15-9-2023
Năm 1993, tại hội trường Thống Nhất, trong cuộc hội thảo “Nhà ở và Môi trường”, một tiến sĩ người Phi Luật Tân ví von “Nếu chánh phủ không lo cho dân có chỗ ở, họ có thể đốt cháy cả trăm ha rừng, để chỉ lấy 50 mét vuông cất chòi ở! ‘Có chỗ ở’ là có chỗ thuê ở giá rẻ, chứ tôi không nói có sở hữu một căn nhà”. Câu khái quát đó đã ăn sâu vào não trạng của tôi suốt 30 năm nay.
Nếu nhà ở xã hội không có sẵn và đủ cho người nghèo thuê, thì nhà trọ tồi tàn, chung cư mini sẽ mọc lên bằng mọi giá cho nhu cầu bức thiết này! Hậu quả 56 người chết và 37 người bị thương quá thảm khóc, việc bắt giam chủ chung cư mini, vì giấy phép cho xây 6 tầng nhưng đã xây 9 tầng, hầu “hạ hỏa trách nhiệm” của nhà quản lý, nên không có tác dụng răn đe… ngọn lửa!
Bà chị chú bác single mom của tôi định cư ở Úc từ 1985, bạn trai của chị là thầu sửa chữa nhà. Nhưng khi cần lắp cầu dao, công tắc cho các máy điện cơ và bếp điện, chị phải mướn người có license về điện, nếu mướn thợ không license, lỡ có cháy nổ, bảo hiểm không đền! Trong khi, tất cả thợ đi dây điện ngầm (lúc đổ bê tông) hay lắp cầu dao, rờ le, công tắc (khi sắp hoàn thiện) nhà ở riêng lẻ ở Việt Nam, không cần có license gì cả!
Theo quy chuẩn xây dựng quốc tế, cứ nơi nào chứa 50 người là phải có hai lối thoát hiểm; cửa thoát hiểm làm bằng vật liệu chống cháy, chịu lửa trực tiếp trong hai giờ! Cửa thoát hiểm có hệ thống đóng tự động, ngăn lửa từ sàn, sảnh cao ốc ra cầu thang thoát hiểm! Các kỹ sư thầu xây dựng cho biết, các chung cư cao cấp ở Việt Nam cũng gắn cửa chống cháy không đạt chất lượng.
Huống hồ gì chung cư bình dân và chung cư mini! Đáng sợ nhất cầu thang từ hầm để xe dẫn lên các căn hộ tầng trên không có cửa chống cháy! Khủng khiếp hơn, chung cư mini ở Khương Hạ lấy tầng trệt làm bãi giữ xe, liên thông không khí với tầng lửng có 5 căn hộ và từ tầng hai trở lên có 6 căn hộ, thì chỉ có chạy đàng trời khi tầng trệt chập điện, cháy xe!
Do các đại gia toàn đầu tư xây chung cư cao cấp, resort nghỉ dưỡng, condotel, đã tranh mua hết đất vàng, thì còn nhà đầu tư dại khờ nào mua đất để xây nhà ở xã hội? Không có nhà ở xã hội sẽ có chung cư mini và nhà trọ ổ chuột thay thế! Chung cư mini ở Khương Hạ, Hà Nội xây vượt ba tầng được vì cao ốc 8B Lê Trực đã sừng sững vượt tầm không gian lịch sử!
Đặng Đình Mạnh
Nghịch lý: Đất nước không có chiến tranh, không có khủng bố, không có thiên tai, ngay trong thời bình, sống giữa thủ đô, nơi mà cơ quan chính quyền dầy đặc, nơi mà cán bộ ăn lương sống nhung nhúc, nơi được trang bị phòng cháy chữa cháy, cứu hộ và y tế với mật độ cao nhất, hiện đại nhất… thì chỉ trong một buổi tối, hơn cả trăm đồng bào thương vong, trong đó, quá nửa nạn nhân tử vong một cách tức tưởi?
