Trump từ từ cho thêm các cơ quan vào nhóm “Toàn bộ chính phủ” để đối đối phó với virus

LTS: Đối phó với virus corona hiện đang là thử thách rất lớn đối với chính quyền Trump, khi mà cách chọn những người trung thành với ông ta vào làm việc trong Nhà Trắng, cũng như dẹp bỏ các cơ quan quan trọng, như cơ quan Ứng phó Đại dịch của Hội đồng an ninh quốc gia Hoa Kỳ và các cơ quan Y tế Công cộng khác… đang gây ra hậu quả nghiêm trọng như thế nào.

Người dân Mỹ đang hoảng loạn khi họ mua rất nhiều hàng hóa để tích trữ, cũng như mua súng đạn để phòng thân, bởi họ không còn tin tưởng vào sự đối phó với dịch bệnh của chính quyền Trump. Chính quyền tiểu bang cũng đã tuyệt vọng, khi nhiều yêu cầu giúp đỡ đã không nhận được trả lời. Khó có thể tưởng tượng nước Mỹ rơi vào cảnh này, các vật tư thiết bị y tế thiếu thốn, không phải do không có, mà do các cơ quan không phối hợp với nhau, để tìm xem chúng đang ở đâu, chuyển đến những nơi cần sử dụng.

Cuộc khủng hoảng này rồi sẽ qua đi, nhưng nhiều người dân Mỹ sẽ phải trả giá bằng chính sinh mạng của mình (hiện đã có 116 người chết ở Mỹ do virus corona), khi một số người chọn một “con buôn”, một “game show host” lên làm lãnh đạo nước Mỹ. Và không chỉ riêng ông ta, mà những người ủng hộ ông ta cũng sẽ phải gánh trách nhiệm này.

______

New York Times

Tác giả: Eric Lipton, Zolan Kanno-Youngs và Helene Cooper

Dịch giả: Trúc Lam

17-3-2020

Tàu bệnh viện ở lại cảng, các bệnh viện dành cho cựu chiến binh đang chờ lệnh và yêu cầu được giúp đỡ đã không được trả lời, vì phần lớn chính phủ vẫn còn đứng ở bên lề.

WASHINGTON – Thị trưởng thành phố Seattle muốn có một số lượng lớn lều trại của chính phủ liên bang để xây dựng nhanh những nơi trú ẩn, làm chỗ ở cho người dân cách ly. Bang New York đã yêu cầu sự giúp đỡ của Công binh Lục quân (Army Corps of Engineers) để xây dựng ngay các bệnh viện. Thống đốc bang Oregon nhiều lần thúc ép Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh gửu cho hàng trăm ngàn máy trợ thở, áo bảo hộ và găng tay, kính bảo vệ mặt hoặc kính bảo hộ.

Sau rất nhiều lời cầu xin, Tổng thống Trump hôm thứ Ba bắt đầu thu nhận nhiều [cơ quan] chính phủ vào những gì mà Nhà Trắng đã kêu gọi trong nhiều tuần về cách tiếp cận “toàn bộ chính quyền” để đối phó với virus corona đang lan tràn.

Ông Trump nói trong một cuộc họp báo chiều thứ Ba, đề cập đến yêu cầu của New York về việc thu nhận Công binh Lục quân: “Chúng tôi đang bắt đầu tiến trình. Nhà nước đang làm việc tích cực vụ này, nhưng có lẽ chúng tôi sẽ bổ sung vào những gì họ đang làm”.

Sự thay đổi diễn ra bốn ngày sau khi một báo cáo nội bộ của Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh – chưa được chia sẻ với công chúng – kết luận rằng, “đại dịch sẽ kéo dài 18 tháng hoặc lâu hơn nữa và có thể gồm nhiều đợt bệnh”.

Cơ quan nói trên giả định rằng, virus này có thể sẽ gây ra “sự thiếu hụt đáng kể cho chính phủ, khu vực tư nhân và người tiêu dùng cá nhân ở Mỹ”, và sự phối hợp của chính phủ liên bang sẽ là cấp bách, theo tài liệu.

