Hiếu Bá Linh, tổng hợp
2-9-2018
Bộ Nội vụ Slovakia đã đệ đơn cho phía Ba Lan ngày 25/07/2017 yêu cầu cho phép chuyên cơ của chính phủ Slovakia bay ngang qua không phận Ba Lan – nhưng đơn này đã được sửa đổi vào giờ chót, đúng vào ngày bay 26/07/201). Đơn sửa đổi này ghi rõ rằng, chuyên cơ của chính phủ Slovakia chở bộ trưởng Nội vụ lúc đó là ông Robert Kaliňák đi công tác ở Nga.
Hôm qua, thứ Sáu ngày 31.08.2018, báo chí truyền thông Slovakia đồng loạt đưa tin về chuyên cơ của chính phủ Slovakia được cho là đã được sử dụng để chở Trịnh Xuân Thanh ra khỏi EU. Tờ báo mạng Topsky.sk chạy hàng tít: “Một bước ngoặt mới trong vụ bắt cóc người Việt Nam: Thay đổi kế hoạch kỳ lạ vào ngày khởi hành, Kaliňák đi công tác bay sang Nga“.
Báo TA3 đưa tin với tựa đề “Slovakia đã lừa dối Ba Lan trong vụ bắt cóc người Việt Nam“. Bản tin nêu rõ: “Nhà chức trách Slovakia có lẽ đã lừa dối đồng nghiệp của họ trong việc xin giấy phép cho chuyên cơ của chính phủ bay ngang không phận Ba Lan, mà trên máy bay được cho là có mặt một người Việt bị bắt cóc”.
Bài tường thuật của tờ báo mạng Noviny.sk mang tiêu đề “Ngoại trưởng Lajcak xác nhận, Bộ Nội vụ Slovakia khai báo với phía Ba Lan rằng Bộ trưởng Kalinak bay trên chuyên cơ của chính phủ” đã nhấn mạnh: “Trong vụ một công dân Việt Nam bị bắt cóc, sự kiện mới được phát hiện. Vào giờ phút cuối, Slovakia đã thay đổi yêu cầu của mình để bay ngang qua lãnh thổ Ba Lan và nói rằng Bộ trưởng Nội vụ Kalinak có mặt trên chiếc chuyên cơ. Bộ trưởng Ngoại giao Miroslav Lajčák xác nhận như vậy khi trả lời các câu hỏi của các thành viên của Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội CH Séc. Các đảng đối lập ở Slovakia nói: Chúng ta đã lừa dối người Ba Lan, và chúng ta đã phá vỡ lòng tin”.
Sau đây là tin tức tổng hợp từ báo chí về phát hiện mới này:
Bộ Nội vụ Slovakia đã đệ đơn cho phía Ba Lan ngày 25/07/2017 yêu cầu cho phép chuyên cơ của chính phủ Slovakia bay ngang qua không phận Ba Lan – nhưng đơn này đã được sửa đổi vào giờ chót, đúng vào ngày bay (ngày 26/07/2017). Đơn sửa đổi này ghi rõ rằng chuyên cơ của chính phủ Slovakia chở bộ trưởng Nội vụ lúc đó là ông Robert Kaliňák đi công tác ở Nga.
Đó là tóm tắt nội dung chính yếu văn bản trả lời của Bộ trưởng Ngoại giao Miroslav Lajčák gửi cho Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội CH Séc hôm qua ngày 31/08/2018.
Cách đây 3 tuần, trong phiên họp ngày 8/8/2018, nghị sĩ Martin Klus (thuộc đảng SaS), thành viên của Ủy ban này, đã nêu ra lập luận rằng, một khi chuyên cơ của chính phủ Slovakia bay qua không phận Ba Lan, theo luật hàng không Ba Lan trong các trường hợp là chuyên cơ quốc tế cấp chính phủ hay yếu nhân khác trên cơ sở thỏa thuận ngoại giao, Bộ ngoại giao Slovakia có trách nhiệm phải khai báo ý định thực hiện chuyến bay với Bộ Ngoại giao Ba Lan với thời hạn tối thiểu là 10 ngày trước chuyến bay. Trong đó phải nêu rõ mục đích chuyến bay và mọi thông tin quan trọng về kế hoạch bay trên không phận Ba Lan. Sau đó Ủy ban Đối ngoại Quốc hội CH Slovakia đã yêu cầu bộ Ngoại giao trả lời các câu hỏi.
Về câu hỏi cơ quan thẩm quyền nào của Slovakia đã yêu cầu bay qua không phận Ba Lan và liệu có tuân thủ thời hạn 10 ngày hay không?
Ngoại trưởng Lajčák trả lời rằng Bộ Nội vụ Slovakia đã làm đệ đơn, làm hồ sơ xin giấy phép bay qua không phận Ba Lan. “Nhiệm vụ của bộ Ngoại giao Slovakia không phải là xác minh toàn bộ hồ sơ, mà chỉ là chuyển giao đề nghị cho phía đối tác Ba Lan”, ông Lajčák giải thích.