“Nhà chung cư của con cháy rồi, hai cháu chết rồi, con cũng chết đây bố ơi”. Rồi im bặt, tiếng tút tút trong chiếc điện thoại cứ kéo dài mãi, khô khốc… Tương tự vậy ở một ngôi nhà khác “Con không thở được nữa”. Rồi im bặt, tiếng tút tút trong chiếc điện thoại cứ kéo dài mãi, khô khốc…
Đó là vài câu nói hiếm hoi sau cùng trong cuộc đời của người con trai với cha mình vào đêm hỏa hoạn 12/09 định mệnh ngay giữa thủ đô. Lúc này, mái đầu bạc đang khóc mái đầu xanh và bao nhiêu gia đình đang phủ vành tang trắng khóc thương người thân đột ngột, tức tưởi buông tay rời xa cuộc sống này.
Ngẫm xem, cái đêm định mệnh, ngoại trừ tòa nhà 9 tầng sơn trắng, hình khối hộp ngún lửa và khói đen tràn vào ngập phổi làm nạn nhân ngộp thở, thì xung quanh đấy, vẫn là bầu khí quyển trong lành cho hàng triệu cư dân Hà Nội hít thở. Thật trớ trêu, sinh tử cách nhau chỉ sau bức tường 10cm oan nghiệt như vậy.
56 con người tức tưởi buông tay cuộc đời, thậm chí, nhiều người không trăn trối được câu cuối “…con cũng chết đây bố ơi” hoặc “…con không thở được nữa” như hai anh con trai trút lời cuối, từ biệt với bậc sinh thành qua chiếc điện thoại. Cả cha, cả con, cứ ngỡ sống ở thị thành là sinh đạo, mà ai ngờ đã trở thành tử lộ!
Lúc đầu, tin tức 20 người chết trong cơn hỏa hoạn đã làm rúng động xã hội, vì tuy không quen biết, nhưng sinh mạng người đều quý giá như nhau, vì họ đều đang là anh chị em, con cháu của một gia đình nào đó đang rất trông tin họ. Nhưng tin tức không dừng lại ở đó, khi con số nạn nhân tăng dần, 30, 40 và rồi là 56 người chết, làm nỗi thương cảm cũng tăng dần đến bàng hoàng. Đồng bào mình với nhau… Đã không trông mong thì lại càng không muốn tin là sự thật. Sự nghèn nghẹn từ cổ họng làm chúng ta muốn tức thở, không chỉ vì sự thương cảm và cả sự uất ức vào dân tộc khốn khổ này!
Nếu là một chính quyền lương hảo có trách nhiệm, đã không để tồn tại những căn chung cư xây dựng trái phép như vậy. Nếu quản lý đô thị có trách nhiệm, đã không để tồn tại những con hẻm nhỏ không thể cứu hỏa như vậy. Nếu công an phòng cháy chữa cháy có trách nhiệm, đã buộc chủ nhà phải làm lối thoát hiểm, phải trang thiết bị chữa cháy, có phương án chữa cháy nơi hẻm nhỏ và kịp thời đến cứu hộ hiệu quả. Nếu cơ quan cấp phép kinh doanh nhà thuê có trách nhiệm, đã kiểm tra ấn định số người tối đa được cư trú… để bảo đảm an toàn sinh mạng cho người dân, thì thảm cảnh đã không xảy ra và nếu có hỏa hoạn, thì cũng đã không gây mức thiệt hại về người đến mức kinh hoàng như thế.
Và nếu, chỉ cần một trong những cái nếu vừa nêu có trách nhiệm, thì đã không có cái đêm 12/09 định mệnh của 56 đồng bào, gây tang thương cho gia đình họ.
Chúng ta có thể dẫn ra hàng tá câu hỏi về trách nhiệm như vậy để thấy rằng dân tộc ta đã xấu số như thế nào khi phải sống trong một thể chế chính trị vô trách nhiệm, bất tài, bất lực đến thế.
