Khổ thân Lưu Quang Vũ

Chu Mộng Long

17-4-2021

Chân dung nhà thơ Lưu Quang Vũ. Ảnh do gia đình nhà thơ cung cấp/ Báo QĐND

Cách đây 3 năm, nhân 70 năm ngày sinh Lưu Quang Vũ, nhiều người chia sẻ lại bài thơ “Những điều sỉ nhục và căm giận” để phong thánh Lưu Quang Vũ.

Hàng trăm, hàng ngàn bình luận phong thánh cho Lưu Quang Vũ khi nói rằng Vũ là nhà tư tưởng lớn, nhà tiên tri thời cuộc, dám vạch trần những điều xấu xa bỉ ổi nhất của miền Bắc XHCN. Có người còn xem Lưu Quang Vũ không chỉ là nhà viết kịch vĩ đại mà còn là nhà cách tân thi ca trong cái dàn đồng ca của thi ca ngoài Bắc.

Mới đọc đoạn đầu, tôi đã nhận ra ngay, bài thơ không thể nào mang nội dung tố cáo chế độ XHCN ở miền Bắc. Những câu như: “nhà tù lớn hơn trường học/ một dân tộc có nhiều gái điếm nhất thế giới/ có những cái đinh để đóng vào ngón tay/ có những người Việt Nam/biết mổ bụng ăn gan người Việt…” chỉ có thể nói về miền Nam dưới chế độ Việt Nam Cộng hòa. Bởi những hình ảnh ấy nhan nhản trong sách giáo khoa thời tôi đi học, kể cả trên báo chí và thơ ca tuyên truyền ngoài Bắc.

Để không phải nghi ngờ, tôi lật quyển Di cảo thơ Lưu Quang Vũ ra tra. Thì ra người ta đã cố tình cắt đoạn đầu:

những điều sỉ nhục và căm giận

một dân tộc đã sinh ra

Trần Ích Tắc, Lê Chiêu Thống

Hoàng Cao Khải, Nguyễn Văn Thiệu…

Tôi đưa nguyên văn bài thơ ra cho mọi người xem và bình: “Ôi, sao người ta có thể mượn Lưu Quang Vũ với bài thơ này để chống Cộng nhỉ?” Và tôi cũng nói luôn, cả bài thơ không khác dàn đồng ca của thi ca ngoài Bắc. Cứ đọc lại Tố Hữu, Xuân Diệu, Chế Lan Viên, Huy Cận… thời đó xem sao? So với các nhà thơ kia, Vũ trút căm thù một cách dễ dãi bằng ngôn từ khẩu hiệu, bài thơ không tứ, chỉ có liệt kê tội ác của giặc bên giới tuyến, hình ảnh toàn cóp nhặt từ báo chí tuyên truyền…

Cuối bài thơ ghi rõ: Di cảo 1972-1975, thời điểm Vũ vừa xuất ngũ làm hợp đồng cho nhà xuất bản Giải phóng, chấm công trong một đội cầu đường, vẽ pa-nô, áp-phích cổ động tuyên truyền. Vũ chỉ bức xúc với thời cuộc vào những năm 1980. Các vở kịch trước đó, khi làm biên tập viên cho Tạp chí sân khấu vẫn là tuyên truyền: Sống mãi tuổi 17, Hẹn ngày trở lại, Nếu anh không đốt lửa… Kể cả Hồn Trương Ba da hàng thịt, Tôi và chúng ta… cũng chỉ là những trăn trở về xây dựng chủ nghĩa xã hội, về cái nghịch lý giữa con người cá nhân và làm chủ tập thể. Vũ không chống Cộng. Mà chống Cộng với lời thơ như vậy thì chắc gì đã lớn? Miền Bắc XHCN thời ấy làm gì có gái điếm mà bịa ra “nhiều gái điếm nhất thế giới”?

