lại buổi phỏng vấn đại tá Dmytro Lysyuk – Lữ đoàn trưởng 128 của Ukraine – cho biết, ông tin rằng không có khả năng quân đội Nga đột phá được phòng tuyến của quân Ukraine ở đây. Ông cũng nói rằng việc cử một đoàn quân dài vào trận chiến – một chiến thuật được sử dụng khi lực lượng Nga cố gắng chiếm Kyiv vào năm ngoái và thị trấn Vuhledar phía đông vào tháng 2 – sẽ không hiệu quả.

Lysyuk nói: “Người Nga đáng lẽ phải nhận ra điều này từ lâu. Họ thậm chí còn không đạt được thành công về mặt chiến thuật”. Ông còn nói thêm rằng, tướng Valery Gerasimov, tổng tham mưu trưởng quân đội Nga là người phải chịu trách nhiệm. Gerasimov đã đánh giá thấp sức mạnh của Ukraine ở Avdiivka, vốn đã nằm ở tiền tuyến kể từ năm 2014 khi Mátxcơva và bọn ly khai chiếm giữ thành phố Donetsk ngay gần đó. “Đó là một thất bại về mặt tình báo”, Lysyuk nói.

Sau thời gian tham chiến ở đây, có lẽ Lữ đoàn 128 được rút ra ngoài nghỉ ngơi và dẫn đến thảm kịch “trao giải thưởng” mới đây.

Nhưng… với Nga thì có lẽ “người tính thì không bao giờ bằng được trời tính”. Từ sau cái ngày đỉnh điểm 19/10, Nga mất khoảng gần 200 xe bọc thép gần Avdiivka chỉ trong một tuần tiếp theo và đến nay đã là hai tuần nữa, thiệt hại của Nga (và Avdiivka vẫn chiếm 90%) như sau:

– Xe tăng: 241

– Xe chiến đấu bọc thép: 401

– Hệ thống pháo binh: 377

– MLRS: 45

– Xe tải: 374

– Thiết bị khí tài đặc biệt: 62

– Quân lính: 13.910

Rõ ràng, Nga bất chấp thiệt hại nghiêm trọng vẫn cố xua quân đánh để thủ thắng, và chúng cũng có thể thắng được bằng cái thứ logic quái gở của loài ma quỷ Putox đó – sẵn sàng hy sinh đến người Nga cuối cùng để đánh quỵ lòng kiên nhẫn của đối phương.

Tôi thì không cho rằng điều đó có thể đạt được: Chỉ trong 2 tuần mà người Ukraine đã tiêu diệt được 377 hệ thống pháo binh và 45 giàn pháo phản lực phóng loạt. Với tốc độ này thì dù thằng cháu Kim Văn Uỷn có chuyển cho đạn thì cũng chẳng còn pháo để mà bắn.

Hiện nay những bức ảnh từ chiến trường gửi về cho thấy, đường sá bắt đầu lầy lội và nếu cứ tiếp tục mưa trong 1 tuần thì tuần tiếp theo sẽ lầy bùn, tốc độ tiến công sẽ chậm lại và quân tiến công sẽ làm mồi cho pháo binh của bên phòng thủ. Như vậy, Gerasimov sẽ là tên phải cầu trời cho tuyết chóng xuống để chấm dứt bùn lầy. Tình trạng của Avdiivka như tôi đã báo cáo quý vị, quân Nga không có khả năng tổ chức phòng ngự tại chỗ, nên phải di chuyển trên quãng đường dài tới vị trí xuất phát – khi bùn lầy chúng sẽ bị thiệt hại lớn trên đường rút về và sau đó bắt buộc phải đợi thời gian khá lâu để nối lại các hoạt động tấn công.

Nếu trong tháng 11 này mà Nga chưa chiếm được Avdiivka thì sao? Thì chiến dịch bầu cử Tổng thống Nga sẽ phải khởi động muộn lại, sang tháng 12 chẳng hạn. Theo ISW, thì chúng đã tổ chức cho bầu cử từ xa trên App, như vậy có thể sẽ áp dụng một lộ trình tranh cử và tổ chức bầu cử rút ngắn. Và như vậy thì dự đoán của tôi là tháng 11 sẽ có biến, cũng sẽ chậm lại.

Tuy nhiên người Ukraine cũng sẽ vẫn không tấn công kiểu ào ạt “như Liên Xô”. Những gì họ đang làm ở Crimea khiến chúng ta cần phải đặt câu hỏi – họ làm vậy để làm gì? Đừng nên cho rằng đó là những hành động theo kiểu con nhà nghèo – sai! Thậm chí cú đánh cầu Kerch hồi tháng 7/2023 có người còn bảo do tấn công trên bộ bế tắc, nên người Ukraine mới phải làm như thế. Rất sai!

Tôi cho rằng người Ukraine tấn công ở mặt trận phía Nam rất có ý nghĩa: Nó làm cho quân Nga căng mình ra ở đây là thậm chí còn rút mỏng lực lượng từ Kherson sang và cả Crimea lên nữa. Vì vậy các hoạt động này vẫn cứ phải tiếp tục và tiếp tục, nhưng không nhất thiết phải mạnh mẽ ào ạt. Nga cần phải rút thêm lực lượng của chúng từ Crimea lên nữa, nhưng chính bọn ở lại giữ Crimea cũng sẽ bị tấn công liên tục cho đến khi sức chiến đấu suy giảm đủ mức.

Như trên đây tôi đã viết, Avdiivka đem lại cho quân Ukraine lợi thế về pháo binh vì thế nếu đập tan được kế hoạch chiến dịch Avdiivka của Nga, thì đổ vỡ xung quanh thành phố Donetsk cũng có thể xảy ra.

Hướng Zaporizhia, tôi vẫn kiên trì với ý tưởng là họ chỉ cần tiến đến xung quanh Tokmak, nhưng nó nên phối hợp với các hướng khác, chứ chưa cần phải đánh ngay. Vì vậy ngay cả cái cầu Crimea bây giờ cũng chưa phải lúc. Mọi việc cần diễn ra đồng loạt hoặc cách nhau một quãng thời gian ngắn.

Còn hướng Kherson, đến hôm qua đã có những thông tin chính xác rằng, quân Ukraine đã làm chủ hoàn toàn làng Krynky (https://maps.app.goo.gl/7LwSTdsjuxFBLUgC9) mà từ đó đến cửa ngõ Preobrazhenka (https://maps.app.goo.gl/wFHUkmG8UYuzdmoG7) của Armiansk đúng… 70 ki-lô-mét tức là tầm HIMARS. Tôi không rõ là đến khi có sự biến xảy ra, thì cái cửa ngõ đó nó có thành địa ngục với quân Nga hay không nữa.