Hiếu Bá Linh, tổng hợp
5-8-2018
Slovakia, một nước thành viên của Liên minh châu Âu (EU), đã tiếp tay với tội phạm đưa một nạn nhân bị bắt cóc ra khỏi EU, là một vấn đề nghiêm trọng. Ông Andrej Kiska Tổng thống Slovakia nói: “Vụ này đã trở thành một scandal quốc tế, nó có thể gây hậu quả nghiêm trọng về sự tin tưởng trong quan hệ giữa Slovakia và Đức”.
Bộ Ngoại giao Slovakia xác nhận rằng, hồi đầu tháng 6 năm 2018 họ đã triệu hồi ông Lê Hồng Quang về Bratislava để tham vấn, và dựa trên yêu cầu của ông Quang, Bộ Ngoại giao đã quyết định chấm dứt sứ mệnh của ông tại Đại sứ quán Slovakia tại Hà Nội. Hiện nay, ông cũng không còn là một nhân viên của Bộ Ngoại giao Slovakia.
Trong vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh, các nhà điều tra của Sở Cảnh sát hình sự bang Berlin đã đi đến kết luận rằng, Trịnh Xuân Thanh đã bị đưa ra khỏi khu vực Schengen bằng chuyên cơ của chính phủ Slovakia. Đó là căn cứ vào một báo cáo kết quả điều tra hồi tháng 6 vừa qua mà nhật báo Frankfurter Allgemeine (FAZ) đã trích đăng ngày 31.07 vừa qua.
Đặc biệt là cuộc họp giữa Bộ trưởng Tô Lâm và Bộ trưởng Robert Kaliňák tại khách sạn Bôrik của chính phủ ở Bratislava, thủ đô Slovakei, thì các nhà điều tra Đức “có quan điểm đã được củng cố chắc chắn rằng mục đích duy nhất của cuộc họp này là nhằm đưa ông Trịnh Xuân Thanh một cách tương đối ổn thỏa ra khỏi khu vực Schengen để đem về Việt Nam”.
Nhân vật Lê Hồng Quang là ai và giữ vai trò gì trong cuộc họp ở Brastilava cũng như về việc cho Tô Lâm mượn chuyên cơ của chính phủ Slovakia, mà trong bản báo cáo kết quả điều tra của Đức ghi rõ, đó là một “người trong cuộc”, và đứng trung gian dàn xếp mọi chuyện nhờ vào quan hệ với cả hai bên.
Bộ trưởng Tô Lâm và Trung tướng Đường Minh Hưng bay đến Praha
Lúc 11:26 giờ sáng thứ Tư ngày 26.07.2017, ba ngày sau khi Trịnh Xuân Thanh bị bắt cóc, bốn người Việt Nam đã hạ cánh xuống sân bay Praha thủ đô CH Séc, trong chuyến bay của hãng hàng không Czech Airlines đến từ Paris, trong đó có Thượng tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an; Trung tướng Đường Minh Hưng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục An ninh. Họ muốn đến Bratislava thủ đô Slovakia để làm việc với Bộ Nội vụ Slovakia, ít nhất đó là nguyên cớ chính thức.
Đúng ra, bốn người này định đến Vienna, thủ đô Áo vào buổi sáng và từ đó tới Bratislava. Phía Slovakia đã lo chuẩn bị xe Limousine đón họ. Theo trình bày của phía Slovakia: Nhưng một ngày trước cuộc họp, phía Việt Nam nói rằng họ muốn được đón tại Praha và sau đó bay tới Moscow vì có một cuộc hẹn tiếp theo của Bộ trưởng Tô Lâm tại đó. Vì vậy họ đã được Bộ Nội vụ Slovakia cung cấp một chuyên cơ Airbus A319, thuộc phi đội thường trực của chính phủ Slovakia.
Trước đó, hai nước Việt Nam và Slovakia đã có những hợp tác về an ninh, truy nã tội phạm. Vào tháng 3 năm 2017, Bộ trưởng Nội vụ trước đây của Slovakia, ông Robert Kaliňák và đối tác phía Việt Nam, Bộ trưởng Tô Lâm đã ký một Hiệp định tại Bratislava về sự hợp tác giữa lực lượng cảnh sát hai nước. Vào tháng 6 năm 2017, ông Kaliňák đã đến thăm Việt Nam. Các chủ đề bao gồm phòng chống tội phạm, chống buôn người và tham nhũng, và cải thiện hợp tác trong việc truy nã tội phạm.
Lê Hồng Quang có mặt trên chuyên cơ chở Tô Lâm và Đường Minh Hưng đến Bratislava
Lúc 13:07 giờ chiều cùng ngày, chuyên cơ chính phủ Slovakia chở phái đoàn Việt Nam gồm 4 người kể trên bay từ Praha trở về Bratislava thủ đô Slovakia. Đây là chuyến bay đầu tiên của chiếc chuyên cơ mà chính phủ Slovakia cung cấp cho phái đoàn Việt Nam.