Tôi không đánh giá thấp Lưu Quang Vũ, nhưng cũng không xem ông là Thánh. Khổ thân ông khi cái gì của ông còn lại cũng thành “hạt ngọc”! Nói thật, nếu xét về nghệ thuật, tôi chỉ đánh giá cao Hồn Trương Ba da hàng thịt. Đây mới là tác phẩm để đời…

Chu Mộng Long

———–

Nguyên bài thơ Những điều sỉ nhục và căm giận:

những điều sỉ nhục và căm giận

một dân tộc đã sinh ra

Trần Ích Tắc Lê Chiêu Thống

Hoàng Cao Khải Nguyễn Văn Thiệu…

những điều sỉ nhục và căm giận

một đất nước luôn có kẻ dẫn đường

cho người ngoài kéo đến xâm lăng

cho những cuộc chiến tranh

đẩy con em ra trận

những điều sỉ nhục và căm giận

một xứ sở

nhà tù lớn hơn trường học

một dân tộc có nhiều gái điếm nhất thế giới

có những cái đinh để đóng vào ngón tay

có những người Việt Nam

biết mổ bụng ăn gan người Việt

một đất nước

đến bây giờ vẫn đói

không có nhà để ở

không đủ áo để mặc

ốm không có thuốc

vẫn còn những người run rẩy xin ăn

nỗi sỉ nhục buốt lòng

khi thấy mẹ ta bảy mươi tuổi lưng còng

phải làm việc mệt nhoài dưới nắng

khi thấy lũ em ngày càng hư hỏng

khi người mình yêu

nói vào mặt mình những lời ti tiện

khi bao điều tưởng thiêng liêng trong sạch

bỗng trở nên ngu xuẩn đê hèn

khinh mọi người và tự khinh mình

như chính tay ta đã gây ra mọi việc

và tất cả không cách nào cứu vãn

nỗi sỉ nhục ngập tràn trái đất

khi lẽ phải luôn thuộc về kẻ mạnh

những nền văn minh chạy theo dục vọng

những guồng máy xấu xa chà đạp con người

đi suốt một ngày

giữa rác rưởi và chết chóc

luôn thấy bị ném bùn lên mặt

nói làm sao được nữa những lời yêu

nghĩ về cha, con sẽ chẳng tự hào

nỗi tủi nhục làm cha nghẹn thở

nỗi tức giận làm mặt cha méo mó

trong hận thù không thể có niềm vui

nhưng không thể sống yên, không thể được nữa rồi

nỗi tủi nhục đen sì mỗi cành cây

nỗi tủi nhục của đứa trẻ chạy trốn

nỗi tục nhục trên mỗi bậc thang lười biếng

trong cốc nước đưa lên môi lạnh ngắt

trên mỗi dòng tin mỗi ống quần là phẳng

mỗi chiếc hôn ướt át thì thầm

mỗi nấm mồ bị vùi dập lãng quên

trên bàn tay đưa ra trên mỗi bức tường

nỗi tủi nhục tội lỗi nỗi tủi nhục kinh hoàng

trên vệt máu bầm đen trên nụ cười thoả mãn

cha chẳng có gì để lại cho con

ngoài một cửa sổ trống trơn

ngoài một tấm lòng tủi nhục và căm giận

ngoài kỷ niệm về những năm tàn khốc

cho một ngày con được sống thương yêu.

