Tổ chức Văn Bút Hoa Kỳ PEN America kiện Tổng thống Donald Trump (*)

Thục Quyên

10-7-2020

Ngày 25.3.2020, toà án liên bang tại New York đã ra phán quyết vụ Tổ chức Văn Bút Hoa Kỳ PEN America kiện Tổng thống Donald Trump được phép tiến hành.

Đây là một vụ kiện có tính cột mốc, cáo buộc Tổng thống Trump vi phạm Tu chính án thứ nhất của Hiến pháp Hoa Kỳ, vì đã sử dụng quyền lực của chính phủ để trả đũa truyền thông và các phóng viên mà ông không thích.

Cụ thể, tòa án đã từ chối nỗ lực của chính phủ Trump xin bác bỏ đơn kiện của PEN America, và cho phép vụ kiện tiến hành.

Tu chính án thứ nhất của Hiến pháp Hoa Kỳ thông qua ngày 15 tháng 12 năm 1791, là một trong mười tu chính án cấu thành Tuyên ngôn Nhân quyền Hoa Kỳ.

Tu chính án thứ nhất có mục đích ngăn chính phủ đưa ra những luật lệ ảnh hưởng việc thành lập tôn giáo, hoặc cấm thực hiện tự do tôn giáo hoặc hạn chế những quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, quyền tập hợp một cách hòa bình hoặc quyền kiến nghị chính phủ giải quyết khiếu nại.

JENNIFER EGAN, Chủ tịch PEN AMERICA, đã đưa ra tuyên bố như sau:     

PEN America rất cám ơn quyết định kịp thời của tòa án. Mặc dù chúng tôi đã đệ đơn kiện cách đây hơn một năm, lập trường trừng phạt đối với báo chí của chính quyền Trump vẫn tiếp tục không suy giảm, với kết quả là làm xói mòn sự thật, nền dân chủ của chúng ta, và gần đây nhất là sức khỏe cộng đồng.

SUZANNE NOSSEL, Giám đốc điều hành PEN AMERICA và là người đứng nguyên đơn, đã nhận định:

Khó tìm được một thời điểm nào trong lịch sử nước Mỹ mà tin tức chính xác, không bị tô màu, lại quan trọng hơn là hiện nay. Quyết định của toà án là một chiến thắng không chỉ đối với PEN America và các nhà văn của chúng ta, mà còn cho các nhà báo và cơ quan truyền thông đang làm những công việc quan trọng chứa đầy rủi ro để tiếp tục thông tin cho chúng ta.

Nhưng trên hết, đó là một chiến thắng cho tất cả các cá nhân phụ thuộc vào một nền báo chí tự do để tìm hiểu sự thật và để đòi hỏi những nhà lãnh đạo phải chịu trách nhiệm, mà không sợ bị trả thù.

Chúng tôi đã kiện Tổng thống vì chúng tôi tin rằng Tu chính án thứ nhất cấm ông trả thù những phát ngôn mà ông không thích. Chúng tôi rất biết ơn là vụ kiện này có thể tiếp tục tiến hành, minh chứng cho quyền của tất cả những người tin tưởng vào một nền báo chí tự do.

Lý do kiện

Trong thông cáo ngày 18.8.2019 PEN America trình bày lý do đưa đến vụ kiện như sau:

Những lời chỉ trích buộc tội lê thê của Tổng thống Trump chống lại báo chí không phải là mới. Gần như ngày nào cũng vang tiếng ông hò hét ̣”Fake News” (Tin giả). Nhà Trắng đã kêu gọi sa thải một số các nhà báo, và Tổng thống đã gọi các phương tiện truyền thông là “kẻ thù của người dân Mỹ”. Điều này đã tạo ra một môi trường thù địch giới truyền thông, trong đó các nhà báo đã bị đe dọa giết chết. Họ cần các vệ sĩ bảo vệ khi đi lấy tin tại các cuộc tập họp chính trị và phải đối mặt với các cuộc tấn công ngay trong tòa sọan của họ.