Nhân viên cảnh sát Slovakia đã cảm thấy đáng ngờ: thường chuyên cơ của chính phủ không được cho các quốc gia nước ngoài mượn. Sau này khi trả lời báo chí, Bộ Nội vụ Slovakia xác nhận rằng việc cho mượn chuyên cơ của chính phủ là một tình huống bất thường.
“Chúng tôi đã chở họ từ Praha vì họ không đáp xuống Vienna. Chương trình kế hoạch của họ thay đổi hoàn toàn. Điều này không có gì là lạ cả”, cựu Bộ trưởng Nội vụ Robert Kaliňák giải thích trong một cuộc phỏng vấn về lý do tại sao ông cho phái đoàn Việt Nam mượn chuyên cơ (chuyến bay thứ nhất).
Đúng 13:15 giờ chiếc chuyên cơ đáp xuống sân bay Bratislava, thủ đô Slovakia. Cánh cửa máy bay mở lúc 13:19 giờ. Phái đoàn Việt Nam đã sẵn sàng đi xuống với sự đón tiếp của ông Radovan Culák, người đứng đầu bộ phận lễ tân của Bộ Nội vụ Slovakia (Báo chí truyền thông Đức xác định người này là một nhân chứng quan trọng nhất). Nhiệm vụ của ông này là bảo đảm cho mọi chuyện diễn ra suôn sẻ. Bất ngờ là trên máy bay cũng có mặt ông Lê Hồng Quang, người cố vấn của Thủ tướng Robert Fico.
Cuộc họp ở khách sạn Bôrik, một trong 4 người tham dự của phía Slovakia là Lê Hồng Quang
Vào khoảng 13:35 giờ chiều, đoàn xe chở phái đoàn Bộ trưởng Tô Lâm từ sân bay về đến khách sạn Bôrik của chính phủ Slovakia. Tại đây đã diễn ra một cuộc họp (vừa ăn trưa, vừa làm việc) giữa hai phái đoàn. Phía Việt Nam gồm có 4 người: Bộ trưởng Công an Tô Lâm, Trung tướng Đường Minh Hưng, Trung tướng Lê Mạnh Cường – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Tình báo (Tổng cục V), Bộ Công an Việt Nam, và một nhân vật tên họ là Pham Van Hieu -cho đến nay không rõ nhân vật này là ai và giữ chức vụ gì.
Phía Slovakia gồm có 4 người: Bộ trưởng Bộ Nội vụ Robert Kaliňák, người đứng đầu Bộ phận Lễ tân của Bộ Nội vụ Radovan Culák, Phát ngôn viên Bộ Nội vụ Ivan Netík và ông Lê Hồng Quang – người cố vấn của Thủ tướng Robert Fico.
Ngoài ra còn có 19 người (Việt và Slovakia) thuộc “hạng B” cũng gặp nhau và các nhà điều tra Đức không rõ danh tính của những người này. Họ không ngồi ở những bàn phía sau.
Nhân vật Lê Hồng Quang là ai?
Ông Lê Hồng Quang sinh năm 1964, tại Nghệ An, sang du học tại Slovakia (khi ấy thuộc nước CH Xã hội chủ nghĩa Tiệp Khắc) năm 1984. Ông tốt nghiệp kỹ sư, có vợ và hai con, một trai một gái. Ông là Chủ tịch Hội người Việt Nam tại Slovakia. Ông đã được nhập tịch Slovakia vào năm 2001.
Từ những năm đầu của thập kỷ 90, ông Quang đã làm cố vấn cho Vụ châu Á thuộc Bộ Kinh tế Slovakia. Sau đó ông làm Chủ tịch Phòng Thương mại Slovakia – Việt Nam. Khi Slovakia mở lại đại sứ quán tại Việt Nam, ông Quang được bổ nhiệm làm Tham tán thương mại Đại sứ quán nước Cộng hòa Slovakia tại Việt Nam.
Trong năm 2014 tại Hà Nội đã có những tố cáo Lê Hồng Quang tham nhũng, Bộ Ngoại giao Slovakia đã cho cảnh sát nước này điều tra. Cảnh sát đã kiểm tra vụ này, nhưng thấy không có lý do để mở cuộc điều tra.
Dưới thời Thủ tướng Robert Fico (hiện đã từ chức) ông Quang là Cố vấn Ngoại Thương của Thủ tướng Slovakia.
Một điểm đáng chú ý, sau khi thành công phi vụ đưa Trịnh Xuân Thanh về nước nhờ vào chuyên cơ của chính phủ Slovakia, Lê Hồng Quang được cử làm Đại biện lâm thời Sứ quán Cộng hòa Slovakia tại Việt Nam hồi cuối tháng 8.2017, đúng lúc ông Igor Pacolak kết thúc nhiệm kỳ đại sứ Slovakia tại Việt nam.
Cuối tháng 11 năm ngoái, ông Peter Pellegrini (hiện nay là Thủ tướng Slovakia) đi thăm chính thức Việt Nam với tư cách là Phó Thủ tướng. Trong cuộc gặp và nói chuyện với Chủ tịch nước Trần Đại Quang, ông Peter Pellegrini thông báo rằng Slovakia sẽ chính thức bổ nhiệm ông Lê Hồng Quang làm Đại sứ Slovakia tại Việt Nam.
