Thạch Đạt Lang
27-6-2018
Cuộc chiến tranh thương mại giữa Mỹ với các nước Liên Âu, Canada, Tàu Cộng từ ngày 01.06.2018 đã bắt đầu gây ra những tác động xấu cho nền kinh tế Mỹ. Ngay sau khi việc áp đặt mức thuế 25% lên thép, nhôm nhập cảng vào Mỹ từ Liên Âu, Canada, Tàu Cộng, Mexico, các nước này đã có những biện pháp trả đũa, gây ảnh hưởng nặng nề lên sản xuất công nghiệp của Mỹ.
Thị trường chứng khoán sụt giảm hơn 300 điểm vào ngày thứ hai khi các cổ phiếu của các hãng kỹ nghệ bị bán ra ào ạt. Hãng sản xuất xe gắn máy Harley Davidson – thương hiệu nổi tiếng thế giới – vào ngày thứ hai 25.06.2018 cho biết, họ đã chuyển một số hoạt động ra nước ngoài.
Tiểu bang Wisconsin, căn cứ vào phát ngôn của hãng Harley Davidson cho biết, việc chuyển một số cơ xưởng sản xuất của hãng này ra ngoại quốc nhằm để tránh khỏi sự trả đũa thuế quan của các nước liên hệ do cuộc chiến thương mại gây ra. Trong năm vừa qua, Harley Davidson bán được 44.000 xe gắn máy qua Âu châu, sự áp đặt mức thuế 25% của Mỹ vào thép, nhôm nhập cảng sẽ khiến cho mỗi chiếc xe của Harley Davidson đắt hơn 2.200 USD khi xuất cảng.
Trong một giải thích gửi tới báo New York Times, ban quản trị Harley Davidson nói rằng, việc chuyển một số cơ xưởng sản xuất ra ngoại quốc không phải là ưu tiên của hãng, đó chỉ là một biện pháp cần thiết để có thể giữ vững cạnh tranh và sự tồn tại của doanh nghiệp. Không biết Harley Davidson đã, đang và sẽ chuyển ra nước ngoài bao nhiêu công việc làm.
Trong quá khứ, ngay sau khi nhậm chức, Donald Trump đã mời giám đốc điều hành (CEO) của Harley Davidson đến Tòa Bạch Ốc để vinh danh, gọi Harley Davidson là một biểu tượng thực sự vĩ đại của Mỹ. Trump cũng cám ơn Harley Davidson những gì hãng này đã xây dựng cho nước Mỹ.
Tuy nhiên trong tuần này, Donald Trump đã vỗ mặt Harley Davidson, nói rằng họ đã đầu hàng trong cuộc chiến thương mại khi di chuyển ra nước ngoài và rồi khách hàng Mỹ sẽ nổi loạn vì những quyết định đó.
Donald Trump đã viết trên tài khoản Twitter của mình như sau: “Xe Harley Davidson không bao giờ nên sản xuất ở một nước khác, không bao giờ! Nhân viên và khách hàng của họ đã vô cùng tức giận. Nếu họ chuyển ra nước ngoài, hãy coi chừng, đó sẽ là khởi đầu cho một sự kết thúc. Họ đầu hàng, họ bỏ cuộc. Tiếng tăm của họ sẽ chấm dứt và họ sẽ bị đánh thuế cao chưa từng có”.
Hãng sản xuất đinh, ốc, Mid Continent Nail, cho biết, họ đã sa thải 60 người hôm 15 tháng 6 vì ảnh hưởng nặng nề do việc gia tăng thuế 25% lên thép nhập cảng từ Mexico và Canada. Công ty có thể sẽ phải đóng cửa vào ngày Lễ Lao Động sắp tới của Mỹ (02.09.2018) và toàn bộ 500 công nhân viên sẽ bị thất nghiệp.
Tuy nhiên những thiệt hại này chỉ là phần nổi của tảng băng. Các nhà phân tích và các nhóm kinh doanh khác nhau ước tính sự thiệt hại của thị trường lao động Mỹ trong cuộc chiến thương mai do Trump gây ra lớn hơn nhiều.
Một nhóm đại diện cho ngành công nghiệp năng lượng mặt trời nói rằng quyết định của nội các Donald Trump về việc tăng thuế với các tấm pin nhập khẩu sẽ làm mất đi 23.000 công việc của ngành này trong năm nay và nhiều hơn trong các năm tới.
