Quyền giải thích luật của Ủy ban thường vụ Quốc hội

Lẽ ra, ngay từ đầu năm 2020, khi Chính phủ ban hành Chỉ thị 15 và 16, UBTV Quốc hội phải khuyến cáo “Chỉ thị” có phải là một “văn bản quy phạm pháp luật” hay không. Và lẽ ra, từ khi đó, UBTV Quốc hội đã phải ngồi lại sửa “Pháp lệnh về Tình trạng Khẩn cấp” để có những nền tảng pháp lý sát đúng hơn cho chống dịch.

Theo VTV, UBTV Quốc hội cũng bàn và biểu quyết các đề nghị của Chính phủ liên quan đến dịch giã (xem phần PS). Tuy nhiên, dân chúng cần Quốc hội, cơ quan “đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân”, sử dụng quyền “giải thích Hiến pháp và pháp luật” để nêu chính kiến khi có các hiện tượng như phá cửa, còng tay hay chặn đường về nhà của họ.

PS: Trong thời gian qua, để ứng phó với dịch COVID-19, tại kỳ họp thứ Nhất, Quốc hội khóa XV đã ra Nghị quyết 30, trao cho Thủ tướng Chính phủ “quyết định và chịu trách nhiệm về việc thực hiện một số giải pháp cấp bách”.

Theo đó, Chính phủ có quyền: “Quyết định áp dụng biện pháp hạn chế một số phương tiện, yêu cầu người dân không ra khỏi nơi cư trú trong khoảng thời gian nhất định, tại một số khu vực, địa bàn cần thiết… Quyết định và tổ chức thực hiện các biện pháp chưa được luật quy định hoặc khác với quy định trong các luật, pháp lệnh hiện hành để đáp ứng yêu cầu cấp bách của công tác phòng, chống dịch”.

Sau kỳ họp, Ngày 24-9-2021, UBTV Quốc hội, theo đề nghị của Chính phủ, đã ra Nghị quyết 03, “Ban hành chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid từ Quỹ bảo hiểm thất nghiệp” (Số tiền khoảng 30 nghìn tỷ đồng). Cũng theo đề nghị của Chính phủ, UBTV Quốc hội chuẩn bị ban hành một Nghị quyết về “Miễn giảm thế cho doanh nghiệp”.

Ngoài ra Nghị quyết 268, ngày 6-8-2021, được ban hành cũng theo hướng giao cho Chính phủ và thường trực HĐND địa phương quyết định những vấn đề “khác luật” trong tình huống cấp bách.

Một quan chức từ Văn phòng Quốc hội khẳng định, UBTV Quốc hội nhiệm kỳ này đã “quyết liệt, sâu sát với phương châm, Quốc hội hành động”. Với tư cách một cử tri, tôi cũng đã theo dõi và ghi nhận các hoạt động thiết thực ấy.

Tuy nhiên, những ý kiến trên đây của tôi nhắm vào một chức năng Hiến định mà Quốc hội và UBTV Quốc hội hiếm khi thực hiện. Tôi cho rằng, trong tình hình chính quyền các địa phương có những hành động “vượt quá giới hạn” khi chống dịch, hạn chế và xâm phạm quyền công dân; Trong tình hình hàng vạn người đang dẫm mưa, dãi gió trên đường chạy dịch, hồi hương… Tiếng nói của UBTV Quốc hội là hết sức cần thiết.

Giữa hai kỳ họp, tuyên bố của Cơ quan thường trực của Quốc hội, không những cho thấy Quốc hội luôn là một cơ quan đại diện của dân, mà còn để đảm bảo tính thống nhất quốc gia, đảm bảo Hiến pháp và pháp luật vẫn đang được thực thi, hiệu lực.