Scandal Việt Á và… trận chiến dưới… gầm bàn

Những thông tin, diễn biến mới nhất liên quan đến scandal Việt Á chính là chuỗi bằng chứng khẳng định: Chống tham nhũng tại Việt Nam chỉ là các trận đấu giữa băng này với nhóm kia trong hệ thống chính trị, hệ thống công quyền.

Scandal Việt Á chứng minh thêm… còn đảng, chắc chắn còn… tham nhũng, thậm chí tham nhũng càng ngày càng táo tợn và theo thời gian, hậu quả đối với quốc gia, dân tộc càng lúc càng trầm trọng hơn…

***

Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) vừa phát một video clip dài 2 phút 22 giây ghi lại những thông tin do một số bị can là nhân viên Công ty Việt Á trực tiếp khai báo. Thêm một lần nữa, công an Việt Nam dùng các cơ quan truyền thông chính thức để gia tăng áp lực của dư luận nhằm… hỗ trợ điều tra, cho dù hành vi này chính là thẳng tay vứt các quyền hiến định và những qui định pháp luật được đặt định để bảo vệ phẩm giá con người, bảo vệ sự khách quan, chính trực của hệ thống tư pháp, vào… sọt rác.

Nguyên tắc không được xem bất kỳ ai là có tội nếu họ chưa bị tòa án xác định là có tội và bản ản đó đã có hiệu lực pháp luật vốn là nền tảng cho hoạt động tư pháp của tất cả các xã hội văn minh.

Việt Nam cũng thế. Giống như các quốc gia khác, để bảo vệ nguyên tắc đã được minh định trong hiến pháp đó, Việt Nam đưa vào luật tố tụng hình sự, luật hình sự,… một số qui định cụ thể nhằm bảo đảm nguyên tắc đó phải được thực thi.

Tại sao công an Việt Nam có thể ngang nhiên vứt bỏ tất cả các yêu cầu của pháp luật, kể cả yêu cầu bảo vệ bí mật điều tra để phát tán hình ảnh, thông tin từ lời khai của các bị can? Qui định nào trong hệ thống pháp luật hình sự hiện hành cho phép công an đưa phóng viên vào phòng hỏi cung, tham gia lấy cung các bị can giống như một điều tra viên rồi ghi hình, chiếu cho dân chúng trên toàn quốc cùng xem như phóng viên Quốc Thái của VTV vừa làm đối với các bị can là nhân viên Công ty Việt Á (1)?

Chẳng lẽ đó là đặc điểm của pháp chế xã hội chủ nghĩa – bảo vệ pháp luật thì được phép chà đạp các qui định pháp luật vẫn đang có hiệu lực, hành xử man rợ trong hoạt động… bảo vệ pháp luật vẫn được xem là đương nhiên vì man rợ là… biện pháp nghiệp vụ?

***

Chuyện công an Việt Nam vời phóng viên của VTV đến trụ sở cơ quan điều tra, gom các bị can là nhân viên Công ty Việt Á cho phóng viên của VTV ghi hình, thậm chí dàn dựng việc hỏi cung để phóng viên của VTV… “tác nghiệp”, thậm chí cho phép phóng viên của VTV hỏi cung bị can như điều tra viên CAND cho thấy: Không phải các điều tra viên mà là… lãnh đạo ngành công an đang hết sức sốt ruột nên các điều tra viên mới được phép làm như thế. Thực tế cho thấy, áp lực dư luận đang tăng nhưng chưa đủ lớn…

Đến giờ, tuy chưa có bằng chứng, năm ngoái, ông Chu Ngọc Anh (lúc đó là Bộ trưởng Khoa học Công nghệ – KHCN) thông đồng với Phan Quốc Việt (Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Tổng Giám đốc Công ty Việt Á) để chọn liên doanh Học viện Quân y – Công ty Việt Á thực hiện một trong… “Bốn nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp quốc gia” là nghiên cứu – chế tạo – kinh doanh bộ xét nghiệm COVID 19 made in Vietnam đầu tiên, mở đường cho hàng loạt vấn nạn nghiêm trọng như đã biết, song chắc chắn, ông Bộ trưởng này phải chịu… trách nhiệm liên đới khi Bộ KHCN đã chọn nhầm đối tượng còn bịa đặt rằng bộ xét nghiệm COVID 19 của Công ty Việt Á đã được WHO chấp thuận cho sử dụng, thậm chí có thể xuất cảng, hỗ trợ các quốc gia khác ngăn ngừa đại dịch…

Tương tự, tuy chưa có bằng chứng ông Nguyễn Thanh Long (Bộ trưởng Y tế) thông đồng với Phan Quốc Việt, hỗ trợ Công ty Việt Á bán các bộ xét nghiệm COVID 19 nhưng ông Nguyễn Thanh Long không thể thoái thác trách nhiệm liên đới khi Bộ Y tế là nơi đưa ra… giá tham khảo vốn cao hơn rất nhiều so với giá trị thực của các bộ xét nghiệm COVID 19 do Công ty Việt Á sản xuất. Nhờ vậy, Phan Quốc Việt dễ dàng mời gọi lãnh đạo trung tâm phòng ngừa bệnh tật (CDC) các địa phương, các cơ sở y tế xúm vào mua hàng của Công ty Việt Á để nhận những khoản tiền… “thối” lại cực lớn. Ông Long cũng không thể thoái thác trách nhiệm liên đới đối với… “thần tốc xét nghiệm diện rộng” giờ đã rõ ràng là chủ trương vừa sai lầm, vừa lãng phí, vừa mở đường cho tham nhũng…