56 đồng bào tử vong, nếu chỉ cho rằng họ là nạn nhân của trận hỏa hoạn là chưa thật sự thấy nguyên nhân tử vong của họ, mà thực tế, họ là nạn nhân của một chế độ vô trách nhiệm và đó mới là nguyên nhân của mọi nguyên nhân. Vì một lẽ đơn giản, chế độ nào đi nữa, thì chẳng có trách nhiệm nào lớn hơn sự bảo đảm an toàn của người dân.
Nếu không, sao có thể giải thích được nghịch lý: Đất nước không có chiến tranh, không có khủng bố, không có thiên tai, ngay trong thời bình, sống giữa thủ đô, nơi mà cơ quan chính quyền dầy đặc, nơi mà cán bộ ăn lương sống nhung nhúc, nơi được trang bị phòng cháy chữa cháy, cứu hộ và y tế với mật độ cao nhất, hiện đại nhất… thì chỉ trong một buổi tối, hơn cả trăm đồng bào thương vong, trong đó, quá nửa nạn nhân tử vong đột ngột một cách tức tưởi?
Giải thích đi, những kẻ được đồng bọn xưng là “Hồng phúc của dân tộc” (?!)
Tiên sư hồng phúc…
Học giả Nguyễn Duy
Xin đốt nén nhang tiễn đưa người chết cháy
Một đám tang năm mươi sáu oan hồn
Một đại trùng tang. Đại chấn thương. Đại thảm
“Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn” (*)
Đại nạn này không thiên tai địch hoạ
Ta – chính Ta gây thảm hoạ cho Mình.
Xác người thành tro. Lửa cháy nhà đã tắt
Ngùn ngụt lòng ngọn lửa đốt ruột gan.
Một thảm sát? Ai là thủ phạm?
Lại đèn cù?
Ai?
Ai?
Ai?
Không ai?…
Thủ phạm cháy không phải là ngọn lửa
Tội thui dân không phải chỉ một thằng.
Một đám cháy nhe răng nhiều mặt chuột
Một giáo án cộng đồng. Một trừng phạt. Một quốc tang.
SG, đêm 16.9.2023
HỌC GIẢ: BÙI CHÍ VINH
Chết cháy 56 người
Một dòng tin cụt ngủn
Thời buổi chết như chơi
Mạng người thêm rẻ rúng
Chung cư như hang động
Cao chín, mười tầng lầu
Sinh linh chen chúc sống
Lối thoát ở nơi đâu
Phòng nào cũng bít rào
Để ngăn ngừa trộm đạo
Kẻ đói cướp lẫn nhau
Kẻ giàu tiền không giấu
Ba triệu đô mới cáu
Quan liệng ở ban công
Khác dân nghèo thiếu máu
Đóng cửa đếm từng đồng
Có thằng quan lưng còng
Cười nịnh ngang trâu hít
Hai trăm ngàn đô la
Coi như giấy chùi đít
56 người chết
Không có một thằng quan
Quan vi la biệt phủ
Lửa cũng phải chạy làng
Dân ở hóc ở hang
Quan mặt đường mặt phố
Xe cứu hỏa đầu hàng
Đậu từ xa mà ngó
Dân hàng ngày ngộp thở
Chết, đổi vận luân hồi
Lò quan tham cháy dở
Đốt lộn người, trời ơi !
14-9-2023
GS Lê
Đánh cờ nước một thể hiện trình độ của người chơi cờ. Sự cố xảy ra mới họp để rút kinh nghiệm, đây là cách điều hành của không ít quan chức ở ta thời nay. Lẽ nào cứ để hàng vài chục nạn nhân phải rời bỏ cõi đời bởi lửa, người ta mới ngồi lại để rút kinh nghiệm, để tìm cách khắc phục. Quan chức Hà Nội điều hành và quản lý thành phố như người đánh cờ nước một thì buồn cho dân thủ đô lắm lắm.