Ông Peter Pellegrini đã hết lòng ca ngợi Lê Hồng Quang. Trích nguyên văn: “Phó Thủ tướng Slovakia Peter Pellegrini nhấn mạnh kết quả đạt được trong quan hệ hai nước những năm gần đây có sự đóng góp to lớn của Đại biện lâm thời Slovakia tại Việt Nam Lê Hồng Quang. Tới đây, Slovakia sẽ chính thức bổ nhiệm ông Lê Hồng Quang làm Đại sứ tại Việt Nam, qua đó cũng là thể hiện quyết tâm của Slovakia trong việc phát triển hơn nữa quan hệ song phương”.
Mộng làm Đại sứ của Lê Hồng Quang bị tan vỡ bởi một bài báo Đức của báo FAZ
Ngày 29 tháng 4 năm 2018, báo Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) đăng một bài báo chỉ ra rằng, một chuyên cơ của chính phủ Slovakia có thể đã hỗ trợ việc bắt cóc Trịnh Xuân Thanh. Phóng viên báo này đã đến Slovakia và tiếp cận cựu Thủ tướng Robert Fico trong quốc hội (Lê Hồng Quang là cố vấn của Thủ tướng Fico). Ông ta nói với họ rằng, ông ta không có thời gian để trả lời.
Vào ngày 30 tháng 4 năm 2018, cựu Bộ trưởng Nội vụ Kaliňák viết trên Facebook rằng, ông không thể tưởng tượng một chuyến thăm chính thức của một bộ trưởng Việt Nam có thể đã được sử dụng cho bất cứ điều gì khác hơn là mục tiêu thân thiện. Ông Kaliňák đưa ra một số lý lẽ để phản bác: “Thứ nhất, tên của Trịnh Xuân Thanh không nằm trong danh sách hành khách chuyến bay do chính quyền Việt Nam cung cấp, chúng tôi cũng không vận chuyển bất kỳ bệnh nhân hay người bị còng tay hoặc bất động nào”.
Thứ Năm ngày 17 tháng 5 năm 2018 Tổng thống Slovakia, ông Andrej Kiska, thừa nhận với tờ báo mạng Aktuality.sk, rằng ông đã có nghe nói về việc bắt cóc một công dân Việt Nam với một hộ chiếu giả mạo, nhưng ông không tin Bộ trưởng Nội vụ Kaliňák có thể làm như vậy. Tuy nhiên, ông cũng kể thêm một câu chuyện cho thấy, thông qua cố vấn của Thủ tướng Fico là Lê Hồng Quang, Thủ tướng Fico và Bộ trưởng Kaliňák có một mối quan hệ mật thiết một cách bất thường với Việt Nam.
“Tôi đã rất ngạc nhiên khi cuối tháng 9 năm 2017 Thủ tướng Fico (lúc đó vẫn còn làm Thủ tướng, chưa từ chức) gọi điện thoại cho tôi. Chưa bao giờ ông ta gọi điện thoại vì một đại sứ. Trong một cách thức trái ngược với thông lệ, gần như trực tiếp, ông đã yêu cầu tôi bổ nhiệm ông Quang làm đại sứ Slovakia tại Việt Nam. Trước đó ở Slovakia đã có thông tin rằng ông Quang không phải là một người đáng tin cậy. Tôi nói với Thủ tướng rằng tôi sẽ tiến hành như đối với các đại sứ khác. Đương nhiên, tôi không bổ nhiệm ông ấy”.
Ông Lê Hồng Quang là một người mà báo chí truyền thông Đức đã nghi ngờ có thể liên quan đến tham nhũng tại Đại sứ quán, được cho là đã bán chiếu khán (visum) với giá hàng nghìn euro.
Bộ Ngoại giao Slovakia xác nhận, hồi đầu tháng 6 năm 2018 họ đã triệu hồi ông Lê Hồng Quang về Bratislava để hỏi ý kiến. Dựa trên yêu cầu của ông, Bộ Ngoại giao đã quyết định chấm dứt sứ mệnh của ông tại Đại sứ quán Slovakia ở Hà Nội. Hiện nay, ông cũng không còn là một nhân viên của Bộ Ngoại giao Slovakia.
Slovakia, một nước thành viên của Liên minh châu Âu (EU), đã tiếp tay với tội phạm đưa một nạn nhân bị bắt cóc ra khỏi EU, là một vấn đề nghiêm trọng. Ông Andrej Kiska, Tổng thống Slovakia nói: “Vụ này đã trở thành một scandal quốc tế. Nó có thể có hậu quả nghiêm trọng về sự tin tưởng trong quan hệ giữa Slovakia và Đức”.
Chính trường Slovakia đang xáo trộn dữ dội, hai đảng đối lập lớn nhất trong quốc hội đòi hỏi Thủ tướng Peter Pellegrini phải từ chức, liên minh của các đảng cầm quyền có nguy cơ tan rã. Vào thứ năm tuần tới ngày 9/8/2018, Ủy ban An ninh của Quốc hội Slovakia sẽ có một buổi họp bất thường về vấn đề này.