Về logic, với các tình tiết và hậu quả như đã biết, lẽ ra, Thủ tướng Việt Nam – nhân vật đứng đầu nội các – đã phải TẠM ĐÌNH CHỈ CÔNG TÁC của ông Chu Ngọc Anh và ông Nguyễn Thanh Long để PHỤC VỤ HOẠT ĐỘNG ĐIỀU TRA nhưng ông Phạm Minh Chính chưa làm như thế và cũng không có dấu hiệu nào cho thấy ông sẽ làm như thế hoặc muốn làm như thế. Vì sao? Thứ nhất, có lẽ vì ông Chính cũng là nhân vật liên đới về trách nhiệm khi đưa ra chủ trương, đốc thúc, thậm chí có rất nhiều bằng chứng cho thấy ông Chính trực tiếp gây sức ép để lãnh đạo các địa phương, lãnh đạo các CDC, các cơ sở y tế hối hả mua các bộ xét nghiệm COVID 19 nhằm thực thi “thần tốc xét nghiệm diện rộng” cho đúng với ý chí chủ quan của Thủ tướng.

Chưa kể, nếu xem xét, truy cứu trách nhiệm một cách sòng phẳng, ông Chính còn phải TẠM ĐÌNH CHỈ CÔNG TÁC một số thành viên khác trong nội các, ví dụ như… lãnh đạo Bộ Nội vụ vì dính líu đến việc lập hồ sơ – trao tặng Huân chương Lao động Hạng Ba cho Công ty Việt Á để công ty này sử dụng như vật bảo chứng đối với bộ xét nghiệm COVID 19 mà họ sản xuất… Ngặt là khi xem xét, truy cứu trách nhiệm những cá nhân… “đứng đầu” cho đúng với “bài” mà đảng của ông đang dùng để quảng bá về… “xây dựng, chỉnh đốn”, ông Chính cũng không vô can cả trong vai trò Thủ tướng – Trưởng Ban Phòng chống đại dịch COVID 19 lẫn với vai trò… Chủ tịch Hội đồng Thi đua Khen thưởng Trung ương!

Thứ hai, giả dụ Phạm Minh Chính muốn chứng tỏ ông ta vừa… MINH, vừa… CHÍNH, ông ta cũng không thể đơn phương hành xử như một… Thủ tướng. Hình thái quản trị, điều hành hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam không cho phép ông ta xem xét, xử lý bất kỳ thành viên nào trong nội các dính líu hoặc trực tiếp, hoặc gián tiếp đến scandal Việt Á, bởi có điều tra những thành viên trong nội các có dâu hiệu đã dính chàm hay không, truy cứu trách nhiệm đến mức nào, xử lý hành chính hay xử lý hình sự hoàn toàn phụ thuộc vào tập thể BCH TƯ đảng, Ban Bí thư, Bộ Chính trị. Trước giờ, dẫu BCH TƯ đảng, Ban Bí thư, Bộ Chính trị từng xem xét, xử lý một số cá nhân mà các tập thể này giành quyền… định đoạt từ tay luật pháp nhưng chưa bao giờ xử lý… ngay!

Xem xét, xử lý những cá nhân vốn cũng là công dân nhưng vị trí luôn nằm bên trên thân phận công dân hoàn toàn không liên quan đến luật pháp hay công lý, thực thi công bằng xã hội mà phụ thuộc vào thế và lực của những cá nhân ấy. Đó cũng là lý do tại sao rất nhiều cá nhân có những sai phạm hết sức nghiêm trọng, nhiều người biết và bàn ra tán vào trong một thời gian dài, song những cá nhân này vẫn thăng tiến không ngừng cho đến lúc… xấu Trời, tương quan quyền lực trong các hệ thống mất… cân đối, Ủy ban Kiểm tra của BCH TƯ nhiệm kỳ sau mới lôi một số cá nhân hết thời và thất thế ra… ngắm nghía và… đề nghị xử lý. Còn bán tín, bán nghi thì cứ tham khảo trường hợp Nguyễn Đức Chung – ví dụ minh họa mới nhất!

