Bất ngờ với vụ án trốn thuế

Đặng Đình Mạnh

22-7-2019

Không cần phải có sự hiểu biết pháp luật sâu sắc như một luật sư, chỉ cần có lần tham gia giao dịch mua bán nhà, thì công chúng sẽ có dịp được biết về quy định đóng thuế thu nhập cá nhân đối với người bán nhà là như thế nào. Theo đó, thuế thu nhập chỉ phát sinh khi mà phía người bán đang sở hữu từ hai căn nhà trở lên. Thế nên, điều này mặc nhiên hiểu rằng, khi người bán chỉ đang đứng tên sở hữu một căn nhà duy nhất, nay bán đi thì họ hoàn toàn được miễn thuế thu nhập cá nhân.

Trở lại vụ án hình sự về tội danh “Trốn thuế” đối với một đồng nghiệp của chúng tôi, khi ông bị cáo buộc về hành vi giúp sức cho bên bán nhà trốn thuế bằng cách khai thấp giá trị giao dịch. Nhưng vấn đề đặt ra là: Bên bán nhà có phải đối tượng phải chịu thuế chăng?

Kết quả tìm hiểu ban đầu cho thấy: Người chủ sở hữu thật sự của nhà đất là bà H. một nữ Việt kiều định cư ở nước ngoài. Khi bà mua nhà đất, thì vào thời điểm ấy bà H. không đủ điều kiện luật định để đứng tên sở hữu nhà đất nên đã nhờ một người thân trong nước là ông L. đứng tên sở hữu giúp. Thông qua việc bán nhà thì nay thì cả hai, bà H. và ông L. đều bị khởi tố trong vụ án trốn thuế.

Bà H. đã từng phải nhờ người khác giúp đúng tên sở hữu nhà đất, đồng thời, bà H. cũng không đứng tên sở hữu bất kỳ nhà đất nào khác vào thời điểm có giao dịch mua bán nhà. Theo đó, căn cứ luật thuế thu nhập cá nhân thì bà H. không có nghĩa vụ phải đóng thuế thu nhập cá nhân. Nếu bà H. không có nghĩa vụ phải đóng thuế, thì việc khai thấp giá trị giao dịch mua bán nhà không ảnh hưởng gì đến cơ quan thuế.

Việc ông L. đã thực hiện đóng thuế thu nhập cá nhân khi bán nhà đất có thể là đúng đắn khi chưa phát lộ việc bà H. là chủ sở hữu đích thực. Nhưng nay điều đó đã được xác định một cách chính thức bởi chính cơ quan bảo vệ pháp luật, thì việc bên bán đóng thuế thu nhập không còn đúng theo quy định pháp luật nữa vì họ thuộc đối tượng miễn thuế.

Miễn thuế đồng nghĩa với khả năng tội danh “Trốn thuế” không còn cơ sở pháp lý để tồn tại trong vụ án này. Vụ án phải đình chỉ!

Điều khá bất ngờ và khôi hài về phương diện pháp lý là bà H. hoàn toàn có thể yêu cầu cơ quan thuế phải hoàn trả lại khoản thuế đã thu không có cơ sở pháp lý này.

Vụ án mở ra nhiều góc khuất, chỉ cần một vài góc khuất hé ra đã đủ khiến người hiểu biết phải kinh sợ.

Theo quán tính, câu chuyện vẫn cứ đang lao về phía trước. Để xem trong mai hậu, sự nhận định của luật sư so với diễn biến thực tế sẽ có sự khác biệt đến mức độ nào?