Vũ Ngọc Yên
13-6-2018
Sau nhiều tuần chuẩn bị, Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Bắc Hàn đã diễn ra tại Tân Gia Ba (Singapore) vào ngày 12.06.2018 và kết thúc trong ngày với một thoả thuận.
Sáng ngày 12.06, Kim đã đến khách sạn Capella, điạ điểm Hội nghị trên đảo Sentosa, phía nam TGB để chào đón Trump. Lời đầu tiên Kim nói “hân hạnh gặp Tổng thống – Nice to meet you, Mister President”. Trump đặt tay lên vai Kim và cả hai vui vẻ duyệt qua hàng cờ Mỹ và Bắc Hàn, bước vào phòng họp.
Sau 40 phút thương thảo, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Nhà lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong-un đã kết thúc cuộc hội đàm riêng. Tổng thống Trump cho biết, cuộc gặp đã diễn ra “rất, rất tốt” và khẳng định Mỹ – Bắc Hàn sẽ tìm được giải pháp cho cuộc tranh chấp kéo dài từ 1950 giữa hai nước. Ngay sau cuộc hội đàm riêng là cuộc đàm phán giữa phái đoàn Bắc Hàn và phái đoàn Mỹ dưới sự chủ toạ của Kim và Trump. Phái đoàn Mỹ hội đàm có Ngoại trưởng Mike Pompeo, Chánh văn phòng Nhà Trắng John Kelly và Cố vấn An ninh quốc gia John Bolton. Về phía Hàn Cộng, Ngoại trưởng Ri Yong-ho, hai Phó Chủ tịch Đảng Lao động Bắc Hàn Ri Su-yong và Kim Yong-chol tham dự cuộc hội đàm mở rộng.
Hội nghị thượng đỉnh chấm dứt sau bốn tiếng đàm phán. Trước báo chí, truyền thông, Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố: “Chúng tôi đã ký một thỏa thuận quan trọng, toàn diện và hai bên đã đạt được nhiều tiến triển”. Ông khẳng định lời mời nhà lãnh đạo Kim Jong-un, một người “tài năng và có nhân cách lớn” tới thăm Mỹ. Trong khi đó, Kim phát biểu “Chúng tôi có cuộc gặp lịch sử, quyết định gác lại quá khứ và ký kết văn kiện lịch sử. Thế giới sẽ chứng kiến sự một sự thay đổi lớn”.
Một cuộc gặp kỳ lạ
Ngày 12.06.2018 sẽ đi vào lịch sử. Đây là một Hội nghị thượng đỉnh khác thường ở Tân Gia Ba (TGB). Tổng Thống Mỹ Trump và nhà lãnh đạo Cộng sản Bắc Hàn Kim trực diện hội đàm. Gần 70 năm, hai quốc gia có quan hệ thù nghịch. Nhiều Tổng thống tiền nhiệm của Trump đã tìm cách giải quyết sự tranh chấp nhưng không thành công. Vài tháng trước không ai nghĩ sẽ có một hôi nghị cấp cao như vậy. Trump đã nhạo báng Kim là “chó con” và doạ sẽ phát động chiến tranh huỷ diệt Bắc Hàn và Kim đáp trả gọi Trump là “lão già khùng” .
Nhưng rồi Trump đã tự xác tín. Các Tổng thống trước đây không ngăn được Bắc Hàn thực hiện chương trình chế tạo vũ khí nguyên tử và nay Hàn Cộng đã sở hữu vũ khí trong tay nên Mỹ phải có chính sách thực tiễn. Chiến tranh không phải là giải pháp. Trump đã nắm cơ may đối thoại với nhà lãnh đạo trẻ tuổi để khởi động một tiến trình hòa bình cho bán đảo Triều Tiên. Trump lên tiếng kết án những người phê phán cuộc gặp thượng đỉnh là những kể thất bại gieo rắc hận thù. Theo thăm dò ý kiến 72% dân Mỹ chào mừng Hội Nghị Thượng Đỉnh tại Tân Gia Ba.