Tổng thống cũng đã đe dọa các nhà in và các tác giả đã xuất bản những tác phẩm phê bình chỉ trích. Trong khi nhiều cơ quan truyền thông không giảm những hoạt động mạnh mẽ của họ thì một số nhà văn đơn độc có thể phải chùn tay nghĩ lại, trước khi cho ra những bài viết hoặc bình luận có khả năng đưa họ vào tầm ngắm của Nhà Trắng. Như quý vị đã biết, trong 18 tháng qua, PEN America đã nghiên cứu, báo cáo, vận động, tiếp cận các sự kiện, và hơn nữa đã vạch rõ và tố cáo những tấn công của Tổng thống nhắm vào các nhà văn và nhà báo”.

Tuy nhiên, hầu hết các cuộc tấn công vào báo chí bằng lời nói của Tổng thống được bảo vệ bởi Tu chính án thứ nhất của Hoa Kỳ. Quốc gia chúng ta bảo vệ rộng rãi quyền tự do biểu đạt nên cho phép Tổng thống chê bai báo chí và thậm chí tấn công đích danh một vài cá nhân. Tuy nhiên, khi Tổng thống Trump vượt qua lằn ranh và đe dọa sẽ sử dụng quyền thế của mình để trừng phạt truyền thông, hoặc thật sự đã làm như vậy, thì đó là lúc các tòa án cần vào cuộc và khẳng định rằng, những đe dọa và trả thù như vậy là vi hiến. Chúng tôi đã làm việc chặt chẽ với các học giả và các chuyên viên về Tu chính án thứ nhất, tư nhân cũng như thành viên các học viện, để lên tiếng yêu cầu tòa án làm điều này.

Là một tổ chức của các nhà văn, PEN America rất quan tâm khi mức độ đối nghịch với báo chí mà lâu nay chúng tôi thường chỉ thấy nơi các nhà cai trị độc tài trên khắp thế giới, nay lại có mặt tại quốc gia mình. Chúng tôi đã từng mạnh mẽ nêu lên mối lo ngại về các hành vi xâm phạm tự do ngôn luận của các chính quyền khác, kể cả, trong một vài trường hợp, bằng cách nộp đơn kiện.

Vì không phải chỉ có Tổng thống Trump và chính quyền của ông đã làm những điều gây tổn hại cho Tu chính án thứ nhất. John Adams, Abraham Lincoln, Richard Nixon, George W. Bush và Barack Obama đều đã làm những việc nguy hiểm cho nền tự do báo chí của chúng ta. Tuy nhiên, cuộc tấn công mở và có hệ thống mà Tổng thống Trump đang làm, gây ra một mức độ nguy hiểm mà chúng tôi tin là duy nhất trong lịch sử hiện đại, đặc biệt vì trong bối cảnh toàn cầu hiện nay, trong đó những nhà độc tài trên toàn thế giới, nhiều người mà Tổng thống Trump công khai ngưỡng mộ, đang phá hoại nền báo chí tự do theo cách tương tự.

Các tổng thống trong quá khứ có thể đã vi phạm các giá trị của Tu chính án thứ nhất hoặc thậm chí luật pháp, nhưng họ tiếp tục khẳng định tầm quan trọng của một nền báo chí tự do. Ngược lại, Tổng thống Trump đã gọi báo chí là kẻ thù của nhân dân, trong khi hướng các quyền lực pháp lý và hành pháp của nhà nước chống lại báo chí trong nỗ lực cố ý dập tắt mọi chỉ trích. Hành động của ông và bầu không khí thù địch báo chí đã nổi lên trong một bộ phận công chúng Mỹ, đòi hỏi một phản ứng mạnh mẽ.

Với sứ mệnh bảo vệ sự tự do biểu đạt và hỗ trợ những người đang phải trả giá vì thực hiện nó, chúng tôi quyết tâm tăng cường củng cố các biện pháp bảo vệ tự do báo chí rất cơ bản cho xã hội và nền dân chủ của chúng ta. Với các tổ chức truyền thông tập trung vào vai trò thiết yếu của họ là cung cấp những nghiên cứu và đưa tin khách quan, PEN America giữ vị trí đặc biệt trong việc đối đầu với những sự xâm lấn vào công việc của họ, những người đang đưa tin tức và bình luận về việc làm của chính phủ chúng ta.

____

(*) https://pen.org/pen-america-v-trump/