Di cảo 1972-1975

Bình Luận từ Facebook

5 BÌNH LUẬN

  1. Thế đó đã KỶ NIỆM 2 NĂM HUÝ NHẬT ANH HÙNG LÝ TỐNG
    *********************************************

    Tất cả Cộng đồng Người Việt Tự do Hải ngoại !
    Thưa quý vị,
    LÝ TỐNG đã thành một phần của QUỐC ĐẠO !
    LÝ TỐNG đã thành một phần của QUỐC BẢO !
    LÝ TỐNG đã thành một phần của GIA TÀI VIỆT NAM !
    LÝ TỐNG là Katsumoto Bậc Thầy của MINH TRỊ THIÊN HOÀNG
    và chính Cuộc đời vì Dân Nhật vì Nhật Bản của HIỆP SĨ ĐẠO
    Katsumoto đã cho Vua Minh Trị cảm hứng hiện đại và canh tân
    NƯỚC NHẬT ….
    Trong những Giờ phút đen tối nhất của Dân tộc Việt bao nhiễu
    nhương nào MẠT PHÁP, THAM NHŨNG, PHÂN RÃ và BĂNG HOẠI bỗng có TIN THẬT BUỒN Lý Tống RA ĐI nhưng SỰ RA ĐI NÀY cảnh tỉnh thức tỉnh tất cả chúng ta và ĐOÀN KẾT CHÚNG TA LẠI làm MỘT
    Vượt lên nữa vươn lên cao nữa tất cả những NGƯỜI VIỆT tự nhận mình là NGƯỜI VIỆT TỰ DO KÍNH YÊU MẸ VIỆT NAM !
    Ngay những Người từng là người cộng sản VC : HÃY TRỞ VỀ VỚI DÂN TỘC !
    QUỐC ĐẠO là TỐI THƯỢNG !
    TỔ QUỐC là TỐI CAO !!!

    DÂN TỘC và ĐẤT NƯỚC đang vào HIỆN TÌNH QUỐC NỘI và QUỐC NGOẠI cũng như THẾ GIỚI may mắn CÓ SỰ RA ĐI CỦA ANH HÙNG DÂN TỘC Lý Tống là CHẤT KEO SON và XI MĂNG hàn gắn CỘNG ĐỒNG NGƯỜI VIỆT TỰ DO HẢI NGOẠI và Toàn thể Đồng bào nạn nhân GẦN MỘT THẾ KỶ CỘNG SẢN …
    MONG THAY MONG THAY

    http://hanoiparis.com/construct.php?page=paysagetxt&idfam=198&idpays=11501&fbclid=IwAR1wvI7QXKpOlFbzlwzOEjCMO0s4rZeFm-tgRmyfihVcjCGWsm2qhcIuQXc


    ANH HÙNG LÝ TỐNG : Thần Phong Đại Việt vừa về lại Đền Hùng ! …
    ****************************************************

    https://www.youtube.com/watch?time_continue=73&v=svVsV6hUqd4&feature=emb_logo
    谷村 新司さん

    Giờ triệu triệu Cánh Đào Mai tàn Xuân
    Rơi khắp Quê Mẹ .. .. Anh Hùng lìa trần !
    Đời Lý Tống như Thần Phong Đại Việt
    Hương gió thơm ngát tận đến Muôn Năm
    Về lại Sài Gòn Cánh Tự do tung gió
    Thủ đô Cu Ba in mãi dấu Vĩnh hằng
    Gió Thánh về tăng tốc triệu vó ngựa
    Đánh thức lúa nở đồng xanh đồng bằng
    Thần Phong cùng Hưng Đạo Nguyễn Huệ
    Vào trận Biển Đông lập lại Bạch Đằng
    Đêm Cali Ó Đen hóa thân Câu Trắng
    Tinh Hoa về Đền Hùng lệ huyết Trăng

    TRIỆU LƯƠNG DÂN VIỆT

    http://hanoiparis.com/construct.php?page=paysagetxt&idfam=198&idpays=11501

    Cảm tác xin tiễn đưa Anh Hùng LÝ TỐNG Lê Văn Tống về lại ĐẾN HÙNG cùng Tổ tiên …

    30 bài thơ về LÝ TỐNG bằng Việt , Anh và Pháp ngữ

    http://hanoiparis.com/construct.php?page=paysagetxt&idfam=198&idpays=11501

    09 giờ 16 phút Tối 5/4/2019, giờ Cali – 06 giờ 16 phút Sáng 6/4, giờ Paris

    Like a Black Eagle in the Fatherland of Space and like a White Dove towards the Kings Hùng’s Pantheon .. ..
    ******************************************************************

    https://www.youtube.com/watch?v=NgA-OKY5Wfc&t=6s
    Ngọc Hạ – Ôi chưa kịp nói một lời !
    (trong đám tang Anh Hùng Lý Tống 21/04/2019)