Hội đồng liên hệ đối ngoại ước tính rằng, việc đánh thuế 25% đối với thép nhập khẩu sẽ khiến cho 18.000-40.000 việc làm trong ngành công nghiệp xe hơi tại Hoa Kỳ biến mất vào cuối năm tới.
Một cuộc khảo cứu của Diễn Đàn Người Mỹ Hành Động đánh giá rằng, việc đánh thuế 25% lên xe và các phụ tùng nhập cảng sẽ khiến Mỹ mất đi khoảng 157.000 việc làm. Một khảo cứu khác của Viện Kinh Tế Quốc Tế Peterson nhận định, Mỹ sẽ mất đi khoảng 195.000 việc làm trong ngành công nghiệp xe hơi, nếu ông Donald Trump tiếp tục áp dụng sắc thuế 25% lên xe hơi và phụ tùng nhập cảng. Hơn nữa nếu các nước thuộc Liên Âu và Mexico, Canada, Tàu Cộng trả đũa bằng các sắc thuế của họ, sản xuất xe hơi của Mỹ sẽ giảm 4% và việc làm giảm 5%, tương đương với 195.000 công việc.
Ước tính mới nhất từ Tổ chức Thuế Phi Lợi Nhuận cho thấy, nếu Hoa Kỳ áp dụng hoàn toàn sắc thuế 25% và thuế trả đũa được ban hành đầy đủ, tổng sản lượng quốc gia (GDP) của Hoa Kỳ sẽ giảm 110 tỷ đô la, tiền lương cho công nhân Mỹ sẽ giảm 0,31% và Mỹ sẽ mất đi 314.479 việc làm.
Phòng Thương Mại Hoa Kỳ (U.S. Chamber of Commerce) cho rằng, “Mở ra một cuộc chiến tranh thương mại sẽ làm thiệt hại đến nền kinh tế Mỹ, đồng thời làm suy yếu sự lãnh đạo của Mỹ trên toàn cầu”. Cơ quan này cũng nói rằng, việc áp đặt thuế quan của Trump với hi vọng tạo ra 2,6 triệu việc làm cho người Mỹ có nguy cơ, khả năng 1,8 triệu việc làm bị phá hủy trong năm đầu tiên của một cuộc chiến thương mại chính thức.
Điều quan trọng cần phải nói là các dự đoán trên có phần chồng chéo lên nhau và điều cần thiết là những ước tính đó cần phải giới hạn trong sự trung thực. Ngoài ra, những người ủng hộ ông Trump cho rằng, chính sách kinh tế của Trump, nhìn tổng quát đã thành công vì từ việc giảm thuế để mang các hãng xưởng ở ngoại quốc về Mỹ, áp dụng thuế nhập khẩu mới như thuế về máy giặt lên tới 50% đã giúp cho hãng Whirlpool tạo ra thêm 200 việc làm mới.
Tuy nhiên, nói chung, hầu hết các kinh tế gia Mỹ đều nhận định rằng, chính sách thuế của Donald Trump là tồi tệ, có hại nhiều hơn lợi. Robert Shiller, kinh tế gia của đại học Yale, từng đoạt giải Nobel về kinh tế, nói với đài CNBC rằng, chính sách thuế quan của Trump là quá sức điên khùng để có thể đi được một quãng đường dài. Chính sách đó đã tạo ra rất nhiều sự giận dữ của mọi người ở khắp nơi trên thế giới. Đó không phải là một chính sách bền vững, lâu dài.
Trong một nhận định ngắn mới đây trên báo USA Today, giáo sư kinh tế của đại học George Mason University, ông Donald J. Boudreaux viết rằng “chính sách thuế quan của Donald Trump là một sai lầm chết người khi nghĩ rằng tăng thuế thép và nhôm sẽ bảo đảm an ninh quốc gia“. Sắc thuế đó sẽ làm nước Mỹ yếu đi, việc làm trong ngành công nghiệp sẽ không được bảo vệ hữu hiệu. Đồng thời nó sẽ ngăn chận việc tạo thêm những việc làm mới trong ngành công nghiệp cũng như sẽ làm xấu đi mối liên hệ của Mỹ với các đồng minh.
Nhưng mà nhằm nhò gì mấy chuyện lẻ tẻ. Trump làm được chuyện “vĩ đại” mà 44 đời tổng thống Mỹ trước, chưa tổng thống nào làm được là OK! Còn chuyện “vĩ đại” đó có lợi cho dân Mỹ, nước Mỹ, hay cho thế giới không, lại là chuyện khác.