Dăm năm trước, khi đám cháy ở quán Karaoke Nguyễn Phong Sắc cướp đi 13 sinh mạng, ngành văn hóa và ngành cảnh sát cùng lãnh đạo thành phố mới ngồi họp với nhau bàn cách quản lý dịch vụ Karaoke trong thành phố sao cho an toàn, vậy mà chỉ mấy năm sau vụ cháy quán Karaoke tại phường Quan Hoa lại cướp đi sinh mạng của 3 chiến sĩ cảnh sát. Hình như người ta ngồi lại với nhau sau mỗi sự cố chỉ là để xoa dịu lòng dân chứ không phải ngồi để tìm biện pháp tìm cách giữ an toàn cho các quán Karaoke.
Năm 2018 khu nhà trọ gần viện nhi bị cháy, hai vợ chồng lên chăm con bị chết cháy, khoảng 15 ngôi nhà bị thiêu rụi, chủ quán trọ rẻ tiền phải ra hầu tòa. Ngành xây dựng thành phố cùng các ngành chức năng có liên quan cũng đã ngồi cùng nhau rút kinh nghiệm và tìm giải pháp ngăn chặn những vụ cháy tương tự.
Thế mà, hôm qua ngày 13 tháng 9 đã xảy ra cháy chung cư mini tại phố Khương Hạ cướp đi sinh mạng của 56 người. Đau xót cho gia đình những người tử nạn, người dân thủ đô cũng như người dân cả nước bàng hoàng, đau xót chen lẫn chua chát về vụ cháy này. Ai phải chịu trách nhiệm về vụ án kinh hoàng vừa xảy ra, bắt giam rồi truy tố chủ nhân của chung cư rồi kết tội người này xây dựng chung cư không bảo đảm an toàn về cháy nổ thì quá dễ, nhưng chủ chung cư có phải là người duy nhất cần phải bắt giam và truy tố hay không lại là điều cần bàn. Xây một ngôi nhà 9 tầng 1 tum ắt phải được cơ quan chức năng của thành phố duyệt thiết kế và cấp phép. Một chung cư 9 tầng 1 tum không có lối thoát hiểm, không có phương tiện chống cháy nổ mà vẫn được cấp phép thì tội của người ký cho phép xây dựng còn nặng hơn chủ chung cư.
Một chung cư có 45 căn hộ vi phạm quy định phòng cháy mà vẫn cho phép bán và cho thuê thì lãnh đạo cấp phường, cấp quận phải chịu trách nhiệm, ít ra là phạm tội vô trách nhiệm gây hậu quả cực kỳ nghiêm trọng. Nếu ở ta có văn hóa từ chức thì lãnh đạo phường Khương Đình, lãnh đạo quận Thanh Xuân và lãnh đạo thành phố Hà Nội phụ trách xây dựng và quản lý đô thị đã từ chức, nhưng vì văn hóa từ chức ở ta chưa có nên việc cách chức rồi truy tố những quan chức liên quan đến chung cư vừa bị cháy là hợp lý và hợp lòng dân.
Đổ lỗi cho dân, đổ lỗi cho cấp dưới là việc thường thấy ở ta thời nay. Ngồi lại rút kinh nghiệm rồi để đó không ai phải chịu trách nhiệm thì những tai nạn thảm khốc như vụ cháy chung cư mini tại số nhà 37 ngách 29/70 phố Khương Hạ rất có thể còn xảy ra. Phải tìm ra ai là người cấp phép xây dựng và cho phép bán và cho thuê chung cư mini tại phố Khương Hạ, chính những kẻ này mới là là thủ phạm gây ra cái chết đau lòng của 56 người vô tội. Quan chức điều hành và quản lý xã hội chỉ có trình độ như người đánh cờ nước một thì buồn cho dân nhiều lắm.
Bài viết này xin thay cho một nén nhang tưởng nhớ những người đã khuất tại chung cư mini Khương Hạ.
Nguồn Mạng
“Theo quy chuẩn xây dựng quốc tế, cứ nơi nào chứa 50 người là phải có hai lối thoát hiểm”
Theo tiêu chuẩn của Thủ tướng Võ Văn Kiệt, chỗ thoát hiểm cũng & cần phải đặt thuốc nổ