***

Giống như nhiều scandal khác, hệ thống bảo vệ pháp luật Việt Nam chỉ… “đột” vào Phan Quốc Việt và thuộc cấp của anh ta – những người vì miếng cơm, manh áo phải làm theo lệnh ông chủ, giờ – sau khi bị tống giam, ý thức rất rõ thân phận bọt bèo của mình trong trò chơi nhân danh công lý nên được cả cơ quan điều tra của công an lẫn… VTV khen là… “đã tỏ ra phối hợp và khai báo khá thành khẩn”, chứ không dám biện bạch vô lối như những cá nhân khác có liên đới về trách nhiệm ở Bộ KHCN, Bộ Y tế,…

Bất kể nhiều hành vi phạm pháp đã được phơi bày, chưa thể khẳng định cuộc điều tra về liên minh ma quỷ giữa Phan Quốc Việt và nhiều viên chức hữu trách khác từ trung ương đến địa phương để trục lợi giữa thảm họa đe dọa cả tính mạng, sức khỏe đồng bào và tương lai quốc gia, cuối cùng sẽ moi ra những ai? Ngoài lãnh đạo một số CDC, cơ sở y tế, còn cá nhân nào nằm trong diện mà số phận vốn phải do BCH TƯ đảng, Ban Bí thư, Bộ Chính trị định đoạt – bị xử lý hay không?

Làm sao có thể tin lực lượng thực thi pháp luật đang… “bảo vệ pháp luật” khi chính cơ quan điều tra ngang nhiên chà đạp luật pháp, sử dụng một số cơ quan truyền thông chính thức gia tăng áp lực từ dư luận lên một số cá nhân và nhóm? Chỉ có một cách giải thích duy nhất cho hiện tượng quái gở như vừa đề cập (bật đèn xanh để VTV được đưa phóng viên vào phòng hỏi cung, được tham gia tra vấn) là lãnh đạo ngành công an đang muốn tìm lợi thế trong đàm phán, duy trì, củng cố thế và lực.

Tính chất, mức độ nghiêm trọng của scandal Công ty Việt Á, khác xa, khác hoàn toàn với những vụ… tai nạn giao thông khiến năm, bảy người thiệt mạng nhưng từ khi scandal Công ty Việt Á bùng lên tới nay, cho dù dư luận sôi sùng sục, vẫn không có viên chức hữu trách nào của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền đăng đàn chỉ đạo phải giải quyết tới nơi, tới chốn, hay cam kết với công chúng sẽ không có vùng cấm khi điều tra. Đó mới chỉ là một yếu tố khác thường.

Còn nhiều yếu tố khác thường khác! Chẳng hạn chẳng phải tự nhiên mà một số viên chức hữu trách từ trung ương đến địa phương dính líu đến scandal Việt Á vẫn hết sức tự tin khi lên tiếng biện bạch để phủ nhận trách nhiệm. Nếu các hệ thống thật sự lành mạnh, người Việt hẳn đã chứng kiến một làn sóng miễn nhiệm, từ chức, đặc biệt là khi giới lãnh đạo đảng vừa quảng cáo rằng, để nâng cao hiệu quả… “chỉnh đốn”, đảng mới ban hành Quy định 41-QĐ/TW để miễn nhiệm, cho từ chức đối với những người có sai phạm, không còn đủ uy tín, năng lực làm việc (3). Một số người lạc quan từng dự báo Bộ Chính trị sẽ áp dụng Quy định 41-QĐ/TW được ban hành hồi đầu tháng trước (3/11/2021) đối với ông Tô Lâm – Bò dát vàng nhưng tưởng như thế là tưởng… bở.

Nếu đã phớt lờ Quy định 41-QĐ/TW không áp dụng với các đồng chí vốn ngang tài – ngang sức với ông Tô Lâm thì chắc chắn sẽ không thể vận dụng qui định đó với ông Tô Lâm, cho dù xét về bản chất, việc nhận lời mời thưởng thức bò dát vàng cũng là một hình thức tham nhũng và khoan tính tới những vụ lùm xùm khác liên quan tới trách nhiệm người đứng đầu ngành công an, chỉ riêng scandal Bò dát vàng đã đủ để cho thấy Bộ trưởng Công an có còn đủ uy tín, năng lực làm việc hay không.

“Chỉnh đốn” đảng, chống tham nhũng ở Việt Nam đã cũng như đang bày ra nhiều nghịch lý, càng chỉnh càng rệu rã, càng chống thì tham nhũng càng trắng trợn. Dù đảng vẫn ra rả về “xây dựng đảng” nhưng lấy gì để “xây”, dựa vào đâu để “dựng” khi những scandal như scandal bò dát vàng, Công ty Việt Á cho thấy, dường như càng ngày càng nhiều viên chức hữu trách không còn nhân tính? Không sạch, không tử tế thì “xây dựng” hay “chỉnh đốn” hoặc là thỏa hiệp, hoặc là biểu diễn “mạnh được, yếu thua”.

Chú thích

(1) https://vtv.vn/xa-hoi/thu-doan-chi-tien-ngoai-hop-dong-cua-cong-ty-viet-a-20211220180255827.htm

(2) https://tuoitre.vn/cuu-chu-tich-tp-ha-noi-nguyen-duc-chung-bi-tuyen-an-8-nam-tu-20211213144138284.htm

(3) http://baochinhphu.vn/Thoi-su/Toan-van-phat-bieu-cua-Tong-Bi-thu-Nguyen-Phu-Trong-tai-Hoi-nghi-ve-cong-tac-xay-dung-chinh-don-Dang/455593.vgp