Ý nghĩa thoả thuận Tân Gia Ba
Việc ký kết thoả thuận giữa Trump và Kim là một tín hiệu tốt cho thế giới. Nguy cơ chiến tranh trên bán đảo Triều Tiên ít nhất đã vượt qua. Sự thành công của hội nghị thượng đỉnh lịch sử Mỹ-Bắc Hàn sẽ mở ra một kỷ nguyên mới hòa bình, phi hạt nhân cho hai miền Nam – Bắc Hàn.
Trump tuyên bố đảm bảo an ninh cho Bắc Hàn, hủy bỏ các cuộc thao diễn quân sự giữa Mỹ -Nam Hàn, sẽ triệt thoái dần 28.000 binh sĩ trú đóng ở Nam Hàn, nhưng cấm vận tạm thời duy trì. Đáp ứng những nhượng bộ của Trump, lãnh tụ độc tài Hàn Cộng cam kết mục tiêu phi hạt nhân.
Mỹ mong đợi Bắc Hàn giải trừ hạt nhân một cách hoàn toàn, có thể kiểm chứng và không thể đảo ngược. Hai bên thoả thuận các chi tiết kiểm chứng việc giải trừ hạt nhân sẽ được bàn thảo trong các nhóm chuyên gia và ngoại giao. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo sẽ gặp đại diện cao cấp Bắc Hàn để thảo luận cách thưc hiện kết quả Hội nghị thượng đỉnh.
Bốn điểm chính trong thỏa thuận
Mỹ và Bắc Hàn muốn tăng cường mối quan hệ chung, thỏa theo nguyện vọng của nhân dân hai nước vì hòa bình và thịnh vượng.
Mỹ và Bắc Hàn muốn xây dựng một nền hòa bình lâu dài trên bán đảo Triều Tiên.
Như đã quy định vào ngày 27-4-2018, Bắc Hàn cam kết giải trừ toàn bộ vũ khí hạt nhân.
Mỹ và Bắc Hàn cam kết chuyển giao hài cốt tù binh chiến tranh và mất tích trong chiến tranh.
Phản ứng dư luận về Hội nghị
Tổng thống Trump xem Thoả thuận của Hội nghị là “thông điệp hy vọng và viễn kiến hoà bình”. Trong khi giới chính trị và truyền thông đưa ra nhiều nhận xét dị biệt về thoả thuận Tân Gia Ba, Thủ tướng Nhật Shinyo Abe đánh giá ký kết giữa Trump và Kim chung là bước tiến cho một giải pháp toàn diện. Trung Cộng lên tiếng đòi dẹp bỏ cấm vận một khi Bắc Hàn tuân thủ các nghị quyết Liên Hiệp Quốc (LHQ). LHQ đã nhiều lần trừng phạt chế độ Bình Nhưỡng vì chương trình thử nguyên tử và hỏa tiễn.
Tổng giám đốc cơ quan nguyên tử năng quốc tế IAEA Yukiya Amano chào mừng sự thoả thuận phi hạt nhân hoá bán đảo Hàn Quốc và cho biết cơ quan IAEA sẫn sàng tham gia kiểm chứng nếu được yêu cầu.
Đặc ủy ngoại giao Liên minh Âu châu Federica Mogherini tuyên bố cuộc gặp tại TGB là một bước quan trọng và tất yếu cho tiến trình hoà bình trong vùng. Thỏa thuận ký kết cho thấy, một bán đảo Triều Tiên không vũ khí nguyên tử có thể thành hiện thực.
Báo Anh Guardian bình luận: “Hội nghị thượng đỉnh không quan trọng đối với những người tiền nhiệm của Trump vì họ muốn thương thảo chứ không như Trump trau chuốt vẽ ra hình ảnh đẹp. Họ đã quyết định không gặp lãnh đạo Bắc Hàn vì chẳng thấy lợi điểm gì”.
