Nói tiếp chuyện Hội An: Chẳng lẽ nhiều triệu người cùng thiếu khả năng đọc – hiểu?

Ông Nguyễn Văn Sơn – Chủ tịch thành phố Hội An – vừa trách: Công chúng nhìn chuyện du khách phải mua vé khi tham quan phố cổ Hội An một cách nặng nề nên hiểu không đúng (1). Báo điện tử VnExpress giới thiệu ý kiến này hôm 7/4/2023. Trước đó, hai ngày – hôm 5/4/2023, trò chuyện với tờ Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Sự – cựu Bí thư Hội An – cho rằng: Chính quyền Hội An chỉ tổ chức lại hoạt động bán vé để tránh thất thu nhưng anh em giải thích không rõ ràng dẫn đến hiểu sai và ngộ nhận (2).

Nói cách khác, chuyện công chúng nói chung và báo giới nói riêng bàn tán, thậm chí chỉ trích việc phải mua vé khi muốn vào khu vực được xác định là “phố cổ” tại Hội An đều do sự hạn chế về nhận thức (hiểu sai, ngộ nhận) nhưng có thể thông cảm bởi đó có một phần là lỗi của “anh em” hữu trách (giải thích không rõ ràng).

***

Những ngày qua, Hội An trở thành chủ đề nóng cả trên mạng xã hội lẫn hệ thống truyền thống chính thức sau khi có tin: Chính quyền Hội An đã ban hành phương án “Tăng cường công tác quản lý hoạt động hướng dẫn tham quan Khu phố cổ Hội An”. Theo phương án này, du khách cả trong nước lẫn quốc tế tham quan Khu phố cổ Hội An phải mua vé để vào Khu phố cổ Hội An. Giá vé tham quan vẫn ở mức như từ 2012 đến nay: 120.000 đồng/vé/khách quốc tế, 80.000 đồng/vé/khách nội địa.

Theo các viên chức hữu trách, việc bán vé tham quan “Khu phố cổ Hội An” đã được thực hiện trong 11 năm vừa qua và số tiền thu được không phải là nhỏ. Chẳng hạn năm 2019, riêng tiền bán vé đã mang về cho chính quyền thành phố Hội An 295 tỉ. Ba năm gần đây, do đại dịch, số lượng du khách giảm, khoản này cũng giảm theo (năm 2020 chỉ còn 44,3 tỉ, năm 2021 tiếp tục giảm nữa – chỉ còn 1,45 tỉ, năm 2022 tuy có tăng lên so với 2021 nhưng cũng chỉ thu được 32,1 tỉ).

Thất thu từ nguồn bán vé tham quan là lý do chính quyền Hội An soạn – ban hành… Phương án “Tăng cường công tác quản lý hoạt động hướng dẫn tham quan Khu phố cổ Hội An”. Lúc đầu, ông Nguyễn Văn Sơn nhấn mạnh: Tất cả du khách vào “khu phố cổ Hội An” phải có trách nhiệm mua vé tham quan. Chính quyền thành phố này làm như thể “để bảo đảm công bằng đối với địa phương và du khách” vì “nhận thức về mục đích của việc bán vé tham quan của một vài cá nhân, đơn vị vẫn chưa đầy đủ”.

Ông Sơn không quên trấn an rằng, dân chúng địa phương và du khách ở lại Hội An lâu ngày thì sẽ có cách nhận diện riêng, có lối đi riêng, nếu vào “khu phố cổ” làm việc cũng sẽ được miễn phí nhưng sẽ bị phạt nếu bị phát hiện vào tham quan mà trốn vé (3).

Ông Sơn – Chủ tịch thành phố Hội An tuyên bố như vừa dẫn với báo giới hôm 3/4/2023 nhưng hai ngày sau, với hiểu biết và kinh nghiệm cá nhân, ông Nguyễn Sự – một cựu Chủ tịch thành phố Hội An – nhận định: Chuyện phân luồng ra vào cho dân chúng địa phương và du khách như “anh em” nói chưa ổn, làm sao có thể phân luồng đối với cả khu phố cổ như vậy? Ông Sự ủng hộ việc bán vé tham quan “khu phố cổ” đối với các hãng cung cấp dịch vụ lữ hành nhưng cho rằng, bởi “lãnh đạo Hội An nói chưa đầy đủ” nên công chúng mới “hiểu sai, ngộ nhận” rằng… “tất cả du khách muốn vào ‘khu phố’ tham quan đều phải mua vé”. Gần đây, Chủ tịch thành phố Hội An nói thêm và lần này khác hẳn lần trước: Không phải ai vào Hội An cũng bị thu phí! Dù khăng khăng khẳng định: Vẫn tiếp tục thực hiện chủ trương thu phí nhưng các viên chức lãnh đạo thành phố Hội An đã đổi giọng: Vấn đề là cần thực hiện mềm dẻo, linh hoạt và sẽ không để xảy ra tình trạng ai ủng hộ thì mua còn không thì thôi (4).

***

Kẻ viết bài này không có ý định bàn về chuyện có nên cưỡng bức thu phí tham quan “khu phố cổ” hay không mà chỉ muốn bày ra những tuyên bố, nhận định của một số viên chức hữu trách ở thành phố Hội An để độc giả tự đối chiếu – nhận định xem có phải công chúng nói chung và báo giới nói riêng bị hạn chế về khả năng đọc – hiểu hay không? Có khoảng cách rất lớn giữa thông báo ban đầu của chính quyền thành phố Hội An về Phương án “Tăng cường công tác quản lý hoạt động hướng dẫn tham quan Khu phố cổ Hội An” với những tuyên bố gần đây. Xét về bản chất, thông báo ban đầu là một loại… “đinh đóng cột” để công chúng… “biết và thi hành”. Nay – sau khi bị phản đối, chỉ trích kịch liệt cả trên mạng xã hội lẫn hệ thống truyền thông chính thức – bỗng nhiên Phương án “Tăng cường công tác quản lý hoạt động hướng dẫn tham quan Khu phố cổ Hội An” mọc thêm ý tưởng “sẽ làm từng bước, sẽ họp, sẽ lắng nghe ý kiến”… Đó chỉ thuần túy là trịch thượng, hồ đồ hay còn phải bổ túc thêm những tính từ khác?

Chú thích

(1) https://vnexpress.net/vi-sao-hoi-an-quyet-thu-phi-tat-ca-du-khach-vao-pho-co-4590237.html

(2) https://tuoitre.vn/nguyen-bi-thu-thanh-uy-hoi-an-nguyen-su-nguoi-ta-phan-ung-la-vi-chinh-quyen-noi-khong-ro-20230405115158848.htm

(3) https://nld.com.vn/thoi-su/di-vao-pho-co-hoi-an-bat-buoc-phai-mua-ve-nguoi-dia-phuong-co-loi-di-rieng-20230403151104979.htm

(4) https://tuoitre.vn/hoi-an-khang-dinh-van-thu-phi-tham-quan-nhung-khong-phai-ai-vao-cung-thu-20230405093703825.htm