    Like a Black Eagle in the Motherland of Space
    Like a motor within a war airplane
    Never ending or beginning
    On an ever-spinning impossible missions
    As the actions and images unwind
    An air attack over Cam Ranh’s Bay
    A Freedom Flight over Saigon’s sky twice
    A Liberty Flight over Havana’s sky

    On an Eagle’s ever-planning wings
    Like a White Flock over the green ricefields towards the horizon
    Or a Swallow singing for the Eternal Vietnam Spring
    With Freedom and Liberty
    With Human Rights and Civil Rights

    And the Homeland is like a multi-colored butterfly
    Whirling slowly in Space
    And dancing silently in Time
    Like the Black Eagle in whom you do exist
    In the Motherland of Space of your Heart and Mind

    https://www.youtube.com/watch?v=FkcqXB37Kj8
    Ennio Morricone – Flying over the clouds

    Like a Night Flight that you follow
    To the Milky Way of its own
    Down a hollow to a Black Hole
    Where the SuperNova has never shone

    And the Homeland is like a multi-colored butterfly
    Whirling slowly in the total-forgotten Space
    And dancing silently in the never-forgotten Time
    Like the Black Eagle in whom you do exist
    In the Motherland of Space of your Heart and Mind

    When you had knew that the last mission flight was over
    You understood suddenly that
    The bravest Warrior is as the Golden Leaf turning in the Fall
    To the Colour of Time and her four-season Cycle !

    Why did Spring go so quickly ?
    But thousands of the Vietnamese naval soldiers enter
    Into the battlefields on the East Sea
    And leave their footprints on the beaches
    Is the sound of distant warships whistling
    From the Motherland and the Fatherland Vietnam !
    For the Third Victory Bạch Đằng on the Eastern Pacific Ocean ?

    https://www.youtube.com/watch?v=n9C5EKIg4eM
    Giovanni Marradi – Only You

    Like a Black Eagle in the Motherland of Space
    Like a motor within a war airplane
    Never ending or beginning
    On an ever-spinning impossible missions
    As the actions and images unwind
    An air attack over Cam Ranh’s Bay
    A Freedom Flight over Saigon’s sky twice
    A Liberty Flight over Havana’s sky

    Like the Black Eagle in whom you did exist
    In the Motherland of Space of you Heart and Mind
    Like the White Dove into whom you do transform
    On the last Flight towards the Kings Hùng’s Pantheon .. ..

    TRIỆU LƯƠNG DÂN VIỆT – MILLIONS OF VIETNAMESE HONEST PEOPLE
    https://www.nguoi-viet.com/little-saigon/ha-vien-quoc-hoi-california-vinh-danh-ong-ly-tong/

    Hạ Viện Quốc Hội California vinh danh ông Lý Tống
    May 9, 2019 cập nhật lần cuối May 9, 2019

    https://www.nguoi-viet.com/photo/hinh-anh-le-an-tang-o-den-ly-tong-o-little-saigon/
    Hình ảnh lễ an táng ‘Ó Đen’ Lý Tống ở Little Saigon
    Apr 21, 2019


    Our beloved Trần Văn Bá’s Spirit is Immortal and Eternal
    **********************

    https://www.youtube.com/watch?v=kAIWyuxXoTA
    Tổ Quốc Ghi Ơn Trần Văn Bá 112 vues•6 mars 2016

    He was only thirty-nine years old
    His Vietnamese Heart full of Belief and Hope
    His Vietnamese Mind full of Ideal and Freedom