Tuy nhiên, bất chấp những lời hứa về “toàn bộ nỗ lực của chính phủ”, các cơ quan chủ chốt – như Công binh Lục quân, các bộ phận khác của Bộ Quốc phòng, Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Liên bang và Bộ Cựu chiến binh – đã không được yêu cầu đóng góp.

Ngay cả sau khi ông Trump cam kết hỗ trợ các bang hôm thứ Ba, Công binh Lục quân cho biết, họ vẫn chưa nhận được chỉ đạo từ chính quyền.

Thống đốc Andrew M. Cuomo của bang New York nói hôm thứ Hai: “Chúng tôi cần chính phủ liên bang đóng vai trò của mình. Chính phủ liên bang có khả năng rất lớn”.

Phần lớn khả năng đó chưa được khai thác. Tàu bệnh viện đang ở cảng. Bộ Cựu chiến binh được chỉ định một cách hợp pháp như là hệ thống chăm sóc sức khỏe dự phòng trong các trường hợp khẩn cấp quốc gia, đang chờ đợi yêu cầu để giúp đỡ. Bộ Cựu chiến binh có nhiều giường ở nhiều trung tâm trong số 172 trung tâm bệnh viện và một số lượng lớn các phòng đặc biệt, dành cho bệnh nhân bị rối loạn hô hấp.

Hệ thống rộng lớn gồm các bác sĩ và y tá cấp cứu sẵn sàng để Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh triển khai – được gọi là Hệ thống Y tế Thảm họa Quốc gia – vẫn đang chờ lệnh, ngoại trừ đưa nhân viên tới các địa điểm, nơi hành khách được đưa ra khỏi các du thuyền đang bị cách ly.

Và Bộ Quốc phòng, nơi có 1,3 triệu binh sĩ đang hoạt động và cơ sở hạ tầng dân sự và quân sự, đã lên kế hoạch cho các trường hợp khẩn cấp quốc gia gần như là một hình thức nghệ thuật, vẫn chưa được triển khai hết khả năng. Các quan chức cao cấp Lầu Năm Góc cho biết, họ sẵn sàng hỗ trợ theo bất kỳ cách nào được yêu cầu, nhưng họ cũng cảnh báo rằng phần lớn dịch vụ chăm sóc y tế khẩn cấp của quân đội được thiết kế để chống lại chấn thương hoặc thiên tai, không phải để cách ly hàng loạt vì nhiễm bệnh.

Lần cuối, một dịch bệnh truyền nhiễm lớn xuất hiện, Tổng thống Barack Obama đã phái gần 3.000 lính Mỹ đến Liberia để xây dựng bệnh viện và trung tâm điều trị, giúp chống dịch Ebola. Lầu Năm Góc mở một chiến dịch chỉ huy chung tại một khách sạn ở thủ đô Monrovia của Liberia để phối hợp nỗ lực quốc tế chống lại căn bệnh này và quân đội Mỹ đã cung cấp các kỹ sư để giúp xây dựng các cơ sở điều trị bổ sung và cử người đi đào tạo nhân viên y tế ở Tây Phi, đối phó với khủng hoảng.

Lầu Năm Góc đã thực hiện các kế hoạch về cách quân đội Mỹ có thể giúp đỡ: Từ việc triển khai tàu bệnh viện Hải quân Comfort và Mercy tới sông Hudson ở New York hoặc ngoài khơi Bờ Tây, đến xây dựng các thành phố lều trại gần các bệnh viện đô thị, cho đến việc chọn các ca bệnh để chữa theo thứ tự nguy cấp.

Bộ trưởng Quốc phòng Mark T. Esper cho biết hôm thứ Ba rằng, Lầu Năm Góc sẽ cung cấp cho Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh 5 triệu khẩu trang N95, có thể được sử dụng để giúp bảo vệ nhân viên y tế và những người dễ bị tổn thương trước virus. Ông nói, một triệu đầu tiên sẽ có sẵn ngay lập tức.

Lầu Năm Góc cũng đang cung cấp 2.000 máy thở cho các bệnh viện, một con số quá ít so với nhu cầu dự kiến. Ông Esper nói: “Khi bạn nhìn vào xem có bao nhiêu người có thể cần đến nó, 2.000 máy không đủ nhét vào cái kẽ”.

