Chia sẻ mấy ý kiến về vụ Đồng Tâm

Ngô Ngọc Trai

8-7-2020

Bộ luật tố tụng hình sự ban hành năm 2015 đã đề cao tôn trọng quyền con người. Cụ thể tại Điều 8 quy định nguyên tắc cơ bản về tôn trọng và bảo vệ quyền con người như sau:

Điều 8. Tôn trọng và bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân

Khi tiến hành tố tụng, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải tôn trọng và bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân; thường xuyên kiểm tra tính hợp pháp và sự cần thiết của những biện pháp đã áp dụng, kịp thời hủy bỏ hoặc thay đổi những biện pháp đó nếu xét thấy có vi phạm pháp luật hoặc không còn cần thiết.

Đây là sự tiến bộ lớn khi so với quy định của Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003 chỉ quy định bảo vệ các quyền cơ bản của công dân. Cụ thể tại Điều 4 quy định như sau:

Điều 4. Tôn trọng và bảo vệ các quyền cơ bản của công dân

Khi tiến hành tố tụng, Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra, Điều tra viên, Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát, Kiểm sát viên, Chánh án, Phó Chánh án Tòa án, Thẩm phán, Hội thẩm trong phạm vi trách nhiệm của mình phải tôn trọng và bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, thường xuyên kiểm tra tính hợp pháp và sự cần thiết của những biện pháp đã áp dụng, kịp thời hủy bỏ hoặc thay đổi những biện pháp đó, nếu xét thấy có vi phạm pháp luật hoặc không còn cần thiết nữa.

Sự thay đổi của Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 so với luật cũ năm 2003, từ việc chỉ bảo vệ các quyền cơ bản của công dân đến việc tôn trọng bảo vệ quyền con người, tức nhân quyền, là một tiến bộ lớn. Cho thấy quan điểm của Nhà nước và nhận thức của Quốc hội, các nhà làm luật, đã có sự thay đổi tiến bộ, đề cao tôn trọng và bảo vệ quyền con người, và bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân.

Nội dung tích cực này cần được giáo dục phổ biến và đưa vào thực thi trong thực tế.

Trong nhân quyền thì quyền được sống là quan trọng nhất. Trong vụ án ở Đồng Tâm hiện nay có nhiều người bị truy tố ở khung hình phạt tử hình, nhưng với quy định mới của Bộ luật tố tụng hình sự, chúng ta tin tưởng và hy vọng Tòa án sẽ tuân thủ triệt để nguyên tắc tôn trọng và bảo vệ quyền con người, sẽ không áp dụng hình phạt tử hình trong vụ án này. Trong tương lai sẽ dần tiến tới loại bỏ hình phạt tử hình.

Tại Điều 8 nêu trên cũng quy định: Trong khi tiến hành tố tụng, người có thẩm quyền thường xuyên kiểm tra tính hợp pháp và sự cần thiết của những biện pháp đã áp dụng, kịp thời hủy bỏ hoặc thay đổi những biện pháp đó nếu xét thấy có vi phạm pháp luật hoặc không còn cần thiết.

Trong vụ án Đồng Tâm có trường hợp cả hai vợ chồng bị bắt giữ, đó là Bùi Văn Tiến và vợ là Trần Thị Phượng. Trong đó tôi là luật sư bào chữa cho bị can Tiến. Họ có 3 con nhỏ. Bị can Phượng đêm hôm xảy ra vụ án ở nhà, chỉ sáng hôm sau mới có hành vi và bị truy tố về tội chống người thi hành công vụ.

Với tinh thần đề cao tôn trọng và bảo vệ quyền con người, hy vọng các cơ quan tư pháp sẽ nhân đạo khoan dung, thay đổi biện pháp ngăn chặn cho tại ngoại đối với bị can Phượng.

Những nội dung trên cho thấy nhiều quy định pháp luật nhà nước tiến bộ rất cần được chia sẻ phổ biến để hiểu cho rõ, đảm bảo cho việc thực thi.