    He was only thirty-nine years old
    Full of Patriotism and Self-Sacrifice

    When the pro-china vietnamese communists
    Those bastard executioners cut off His Existence
    Of this Great Son of Mother Vietnam

    It’s for Liberty and Democracy for a New Vietnam
    That he was shot by the pro-china Red dictators and traitors

    « O Tran Van Ba, My Best Son child,
    Your Sacrifice and Death will be helpful and useful
    For on this Foundation will be built Freedom and Democracy
    For an Immortal and Eternal Vietnam Spring
    Your Sacrifice and Death will be avenged

    https://www.youtube.com/watch?v=75Pp3NSAs4E
    Tưởng Niệm Trần Văn Bá (1945-1985) 8 janv. 2018

    O Martyr, Tran Van Ba, do sleep in Peace
    Do repose in Peace
    A New Vietnam does think of You forever and forever ! »
    O the most courageous Fighter for Vietnam’s Freedom and Democracy
    Tran Van Ba, You were shot like an infamous culprit
    As if You had committed unheard-of crimes
    This proud Activist for his dear Vietnam’s Liberty and Human Rights
    Who has the purest Vietnamese Soul
    In his Heart and on his Mind
    We have so much Respect and Love for our beloved Hero
    Alas ! For that poorest pro-china communist regime Hanoi

    He died gloriously for the salvation of his own Motherland and Fatherland
    As Thi Sách had been executed by the hand of the chinese colonial executioners.
    But Tran Van Ba’ most generous blood vivifies and fecundates forever
    The Right to Liberty and Freedom that Hero defended so loudly
    At the martial court in Saigon in 1985

    https://www.youtube.com/watch?v=k54H4rhtRQw
    CHUYỆN MỘT NGƯỜI TÊN LÀ TRẦN VĂ+N BÁ •7 janv. 2018

    The Republic of Vietnam and Her Yellow Flag is always His adored Lover
    For Her and only for Her, Trần Văn Bá gives his Youth and his Blood.
    Millions of Free Vietnamese in Sadness and Turmoil
    And a Whole Vietnam, both North and South Vietnam torn apart
    Weep silently for this Greatest Son with me in Paris in exile
    Weep silently for this utopic and ideal Elite

    https://www.youtube.com/watch?v=pWm-mZODowQ
    TRẦN VĂN BÁ

    «Farewell and Adieu !
    Our beloved Hero, Adieu and Farewell.
    Your immense Sacrifice for a New Vietnam’s Freedom and Democracy
    Leave in millions of Free Vietnamese’s hearts an Immortal Regret and Sorry
    But if the Vietnamese People one day will rebuild up the Republic of Vietnam
    It shall be in Trần Văn Bá’s name
    That our beloved Hero would rise up. »

    http://universite-digitale1.com/wp-content/uploads/2018/05/MeVietNam.jpg
    MILLIONS OF VIETNAMESE HONEST PEOPLE = TRIỆU LƯƠNG DÂN VIỆT

  2. Quan chức CS.cao cấp kiêm nhà thơ “nghiệp dư” Việt Phương đã làm thơ
    thẳng thừng và rõ ràng như một tuyên ngôn qua tập thơ “Cửa Mở” :
    “…Ta có thể nói với quân thù những lời bình tĩnh
    những gì tốt đẹp của mày thuộc về tao
    những gì xấu xa của tao thuôc về mày…”
    Chỉ việc đảo ngược là người ta thấy ngay đòn phủ đầu hay thủ đoạn gắp lửa
    bỏ tay người của chúng !

  3. Chế độ csVN, ngoài độc tài, chuyên chế, ngoài bất công, đói khát, cộng với chiến tranh, chết chóc…! Tất tần tật những gì xấu xa, thối nát, bỉ ổi… nhất đều thuộc về họ, đều do họ giữ độc quyền !

BÌNH LUẬN

Xin bình luận ở đây
Xin nhập tên của bạn ở đây