Trong khi quân đội có cơ sở hạ tầng để giúp đỡ, vẫn có những giới hạn. Bệnh viện dã chiến và tàu bệnh viện Comfort và Mercy được thiết kế cho những người bị chấn thương, không phải virus, và các bác sĩ sẽ phải được chỉ định từ nơi khác đến để bố trí. Các chiếc tàu, mỗi chiếc có sức chứa 1.000 giường, đã giúp đỡ trong các thảm họa tự nhiên như sóng thần, bão và động đất, chứ không phải để cách ly.

Các quan chức Bộ Quốc phòng cho biết, một khả năng để tàu Comfort đóng quân ở cảng New York và tiếp thu các bệnh nhân không bị nhiễm virus corona ở New York, nơi có thể giải phóng các giường bệnh tại Manhattan để chữa các ca nhiễm bệnh.

Thống đốc Jay Inslee của bang Washington cho biết, ông đã nói chuyện với ông Esper hôm thứ ba về việc tiếp cận các nguồn tài nguyên có thể giúp củng cố các bệnh viện y tế mới. “Tôi dự đoán rằng, chúng tôi sắp nhận được sự giúp đỡ thật sự từ Bộ Quốc phòng”, ông Inslee nói.

Một phần của thách thức là vai trò bất thường mà ông Trump đã giao cho Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Liên bang (FEMA), theo truyền thống được chỉ định là cơ quan liên bang hàng đầu trong các thảm họa lớn để nhận yêu cầu từ các bang riêng lẻ và sau đó giao cho những người của liên bang đưa ra lời yêu cầu giúp đỡ. Trong trường hợp này, ông Trump đã để Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh phụ trách.

“FEMA là cơ quan duy nhất có toàn quyền của chính phủ liên bang để xử lý theo ý mình”, ông Keith J. Kaniewski là người đã rời khỏi FEMA hồi tháng giêng, sau khi phục vụ kể từ khi chính quyền Trump bắt đầu, với tư cách là một trong những quan chức hàng đầu của cơ quan FEMA.

Thảm họa đang lan rộng, chính phủ liên bang sẽ không bao giờ có thể giải quyết tất cả các yêu cầu giúp đỡ, ông W. Craig Fugate, lãnh đạo FEMA thời chính quyền Obama, nói.

“Hầu hết các nguồn cung cấp giúp đỡ thảm họa được thiết lập để ứng phó với thảm họa cục bộ, không phải là thứ gì đó xảy ra trên toàn quốc cùng một lúc”.

Bang Oregon đã gửi thư cho Phó Tổng thống Mike Pence hôm 3 tháng 3, yêu cầu gửi 400.000 khẩu trang N95. Trong nhiều ngày, họ không nhận được phản hồi và chỉ đến ngày 14 tháng 3 mới nhận được lô hàng đầu tiên, với 36.800 khẩu trang. Nhưng có vấn đề: Hầu hết các thiết bị họ nhận được đều đã quá hạn và vì vậy, “sẽ không phù hợp cho các cơ sở phẫu thuật”, tiểu bang này cho biết.

Thành phố New York cũng đưa ra yêu cầu cho hơn 2 triệu khẩu trang và chỉ nhận được 76.000 cái. Tất cả đã hết hạn, ông Deanne Criswell, ủy viên quản lý khẩn cấp của thành phố New York, nói. Thành phố cũng đang yêu cầu thêm các giường bệnh cho các đơn vị chăm sóc đặc biệt và các đội y tế cho một trung tâm hội nghị, có thể được chuyển thành một cơ sở y tế tạm thời.

Thống đốc Kate Brown của bang Oregon nói với các phóng viên cuối tuần rồi về sự đối phó [với dịch] của chính phủ liên bang, về việc đề nghị gửi cho tiểu bang chỉ một phần vật tư y tế mà bà yêu cầu: “Hoàn toàn không thỏa đáng. Chúng tôi đã liên lạc với chính quyền này mỗi ngày kể từ đó, nhưng chúng tôi không nhận được gì cả. Số không hoàn toàn. Không nhận được gì từ họ”.