“Phù hợp với thực tiễn ứng dụng và quy tắc có đi có lại, thời hạn gửi đơn xin giấy phép bay qua không phận của CH Ba Lan là 2 ngày (ngày làm việc trong tuần) trước chuyến bay. Đơn xin cho chuyến bay được đề cập đến đã được gửi cho bên Ba Lan vào ngày 25 tháng 7 năm 2017. Hôm sau một đơn xin sửa đổi đã được gửi cho bên Ba Lan vào ngày 26 tháng 7 năm 2017. Chuyến bay diễn ra vào ngày 26 tháng 7 năm 2017”.
Đột ngột thay đổi mục đích chuyến bay: Bộ trưởng Kaninak đi công tác bay sang Nga
Về câu hỏi mục đích của chuyến bay và tất cả những thông tin quan trọng khác liên quan tới kế hoạch bay qua không phận Ba Lan bao gồm cả số lượng, tên họ hành khách trên chuyến bay, Ngoại trưởng Lajčák cho biết:
Đơn xin bay quá cảnh có mọi thông tin cần thiết nhưng không phải đưa ra danh sách tất cả các thành viên của đoàn, chỉ cần nêu tên người dẫn đầu chủ yếu.
“Trong đơn đầu tiên [xin giấy phép bay ngang không phận Ba Lan] của Vụ Hàng không bộ Nội vụ Slovakia với số hồ sơ LU-4–130–2017, mà bộ Ngoại giao Slovakia tiếp nhận thông qua Đại sứ quán ở Warsawa để chuyển cho phía Ba Lan, mục đích được nêu ra là chở Bộ trưởng Công an Việt Nam Tô Lâm”.
Nhưng chỉ một ngày sau đó và đúng vào ngày bay, Vụ Hàng không bộ Nội vụ Slovakia đã sửa đổi lại mục đích chuyến bay nêu trên là “chở bộ trưởng Nội vụ CH Slovakia cùng phái đoàn đến Nga công tác”.
Trả lời chất vấn rằng trong số những người trên chuyến bay có tên của Bộ trưởng Nội vụ lúc đó là Robert Kaliňák hay không, Ngoại trưởng Miroslav Lajčák nhắc lại: “Đơn sửa đổi là do bộ trưởng Nội vụ CH Slovakia thực hiện”.
Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội CH Séc sẽ mời Ngoại trưởng Miroslav Lajčák đích thân tới tham dự phiên họp gần nhất của ủy ban này hầu làm sáng tỏ thêm vụ việc này.
Giải thích của phía Việt Nam là không thỏa đáng
Ngoài ra, Bộ trưởng Ngoại giao Miroslav Lajčák đồng thời nhấn mạnh lại lập trường của Slovakia, rằng kết luận của cơ quan điều tra Đức về những liên quan của Slovakia vào vụ bắt cóc một công dân Việt Nam là nghiêm trọng, và Slovakia nghi ngờ sự chân thực của những thông tin mà cho tới nay phía Việt Nam cung cấp cho Slovakia. Điều này gây căng thẳng cho mối quan hệ Slovakia – Việt Nam. Trong hai phiên vào ngày 3 và 16 tháng 5, Slovakia đã yêu cầu Việt Nam giải thích rõ Trịnh Xuân Thanh đã ra khỏi khu vực Schengen và EU bằng cách thức như thế nào. Nhưng “Những giải thích của phía Việt Nam được chúng tôi đánh giá là chưa thỏa đáng”, ông Miroslav Lajčák viết như thế và đồng thời lưu ý là cho tới khi nào Hà Nội chưa đưa ra giải thích thỏa đáng thì Slovakia chưa tái lập quan hệ cấp đại sứ, nghĩa là không bổ nhiệm đại sứ Slovakia tới Việt Nam.
Cựu Bộ trưởng Nội vụ Robert Kalinak: Việt Nam lợi dụng lòng hiếu khách của Slovakia
Trước đây cựu Bộ trưởng Nội vụ Robert Kalinak luôn luôn tuyên bố “không biết gì” và “không liên quan gì” đến vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh, cùng những câu thanh minh của ông ta trên mạng xã hội về “tên của Trịnh Xuân Thanh không có trong danh sách hành khách chuyến bay do phía Việt Nam cung cấp; không có bệnh nhân nào được vận chuyển trên máy bay, hoặc một ai bị trói hoặc có cử động bị hạn chế theo bất kỳ cách nào khác…”.
Giờ đây, ngay sau khi văn bản trả lời của Ngoại trưởng Miroslav Lajčák được công bố, Cựu Bộ trưởng Nội vụ Robert Kalinak đã lập tức viết trên Facebook, nhưng khác với những lần trước, lần này ông không khẳng định “như đinh đóng cột” là Trịnh Xuân Thanh không hề có mặt trên chiếc chuyên cơ của chính phủ Slovakia, và ông viết rằng “ rất có thể đây là một sự lợi dụng lòng hiếu khách của chúng tôi”.
