Lập trường của Hoa Kỳ về yêu sách biển ở Biển Đông

Bộ Ngoại giao Mỹ

Mike Pompeo, Ngoại trưởng Mỹ

Dịch giả: Trúc Lam

13-7-2020

Hoa Kỳ bảo vệ khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương tự do và mở rộng. Ngày nay, chúng tôi đang tăng cường chính sách của Hoa Kỳ trong một phần quan trọng, gây tranh cãi của khu vực này là  Biển Đông. Chúng tôi đang làm rõ: Các yêu sách của Bắc Kinh đối với các nguồn tài nguyên ngoài khơi trên hầu hết vùng Biển Đông là hoàn toàn bất hợp pháp, cũng như chiến dịch bắt nạt để kiểm soát chúng.

Ở Biển Đông, chúng tôi tìm cách giữ gìn hòa bình và ổn định, duy trì tự do trên biển cả theo cách phù hợp với luật pháp quốc tế, duy trì dòng chảy thương mại không bị cản trở và phản đối mọi nỗ lực sử dụng cưỡng chế hoặc ép buộc để giải quyết tranh chấp. Chúng tôi chia sẻ những lợi ích sâu sắc và vĩnh viễn này với nhiều đồng minh và đối tác của chúng tôi, những người từ lâu đã tán thành một trật tự quốc tế dựa trên các quy tắc.

Những lợi ích chung này đã bị đe dọa chưa từng có từ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (Trung Quốc). Bắc Kinh sử dụng mối đe dọa để làm suy yếu quyền chủ quyền của các nước ven biển Đông Nam Á ở Biển Đông, bắt nạt họ, đuổi ra khỏi các nguồn tài nguyên ngoài khơi, khẳng định sự thống trị đơn phương và thay thế luật pháp quốc tế bằng “sức mạnh quyết định đúng, sai”. Cách tiếp cận này của Bắc Kinh đã rõ ràng trong nhiều năm. Năm 2010, Bộ trưởng Ngoại giao lúc bấy giờ là Dương Khiết Trì đã nói với các đối tác ASEAN của mình rằng, “Trung Quốc là một nước lớn và các nước khác là các nước nhỏ và đó là thực tế”. Quan điểm nhìn thế giới theo kiểu lang sói của Trung Quốc không có chỗ đứng trong thế kỷ 21.

Trung Quốc không có căn cứ pháp lý để đơn phương áp đặt ý chí của mình lên khu vực. Bắc Kinh không đưa ra một cơ sở pháp lý nhất quán nào cho yêu sách của mình về tuyên bố “đường chín đoạn” của họ trên Biển Đông kể từ khi chính thức công bố năm 2009. Trong một quyết định nhất trí vào ngày 12/7/2016, Tòa Trọng tài được thành lập theo Công ước Luật Biển năm 1982, mà Trung Quốc là một nước thành viên, đã bác bỏ các yêu sách hàng hải của Trung Quốc, cho là không có cơ sở luật pháp quốc tế. Toà án đứng về phía Philippines, nơi đưa ra vụ kiện trọng tài, trên hầu hết các yêu sách.

Như Hoa Kỳ đã tuyên bố trước đây và như được quy định cụ thể trong Công ước, quyết định của Tòa Trọng tài là quyết định cuối cùng và ràng buộc về mặt pháp lý đối với cả hai bên. Hôm nay chúng tôi đang điều chỉnh lập trường của Hoa Kỳ trong các yêu sách hàng hải của Trung Quốc ở Biển Đông với quyết định của Toà án. Đặc biệt:

– Trung Quốc không thể xác nhận một cách hợp pháp yêu sách hàng hải – bao gồm mọi yêu sách về Vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) có nguồn gốc từ rạn san hô Scarborough và quần đảo Trường Sa – đối với Philippines trong các khu vực mà Toà án tìm thấy ở EEZ của Philippines hoặc trên vùng EEZ của Philippines thềm lục địa. Việc Bắc Kinh quấy rối ngành thủy sản và khai thác năng lượng ngoài khơi của Philippines trong các khu vực đó là bất hợp pháp, cũng như bất kỳ hành động đơn phương nào của Trung Quốc để khai thác các tài nguyên đó. Theo quyết định ràng buộc về mặt pháp lý của Toà án, Trung Quốc không có yêu sách về lãnh thổ hoặc hàng hải hợp pháp đối với Đá Vành Khăn (Mischief Reef) hoặc Bãi Cỏ Mây (Second Thomas Shoal), cả hai đều thuộc quyền chủ quyền và quyền tài phán của Philippines, cũng như Bắc Kinh không có bất kỳ yêu sách lãnh thổ hay quyền lãnh thổ nào từ các thực thể địa lý này.

– Khi Bắc Kinh không đưa ra một yêu sách hàng hải hợp pháp và rõ ràng ở Biển Đông, Hoa Kỳ bác bỏ mọi yêu sách của Trung Quốc đối với vùng biển ngoài lãnh hải 12 hải lý, xuất phát từ các đảo mà họ tuyên bố chủ quyền ở quần đảo Trường Sa (không ảnh hưởng đến yêu sách chủ quyền của các quốc gia khác đối với các đảo như vậy). Do đó, Hoa Kỳ bác bỏ mọi yêu sách hàng hải của Trung Quốc ở vùng biển xung quanh bãi Tư Chính (ngoài khơi Việt Nam), Luconia Shoals (ngoài khơi Malaysia), vùng biển thuộc vùng đặc quyền kinh tế của Brunei và Natuna Besar (ngoài khơi Indonesia). Bất kỳ hành động nào của Trung Quốc quấy rối việc đánh bắt cá hay khai thác dầu khí của các quốc gia khác ở những vùng biển này – hoặc thực hiện các hoạt động đó một cách đơn phương – là bất hợp pháp.

Trung Quốc không có tuyên bố lãnh thổ hoặc hàng hải hợp pháp (hoặc có nguồn gốc từ) bãi James Shoal, một thể địa lý hoàn toàn chìm dưới biển, chỉ các Malaysia 50 hải lý và khoảng 1.000 hải lý tính từ bờ biển Trung Quốc. James Shoal thường được Trung Quốc tuyên truyền là “lãnh thổ cực nam của Trung Quốc”. Luật pháp quốc tế rất rõ ràng: Một thực thể dưới nước như James Shoal không thể có bất kỳ quốc gia nào đòi yêu sách và không có khả năng tạo ra các khu vực hàng hải. James Shoal (khoảng 20 mét dưới bề mặt biển) không phải và không bao giờ là lãnh thổ của Trung Quốc, Bắc Kinh cũng không thể khẳng định bất kỳ quyền hàng hải hợp pháp nào từ đó.

Thế giới sẽ không cho phép Bắc Kinh coi Biển Đông là đế chế hàng hải của mình. Mỹ đứng về phía các đồng minh và các đối tác Đông Nam Á của chúng tôi trong việc bảo vệ quyền chủ quyền đối với các nguồn tài nguyên ở nước ngoài, phù hợp với các quyền và nghĩa vụ của họ theo luật pháp quốc tế. Chúng tôi sát cánh với cộng đồng quốc tế để bảo vệ tự do trên biển và tôn trọng chủ quyền và từ chối bất kỳ nỗ lực nào nhằm áp đặt “sức mạnh quyết định đúng, sai”, trên Biển Đông hoặc khu vực rộng lớn hơn.