Ông Cuomo [Thống đốc bang New York] bày tỏ sự đánh giá cao về khả năng phát triển nhanh việc tiến hành các xét nghiệm virus corona, đây là sự chậm trễ mà cho đến nay vẫn thu hút sự chú ý nhất. Nhưng nhu cầu thật sự bây giờ là cho một phản ứng rộng lớn hơn nhiều, ông nói. Ông muốn Công binh Lục quân giúp New York xây các bệnh viện dã chiến – ông nói, ông lo ngại tiểu bang [New York] sắp phải đối mặt với tình trạng thiếu rất nhiều giường bệnh, đặc biệt là tại các phòng hồi sức.

Ông Cuomo nói: “Họ xây sân bay. Họ xây cầu đường. Họ xây bệnh viện. Đây chính xác là những gì họ làm”.

Một phát ngôn viên của Công binh Lục quân cho biết hôm thứ Ba rằng, cơ quan này – có khả năng rất lớn đã được sử dụng ở các thảm họa trong quá khứ như cơn bão Katrina – vẫn đang chờ nhận lệnh.

“Công binh Lục quân Hoa Kỳ sẵn sàng hỗ trợ đất nước trong thời kỳ khủng hoảng với khả năng tốt nhất của mình và chúng tôi ở trong tư thế sẵn sàng khi nhận được yêu cầu chính thức từ Bộ Quốc phòng. Tuy nhiên, tới thời điểm này, chúng tôi chưa được giao nhiệm vụ”, ông Rain Raini W. Brunson, phát ngôn viên của Công binh Lục quân cho biết trong một tuyên bố.

Hôm thứ Ba, ông Trump cho biết, gần đây ông đã nói chuyện với ông Cuomo và rằng các cuộc thảo luận đã bắt đầu với các quan chức Bộ Quốc phòng về việc có thể xây dựng các bệnh viện dã chiến, địa điểm thậm chí đang được xem xét. Ông cũng đề xuất rằng, FEMA sẽ sớm đóng vai trò tích cực hơn.

Ông Trump nói: “Chúng tôi đang hợp tác chặt chẽ và đưa FEMA vào tham gia. Họ đã tham gia nhưng chúng tôi đang khiến họ tham gia ở một cấp độ khác”.

Nhưng các cơ quan khác vẫn im lặng. Các nhóm cựu chiến binh cho biết, Bộ Cựu chiến binh đã không xuất hiện ở tuyến đầu và trung tâm của bất kỳ nỗ lực liên lạc phản ứng khẩn cấp nào.

“Đất nước đã không chấp nhận sự tham gia của Bộ Cựu chiến binh. Họ cần gửi thông điệp, rằng chúng tôi đã chuẩn bị và ngay bây giờ chúng tôi chưa thấy hoặc nghe gì cả và điều này mang lại cảm giác lo lắng”. Ông Randy Reese, giám đốc điều hành của Disabled American Veterans [thuộc Bộ Cựu chiến binh], có trụ sở ở Washington, nói.

Các quan chức FEMA nói, Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh vẫn chịu trách nhiệm về phản ứng của liên bang và họ cũng đang chờ lệnh từ cơ quan này trước khi họ chuyển sang hỗ trợ.

Lizzie Litzow, phát ngôn viên của FEMA, nói, “FEMA sẽ tiếp tục hỗ trợ tất cả các bang và vùng lãnh thổ trong tình huống năng động này”.

Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh đã không trả lời yêu cầu bình luận.

Trong các trường hợp khẩn cấp quốc gia trước đây, FEMA chịu trách nhiệm tìm ra nơi lấy khẩu trang, máy trợ thở, giường bệnh và lều từ quân đội hoặc khu vực tư nhân và bảo đảm nguồn cung cấp được chuyển đến các tiểu bang, theo ông Michael Chertoff, Bộ trưởng Bộ Nội an dưới thời Tổng thống George W. Bush, là người giám sát ứng phó với cơn bão Katrina.

Ông Chertoff nói: “Họ có các mối quan hệ và biết nơi để tìm kiếm mọi thứ. Không có điều đó, tôi không rõ ai là người sẽ thực hiện chức năng điều phối và hỗ trợ”.

_____

Eileen Sullivan và Jennifer Steinhauer đã đóng góp cho bài báo này.